Noord-Holland

Provincie
Noord-Holland

noord-holland_actuele_kaart.jpg

Kaart van Noord-Holland anno 2016, met de (grenzen van de) toenmalige gemeenten (bron: J.W. van Aalst, www.opentopo.nl)

Kaart van Noord-Holland anno 2016, met de (grenzen van de) toenmalige gemeenten (bron: J.W. van Aalst, www.opentopo.nl)

noord-holland_indeling_in_regios_anno_2013.jpg

Omvang en grenzen van streken en regio's wisselen nogal eens door de jaren heen, bijv. omdat bestuurlijke samenwerkingsverbanden wijzigen. Dit is de bestuurlijke indeling van de provincie Noord-Holland zoals de provincie die ziet anno 2013.

Omvang en grenzen van streken en regio's wisselen nogal eens door de jaren heen, bijv. omdat bestuurlijke samenwerkingsverbanden wijzigen. Dit is de bestuurlijke indeling van de provincie Noord-Holland zoals de provincie die ziet anno 2013.

NH Provincie Noord-Holland in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Provincie Noord-Holland  in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Provincie Noord-Holland in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Noord-Holland

Terug naar boven

Status

- Noord-Holland is een provincie. De hoofdstad van de provincie is Haarlem.

- Vandaag de dag is het steeds gangbaarder om provincies niet meer per se in te delen in historisch-geografische regio's, maar in regio's op grond van logisch samenhangende gebieden die bijvoorbeeld rekening houden met bestuurlijke regionale samenwerkingsverbanden. In dat kader verdeelt de Provincie de provincie, naast de gemeente Amsterdam, die als aparte entiteit wordt beschouwd, in de volgende regio's: Kop van Noord-Holland, West-Friesland, Alkmaar, Zuid-Kennemerland, IJmond, Amstelland-Meerlanden, Zaanstreek-Waterland, en Gooi en Vechtstreek. Maar er zijn in deze provincie nog meer regio's, die bijvoorbeeld uit oogpunt van natuur en/of toerisme onder een bepaalde naam 'op de kaart worden gezet'. Zoals de regio Laag Holland.

- De provincie Noord-Holland omvat anno 2020 nog 47 gemeenten, zijnde Aalsmeer, Alkmaar, Amstelveen, Amsterdam, Beemster, Bergen, Beverwijk, Blaricum, Bloemendaal, Castricum, Den Helder, Diemen, Drechterland, Edam-Volendam, Enkhuizen, Gooise Meren, Haarlem, Haarlemmermeer, Heemskerk, Heemstede, Heerhugowaard, Heiloo, Hilversum, Hollands Kroon, Hoorn, Huizen, Koggenland, Landsmeer, Langedijk, Laren, Medemblik, Oostzaan, Opmeer, Ouder-Amstel, Purmerend, Schagen, Stede Broec, Texel, Uitgeest, Uithoorn, Velsen, Waterland, Weesp, Wijdemeren, Wormerland, Zaanstad en Zandvoort.

Terug naar boven

Ligging

De provincie Noord-Holland ligt in het westen en noordwesten des lands. De provincie grenst in het N aan de Waddenzee en het Friese waddeneiland Vlieland, in het W aan de Noordzee, in het Z aan de provincie Zuid-Holland, in het Z en ZO aan de provincie Utrecht, en in het O aan het Markermeer (waarachter de provincie Flevoland) en aan het IJsselmeer (waarachter de provincies Flevoland en Fryslân).

Terug naar boven

Statistische gegevens

De province Noord-Holland heeft ca. 1.270.000 huizen met 2.800.000 inwoners op een oppervlakte van ca. 2.671 km2 land. Verder is er nog ca. 1.421 km2 water.

Terug naar boven

Geschiedenis

Er waren al provincies (of gewesten) in de tijd dat Nederland nog onderdeel uitmaakte van het Spaanse rijk. Aan het hoofd van die provincies stonden graven en later stadhouders. In 1579 sloten de toenmalige provincies Gelderland, Holland, Zeeland, Utrecht, Overijssel, Friesland en Groningen de Unie van Utrecht, waarmee zij de Spaanse vorst Filips II niet langer als soeverein vorst erkenden. Daarmee ontstond de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën. De provincie Noord-Holland is in 1840 ontstaan, na de splitsing van de provincie Holland in dat jaar tot de provincies Noord- en Zuid-Holland.

In de tijd van de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën had iedere provincie al een bestuursorgaan: Provinciale Staten. Daarin zaten rijke burgers die de steden bestuurden en de lokale adel. Iedere provincie maakte in die tijd haar eigen beleid en bepaalde zelf hoeveel belasting er werd geheven. In de Grondwet van 1814 en in de latere Provinciale Wet werden de taken en bevoegdheden van alle provincies vastgelegd.

Het zou overigens nog tot 1848 duren (de grondwetsherziening van Thorbecke), voordat de leden van Provinciale Staten rechtstreeks door de inwoners van de provincies werden gekozen. In eerste instantie konden alleen mannen lid zijn van Provinciale Staten. Pas in 1919 kwam er het vrouwenkiesrecht. Toen ook werden de eerste algemene Statenverkiezingen gehouden.

Tweede Wereldoorlog
"Volgens de gangbare opvatting ging de oorlog geruisloos aan de waterschappen voorbij. Het in 2019 verschenen boek 'Geen soldaat kan de polder regeren! De Noord-Hollandse waterschappen tijdens de Tweede Wereldoorlog' laat zien dat het tegendeel het geval is. In de meidagen van 1940 zette het Nederlandse leger tientallen polders blank. De Duitse Wehrmacht deed in 1944-1945 hetzelfde. Drie weken voor de bevrijding is zelfs nog met grof geweld de Wieringermeer geïnundeerd. Maar dat is lang niet alles. De aanleg van de Atlantikwall betekende risicovolle bunkerbouw in zeedijken. Dieselolie voor de vele motorgemalen was al direct na de bezetting nauwelijks meer verkrijgbaar. Herfst 1944 viel bovendien de elektriciteit uit. Intern kregen diverse waterschappen te maken met ‘foute’ bestuurders en personeelsleden. Thea en Jan de Roos onderzochten hoe de (hoog)heemraadschappen en polders op deze moeilijkheden reageerden. Dat levert een onthullend, onthutsend en soms ronduit pijnlijk beeld op van de Noord-Hollandse waterschapswereld in oorlogstijd." Het boek is verschenen en te bestellen bij Uitgeverij Noord-Holland.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Noord-Holland, kun je terecht bij de volgende instanties, sites en literatuur:

- Holland is hét historisch tijdschrift over het rijke verleden van Noord-Holland en Zuid-Holland en verschijnt 4x per jaar. De redactie streeft ernaar de verschillende tijdvakken en uiteenlopende vakgebieden aan bod te laten komen. Het tijdschrift bevat wetenschappelijke en journalistieke artikelen en richt zich op een breed historisch geïnteresseerd publiek. - Oude jaargangen van het tijdschrift Holland zijn via de link ook online te lezen.

- Het in 2015 geopende Huis van Hilde in Castricum huisvest het archeologisch depot van de provincie en een tentoonstelling over de archeologie van Noord-Holland. In de vaste tentoonstelling staan 14 levensechte mensfiguren centraal, waaronder Hilde van Castricum en Cees de Steentijdman. Hun skeletten zijn opgegraven en liggen in de vitrines. Met forensische technieken zijn de gezichten gereconstrueerd. De meer dan 1000 tentoongestelde vondsten uit de Prehistorie, Romeinse tijd, Middeleeuwen en Nieuwe Tijd illustreren de archeologische rijkdom van de provincie.

- Oneindig Noord-Holland vertelt 'verborgen verhalen' van deze provincie. Verrassende en boeiende verhalen achter gebeurtenissen in de geschiedenis, mensen, plekken en monumenten. De site verbindt en inspireert.

- Kring van Vrienden van de Hondsbossche. In 1981 verenigen geïnteresseerden in de historie van de Hondsbossche Zeewering zich in de Kring van Vrienden van de Hondsbossche en er wordt een eigen reeks van uitgaven gestart. Daarin staat aanvankelijk de geschiedenis van de Zeewering centraal, maar langzamerhand heeft het gezichtsveld zich verbreed tot de complete historie van de waterstaat in de regio benoorden het Noordzeekanaal. De uitgaven zijn via de website geheel op tekst doorzoekbaar.

- In Noordhollands Noorderkwartier, oftewel Noord-Holland boven het IJ, bevonden zich rond 1600 69 meren met een totale oppervlalkte van bijna 40.000 hectare. Deze meren werden door stormen en afkalving steeds groter en bedreigden het vasteland steeds vaker met overstromingen. In ca. 100 jaar tijd, gedurende de 16e en 17e eeuw, zijn al deze meren drooggemalen en ingepolderd. - Onder deze link vind je de geschiedenis van vele droogmakerijen in Noordhollands Noorderkwartier, door Theo Bakker.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Nieuwe Omgevingsverordening moet woningbouw en energietransitie mogelijk maken en landschap beschermen. Provinciale Staten hebben in oktober 2020 de Omgevingsverordening NH2020 vastgesteld, met daarin regels voor ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving. De provincie wil ontwikkelingen als woningbouw en windenergie mogelijk maken en tegelijkertijd het waardevolle Noord-Hollandse landschap beschermen. We zoeken naar een evenwichtige balans tussen economische groei en leefbaarheid, zoals omschreven in de visie voor de ontwikkeling van Noord-Holland; de Omgevingsvisie NH2050. In de Omgevingsverordening NH2020 zijn regels samengevoegd op het gebied van natuur, milieu, mobiliteit, erfgoed, ruimte en water. De 21 nu geldende provinciale verordeningen zijn samengevoegd tot 1 verordening. Hierdoor is het makkelijker geworden om te zien welke regels waar gelden. Bij de omgevingsverordening zit een digitale kaart waarbij de regels direct in beeld komen op een specifieke locatie.

Beschermen Bijzonder Provinciaal Landschap. In de nieuwe verordening zijn 3 beschermingsregimes waarmee het landelijk gebied wordt beschermd: Unesco werelderfgoed, Natuur Netwerk Nederland (NNN) en het nieuwe beschermingsregime Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL). 32 landschappen zijn aangewezen als 'Bijzonder Provinciaal Landschap'. Dit zijn landschappen waarop de provincie extra zuinig wil zijn vanwege hun bijzondere eigenschappen en waarde voor mens en dier. Per landschap is aangegeven welke ecologische, landschappelijke, cultuurhistorische of aardkundige waarden aanwezig zijn. Voorbeelden hiervan zijn het leefgebied voor weidevogels, waterlopen en verkavelingsvormen in oude polders, de openheid en de vergezichten in het landschap of een bijzondere opbouw van de ondergrond. In de omgevingsverordening is vastgelegd dat deze kernkwaliteiten van de 32 bijzondere landschappen niet mogen worden aangetast. Het is aan gemeenten, woningcoöperaties of andere initiatiefnemers om plannen te maken die passen binnen deze regels. De provincie geeft dan aan of plannen voldoen aan de omgevingsverordening. Om ontwikkelingen die zijn toegestaan goed in te passen in het landschap, is een leidraad toegevoegd aan de omgevingsverordening.

Risico’s van klimaatverandering. Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen moet voortaan ook rekening worden gehouden met de risico’s van klimaatverandering. Het gaat dan om wateroverlast, overstroming, hitte en droogte. Gemeenten moeten bij de planontwikkeling ook de maatregelen om deze risico’s te voorkomen in kaart brengen. Omgevingswet. Met de nieuwe Omgevingsverordening NH2020 worden 21 nu geldende provinciale verordeningen samengevoegd tot 1 verordening. De provincie loopt hiermee vooruit op de Omgevingswet, omdat de provincie wil toetsen of de nieuwe regels werken. De provincie werkt ondertussen ook verder aan de Omgevingsverordening NH2022, die ingaat zodra de Omgevingswet wordt aangenomen. Hierin worden eventuele aanpassingen op de Omgevingsverordening NH2020 meegenomen.

Wijzigingen per regio/stad
Noord: kleinschalige woningbouw mogelijk in landelijk gebied. De Provincie wil dat er meer ruimte komt voor woningbouw in Noord-Holland Noord. De nieuwe Omgevingsverordening regelt dat in landelijk gebied woningbouwprojecten van minder dan 12 woningen gebouwd kunnen worden aan de rand van kernen en dorpslinten. Grootschalige woningbouw (meer dan 11 woningen) was onder voorwaarden altijd al mogelijk in landelijk gebied. De plannen moeten wel worden opgenomen in een woonakkoord, gemeenten moeten aantonen waarom woningbouw op die locatie nodig is en het landschappelijk goed inpassen.

Metropoolregio Amsterdam (MRA): meer ruimte voor energie. Om de energietransitie te versnellen is het in de MRA straks mogelijk om nieuwe windturbines te bouwen. De regels zijn versoepeld, waardoor het mogelijk is om 3 windturbines op een rij te bouwen, waar dit voorheen minimaal 6 windturbines waren. Dit maakt het makkelijker om voor bepaalde plekken plannen te maken. Voor de bouw van een nieuwe turbine hoeven niet langer twee verouderde turbines te worden weggehaald. Daarnaast kunnen gemeenten Gedeputeerde Staten verzoeken om gebieden aan te wijzen waar windturbines mogen komen. Gemeenten in de MRA kunnen hiermee vooruitlopen op de Regionale Energiestrategie (RES) en uitvoering geven aan de ambities. Ook is straks in heel Noord-Holland onder voorwaarden een turbine van maximaal 15 meter in landelijk gebied toegestaan.

Schagen, Castricum en Uitgeest: verkenning ontwikkelingen. Rondom Schagen, Castricum en Uitgeest liggen beschermingsregimes (NNN en BPL). Omdat dit goed bereikbare OV-knooppunten zijn met een groeiende woningbouwbehoefte, kan het zijn dat woningbouw in deze beschermde landschappen noodzakelijk blijkt. De provincie is met de betrokken gemeenten een verkenningstraject gestart om te onderzoeken welke ontwikkelingen nodig zijn en hoe deze mogelijk gemaakt kunnen worden.

Oostelijke Vechtplassen: verkenning ontwikkelingen. Ook de Oostelijke Vechtplassen zijn een Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL). In het gebiedsakkoord Oostelijke Vechtplassen heeft de provincie met betrokken overheden, recreatieondernemers, beheerders en gebruikers de ambitie uitgesproken om de komende 10 jaar te werken aan een kwaliteitsverbetering voor natuur en landschap, recreatie en toerisme en de leefomgeving. Daarom start de provincie met de betrokken gemeenten een verkenningstraject om te onderzoeken hoe deze ontwikkelingen mogelijk kunnen worden gemaakt. De nieuwe Omgevingsverordening is half november 2020 in werking getreden." (bron: Provincie Noord-Holland)

- "De provincie Noord-Holland wil met haar Woonagenda 2020-2025 (maart 2020) zorgen voor voldoende betaalbare, duurzame en toekomstbestendige woningen voor alle doelgroepen. Ruimtelijke uitgangspunten. 1 Wonen is onderdeel van een integrale verstedelijkingsopgave. 2 We geven ruimte voor woningbouw, uitgaande van zorgvuldig ruimtegebruik. 3 We versterken de rol van de kernen en steden in het regionale netwerk, leidend tot keuzes voor woningbouw- en economische ontwikkeling en het voorzieningenniveau in de regio. 4 We geven invulling aan onze ambities door aan de hand van deze Woonagenda ruimte te bieden voor maatwerk en te sturen op regionale samenwerking.

Speerpunten. 1 Een woning voor iedereen: A Adaptief en vraaggestuurd programmeren. B Productie op peil: aanjagen woningbouwproductie. C Kwalitatief, betaalbaar en divers woningaanbod. 2 Gezond, duurzaam en toekomstbestendig wonen in een aantrekkelijke provincie. Richtinggevende principes. 1 De vraag is leidend. De regionale programmeringen worden bepaald op basis van gegronde onderbouwing van vraag, aanbod en het kwalitatieve en kwantitatieve verschil daartussen voor nu en in de toekomst. 2 Er zijn snel meer woningen nodig. De provincie zet in op het versnellen van de woningbouwproductie en helpt gemeenten hierbij door voortzetting van het Uitvoeringsprogramma Binnenstedelijk Bouwen en Versnellen Woningbouw. 3 De woningbouwprogrammering is regionaal en adaptief. De programmering houdt rekening met fasering en haalbaarheid, zodat de in het woonakkoord af te spreken regionale productiedoelstellingen kunnen worden gehaald. 4 De provincie geeft gemeenten ruimte om bij binnenstedelijke plannen nabij een OV-knooppunt en/of in een groeiregio hogere aantallen woningen te realiseren dan de prognose, om het woningtekort versneld in te lopen.

5 De woningmarkt heeft structureel meer flexibiliteit en betaalbare opties voor alle verschillende doelgroepen van woningzoekenden nodig. 6 Betaalbaar en divers woningaanbod voor alle doelgroepen vraagt regionale afstemming en samenwerking. 7 Vanuit het oogpunt van leefbaarheid en gezondheid bewaakt de provincie de goede balans tussen economie, wonen, mobiliteit, natuur en landschap. 8 Woningbouw heeft een grote impact op het landschap, de natuur en de biodiversiteit, zowel binnen als buiten het bestaand stedelijk gebied. In de woonakkoorden maken we afspraken om woningbouw zoveel mogelijk klimaatneutraal, klimaatadaptief, actieve mobiliteit (gericht op fietsen en lopen) stimulerend, circulair en natuur- en landschapsinclusief te ontwikkelen en dit vroegtijdig bij de locatiekeuze en planontwikkeling mee te nemen. Actiepunten. 1 Maatwerkafspraken in regionale woonakkoorden. 2 We bieden kennis, meedenkkracht en hulp. 3 Versnellen woningbouwproductie. 4 Samenwerking stimuleren. 5 Verduurzaming wonen. 6 Meer flexibiliteit in de woningmarkt. 7 Stimuleren circulair bouwen. 8 Leveren van informatie en monitoring."

- Op de website Vitale Dorpen vind je een aantal rapporten van adviesbureau Companen m.b.t. het 'DNA' van een aantal kleine kernen in Noord-Holland, met aanbevelingen hoe die kernen ook in de toekomst vitaal kunnen blijven.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Provinciale monumenten vertellen het verhaal van de geschiedenis van de provincie en zijn bepalend voor de identiteit van de diverse regio's. De provinciale monumentenlijst van Noord-Holland bevat onder meer stolpboerderijen, kerken, waterstaatkundige werken, villa's en industrieel erfgoed.

- Het standaardwerk Monumenten in Nederland: Noord-Holland (Rijksdienst voor de Monumentenzorg / Waanders Uitgevers, 2006) is via de link ook online te lezen.

- "In de provincie Noord-Holland bevinden zich rondom Amsterdam drie erfgoederen van wereldformaat; De Stelling van Amsterdam, Droogmakerij de Beemster en de Grachtengordel Amsterdam. Op het oog lijken deze drie UNESCO werelderfgoederen heel verschillend. Toch hebben zij veel gemeen. Op de website Van Wereldformaat is sinds april 2019 te zien en lezen wat deze erfgoederen bindt en welke ondernemers er actief zijn. In de UNESCO werelderfgoederen Stelling van Amsterdam, Droogmakerij de Beemster en Grachtengordel Amsterdam zijn veel verschillende ondernemers actief. Sommigen al generaties lang, maar je vindt er ook net gestarte jonge creatievelingen. Wie zijn deze ondernemers? En wat betekent het om te ondernemen in UNESCO werelderfgoed? Door het vertellen van het verhaal van deze ondernemers is in beeld gebracht hoe uniek en actief ons UNESCO Werelderfgoed is.

Wie de Amsterdamse grachtengordel, Droogmakerij de Beemster of de Stelling van Amsterdam bezoekt, ontdekt de bouwstenen van Nederland. Deze drie werelderfgoederen liggen op fietsafstand van elkaar, in de provincie Noord-Holland. In de wereld is dat uniek, drie werelderfgoederen zo dicht bij elkaar. Ze vertellen het verhaal over de eeuwenlange strijd tegen het water, het ontstaan van een burgersamenleving in de Gouden Eeuw en de Hollandse traditie om ons land te ontwerpen. Maandelijks wordt op Facebook, Twitter en Instagram een verhaal uitgelicht." (bron: Provincie NH)

- Herbestemming NH gaat in opdracht van provincie Noord-Holland met succes leegstand en verval van gebouwd erfgoed tegen. Herbestemming NH initieert de dialoog tussen eigenaren, experts, creatieven en bewoners over kansrijke nieuwe functies van leegstaande karakteristieke gebouwen in de provincie. Zowel het gebouw als het omringende gebied krijgt zo een nieuw impuls.

- Een bijzonderheid zijn de vlotbruggen en pontonbruggen, vroeger ook elders in het land te vinden maar tegenwoordig alleen nog in Noord-Holland en wel in het Noordhollands Kanaal. Er zijn er nog maar 5, waarvan nog maar 1 echte oude vlotbrug. De overige zijn inmiddels pontonbruggen geworden, waarvan het principe overigens wel hetzelfde is als bij de vlotbrug.

- NMF Erfgoedadvies adviseert over erfgoed, geeft advies en informatie over wetten en regels rond archeologie en monumenten en ontwikkelt innovatieve en resultaatgerichte erfgoedprojecten. Zij adviseren vanuit veelzijdige deskundigheid hoe erfgoed op een goede manier bewaard kan blijven, als inspiratiebron kan dienen voor hedendaagse (ruimtelijke) vraagstukken en de leefwereld van jong en ouder kan verrijken.

- Op de site Orgels in Noord-Holland vind je beschrijvingen van de - volgens de samensteller- fraai(st)e kerkorgels die deze provincie rijk is. Van ca. 40 plaatsen in de provincie worden kerkorgels in tekst en beeld beschreven.

- Stichting Monumentenwacht Noord-Holland is ooit begonnen als kleine club enthousiastelingen met een voorliefde voor monumenten, die samen alles op alles zetten om eigenaren van monumenten te helpen en te adviseren over hoe dat prachtige pand in zo goed mogelijke staat te (be)houden. Veertig jaar later inspecteren ze nog altijd monumenten van torenspits tot gewelf, van kelder tot schoorsteen, en geven ze onafhankelijk advies met verstand van zaken.

Stolpboerderijen
- "Met hun massale piramidevormige daken markeren de stolpboerderijen het platteland van onze provincie. Ze geven het gebied een geheel eigen, herkenbaar silhouet. De piramides van het Noorden zijn agrarisch niet meer bruikbaar en de meeste stolpen zijn herbestemd. Vooral als woonboerderij maar ook als kantoor of winkel, praktijk of horeca. Zo blijft de karakteristieke bouwvorm voor het landschap bewaard. Boerderijenstichting Noord-Holland zet zich in voor het behoud van de karakteristieke landelijke bouwkunst in de provincie, met de nadruk op het stolpengebied ten noorden van het Noordzeekanaal. Een korte greep van activiteiten: advies, informatie en kennis voor eigenaren, gemeentes en provincie; samenwerking met betrokken partners en partijen zoals Red de Stolp en betrokken bij uitgaves zoals Vierkant achter de Stolp 2.0; netwerk van betrokken stolpexperts voor vraag en advies; vier keer per jaar verschijnende Nieuwsbrief en het magazine De Stolp; stolpencommunity van en voor stolpliefhebbers en -eigenaren; stolpencolleges en stolpenoogstfeest; excursies en publicaties; Boerderijen Beeldbank en Stolpenkaart."

- "Tijdens het Oogstfeest op 3 oktober 2020 van Boerderijenstichting Noord-Holland nam voorzitter Peter van Zutphen het Restauratiefonds Compliment in ontvangst van Kees-Jan Dosker, directeur Nationaal Restauratiefonds. Hij kreeg het Compliment voor zijn unieke bijdrage aan het behoud van monumenten en stolpen in het bijzonder. Al jarenlang werkt het Restauratiefonds samen met de provinciale Boerderijenstichting aan springlevende monumentale boerderijen en stolpen. Peter van Zutphen vervult daarin een belangrijke rol. Zijn motto ‘alleen ga je sneller, samen kom je verder’ heeft ervoor gezorgd dat er een speciale groep binnen de Monumenten Community werd opgericht voor eigenaren en liefhebbers van stolpen. Hij heeft zijn visie dat stolpeigenaren de rentmeesters zijn van dit bijzondere erfgoed en daarom gevoed moeten worden met kennis en inspiratie, op deze manier vormgegeven. In de community wisselen eigenaren kennis en ervaringen met elkaar uit om zo nog beter in staat te zijn om hun stolp in stand te houden en klaar te maken voor de toekomst.

“Gedreven en verbindende mensen zoals Peter van Zutphen zijn erg belangrijk voor het springlevend maken en houden van monumenten. Zijn inzet voor de stolpen die het Noord-Hollands landschap zo kenmerken is inspirerend en van belang voor het behoud van deze bijzondere panden”, aldus Kees-Jan Dosker, directeur Nationaal Restauratiefonds. Net als religieus erfgoed heeft het behoud van agrarisch erfgoed extra aandacht nodig vanwege onder meer leegstand en het wegvallen van functies. Agrarisch erfgoed is heel bepalend voor de identiteit en leefbaarheid van het platteland. Onder leiding van Peter van Zutphen heeft Boerderijenstichting Noord-Holland, net als vele andere boerderijenstichtingen, agrarisch erfgoed op de kaart gezet. Een mooi voorbeeld hiervan is de bovengenoemde Stolpen Community, de vierkantdelers. Met het Compliment aan Peter wil het Restauratiefonds het belang van het behoud van agrarisch erfgoed extra onderstrepen en waardering voor Peter’s inzet uitspreken." (bron: Nationaal Restauratiefonds)

- "De provincie houdt van haar stolpboerderijen. Met hun piramidevormige daken in het vlakke landschap van polder en droogmakerijen, als ijkpunt in dorpslint of verscholen aan duinrand. Maar hoeveel staan er eigenlijk nog in de provincie en hoe zien ze er uit? De Provincie wilde graag meer weten over dit Noord-Hollandse icoon en gaf stichting MOOI Noord-Holland de opdracht het uit te zoeken. De Noord-Hollandse Waarderingskaart voor Stolpboerderijen zet alle stolpboerderijen, stolpschuren, schapenboeten, onvolledige stolpen, hooihuisboerderijen, Wieringer boerderijen en kapbergen op de kaart. Daarbij is de stichting geholpen door allerlei organisaties, waaronder de Vrije Universiteit en Landschap Noord-Holland.

Inventarisatie. Iedere stolp is anders. Het is belangrijk om te onderzoeken hoeveel stolpboerderijen er momenteel nog staan in onze provincie en wat voor soort stolpen dat zijn. Als we dat weten kunnen we beter waarborgen dat de stolpboerderij ook in de toekomst op een goede manier gebruikt kan worden. Helaas is het aantal stolpboerderijen sinds de vorige eeuw teruggelopen van circa 10.000 naar minder dan de helft. Dat heeft verschillende oorzaken, zoals veranderingen in de landbouw, uitbreiding van steden en dorpen, de aanleg van wegen, brand en verwaarlozing. Ieder jaar verdwijnen er ongeveer twintig stolpboerderijen. Hoe kunnen we zorgen dat de karakteristieke stolpboerderij niet definitief uit het landschap van Noord-Holland verdwijnt? Na een breed voorbereidend onderzoek is het Stolpenteam vanaf herfst 2020 op pad gegaan om in het veld te inventariseren. Vanaf de openbare weg is de situatie ter plaatse bekeken en gefotografeerd. Dit is belangrijk want juist dan is de inventarisatie en categorisering optimaal onderbouwd. In sommige gevallen blijkt de stolpboerderij op een hele andere plaats te staan dan men dacht, of staat er een stolp waarvan het bestaan nog niet bekend was.

Waarderingskaart. Op basis van al die informatie heeft MOOI Noord-Holland op verzoek van de provincie een Waarderingskaart gemaakt. Dit doen we om een volledig, onderbouwd overzicht te krijgen van het soort stolpen dat de provincie rijk is. Op basis van de waarderingskaart kunnen gemeenten en provincie onderzoeken hoe ze het gebruik van de stolpboerderijen in het Noord-Hollandse landschap kunnen stimuleren en sloop zoveel mogelijk kunnen voorkomen. Historische informatie. We hebben een enorme database opgebouwd met informatie over de nog bestaande stolpen. Veel gemeenten en historische verenigingen hebben de afgelopen jaren de stolpen in hun gebied al onderzocht; de digitale informatie hebben we zoveel mogelijk verzameld."

"Ruim 4800 stolpboerderijen tot het bouwjaar 1965 zijn nu te vinden op een digitale kaart. De Stolpenwaarderingskaart is gepresenteerd tijdens de Landschapstalk in Twisk. Onderzoekers hebben in Noord-Holland 4.841 stolpen aangetroffen die gebouwd zijn voor 1966. Daarvan zijn er 730 al beschermd als monument en 157 zijn aangewezen als beeldbepalend pand. Op de waarderingskaart zijn alle Noord-Hollandse stolpboerderijen tot het bouwjaar 1965 in kaart gebracht. De stolpboerderij met de typerende piramidevorm komt vrijwel alleen voor in Noord-Holland. Vooral landschappelijk gezien is de historische stolp een gebouwtype dat de identiteit van de provincie kleurt, met name het deel van de provincie ten noorden van het Noordzeekanaal. Maar er komen ook stolpen voor ten zuiden van het Noordzeekanaal, onder andere in de Haarlemmermeer. 70 jaar geleden waren er nog zo’n 10.000 stolpen. Elk jaar worden er gemiddeld 20 van deze historische stolpen gesloopt. Er worden echter ook nieuwe stolpen gebouwd. 

Verplichte sloopvergunning? Om een stolp die niet als monument beschermd is te slopen, volstaat momenteel in de meeste gemeenten een melding. Mede daardoor verdwijnen er nog steeds stolpen uit het landschap zonder goede reden. De provincie overlegt met de Noord-Hollandse gemeenten of het wenselijk is om een verplichte sloopvergunning in te stellen voor historische stolpboerderijen. Gedeputeerde Zita Pels: “We willen voorkomen dat stolpen verdwijnen voordat er in goed overleg met de eigenaren is gekeken of er mogelijkheden zijn voor herbestemming en verduurzaming. Eigenaren kunnen bijvoorbeeld een vergunning krijgen om in een stolpboerderij meerdere woningen te realiseren. De komende jaren promoten we de waarderingskaart bij eigenaren, gemeenten en ontwikkelaars. Hierbij werken we samen met het Steunpunt Monumenten en Archeologie.” Het onderzoek is uitgevoerd door MOOI Noord-Holland." (bron: Provincie, april 2022)

Terug naar boven

Evenementen

- Agenda van rommelmarkten, boekenmarkten e.d. in Noord-Holland voor de komende tijd.

- De Ronde van Noord-Holland (wielrennen, op een zaterdag in april) trekt jaarlijks 6.000 tot 7.000 deelnemers. Vanaf de startlocaties Alkmaar, Hoorn en Oostzaan kun je kiezen voor de afstanden 30 (jeugd), 40, 60, 110 of 160 km. De opbrengst is voor een goed doel (Hartstichting).

- De Profronde van Noord-Holland (wielrennen, juni, in 2020 voor de 74e keer) staat vooral bekend om haar winderige omstandigheden, waardoor het rijden in waaiers veel voorkomt. Vooral in de open kop van de provincie vereist dit inspanning van de renners.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De site van Wandelnetwerk Noord-Holland heeft de leukste routes in de provincie geselecteerd, door mooie landschappen, lintdorpen en natuurgebieden, over boerenlandpaden, eeuwenoude dijken en langs historische locaties. Jaarlijks worden er nieuwe routes toegevoegd. Zo biedt het Wandelnetwerk steeds meer mogelijkheden voor een gezonde, sportieve en interessante wandeling in deze prachtige provincie. Het Wandelnetwerk geeft je veel gemak en wandelplezier. Ook zonder voorbereidingen kun je direct gaan wandelen bij een van de startpunten, waar je uit verschillende gemarkeerde routes kunt kiezen. Je kiest zelf de lengte en omgeving van je wandeling uit. Wie graag een langere wandeling maakt, kan een themaroute kiezen of zelf een route samenstellen op basis van de genummerde keuzepunten. Ook Boerenlandpaden zijn onderdeel van het Wandelnetwerk. Je loopt dan over onverharde paden en door weilanden, waar soms vee in staat. Bij hekken zijn overstapjes of klaphekken geplaatst en via eenvoudige bruggetjes steek je de sloten over.

Op de website kun je gratis routekaarten downloaden. Van een voorgestelde route, een themaroute of een zelf samengestelde route kun je een kaartje met routebeschrijving downloaden, printen of delen met vrienden. En de gratis app van het Wandelnetwerk is ook een handige manier om de door jou gekozen routekaarten altijd op zak te hebben. Wandelnetwerk Noord-Holland wordt beheerd door Recreatie Noord-Holland en Recreatieschap Westfriesland, in samenwerking met verschillende terreinbeheerders. Ook als wandelaar kun je daar bij helpen: Eventuele problemen of foutjes in de routemarkering, die je tegenkomt, kun je aan hen doorgeven. Zo help je hen het Wandelnetwerk in goede conditie te houden. Deel leuke wandelervaringen en foto's via de website. En geef je beoordeling van routes die je hebt gelopen. Zo maken we samen het wandelnetwerk nog aantrekkelijker!

- Gedetailleerde informatie over ontstaan en ontwikkeling van de regionale landschappen in de provincie, vind je in de - via de link ook online te lezen - studie Ontgonnen Verleden. Historisch-geografische regiobeschrijvingen betreffende de provincie Noord-Holland (154 pagina's, Ministerie van LNV, 2009).

- Het Noord-Hollandpad is een gemarkeerde lange- afstand-wandelroute (circa 270 kilometer) door een groot deel van de provincie Noord-Holland, van Wieringen of Texel naar het Gooi. De route loopt over slingerende dijken, langs kaarsrechte kanalen, over boerenland, hekjes met en zonder overstapjes, rustige landwegen, voet- en fietspaden. Tijdens deze wandeling maak je kennis met Hollandse luchten, wisselende vergezichten, kleurige bollenvelden in het voorjaar en de alom aanwezige natuur, waar je vaak alleen maar wandelend kunt komen.

- Vijftien Noord-Hollandse organisaties bestaande uit terreinbeheerders, natuur- en milieuorganisaties, landbouworganisaties, onderwijsinstellingen en Rabobank kring NH-Noord hebben de handen ineengeslagen om het landelijke Deltaplan Biodiversiteit in hun provincie uit te voeren. Hoe zij dat willen doen hebben zij vastgesteld in het in maart 2019 verschenen plan 'Groen Goud. Naar een Deltaplan Biodiversiteitsherstel voor Noord-Holland'. De organisaties willen meer biodiversiteit in natuur- en landbouwgebieden. Wat de natuurgebieden betreft ligt de nadruk op het voltooien van het Nationaal Natuurnetwerk en het verbeteren van de natuurkwaliteit. Ook staan een vijftal natuurprojecten in diverse regio's op het programma. Voor landbouwgebieden zijn zeven mogelijke maatregelen genoemd, die er toe moeten leiden dat de biodiversiteit op 15.000 hectare landbouwgebied wordt vergroot.

Van 2019 t/m 2022 gaan de organisaties hun plan verder uitwerken en uitvoeren. Voor de korte termijn geven zij prioriteit aan de voltooiing van het Nationaal Natuurnetwerk, aan de uitbreiding van de hoeveelheid akkernatuur en aan meer kruidenrijk grasland. Daar kunnen al op korte termijn forse stappen worden gezet. Voor de uitvoering van het Deltaplan is de steun van de provincie nodig, zowel als het gaat om regelgeving en beleid als om de financiering. Maar de provincie wordt ook gevraagd om andere organisaties en instanties te enthousiasmeren en hen mee te krijgen bij de uitvoering. (bron: Landschap Noord-Holland, 13-3-2019)

- "Om de biodiversiteit te vergroten, wil de provincie Noord-Holland een versnelling aanbrengen in de aanleg van het Natuurnetwerk Nederland. In de Realisatiestrategie Natuurnetwerk Nederland wordt beschreven hoe de provincie het provinciale natuurnetwerk wil afronden door in 2027 de volledige restanttaakstelling van het netwerk te hebben ingericht, danwel de desbetreffende gronden beschikbaar te hebben om in te richten. Belangrijke onderdelen van de strategie zijn het optimaliseren van de begrenzing van het natuurnetwerk en het vaker inzetten van het instrument van volledige schadeloosstelling bij grondverwerving. Het college is bereid om volledige schadeloosstelling en als uiterst middel onteigening in te zetten, voor alle binnen het natuurnetwerk begrensde percelen binnen of in de nabijheid van Noord-Hollandse Natura 2000-gebieden, wanneer uit een ecologische analyse blijkt dat dit noodzakelijk is voor het behalen van de doelstellingen. Om dat mogelijk te maken wil het provinciebestuur een budget van maximaal 32 miljoen uit de Reserve Groen opnemen in het Programma Natuurontwikkeling 2021-2025.

Het afronden van het gehele natuurnetwerk in 2027 moet het uitgangspunt zijn voor de verdere programmering van de realisatie, waarbij het accent in de huidige coalitieperiode met name ligt op de optimalisatie van de begrenzing, het onderbrengen van de restanttaakstelling in projecten en op grondverwerving, en in de volgende coalitieperiode op afronding van de grondverwerving en inrichting. Als gevolg hiervan wordt het doel voor realisatie in deze coalitieperiode bijgesteld naar 1.750 hectare. De provincie Noord-Holland verpacht grond binnen het Natuurnetwerk Nederland. Tot op heden was er op die percelen veelal nog sprake van voortgezet landbouwkundig gebruik. Vanaf 1 november 2020 worden deze percelen niet meer verpacht als landbouwgrond, maar als natuurgrond. Bij de verpachting worden aangescherpte gebruiksvoorwaarden gebruikt, die in lijn zijn met de landelijk opgestelde beheerrichtlijnen die gelden voor de te realiseren natuurdoelen. (bron: Provincie, 29-9-2020)

"Om de afronding van het Natuurnetwerk Nederland een extra zet te geven, heeft de provincie Noord-Holland de eigen gronden onder de loep genomen. Voor 500 hectare van deze gronden voert vanaf nu de natuur de boventoon. De gronden waar dit voor geldt liggen al in het Natuurnetwerk Nederland, daar gelden al extra regels. Zo maaiden de betrokken pachters het gras later om nesten van broedende weidevogels niet te verstoren. De gronden voldeden echter nog niet aan het stempel ‘natuur’. Daarvoor is meer nodig, zoals een ander type bemesting en een lager aantal dieren dat mag grazen. Pachters beheren de gronden dan, zoals dat formeel heet, als hoofdzakelijk natuur, met agrarisch medegebruik. Daarmee krijgen zij een belangrijke rol als natuurbeheerder. Samen met hen wil de provincie de natuur op deze percelen tot bloei laten komen.

De nieuwe pachtcontracten worden per 1 november 2020 afgesloten. Het gaat in eerste instantie om 300 hectare in 2020. De contracten voor de overige 200 hectare zet de provincie de komende paar jaar om, als de huidige contracten aflopen. De gronden worden, net als de overige pachtgronden van de provincie, aangeboden op pachtgrond.nu. Op deze website kunnen geïnteresseerden een bod doen op pachtgrond. De provincie hanteert drie criteria bij het toewijzen van de gronden en geeft daar punten voor. Daarbij kijkt de provincie naar het bod, de afstand tussen de bieder en het perceel en certificaten die wijzen op duurzame bedrijfsvoering. De grond gaat naar de geïnteresseerde met de meeste punten." (bron: Provincie Noord-Holland, 1-10-2020)

- In 2030 moet alle grondgebonden landbouw in de provincie Noord-Holland bijdragen aan behoud en versterking van biodiversiteit, bodemvruchtbaarheid en water op en rond het bedrijf. Natuurinclusieve landbouw dus. Om dit te bereiken stelt de provincie 750.000 euro beschikbaar om te investeren in kennis, netwerken te faciliteren, samenwerkingen te ondersteunen en kennisinnovatie te stimuleren. Het budget is beschikbaar voor onderwerpen die de Natuur- en Milieufederatie ophaalde bij stakeholders. Het programma gaat uit van 4 pijlers: kennis, netwerk, keteninnovatie en gebiedstrajecten. Bij kennis gaat het om bijvoorbeeld stimuleren van praktijkgerichte cursussen voor boeren en verandering van aanbod bestaand agrarisch onderwijs. Bij de tweede pijler om het versterken van kleinere netwerken binnen bestaande en nieuwe structuren. Bij keteninnovatie draait het onder meer om het zoeken naar nieuwe verdienmodellen. Daarnaast is het van belang de denkwijze achter natuurinclusieve landbouw toe te passen op gebieden waar natuurdoelen voorop staan en te bepalen of er een businesscase mogelijk is voor een agrarisch bedrijf. (bron: Provincie, 16-5-2018)

Uit het Rapport Natuurinclusieve landbouw Noord-Holland (maart 2019) blijkt dat nagenoeg alle ondervraagdr agrarische ondernemers maatregelen toepassen die de kwaliteit van bodem, water en biodiversiteit ten goede komen. In totaal gaf 96% van de de ondervraagden aan in bodembeheermaatregelen te investeren, 89% in waterbeheermaatregelen en 91% investeert in maatregelen voor beheer van de biodiversiteit. Van de respondenten ontvangt 38% een extra financiële bijdrage voor het toepassen van de maatregelen. Deze bijdrage is voornamelijk afkomstig van Europese en landelijke subsidies en in mindere mate van certificeringsschema’s van ketenpartijen en coöperatieven. Certificeringsschema’s en agrarische projecten helpen om het aantal maatregelen te vergroten. Liberale pachtvoorwaarden en het landelijk mestbeleid zijn belemmerende factoren voor een relatief kleine groep ondernemers. Financiële onzekerheden zijn de grootste belemmering voor ondernemers; 61% van de agrarische ondernemers ervaart financiële onzekerheden om te investeren in natuurinclusieve maatregelen. Met name de lange terugverdientijd van investeringen en het ontbreken van een overbruggingskrediet weerhouden ondernemers ervan om gedeeltelijk over te schakelen naar een natuurinclusieve bedrijfsvoering. (bron: LTO Noord, 8-4-2019)

- De provincie heeft een grote diversiteit aan plantensoorten. Na ruim 30 jaar onderzoek zijn in 2012 miljoenen gegevens beschikbaar gekomen over wat er groeit en bloeit in de provincie. De gegevens zijn vastgelegd op 1.350 verspreidingskaarten met bijlagen. Je kunt e.e.a. raadplegen op de site van Landschap Noord-Holland.

- Het Natuurbeheerplan 2021 beschrijft waar in Noord-Holland natuur is of ontwikkeld kan worden, welke soort natuur en welk natuurbeheer gewenst is en of gebieden in aanmerking komen voor natuurbeheer, agrarisch natuurbeheer of landschapsbeheer.

"De provincie Noord-Holland verlengt de subsidiemogelijkheid voor agrarisch natuurbeheer in het Natuurnetwerk Nederland tot eind 2022. Dit is een gevolg van de verlenging van de ‘pilot NNN’ die in delen van Laag Holland loopt. De maatregel valt samen met een aantal administratieve aanpassingen van de subsidiecontracten en de start van nieuw Europees landbouwbeleid begin 2023. Het agrarisch natuurbeheer in het Natuurnetwerk Nederland (NNN) staat ter discussie. Provinciale Staten hebben eerder besloten de subsidie na 2021 stop te zetten. De huidige werkwijze van deze agrariërs biedt in de praktijk onvoldoende zekerheid op duurzame natuur. Land- en tuinbouworganisaties, natuurorganisaties en provincie kijken nu in 3 gebieden (Wormer- en Jisperveld, Eilandspolder-West en de Mijzenpolder) naar alternatieve manieren om het natuurnetwerk te realiseren. Dit gebeurt in de vorm van een pilot die eind 2020 zou worden afgerond.

Verlenging. Onlangs hebben de organiserende partijen besloten de pilot te verlengen. Er is vertraging door een late opstart, coronamaatregelen en de noodzaak voor extra onderzoeken. De pilot heeft een jaar langer nodig om tot resultaat te komen. Dat vraagt ook een extra jaar financiering. Gedeputeerde Staten hebben nu besloten dat geld daarvoor beschikbaar te stellen. Gedeputeerde Esther Rommel: "Als provincie willen we toe naar een duurzaam agrarisch natuurbeheer. We houden daarvoor een pilot samen met natuurorganisaties en agrarische ondernemers. Die pilot moet een eerlijke kans hebben en boeren moeten de tijd hebben om op veranderingen in te spelen. De verlenging van de pilot met een jaar is daarom gerechtvaardigd".

Europees Landbouwbeleid. De verlenging loopt in lijn met de verwachte start van het nieuwe Europese landbouwbeleid in januari 2023. In de nieuwe periode gelden mogelijk andere voorwaarden voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Aanpassing contracten. De subsidies voor agrarisch natuurbeheer komen deels vanuit de provincie en deels vanuit Europa en lopen steeds voor 6 jaar. De provincie keert de subsidies uit via agrarische collectieven. Zij zijn de spil tussen provincies en de individuele agrariërs en zorgen voor kwaliteit en kennis in de gebieden. Om flexibel te kunnen zijn, kennen de provincies de mogelijkheid voor aanvullingen op de contracten. Bij een Europese audit in 2018 is gebleken dat de Europese Commissie moeite had met deze werkwijze, vooral gezien de omvang van de wijzigingen. Om problemen te voorkomen, is met Rijk, provincie en collectieven besloten de huidige contracten te vervangen. Formeel lopen deze nieuwe contracten ook weer voor 6 jaar, maar ook deze zullen onder het nieuwe Europese landbouwbeleid van 2023 vallen." (bron: Provincie Noord-Holland, december 2020)

- De Natuurwegwijzer is de site als je inspiratie zoekt voor een dagje uit in de natuur in Noord-Holland. Ontdek de mooiste fiets-, vaar- of wandelroutes, de interessantste excursies, de leukste speelplekken en de stilste natuurgebieden in deze provincie. Wil je op pad met de boswachter? Ben je op zoek naar een betoverend natuurgebied? Zoek je leuke doe-activiteiten voor kinderen buiten? Geef je eigen voorkeur aan en kies uit de vele mogelijkheden die de provincie jou biedt. De Natuurwegwijzer is een initiatief van een aantal provinciale organisaties op het gebied van natuur en recreatie. - De Natuurwegwijzer op Facebook.

- Landschap Noord-Holland is één van de 12 Provinciale Landschappen die zich inzetten voor natuur en landschap in hun provincie.

- De Leidraad Landschap en Cultuurhistorie (2010) is een van de instrumenten om de ruimtelijke kwaliteit in Noord-Holland te stimuleren. De leidraad geeft inzicht in de ontstaansgeschiedenis, de ruimtelijke en cultuurhistorische karaktestieken van het Noord-Hollands landschap. De leidraad geeft daarbij richting op basis van de kernkwaliteiten van de verschillende landschapstypen, het dorps-DNA, de openheid van het landschap, de historische structuurlijnen en de cultuurhistorische objecten. Deze leidraad helpt andere partijen en de Provincie bij het opstellen van ruimtelijke plannen met kwaliteit. De leidraad is uitgewerkt in de Informatiekaart Landschap en Cultuurhistorie.

- Informatie over bodemeigenschappen in de provincie kun je vinden op een interactieve Bodemkaart Noord-Holland. Het gaat om bodemeigenschappen die belangrijk zijn in relatie tot ruimtelijke plannen. De interactieve kaart maakt het mogelijk bodeminformatie in verschillende kaartlagen te combineren.

- Door het verbinden van verschillende natuurgebieden middels 'natuurbruggen', zorgt de provincie er samen met andere organisaties voor dat soorten zich beter kunnen verspreiden. Dieren krijgen een groter aaneengesloten leefgebied, kunnen beter hun voedsel en soortgenoten vinden en hebben zo een grotere kans om te overleven. Om de effecten te meten monitort de provincie deze natuurverbindingen op verschillende manieren. Ze onderzoekt welke dieren er gebruik van maken en of het leefgebied ook echt verbetert. De natuurbruggen in Noord-Holland zijn nu ook virtueel te bezoeken via de website van de provincie. Je kunt luchtfoto’s bekijken, maar nog veel leuker is het om gebruik te maken van een Virtual Reality-bril, bijvoorbeeld een Google Cardboard. Zo lijkt het net alsof je zelf op de natuurbrug loopt.

- De site en organisatie Recreatie Noord-Holland is een overkoepelend portaal van de recreatieschappen Alkmaarder- en Uitgeestermeer, Geestmerambacht, Groengebied Amstelland, Spaarnwoude, en Twiske-Waterland. Op de site kun je op allerlei thema's zoeken naar wat er in die regio's allemaal te doen is.

- In veenweidegebieden worden de slootpeilen laag gehouden voor de landbouw. De veehouders hebben dit nodig om het land te kunnen bewerken, voldoende grasgroei te verkrijgen en het land niet te laten vertrappen door het vee. Door de lage waterpeilen verteert echter het veen en daardoor daalt de bodem. Het Planbureau voor de Leefomgeving verwacht dat in de periode 2010-2050 de bodem in Noord-Hollandse veenweidegebieden met landbouw met 27 centimeter daalt. Tegelijkertijd stijgt de zeespiegel en wordt Noord-Holland kwetsbaarder voor overstromingen. Door de vertering van het veen komt CO2 vrij. De uitstoot van C02 verwarmt de aarde. De veengebieden in Nederland dragen voor 2% bij aan de totale CO2 uitstoot.

De provincie wil de bodemdaling en de CO2-uitstoot aanpakken door gebiedsgericht en samen met de partners die daar mede voor verantwoordelijk zijn de bodemdaling in veenweidegebieden af te remmen, te stoppen en waar mogelijk te herstellen. Dat is complex en vraagt innovaties en onderzoek en medewerking van veel partijen. Provinciale Staten hebben daarom 1 miljoen euro extra beschikbaar gesteld voor het Innovatieprogramma Veen, met een onderzoeklocatie in het Zuiderveen bij Nauerna en bij een veehouder in Assendelft. Ook gaat de provincie aan de slag in bestaande gebiedsgerichte projecten, in Westzaan en in Waterland-Oost. (bron: Provincie Noord-Holland, 26-4-2018)

- "Natuur en Milieufederatie Noord-Holland (MNH) werkt aan een mooie en duurzame provincie. Een provincie met 2,5 miljoen inwoners waar het belang van een mooi landschap, een rijke natuur en een schoon milieu steeds groter wordt. We willen duurzaam leven, wonen en werken, zodat wijzelf en anderen, nu en in de toekomst, kunnen genieten van een gezonde leefomgeving. MNH is in de provincie een krachtige stem voor de kwetsbare waarden van natuur, milieu en landschap. Samen met bewoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden spannen wij ons in voor een milieuvriendelijke en duurzame provincie. MNH werkt, creëert en neemt initiatieven die de provincie duurzamer maken." Wat ze zoal doen, kun je op hun site bekijken aan de hand van de thema’s en projecten: adviespunt, duurzame energie, natuurinclusieve landbouw, duurzame leefomgeving, infrastructuur, en natuur en landschap.

- Noord-Holland krijgt er de komende jaren tientallen hectares agroforestry en voedselbos bij. Bomen worden ingepast in landbouwsystemen om het landschap aantrekkelijker voor biodiversiteit te maken en de productie klimaatbestendiger en diverser. Uit een goed ontworpen voedselbos kunnen het hele jaar door eetbare producten worden geoogst zoals groenten, fruit, noten, thee, paddenstoelen en honing. Voedselbossen worden daarnaast aangeplant bij sociale instellingen, om het contact van mensen met de natuur en hun voedsel te versterken.

Natuur en Milieufederatie Noord-Holland is in 2018 het project 'Proeftuin Agroforestry' gestart met 5 ondernemers, uiteenlopend van agrariërs en fruittelers tot eigenaren van een zorginstelling, om in 2019 circa 10 hectare agroforestry en voedselbos te realiseren. Het project is een opstapje naar meer ruimte voor agroforestry en voedselbosbouw in de provincie de komende jaren. In 2019 worden verschillende kennis- en ontwerpsessies georganiseerd waar geïnteresseerde ondernemers kunnen kennismaken met de praktische toepassingen en voordelen van agroforestry en voedselbosbouw. Experts en ervaringsdeskundigen spreken er over de toepassingen van agroforestry en geven tips voor het realiseren van een voedselbos.

- "Samen met het Rijk en de 11 andere provincies heeft Noord-Holland de bossenstrategie vastgesteld. Daarin staan 3 routes voor extra bos: meer bos binnen het Natuurnetwerk Nederland (NNN, een ‘groen’ netwerk dat onder andere natuurgebieden met elkaar verbindt), bos buiten het NNN en volledige compensatie van bomenkap. Landelijk is het streven om 15.000 hectare nieuw bos aan te leggen binnen het NNN. Onze provincie is van nature geen provincie met veel bos, maar van open landschappen. De natuurgebieden bestaan naast duinen vooral uit weidevogelgraslanden en moerasgebieden. Daarom is er plaats voor maximaal 360 hectare extra bos, grotendeels als uitbreiding van bestaande bossen in recreatiegebieden die binnen het NNN vallen.

Bosaanplant buiten NNN. De aanplant van bomen in onze provincie gebeurt vooral buiten het NNN. Het Rijk en de provincies zoeken naar mogelijkheden voor 19.000 hectare meer bos bij steden, dorpen en in overgangszones tussen natuur- en landbouwgebieden. Deels kan dat, ook in onze provincie, gebeuren op rijksgrond. Ook wordt de aanplant van extra bos meegenomen in de uitwerking van de gebiedsgerichte aanpak stikstof. Daarnaast is er rondom steden veel behoefte aan meer bos om in te recreëren, zeker bij nieuwe woningbouw. In de woonakkoorden maakt de provincie Noord-Holland afspraken om woningbouw zoveel mogelijk natuurinclusief te ontwikkelen, met daarnaast oog voor het landschap. Daarbij kan ook aan bosaanleg gedacht worden. Een andere weg die wordt uitgestippeld is het financieel aantrekkelijker maken van bomenplant op boerenerven. Dit zogeheten ‘Agroforestry’ is een teeltsysteem waarin bomen of struiken worden gecombineerd met eenjarige teelten of veehouderij.

Boscompensatie. Noord-Holland gaat bos compenseren dat sinds 2017 is – en nog wordt – gekapt om ruimte te bieden voor andere natuurtypen (zoals grijs duin). In onze provincie gaat het om ongeveer 155 hectare. In de bossenstrategie is afgesproken dat de compensatie vooralsnog buiten het NNN plaatsvindt, vanwege de geringe mogelijkheden voor extra bos binnen het NNN. Daarbij kijkt de provincie vooral naar locaties in de overgangszone tussen de voor stikstof gevoelige Natura 2000-gebieden en het agrarisch gebied. Daar kan extra bos onder meer dienen als buffering van de natuur tegen stikstofbelasting. De komende tijd werkt de provincie, onder andere samen met de terreinbeheerders, concrete plannen uit. Begin 2021 is duidelijk hoe we de afspraken uit de Bossenstrategie gaan vormgeven." (bron: Provincie, december 2020)

Terug naar boven

Eten en drinken

- "POMologische Vereniging Noord-Holland stimuleert het behoud van hoogstamfruitbomen door middel van diverse activiteiten, zoals: Cursussen. Snoeicursussen voor achterstallige en onderhoudssnoei bij oude fruitbomen en vormsnoei bij jonge bomen, entcursus en cursus "ziekten en plagen in de fruittuin". Activiteiten. Op snoeidagen werken in de boomgaard. Op activiteitendagen gelegenheid voor excursies en het geven van voorlichting. Gelegenheid tot het kopen van oude en nieuwe rassen. Advies. Het geven van adviezen over rassenkeuze, ziektebestrijding, snoei e.d. Bemiddeling en advies bij de aanplant van hoogstamfruitbomen. Zie ook onze folder."

Terug naar boven

Beeld

- Diaserie van oude ansichtkaarten van treinen in Noord-Holland.

Terug naar boven

Links

- Provincie: - Officiële site van de Provincie Noord-Holland.

- Nieuws: - Nieuws uit Noord-Holland van Rodi, per regio te selecteren. - NH is de regionale omroep in deze provincie. Je kunt er het nieuws volgen op de website, op het radio-kanaal en op het tv-kanaal. - Noordhollands Dagblad.

- Kleine kernen: - De vereniging Dorpswerk Noord-Holland is in 2017 tot stand gekomen door een fusie van de provinciale instellingen Vereniging van Kleine Kernen en Stichting Platform Dorpshuizen. Dorpswerk behartigt de belangen van de ca. 55 aangesloten dorpsraden en de ca. 80 aangesloten dorpshuizen.

- Muziek: - Het Noord-Hollands Jeugd Fanfare Orkest (NHJFO) bestaat uit ca. 60 enthousiaste jonge muzikanten tussen 12 en 25 jaar. De leden van het orkest komen uit de gehele provincie Noord-Holland. Ze repeteren afwisselend in Opperdoes en Grootebroek.

- Ruimtelijke ordening / landschap / cultuurhistorie: - De 'Adviescommissie voor den herbouw in de overstroomde gedeelten van Noord-Holland' is in 1916 naar aanleiding van de watersnoodramp in dat jaar in deze provincie opgericht. De ramp had veel schade aangericht in dorpen en steden, waarna op grote schaal herstelwerkzaamheden op gang kwamen. Men maakte zich zorgen over de kwaliteit van deze nieuwbouw, de regio werd immers gekenmerkt door historische bouwstijlen, en riep daarom een adviescommissie in het leven om deze herstelwerkzaamheden in goede banen te leiden. Later werd dit Stichting Welstandszorg. Vandaag de dag heeft de instelling zich ontwikkeld tot MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit, een onafhankelijke en niet-commerciële adviesorganisatie op het gebied van landschap, stedenbouw, architectuur en cultuurhistorie in de provincie. Deskundig adviseur, creatief meedenker, procesbegeleider en grossier in ruimtelijke kennis.

- Duurzaamheid: - "Grass2Grit is een circulair concept waarbij bermgras wordt omgezet in grassap en grasvezels. Het sap wordt gebruikt als gladheidsbestrijding, de vezels voor wegmeubilair. Het idee van Grass2GRit ontstond toen Hillebrand Breuker van de Provincie Noord-Holland een keer bezig was met grasvezels en het hem opviel dat het sap dat bij het persen vrij kwam behoorlijk zout was. Er werd een onderzoek gestart en in 2017 is een eerste Life Cycle Analysis (LCA) over de Grass2Grit-techniek afgerond. Conclusie: er is veel potentieel.

In de in maart 2020 gestarte Grass2Grit-fabriek in Broek op Langedijk wordt vers gras verwerkt tot grassapdooimiddel. De Provincie zet dit alternatief voor strooizout in als proef om gladheid te bestrijden op de N504 ten noorden van Alkmaar. Het (deels) vervangen van zout door grassap en het verwerken van de vezels (Grass2Grit) is een circulaire en innovatieve toepassing. De verwachting is dat er tussen de 6 en 10 ton vers gras nodig is voor het strooien van een km2 weg. De grasvezels die vrijkomen bij de productie van het sap zijn bruikbaar voor het maken van biobased wegmeubilair. Grass2Grit vormt zo een circulaire en innovatieve toepassing die bovendien goed is voor de biodiversiteit.

Positieve milieueffecten. Het project Grass2grit is milieuvriendelijk en het benodigde gras is ruim voorhanden. Maar liefst 3% van Nederland bestaat uit bermen. Naast de circulaire aanpak kent het project nog een aantal positieve milieueffecten. Door vaker en op een natuurvriendelijke manier te maaien en het gras te ruimen, neemt de biodiversiteit langs de weg toe. Hoe dat in de praktijk werkt, kun je bekijken in deze video. Bovendien neemt de verontreiniging van wegbermen af door het gebruik van biobased weginfrastructuur.

Samenwerking. Het project Grass2Grit is het eerste concept ter wereld dat bermgras inzet voor gladheidsbestrijding op wegen waarlangs het bermgras groeit. Het project kreeg in 2018 een LIFE-subsidie in de categorie ‘milieu en efficiënt gebruik van hulpbronnen’, waarmee de pilot -tot eind 2022 - kan worden uitgevoerd. Grass2Grit is een samenwerkingsverband van de provincie Noord-Holland, J. van Bodegom & Zn, Van Gelder, Natural Plastics en Schuitemaker." (bron: Provincie, mei 2020) Mocht het een succes blijken dan kan Grass2Grit de rest van de wereld gaan veroveren. Volgens Breuker is er namelijk niet alleen interesse bij de gemeente Alkmaar en Schiphol, maar wordt het project ook in Engeland, Schotland en Canada met grote aandacht gevolgd.

- Klimaatverandering: - "Verzilting, bodemdaling, droogte en overstromingen hebben de komende decennia invloed op de landbouw en natuur in Noord-Holland. Dit blijkt uit de Klimaatstresstest (zie hier de samenvatting) die de provincie heeft laten uitvoeren door SWECO en Wageningen University & Research (WUR). Het klimaat verandert en dat heeft invloed op de landbouw en natuur. De klimaatstresstest maakt inzichtelijk welke problemen kunnen ontstaan bij klimaatverandering als landbouw en natuur hetzelfde blijven. Het landbouw- en natuurgebied boven het Noordzeekanaal is omringd met water, akkers, grasland, duinen en dijken. Elk deelgebied heeft weer unieke grondsoorten en kenmerken, waardoor ook de gevolgen van klimaatverandering per gebied verschillen.

Kansen. De stresstest onderzoekt ook hoe de provincie kan inspelen op klimaatverandering. De uitdaging is om de landbouw en de natuur in de provincie robuuster en weerbaarder te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering. De risico’s en kansen van klimaatverandering zijn per gebied in kaart gebracht. De provincie gaat op basis van deze gegevens hierover in gesprek met haar samenwerkingspartners. In het nieuwe online magazine Klimaatadaptatie worden de ambities, uitgangspunten, aanpak en de besteding van middelen van de provincie op het gebied van klimaatadaptatie uitgelegd. De klimaatstresstesten en het magazine zijn bovendien terug te vinden op de pagina over Klimaatadaptatie. Bij vragen kunnen Noord-Hollanders contact opnemen met het team Klimaatadaptatie van de provincie via klimaatadaptatie@noord-holland.nl." (bron: Provincie, mei 2020)

- Waterbeheer: - "Samen met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en drinkwaterbedrijf PWN heeft de provincie Noord-Holland in januari 2021 het Zoet Zout Knooppunt (ZZK) opgericht. Hiermee kan sneller worden ingespeeld op ontwikkelingen rondom de klimaatverandering. Met de verdergaande klimaatverandering nemen de uitdagingen toe om voldoende zoet water te behouden voor landbouw, natuur, drinkwater, industrie en andere gebruikers. Dit probleem speelt in heel laag-Nederland. Meer samenwerken. Het doel van het Zoet Zout Knooppunt is om beleidsmakers, onderzoekers en gebruikers bij elkaar te brengen en samen te werken. Daarbij is het delen van kennis en ervaring van groot belang. Niet alleen binnen onze provincie, maar ook met de andere 2 regio’s in Laag Nederland. Inmiddels is in alle 3 regio’s een regiomakelaar ZZK werkzaam. Deze makelaar zorgt voor de verbinding van kennis met gebruiker en van de regio’s onderling.

De provincie stimuleert zuinig en spaarzaam omgaan met zoetwater. Ook wil zij gebruikers ervan bewust maken dat de beschikbaarheid van zoetwater niet altijd vanzelfsprekend is en dat men zich kan voorbereiden op schaarste hiervan. Het ZZK wil aan dit beleid uitvoering geven. Concrete projecten en informatie. De provincie heeft zich tot nu toe met name gericht op de landbouw met grote projecten, zoals de pilot Zelfvoorzienende zoetwaterberging op Texel (2012), het Spaarwaterproject (2016-2019) en de huidige pilot Zoete Toekomst Texel. De provincie heeft ook bijdragen geleverd aan andere onderzoeken in het kader van zoetwater, zoals Inlaat op maat en Zilte teelten. De resultaten van deze en soortgelijke onderzoeken, pilots en projecten worden allemaal gedeeld op Zoetzoutknooppunt.nl." (bron: Greenport Noord-Holland Noord, januari 2021)

- "In het in augustus 2020 verschenen rapport 'Doelen op maat 4.1 - Systeemanalyses' worden de abiotische en biotische eigenschappen van 51 waterlichamen en bijbehorende KRW-gebieden van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK)* in beeld gebracht, om inzicht te krijgen in het ecologisch functioneren ten behoeve van de EU Kaderrichtlijn Water (KRW). Door detailanalyse van de ecologische sleutelfactoren (ESF’s) en historische analyse zijn de knelpunten van de waterlichamen en de overige wateren opgespoord. Er zijn maatregelen geformuleerd om de knelpunten op te lossen.
* Het werkgebied van HHNK is een groot deel van de provincie Noord-Holland, namelijk voor zover gelegen N van het Noordzeekanaal.

De kwaliteit van de meeste wateren is ontoereikend of matig. In de meeste gebieden is het peilbeheer een groot, zo niet het grootste, knelpunt voor de ontwikkeling van een goede ecologische kwaliteit. Vooral de laatste 50 jaar is door ruilverkavelingen het peil gedaald en de peilfluctuatie afgenomen. Er wordt meer systeemvreemd water ingelaten, het watersysteem is versnipperd door aanleg van kunstwerken, sloten hebben een standaardprofiel gekregen en er wordt intensief gemaaid en gebaggerd om de afvoercapaciteit in stand te houden. Paaigebied van vissen is verdwenen doordat het oeverland in het voorjaar niet meer inundeert. Daarnaast is de belasting met nutriënten door uit- en afspoeling zeer hoog, wat leidt tot fosfaatgehalten die 5 tot 10 maal te hoog zijn voor een helder, plantenrijk watersysteem. Naast het intensieve landbouwkundige gebruik en het peilbeheer, speelt hierbij ook de mariene invloed een rol. Hoge sulfaatgehalten zorgen voor een geringe binding van fosfaat aan ijzer in de bodem en leiden tot versnelde afbraak van organisch materiaal (veen). In de duinwateren spelen deze processen niet, maar daar zijn sommige meren sterk overbemest door vogelkolonies.

Alleen een rigoureuze aanpassing van het landgebruik en het peilbeheer kan soelaas bieden. Lokaal zijn er goede mogelijkheden om het peilbeheer en de belasting aan te pakken. Dit kan in principe overal, maar levert het meest op in gebieden met hoge ecologische potenties, zoals de binnenduinrand. Binnen de huidige functies en gebruik is het benutten van de overruimte in het watersysteem en minder maaien naar verwachting kansrijk en effectief. In stedelijk gebied is de toestand vaak beter dan in het landelijke gebied. Hier leveren verdergaande beperking van de nutriëntenbelasting en (vooral bij nieuwe ontwikkelingen) toestaan van een meer natuurlijke peildynamiek resultaat. In de duingebieden komen de wateren met de beste kwaliteit en hoogste ecologische waarde voor. Ook hier vormt de belasting met nutriënten soms een knelpunt. Om dit op te lossen moet de belasting door vogels worden teruggedrongen." Aldus de samenvatting van het rapport. Auteurs: dr. Herman van Dam, Adviseur Water en Natuur, en ir. Nico Jaarsma, Ecologie & Fotografie.

Reacties

(2)

In je opsomming van gemeentes staat Landsmeer nog vermeld, maar die maakt anno 2021 deel uit van Waterland. De link naar Waterland in dezelfde alinea werkt niet.

Heb ik iets gemist? Landsmeer wil weliswaar al een tijdje fuseren met een of meer omliggende gemeenten, maar tot heden wil geen van die gemeenten daar op ingaan, voor zover mij bekend. Dus bestaat de gemeente Landsmeer nog altijd, voor zover mij bekend. Zie o.a. dit artikel d.d. april 2021: https://www.deorkaan.nl/eelco-taams-oostzaan-pvda-met-wormerland-over-fu.... En natuurlijk de pagina Landsmeer, hoofdstuk Recente ontwikkelingen, waar ik e.e.a. ook beschrijf. De link naar Waterland heb ik aangepast.

Reactie toevoegen