Allingawier

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

allingawier_collage.jpg

Allingawier, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Allingawier, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Allingawier. (2).jpg

Allingawier, Plaatsengids.nl is er voor een plaatje en een praatje...

Allingawier, Plaatsengids.nl is er voor een plaatje en een praatje...

Allingawier. (3).JPG

De Hervormde kerk van Allingawier

De Hervormde kerk van Allingawier

Allingawier..JPG

Museumdorp Allingawier

Museumdorp Allingawier

Allingawier. (4).JPG

Je kijkt je ogen uit in het museumdorpje Allingawier. P.S. Zoek de spelfout op de foto. ;-)

Je kijkt je ogen uit in het museumdorpje Allingawier. P.S. Zoek de spelfout op de foto. ;-)

allingawier_wit_plaatsnaambordje_met_kijk_uit_eronder.jpg

Aan beide zijden van Allingawier staan officiële blauwe plaatsnaamborden. Maar ergens staat ook nog dít bordje, met de waarschuwing eronder dat je uit moet kijken. Waarvóór je moet uitkijken staat er helaas niet bij... (© Willem Jans)

Aan beide zijden van Allingawier staan officiële blauwe plaatsnaamborden. Maar ergens staat ook nog dít bordje, met de waarschuwing eronder dat je uit moet kijken. Waarvóór je moet uitkijken staat er helaas niet bij... (© Willem Jans)

Allingawier

Terug naar boven

Status

- Allingawier is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wûnseradiel.

- In 1949 is er nogal wat grondgebied van dit dorp af gegaan, waaronder Bonjeburen, dat dicht tegen Idzegahuizum aan lag en daarom aan dat dorpsgebied is toegevoegd. Ook Exmorra heeft land van Allingawier ingepalmd. Daarentegen heeft het dorpje ook een kleine uitbreiding aan de zuidoostkant gekregen ten koste van buurdorp Piaam. (bron: de lokale dorpssite)

- Onder het dorp Allingawier vallen ook de buurtschappen Bonjeterp en Vierhuizen.

- Jakle Zet is volgens de lokale dorpssite ook een buurtschap, maar volgens de Topografische atlas Friesland(1) betreft het slechts één pand, gelegen aan de Meerweg, direct ZZW van de Allingastate. Hoe dan ook, is het een mooie, nieuwsgierigheid opwekkende naam; wat zouden de beide delen van deze naam betekenen? Gelukkig wordt het op de dorpssite uitgelegd. Het is een prachtig verhaal dat we je niet willen onthouden: "Allingawier lag vanouds helemaal in het waterland en daarom heet het in oude bronnen dan ook een 'vischrijcke plaats'. Dichtbij lagen de grote meren Workumermeer en Makkumermeer, en er waren ook nog poelen in de omgeving van het dorp. Voorheen was er een vaart tussen beide grote meren en een overzet (pontje), waar men met een draai of met schotten overheen kon.

Later werd die vaart veel breder en kon men alleen met een bootje of met een praam naar de overkant. Dit 'overzet' was een strategisch punt, een soort Thermopylae. Volgens oude verhalen had de oude vetverkoper Jackle Feddes hier in het jaar 1450 een soort van bolwerk. En gaf zijn naam Jackle aan het zet. Vandaar dus de naam Jackle Zet. In 1811 woonde Tjerk Tjerks bij het zet. In dat jaar moest iedereen van Napoleon een achternaam kiezen, voorzover hij die nog niet had. Mensen moesten iets bedenken en kozen soms iets heel praktisch, bijvoorbeeld het beroep dat ze hadden, of iets bijzonders met betrekking tot de locatie waar ze woonden. Dat laatste deed Tjerk Tjerks dus: hij koos voor de achternaam Van 't Zet..."

- Het kleine dorp Allingawier heeft veel samenwerkingsverbanden (verenigingsleven, evenementen en dergelijke) met het grotere buurdorp Exmorra. Je zou ze dan ook als tweelingdorp kunnen beschouwen. Formeel zijn het nog wel twee aparte dorpen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Ca. 1275 Alingwere, 1379 Alingwere, 1505 Allingwyer, 1511 Allingewer.

Naamsverklaring
Betekent wier = weer 'werf, opgeworpen hoogte voor bewoning' van Alinge, een afleiding met het suffix -ing- van de persoonsnaam Ale, met als betekenis 'de lieden van Ale'.(2)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Allingawier ligt ZW van de stad Bolsward en het dorp Exmorra en ZO van het dorp Makkum en grenst in het N aan het Van Panhuyskanaal, nabij de splitsing met de Makkumervaart.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Allingawier 17 huizen met 114 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp circa 30 huizen met circa 80 inwoners, waarvan circa 15 in het prachtige dorpskommetje en circa 65 in het mooie en weidse buitengebied.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
- Allingawier heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk met toren en de naastgelegen, 18e-eeuwse boerderij De Izeren Ko.

Hervormde kerk
De op een ronde terp gelegen voormalige Hervormde Kerk van Allingawier dateert uit 1635, is in 1783 verbouwd en in 1978 gerestaureerd. Reeds vóór het jaar 1000 was op deze terp een kerkje aanwezig. Het is een eenvoudig gotiserend schip bij een in Oudfriese trant in drie weinig versneden geledingen opgebouwde toren, gedekt door een zadeldak. Bijzonderheden bij de kerk zijn onder andere een gebeeldhouwde zerk uit de 17e eeuw en de klokkenstoel met klok uit 1599 van H. Wegewaert. De kerk was sinds 1984 in gebruik als cultureel centrum en voor trouwdiensten. In 2021 is het kerkje verkocht en herbestemd tot luxe B&B.

Gereformeerde kerk
Het voormalige Gereformeerde kerkje in Allingawier (Kerkbuurt 13) dateert uit 1893 en is sinds 1971 als zodanig buiten gebruik. Het is nu te bezichtigen als onderdeel van de museumroute.

Paaltjasker
De paaltjasker bij museumboerderij De Izeren Ko in Allingawier is een gemeentelijk monument, en heeft een functie als demonstratiemolen bij het openluchtmuseum. De molen is hier in 1970 geplaatst en maalt in circuit, maar raakte in de loop der jaren steeds meer ingegroeid en viel uiteindelijk vrijwel niet meer op. Ook de draaivaardigheid was daardoor sterk verminderd. Daarom is de molen in 2011 binnen het museumterrein verplaatst. De windvang en de belevingswaarde zijn hierdoor sterk verbeterd. In 2008 is de molen gerestaureerd. Op de deel van de museumboerderij bevindt zich ook nog een karnmolen.

Aldfaers Erf
Aldfaers Erf betekent “het erf(goed) van uw voorvader”. Museum Aldfaers Erf vindt zijn oorsprong in 1957. Yde Schakel koopt dan een pand in het nabijgelegen Exmorra, als opslagplaats voor zijn bouw- en restauratiebedrijf. Bij de verbouwing vindt hij in een muur een opstel van een kind, waaruit blijkt dat hier vroeger een schooltje is geweest. Ook is er tot 1968 een kruidenierswinkel in het pand geweest. Yde besluit dit alles niet verloren te laten gaan en heeft het schooltje en de grutterswinkel in ere hersteld. Zo is de eerste stap gezet naar de Aldfaers Erfgoed Route. In 1968 koopt Yde in Allingawier de oude kop-rompboerderij, rond 1700 nog op koeienhuiden gebouwd. Na een prachtige restauratie is dit museumboerderij De Izeren Ko geworden. Tegenwoordig wordt de museumboerderij met toebehoren geëxploiteerd door Elsbeth Attema en Freddie Schakel. Het complex 'Aldfaers Erf' omvat naast de museumboerderij verder nog restaurant It Ferhaal, de originele schilderswerkplaats van het dorp, de dorpssmederij, en de schoenmakerij. De tentoongestelde materialen en gereedschappen zijn van de Familie Bouwsma uit Sloten en zijn 150 jaar oud. Met deze materialen is nog tot 1984 gewerkt! Op deze pagina worden al deze objecten toegelicht.

Allingastate
De hiervoor vermelde restaurateur Yde Schakel, die onder meer ook de Oldehove in Leeuwarden onder handen nam, heeft vanaf 1973 de Allingastate met toebehoren in Allingawier gebouwd, voor hemzelf en zijn vrouw, op de fundamenten van een oude boerderij. In 2020 is Yde Schakel op 91-jarige leeftijd overleden. - In 2021 is de Allingastate te koop gezet. De makelaar omschrijft het als volgt: "Zo bijzonder in Friesland; zoiets unieks hebben we nog niet eerder in de verkoop gehad! Via de oprijlaan met bomenrij en het poortgebouw betreedt u dit schitterende landgoed, genaamd Allingastate. De State ligt aan de Aldfears Erf museumroute. Het recent gerenoveerde kasteeltje met zijn markante ui-vormige torenspits en kerkklok wordt omgeven door landerijen. Het geheel staat op een perceel van maar liefst 8.810 m2 en ligt op nog geen 5 kilometer van het IJsselmeer. Winkelen in watersportstad Sneek, havenstad Harlingen, Bolsward en Workum. Of even een terrasje pakken op de boulevard van Makkum met het weidse uitzicht over de baai. Zeilen op de Friese meren en in een goed uur bent u in Amsterdam. Kortom alles is mogelijk én binnen handbereik!

Allingastate ligt even buiten het historische terpdorpje Allingawier en was voorheen een stuk land met hierop naar verluidt de 14e-eeuwse Feddamastins en bewoond door de gelijknamige edelman. In 1873 moet op deze fundamenten een boerderij zijn gebouwd met ernaast een arbeiderswoning. De ingebouwde gevelsteen rechts van de kasteeldeur levert dit bewijs. Vanaf 1973 zijn in fases het kasteeltje met gastenverblijf, het koetshuis, poortgebouw en het prieeltje achter in de boomgaard gerealiseerd. In 2003 is het landgoed verkocht aan de stichting van museumdorp Aldfaers Erf. De stichting stelde het landgoed open voor publiek en als trouwlocatie. Het kasteeltje was ingericht als museum met daarbij een lichte horecagelegenheid (koffie en thee). Daarnaast verhuurde de stichting het bestaande gastenverblijf en kasteeltje als B&B.

De huidige eigenaren werden in 2016 op slag verliefd op de State, ondanks de toenmalige slechte staat waarin het verkeerde. Ze hebben met veel liefde en oog voor detail het landgoed compleet onder handen genomen en in ere hersteld. Waaronder een nieuwe fundatie, dakkapellen, schoorstenen en een flinke uitbreiding van de bovenverdieping, living en woonkeuken. Daarnaast is het koetshuis geheel gerenoveerd met in het ene deel een B&B en het andere deel een theeschenkerij met uitbouw. Ook het chalet als tweede B&B is gemoderniseerd. Rechts van het poortgebouw is parkeergelegenheid aangelegd en een dubbele garage met zolder gerealiseerd. Niets hebben ze aan het toeval overgelaten. Het is er nu heerlijk wonen en je maakt de natuur van dichtbij mee. Het is een ideale plek om tot rust te komen en van de natuur te genieten.

Indeling woonhuis: Entree met Portugese vloer en op de muur diverse fraaie schilderingen van Friese Witjes met hierop de geschiedenis van Allingastate en andere Friese taferelen. De entree gaat over in een hal van waaruit alle kamers, toilet, bijkeuken en garderobekast toegankelijk zijn. Ruime living met stijlvolle keramische vloer en gashaard, veel zonlicht en een mooi uitzicht over de parktuin. De luxe halfopen woonkeuken is ingericht met twee fronten, een kookeiland en veel inbouwapparatuur. Via openslaande tuindeuren vanuit zowel de living als de woonkeuken stapt u zo op het grote zonneterras. De 2e living met fraaie gashaard doet momenteel dienst als kantoor. Verdieping: overloop met toilet, wasruimte en 2 riante slaapkamers. Luxueuze badkamer met ligbad, douche, Windsor wastafelmeubel en sauna.

Bijgebouwen: Poortgebouw met kasteeltoren, kerkklok en atelierruimte van 22,5 m2. Chalet; B&B met eigen privé-terras en jacuzzi, hal, woonruimte, keuken en badkamer met regendouche en toilet. Dubbele garage met zolder. Prieel in boomgaard. Koetshuis bestaande uit 2 ruimten van 30 m2 en hobbyzolder: - Linkerruimte; B&B met eigen privé-terras en jacuzzi, woonruimte, keuken en badkamer met regendouche en toilet. - Rechterruimte; Theeschenkerij met woon/winkelruimte, keuken, toiletgroep met dames-en herentoilet en groot terras. Hobbyzolder van 60 m2 met geluiddempende vloer en CV-installatie.

Enkele bijzonderheden: - Meerdere mogelijkheden voor wonen, entrepreneur en recreatie. - Veel privacy door zijn heerlijk vrije ligging. - Het voortzetten van de succesvolle B&B’s, in het hogere segment, behoort tot de mogelijkheden. - Meer dan uitstekend onderhouden landgoed en duurzaam gerenoveerd met vloerverwarming en luchtwarmtepomp. - Geïsoleerd, nieuwe kozijnen met isolatieglas en zonnepanelen. - Glasvezelkabel vanaf eind 2021. - Alleen bezichtigingen voor echte levensgenieters." De vraagprijs is 1.895.000 euro.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Oranjevereniging Exmorra-Allingawier is opgericht in 1937 en organiseert jaarlijks het Dorpsfeest en de activiteiten rond Koningsdag.

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Doarpsnijs is het inhoudelijk en visueel fraaie kwartaalblad in kleur (voor 2019: maandblad) voor Exmorra en Allingawier. De site waarop Doarpsnijs ook online te lezen was, is opgeheven. Ook op de dorpssite van Exmorra is er helaas niets over Doarpsnijs te vinden.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Allingawier kerk.

Reactie toevoegen