Almelo

Plaats
Stad en gemeente
Almelo
Twente
Overijssel

gemeente_stad_almelo_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Stad Almelo anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Stad Almelo anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Almelo

Terug naar boven

Status

- Almelo is een stad en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Twente.

- De gemeente Almelo omvat naast de gelijknamige stad verder nog de dorpen Aadorp, Bornerbroek en Harbrinkhoek-Mariaparochie (deels, namelijk een W stukje van het dorp Mariaparochie binnen het gebied van dit tweelingdorp), de buurtschappen Azelo (deels), Bavinkel, Tusveld en Weitemanslanden (deels) en een klein deel van de buurtschap Deldenerbroek. Dit zijn 1 stad, 3 dorpen en 5 buurtschappen in totaal.

- Wapen van de gemeente. - Wapen van de voormalige gemeente Stad Almelo.

- De gemeente was van 1-7-1818 t/m 1913 gesplitst in de gemeenten Stad en Ambt Almelo. De laatste omvatte het buitengebied, zonder kern, met louter buurtschappen. In 1840 waren dat maar liefst 17 buurtschappen, die inmiddels grotendeels in de stad zijn opgegaan. In 1914 zijn deze gemeenten opgegaan in de nieuwe gemeente Almelo, waarmee de situatie van voor 1-7-1818 is hersteld.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Almelo.

- Onder de stad Almelo vallen ook de buurtschappen Bavinkel en Weitemanslanden (deels). Verder valt voor de postadressen een W stukje van het dorp Mariaparochie, deel uitmakende van het tweelingdorp Harbrinkhoek-Mariaparochie, onder deze stad.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1157 kopie 17e eeuw en 1165 kopie 1247 Almelo, 1169 kopie 1351-1353 Almeloe, 1665 Almeloo.

Naamsverklaring
Waarschijnlijk een samenstelling van de boomnaam (Germaans) alma-* 'olm (Ulmus)' en lo 'licht, open bos', dus 'olmenbos'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De stad Almelo ligt NW van de stad Hengelo en het dorp Borne en O van het dorp Wierden.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Stad Almelo 683 huizen met 3.238 inwoners. - Oorspronkelijk grondgebied van deze gemeente, gevisualiseerd op een actuele plattegrond. In 1914 is deze gemeente opgegaan in de gemeente Almelo, met 10.528 inwoners.

- Bij de gemeente Almelo hebben de volgende grenscorrecties plaatsgevonden:
in 1997 van de gemeente Borne: 84 hectare met 12 huizen en 47 inwoners;*
in 2001 van de gemeente Ambt Delden: 198 hectare met 17 huizen en 50 inwoners;**
in 2001 van de gemeente Borne: 1.622 hectare met 589 huizen en 1.800 inwoners;***
in 2001 van de gemeente Vriezenveen: 973 hectare met 582 huizen en 1.601 inwoners**** en
in 2001 van de gemeente Wierden: 119 hectare met 7 huizen en 29 inwoners.
(© van de bewerkte plattegronden en de toelichtingen hieronder: Andreas Bartelink)
* Klein gebied ten zuiden van de stad. Gezien de huidige invulling van het gebied had deze overdracht tot doel het Bornse gebied dat benodigd was voor rijksweg A35 tussen Almelo-Zuid en Wierden onder te brengen bij deze gemeente.
** Gebied ten noorden van de A1 dat overging naar deze gemeente en niet naar de gemeente Hof van Twente. Het toont ook het gebied dat benoemd wordt op de pagina over Deldenerbroek-Deldeneresch. Zoals het kaartje toont, was het stukje Deldenerbroek niet het enige dat overgeheveld werd naar deze gemeente. Het gebied ten westen van knooppunt Azelo (A1/A35) en ten oosten van Bornerbroek was tot 2001 onderdeel van de statistische buurt 'verspreide huizen Azelo' (volgens 'Gemeente op Maat 1999: Ambt Delden'). Strikt genomen ligt de buurtschap Azelo daarmee sinds 2001 officieel in drie gemeenten: Hof van Twente (grootste deel), Borne (alles ten noordoosten van de A1) en een klein stukje Almelo.
*** Een overdracht die bij velen bekend zal zijn, aangezien het een vrij groot gebied (41% van de 'oude' gemeente Borne!) betrof met daarin het dorp Bornerbroek. Onbedoeld gevolg van deze overdracht is dat de vraag begon te rijzen of Borne nog wel als zelfstandige gemeente verder kon (en nog steeds kan). Wij hebben ooit vernomen dat deze grenscorrectie als voorafgaand aan de voorgenomen (maar afgeblazen) fusie van de gemeenten Enschede, Hengelo en Borne tot Twentestad heeft plaatsgevonden (waarbij Bornerbroek daar vrij weinig binding mee had). De gemeente heeft een deel van deze grond inmiddels gebruikt voor de ontwikkeling van het XL Business-park ten zuiden van de A35. Vermoedelijk was de grenscorrectie tevens bedoeld om uitbreidingsmogelijkheden voor de stad te creëren (die binnen de grenzen van de gemeente anno 2000 vrij beperkt waren).
**** Dit betrof de kern Aadorp plus een stuk buitengebied en bedrijventerrein.

- Tegenwoordig heeft de gemeente Almelo circa 33.000 huizen met circa 72.500 inwoners, waarvan circa 31.500 huizen met circa 69.000 inwoners,in de gelijknamige stad.

Terug naar boven

Geschiedenis

Almelo is ontstaan in de 11e eeuw, op een kruispunt van land- en waterwegen. Vanaf het begin van het ontstaan is de stad een levendig handelscentrum met schippers, vissers, boeren en ambachtslieden. Dankzij de ligging op een kruispunt van land- en waterwegen heeft de stad zich kunnen ontwikkelen tot een bloeiende textielstad met hoogstaande ondernemers. Landhuizen en villa’s zoals de Bellinckhof herinneren ons vandaag de dag nog aan de welgestelde textielfamilies die hier hebben gewoond. Tussen 1600 en 1800 zijn er veel huisweverijen. De komst van de stoommachine in 1830 zorgt er voor dat de productie volledig fabrieksmatig wordt. De infrastructuur wordt verbeterd door middel van kanalen en spoorlijnen. Vanuit de wijde omgeving komen arbeiders naar de stad, waardoor het bevolkingsaantal snel toeneemt. Er komen zelfs arbeiders uit Turkije, Spanje en Italië om hier hun geluk te beproeven.

Vanaf 1970 neemt de productie in lagelonenlanden toe, waardoor ook de concurrentie toeneemt. Hierdoor moeten veel fabrieken in Almelo noodgedwongen sluiten. Door het gebrek aan werk in andere sectoren stijgt de werkloosheid enorm. Noodgedwongen probeert de stad dit probleem op haar eigen(wijze) manier op te lossen. Een grote vernieuwing van de stad is het gevolg. Veel textielfabrieken zijn verdwenen, maar een aantal bijzondere gebouwen is behouden, als eerbetoon aan de rijke textielindustrie. Deze tegenslag was slecht voor de Almelose economie, maar tevens het begin van een ommezwaai voor de stad. Industriële gebouwen hebben plaatsgemaakt voor woningen, winkels, cultuurvoorzieningen en veel groen. In 1992 ontving de gemeente de Rijksprijs voor bouwen en wonen. (bron: gemeente)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze gemeente, kun je terecht bij de volgende instanties, sites en literatuur:

- In 1946 is het Genootschap Stad en Ambt Almelo opgericht. Het ging de oprichters vooral om het behoud van het cultuurhistorisch erfgoed van de stad en gemeente. In 1992 onstaat er tevens een Historische Kring, die met name meer publicaties wilde bevorderen. Besprekingen leiden in 1999 tot een fusie, en daarmee tot de oprichting van Stichting Historische Kring Stad en Ambt Almelo. De stichting rekent het tot haar taak om het lokale verleden vast te leggen, te beschermen en tot leven te brengen. Daarom organiseert zij in het najaar en winterseizoen lezingen en in het voorjaar een excursie. Viermaal per jaar brengt zij het blad Stad & Ambt uit (zie hier de indexen van alle verschenen nummers). Vrijwilligers van het Historisch Informatiepunt (HIP) archiveren het Almelose verleden en beantwoorden vragen over de lokale historie. Het bestuur kent een keer in de vijf jaar de Mans Kapbaargprijs toe aan iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt op het gebied van de Almelose historie.

- Verhalen over de geschiedenis van Almelo, plus Beeldbank, van het Historisch Archief.

- Stadsmuseum Almelo.

- "De totstandkoming van het boek 'Van Vriesen Aa tot Broke: een cultuurhistorische beschrijving van het Almelose platteland' (2010) is opvallend. Soms wil een gemeente wel eens een bescheiden subsidie bijdragen aan een geschiedkundige uitgave. Dit boek is op verzoek van én op kosten van de gemeente uitgebracht. Auteur Hans Holtmann is ambtenaar bij de gemeente. Het mooi uitgevoerde werk gaat over het (nog) aanwezige, maar vooral over het verdwenen platteland rond de stad. Het begint met hoofdstukken over het ontstaan van het landschap, de marken, het boerenbedrijf in vroeger tijden en natuurlijk de uitzonderlijke geschiedenis van de heerlijkheid (en Vriezenveen). Hoe de Heer van Almelo de macht in handen kreeg is niet meer met zekerheid te achterhalen, maar opmerkelijk is wel dat de bezitters van de heerlijkheid en tevens bewoners van Huis Almelo eeuwenlang tot aan de Franse tijd een bijna feodaal bestuur konden uitoefenen over de bewoners van hun grondgebied. Niet dat er - in de tijd gezien - groot misbruik van de macht werd gemaakt door de Van Rechterens, die de langste tijd het Huis bewoonden. Hoewel, men wist toch nog op slinkse wijze de herendiensten te handhaven; twee keer per jaar moesten door de boeren hand- en spandiensten voor de heer worden verricht; toen het volgens de wet absoluut niet meer mocht, werd deze informatie de boeren gewoon onthouden.

Ten gunste van het geslacht Van Rechteren (Limpurg) spreekt dan weer dat door hen in de tweede helft van de 19e eeuw voor die tijd moderne boerenbedrijven werden gesticht. In het boek komen verder de buitenplaatsen aan bod, die de Almelose textielbaronnen lieten bouwen. Het grootste deel van het boek behandelt de geschiedenis van een groot deel van de 474 boerderijen, die voor zover bekend op Almeloos grondgebied hebben gestaan. Ook de families die er woonden worden vaak vermeld. De auteur heeft wat het gedeelte over de boerderijen niet alles zelf hoeven uit te zoeken. Hij kon rijkelijk putten uit het standaardwerk 'Van Boerenland tot stadsrand' van G.J. Eshuis. Hij vermeldt dit feit ook duidelijk. Daarnaast heeft hij ook andere literatuur geraadpleegd, maar deed hij ook een beroep op de kennis van bewoners uit het gebied en heeft hij delen van de nu geheel ontsloten archieven van Huis Almelo kunnen inzien, die voor vroegere auteurs onbekend waren. Zo is er een nieuw boek ontstaan, prachtig in groot formaat uitgevoerd, gebaseerd op bestaande literatuur, maar aangevuld met nieuwe gegevens." (bron: Tuffeltoons Blog)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2010 heeft de laatste textielfabrikant, Koninklijke Ten Cate, Almelo verlaten. Zij concentreren hun activiteiten in Nijverdal. Het 22 hectare (circa 50 "voetbalvelden") grote Indiëterrein waarop zij gevestigd waren, wordt omgebouwd tot woonwijk met ca. 600 woningen. Een aantal karakteristieke gebouwen blijft behouden, namelijk de watertoren, de weverij, de spoelerij en de sterkerij. Deze worden respectievelijk herbestemd tot horeca, kunsthal, zorgwoningen en kinderdagverblijf. Verder blijven de gevels van de Kalverstraat met hun karakteristieke sheddaken intact. Beoogd wordt dat het hele project in 2020 gereed zal zijn. Het voormalige terrein van Koninklijke Ten Cate is al honderden jaren bekend onder de naam Indië. De naam dateert uit de tijd dat het hier geproduceerde textiel geëxporteerd werd naar Indonesië om daar te laten batikken. Bij batikken krijgen lappen textiel met verf een decoratie. Een van de kwaliteiten van het plan voor Indië is het hergebruik van een flink deel van de oude fabrieksgebouwen. De keuze om het vernieuwingsplan Indië te blijven noemen was een logisch gevolg. - Nadere informatie over de nieuwe woonwijk Indië.

- In 2011 is de laatste melkveehouder vertrokken uit het gebied Bellinkhof, kerngebied van de westelijke groene long van de stad (gelegen Z van de wijk Aalderinkshoek en de Wierdenseweg). De familie Versteeg is in dat jaar verhuisd van haar boerderij aan de Oude Wierdenseweg naar het Drentse Ruinerwold, waar zij een vervangende boerderij met 45 hectare grond hebben gekocht. Door de uitbreidingen van de stad had het boerenbedrijf geen ruimte meer om in de toekomst te kunnen doorgroeien. Zes generaties lang hebben de Versteegs op hun boerderij, een pachtboerderij van Huize Almelo, geboerd. De gedachte aan verhuizen, die al langer speelde, kwam in een stroomversneling door de plannen voor een flexlocatie - een multifunctioneel sportcomplex - die de gemeente in de westelijke groen long wil realiseren, en waarvoor de familie Versteeg grond zou moeten afstaan.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De stad heeft 76 rijksmonumenten, waarvan alleen al 13 i.v.m. Huis Almelo en 7 i.v.m. landgoed Bellinckhof.

- Almelo heeft 96 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) Grote Kerk (Kerkplein 15) is in 1236 door de heer van Almelo gesticht als slotkapel. Deze kapel werd in 1299 parochiekerk van de stad. De kerk was gewijd aan St. Georgius en St. Mauritius. Het koor van de huidige kerk is gebouwd in 1493. Vanaf 1619 is de kerk in gebruik voor de protestantse eredienst. Het schip en de toren zijn in 1738 afgebroken en vervangen door de huidige bouw met dwarspand in de vorm van een grieks kruis. Het gotische koor bleef bestaan. Onder dit koor bevindt zich de overwelfde grafkelder van de grafelijke familie waarmee de kerk altijd sterk verbonden is geweest. De toren heeft 3 klokken (uit 1629, 1738 en 1970). Het orgel is in 1754 gebouwd door A.A. Hinz. Het grafmonument op het koor is van 1772 en het rouwbord van 1779. De huidige torenbekroning is in 1781 geplaatst. In 1955 heeft een grote restauratie plaatsgevonden, waarbij de gravenbank van het koor naar het noorder dwarspand is verplaatst. De kroonluchters van venetiaans glas zijn, evenals de preekstoel, na deze restauratie geplaatst. De toren van de kerk is eigendom van de burgerlijke gemeente. - Site van de Grote Kerk.

- De RK Sint-Georgiusbasiliek (Boddenstraat 78) is een neogotische kruiskerk, die tussen 1900 en 1902 is gebouwd naar ontwerp van architect Wolter te Riele. In 2009 kreeg de kerk de eretitel van basilica minor. In de volksmond staat de kerk bekend als "de Sjors". In de kerk treffen bezoekers enkele van de oudste objecten die Almelo rijk is, waaronder een middeleeuws doopvont uit 1400 en verschillende stukken (altaar en beelden) uit de neogotische periode. Het hoofdaltaar en het Maria-altaar komen uit het atelier van Friedrich Wilhelm Mengelberg. Het glas-in-loordraam boven de ingang (1928) is gemaakt door Jos ten Horn, die in het koor komt van het atelier F. Nicolas en Zonen. Gustaaf van Kalken maakte gepolychromeerde beelden, de linnen staties (1906) zijn van F.H. Bachg. Edelsmidse Brom heeft in 1934 onder meer kandelaars voor de kerk gemaakt. In de afgelopen jaren is er al het nodige aan de kerk gerestaureerd. Het leien dak is het laatste grootschalige project. De renovatie daarvan kost ca. 260.000 euro, waarvan de overheid de helft bekostigt. De andere helft moet de parochie zelf ophoesten middels fondsenwerving. In augustus 2020 is dat deel door een gift van het Kansfonds van 50.000 omhooggeschoten van 35.000 euro naar 85.000 euro, maar men is er dus nog niet. Giften blijven dus nog welkom. Het banknummer vind je onder de link.

- De oorspronkelijke Korenmolen De Hoop (Nieuwstraat 71a) is in 1870 gebouwd met gebruikmaking van een gesloopte molen uit 1797 en is na brand in 1910 herbouwd. Bij de herbouw zijn wederom onderdelen van een afgebroken molen gebruikt. Tot 1951 blijft de molen op windkracht in bedrijf, daarna is er met een elektromotor verder gemalen. Wel is de molen in 1962 gerestaureerd. In 1978 is het maalbedrijf gestopt en in 1990 verkoopt de laatste particulier eigenaar de molen aan de gemeente Almelo. In 1995 is de molen bij een omvangrijke restauratie geheel maalvaardig opgeleverd en is sindsdien op vrijwillige basis in bedrijf. - Nieuws van Korenmolen De Hoop op Facebook.

- Het Oude Raadhuis (’t Wetshuys) in het centrum van Almelo aan de Koornmarkt is een beeldbepaald rijksmonument en sinds 1973 in gebruik als café-restaurant. Het Oude Raadhuis stamt oorspronkelijk uit 1489, maar is in 1691 geheel herbouwd. In 1971 is het gerestaureerd van een flinke verzakking. Het gebouw heeft in de loop der tijd veel functies gehad. Zo heeft het o.a. dienstgedaan als stadhuis, gevangenis, rechtbank, kantongerecht, politiebureau, telegraafkantoor en bierbrouwerij. In de volksmond wordt gesproken over verkeershuis, omdat er een voorloper van de VVV in heeft gezeten. Andere namen voor dit pand zijn: 't Oude Raedthuys, het oude Stadhuis, ’t Wetshuys en het oude politiebureau. De bovenverdieping is een van de drie officiële trouwlocaties in de gemeente.

- Het Wevershuisje in Almelo (Kerkengang 5) is gevestigd in een begin 17e-eeuwse stadsboerderij. Een karakteristiek oud huisje met vakwerkmuren, wand- en plafondschilderingen. In Het Wevershuisje is een permanente expositie 'Van vlas tot linnen', met o.a. een 300 jaar oud weefgetouw, spinnewielen, diverse textielwerkvormen en oude gereedschappen. Er worden regelmatig demonstraties gegeven van oude ambachten zoals weven, spinnen, kantklossen en zijde schilderen. Vanaf de lente, als de kersenbomen in volle pracht en glorie bloeien, is het goed toeven op het erf: onder genot van een kopje koffie kun je dan genieten van dit rustieke plekje. Naar wens kun je daarna een gratis rondleiding krijgen door het museum. Het is ook een schitterende lokatie voor trouwreportages. Historische stadsboerderij Het Wevershuisje is geopend van dinsdag tot en met zaterdag van 12.00-16.00 uur. Andere toegangstijden, voor groepen, op afspraak zijn mogelijk. De toegang is gratis. Vrije giften worden echter zeer op prijs gesteld. Hiermee maak je het mogelijk de activiteiten van Het Wevershuisje voort te zetten en zo mogelijk uit te breiden. Ook donateurs zijn van harte welkom.

- Grootmoederstijd is een nostalgisch kruideniersmuseum. Eigenaar/conservator Wijnand Veenendaal vertelt op zijn site een mooi verhaal over hoe het zo gekomen is: "Op de dag van mijn pensioen had ik alleen nog blikjes en trommeltjes op een plank staan. Heel bescheiden. Hoewel het zich wel uitbreidde. Af en toe dook er weer een leuk exemplaar op bij een rommelmarkt. Omdat ik meer tijd had, bezocht ik toen een keer als verzamelaar een man die zo’n oud winkeltje had, met spullen van toen. Ik dacht meteen: "Dát wil ik ook." Maar de man wilde niets kwijt, zelfs niet de artikelen die hij dubbel had. Hij verkocht helemaal niets. Toen zei die man tegen mij: "Begin er maar niet aan. Want er is helemaal niets meer te krijgen." Dat had de man beter niet kunnen zeggen, want het prikkelde mij juist om te laten zien dat het mij wél ging lukken. Als vertegenwoordiger maakte ik wel eens een half jaar lang de rit naar een mogelijke klant. En dan zei die steeds: "Je krijgt een bak koffie maar kopen doen we niet." En het lukte uiteindelijk toch. En zo is het ook met mijn winkeltje gegaan."

- De doelstelling van Stichting De Brugman Collectie is het inventariseren, documenteren, archiveren, publiceren, exposeren en conserveren van het omvangrijke oeuvre werken van het kunstenaarsechtpaar schilder Berry Brugman (1915-1996) en beeldhouwster Janny Brugman-de Vries (1918-2006) uit Almelo. "In de in 2018 verschenen, bij Tourist Info in de bibliotheek gratis verkrijgbare folder ‘De Brugman Kunstroute’ zijn alle 18 kunstwerken van Janny Brugman-de Vries in de openbare ruimte van de stad opgenomen. Ze werd weleens ‘stadsversierder’ genoemd. En terecht, want wat maakte ze de stad mooi met haar kunst. Ooit waren er 26 kunstwerken. Een aantal verdween helaas, bijvoorbeeld vanwege sloop van schoolgebouwen. Maar gelukkig zijn er nog 18 overgebleven. Zo kunnen we nog elke dag genieten van haar kunst." In het eveneens in 2018 verschenen boek 'De Brugman Collectie, ode aan een kunstenaarsechtpaar' beschrijft Jan van der Kolk op 224 pagina's het boeiende leven van Berry en Janny en laat hij een mooie selectie van meer dan 350 kunstwerken zien.

- Gevelstenen in Almelo.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Havenfestival Almelo (weekend in juli) omvat onder meer een muzikaal programma met dagelijks muziek. De organisatie zoekt daarbij speciaal naar plaatselijke artiesten en bandjes. Er is een vintagemarkt en er wordt samengewerkt met de kooplieden van de Almelose weekmarkt. Dit alles vindt plaats op en langs het water in de Almelose binnenstad.

- Profronde van Almelo (wielrennen, op een vrijdag eind augustus, in 2020 voor de 38e keer). "De wielerkoers zelf is een topsportevenement met een grote uitstraling. Daarnaast is het bestuur erin geslaagd de Profronde uit te bouwen tot een breder evenement met tal van andere activiteiten. We hebben in 2019 maar liefst drie side-events: het Wielercafé op dinsdagavond voorafgaand aan de Profronde, het steeds grotere Extend Business-Event op de dag zelf, en, nieuw, het lifestyle event Lipstick & Wheels, op de woensdag voorafgaand aan de Profronde. Voor de kinderen is er voorafgaand aan de ronde zelf de altijd weer gezellige ‘Dikke Banden Race’ en de populaire reclamekaravaan. Met de Dikke Banden Race brengen we breedtesport samen met topsport. Het is prachtig om te zien hoe nieuw talent de kans krijgt. Wielersport is belangrijk in onze regio. Renners komen hier niet zozeer vanwege het honorarium, maar omdat we bekend staan om onze goede sfeer, onze professionele organisatie, het fijne publiek en het mooie randprogramma. Het is ook dit jaar weer gelukt een prachtig rennersveld te realiseren, een grote prestatie van de mensen die hiervoor verantwoordelijk zijn." Aldus voorzitter Reinier van Broekhoven in het voorwoord van editie 2019.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Paco Plumtrek is een kleinschalig podium in Almelo waar met name akoestische optredens met eigen werk worden verzorgd (singer/songwriters, duo's, trio's, kwartetten, quintetten, sextetten). In februari 2021 wordt bekend dat ze de gymzaal van de voormalige Kolkschool gaan kopen en herbestemmen tot cultureel podium. "Het is de bedoeling het kleinschalig te houden. Als een prettig pareltje in de buurt, die we er volop bij betrekken", aldus Henk Lammers van Stichting Paco Plumtrek. Hij denkt aan akoestische optredens (niet versterkt), workshops, themagerichte lezingen en bijvoorbeeld een muziekbingo voor buurtgenoten. Daarnaast moet het gebouw de functie krijgen van een lokaal podium zoals dat in veel steden bestaat. In het schoolgebouw zelf komen 16 appartementen.

- In 2014 is Stichting Natuurhus Almelo van start gegaan. Centrum voor natuur, cultuur, milieu en duurzaamheid. Anno 2019 is het Doepark in het Hagenpark volop in ontwikkeling. In augustus 2019 start de bouw van het paviljoen dat onderdak gaat bieden aan het Natuurhus. Er komt een energieneutraal gebouw met duurzaam larikshout dat is geschonken door de graaf. Er komt ook een verbinding met de Aa. Er komen straks natuurlijke oevers met een bleek, een aanlegplek voor kano’s, een strandje voor kinderen, een waterspeelplaats, een buurtmoestuin en een beweeg- en beleeftuin. Als oud-buurtbewoner weet voorzitter Hans Oude Luttikhuis als geen ander dat het Hagenpark vooral een doorfietspark was: "Ik heb destijds nooit in het park gewandeld. Het park transformeert nu van een doorfietspark naar een Doepark waar altijd iets te doen is", legde hij uit bij een rondleiding van raadsleden in maart 2019.

- De gemeente Almelo wil de Aa weer tot een aantrekkelijk riviertje maken, onder meer door meanders (bochten) aan te brengen en de oevers geleidelijker te laten verlopen, wat goed is voor plant en dier, en het vergroot tevens de waterberging.

- Het 45 ha grote Landgoed Bellinckhof (Wierdensestraat 208 e.o.) vormt gedeeltelijk de "Westelijk Groene Long" in het W van de stad Almelo. W van het landgoed loopt de Weezebeeksingel en stroomt het Twentekanaal. Het landgoed is opengesteld voor bezoekers, met uitzondering van het park direct om het huis. Het landgoed heeft prachtige slingerpaden en mooie vergezichten langs bosjes, hagen en lanen. Het hoofdgebouw en ook het koetshuis, de personeelswoningen en de moestuin zijn rijksmonumenten (zie daarvoor de rijksmonumentenlijst in het hoofdstuk Bezienswaardigheden).

Havezate Bellinckhof kreeg zijn naam pas officieel in de 17e eeuw en was ontleend aan de gelijknamige bezitters. Vanouds was het een bisschoppelijk leengoed onder de benaming Vogelzang en pas bij de belening aan Otto Adolf van Bellinckhave in 1695 werd deze naamsverandering duidelijk: "het erve en goed den Vogelsanc, nu den Bellinckhave genaamd". In de 18e eeuw raakt de havezate in verval tot een boerenbehuizing. In 1913 koopt textielfabrikant Johannes ten Cate de grond en laat er in 1919 door architect Karel Muller het huidige grootse herenhuis bouwen. De tuin werd ontworpen door tuin- en landschapsarchitect Leonard Springer, die daarbij vele bestaande bomen handhaafde, zodat een landschappelijke aanleg ontstond. Het huis wordt nog altijd bewoond door de familie Ten Cate.

- Egbert ten Cate, eigenaar en bewoner van het hierboven beschreven landgoed Bellinckhof, heeft in 2010 11,5 hectare grond achter zijn landhuis gekocht, met het idee het landbouwgebied te transformeren tot Landgoed Vogelsanck. Er wordt 3 hectare nieuwe natuur aangelegd, de rest blijft landbouwgrond. Er komt ook een nieuwe villa in het gebied, waarvan de pacht het onderhoud van het nieuwe bosgebied moet bekostigen. In december 2017 zijn gemeente en omwonenden met het plan akkoord gegaan, nadat door hen voorgestelde wijzigingen zijn doorgevoerd, met name betrekking hebbende op de ontsluiting van het gebied (zo min mogelijk overlast voor omwonenden). Die ontsluiting gaat nu over de gronden van de Bellinckhof in plaats van langs omwonenden.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Almelo, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Het Stadsmuseum is anno 2019 druk bezig om hun Fotoarchief Almelo voor iedereen toegankelijk te maken. Een server binnen het museum maakt dat nu mogelijk. De beelden zijn teruggebracht tot 800x600 pixels. Wil je een foto in je bezit krijgen, dan kun je die tegen geringe kosten bestellen. Digitaal. Zo mogelijk krijg je het originele grote formaat. Anno begin 2019 zijn er al ca. 1.600 foto's en ansichtkaarten te zien. Het fotoarchief wordt straat voor straat in alfabetische volgorde opgebouwd. Dus nog even geduld als je het Zwarte Laantje zoekt... :-)

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en tweedehands boeken, wandel- en fietsgidsen over Almelo (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Almelo. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Media / Nieuws: - "Omroep Almelo is de lokale omroep voor de gemeente. Onder de naam AAFM worden verschillende radio-uitzendingen gemaakt, die via de ether, kabel en internet worden verspreid. Op AAFM zijn onder meer informatieve-, amusements- en doelgroepprogramma’s te horen, die worden gemaakt door een grote groep vrijwilligers. Naast het radiostation heeft de omroep ook een televisiekanaal, genaamd AAVISIE. Hierop is voor het grootste gedeelte Tekst-TV te zien met het laatste nieuws uit de kernen van de gemeente. Op de achtergrond is AAFM te horen. Daarnaast zijn er in het weekend uitzendingen met reportages over grote en kleine gebeurtenissen in de gemeente in die week. Uitzendingen zijn op vrijdag tot en met zondag om 18:00 uur en worden daarna elk uur herhaald."

- Nieuws uit Almelo en omgeving.

- Muziek: - Toonkunst Almelo is een oratoriumvereniging, opgericht in 1936. Zij wil in haar concerten en repetities een zo breed mogelijk spectrum van de koormuziek zingen. Traditie en vernieuwing zijn daarbij sleutelbegrippen. In de afgelopen jaren is er bijvoorbeeld repertoire uitgevoerd uit de barok (Händel, Bach), romantiek (Mendelssohn, Schubert, Dvorák) en uit de twintigste eeuw (Duruflé, Ramirez, Rutter, Vaughan Williams, Fauré).

- Welzijn: - "In het Almelose Nieuwstraatkwartier is de leegstaande Hagedoornschool buurtbewoners een doorn in het oog. Zij willen dit gebouw graag behouden én inzetten voor de wijk. De gemeente Almelo voelt hier wel voor en vraagt welzijnsbedrijf Eurus om de bewoners te ondersteunen. In 2017 wordt gestart met tien bewoners uit de buurt. Zij maken met ondersteuning van Eurus een plan van aanpak, halen sociale ondernemingen (bijvoorbeeld een ruilwinkel, het Leger des Heils en Buurtzorg) als huurder binnen, komen tot een rendabele exploitatieopzet en kopen in 2019 als stichting van bewoners het pand aan. In minder dan drie jaar staat er een werkend bedrijf, dat volledig zelfvoorzienend is, en geen cent subsidie krijgt. De buurt betaalt zo haar eigen wijkvoorziening. "Wij bouwen met bewoners aan economisch wijkwelzijn en helpen een wijk zelfvoorzienend en verantwoordelijk te worden", aldus Eurus.

De Methode Eurus. “In participatieprocessen zoals rond De Hagedoorn in Almelo werken we van onderaf; de mensen over wie het gaat zijn het uitgangspunt”, vertelt Rudi Theunissen van Eurus. “Je begint bij het begin en niet bij de uitkomst. Daarmee bedoel ik dat je als professional niet voor de troepen uit gaat lopen maar hun tempo volgt. Onze focus ligt altijd op het versterken van netwerken én van de eigen regie van inwoners. Je bouwt samen met bewoners stap voor stap aan het gezamenlijk bepaalde doel. Bij De Hagedoorn begonnen we dus met tien bewoners. Zij benaderden medebewoners die interesse toonden. Nu is er een groep van zo’n 40 vrijwilligers actief.” Meestal verloopt een proces met de Methode Eurus in het begin wat langzamer dan gebruikelijk, omdat het tijd vraagt om mensen te (ver)binden. Maar het succes is uiteindelijk hoger dan gemiddeld. De organische groei zorgt voor een duurzaam draagvlak." (bron en voor nadere informatie zie Platform31, november 2020)

- Wonen: - "Ben je op zoek naar een huurwoning, koopwoning, garage, bergruimte of parkeerplaats in deze gemeente of buurgemeente Wierden? Het complete aanbod van de aangesloten woningcorporaties vind je op Woonburo Almelo, een initiatief van de Almelose woningcorporaties Beter Wonen en Sint Joseph. Je vindt er ook uitgebreide wijkinformatie en informatie over de verschillende nieuwbouwprojecten van de deelnemende corporaties. Met tipberichten houden we je desgewenst op de hoogte van vrijgekomen huurwoningen die voldoen aan jouw woonwensen. Heb je vragen, kijk dan eerst op de pagina 'Zo werkt het'. Waarschijnlijk vind je daar al het antwoord op je vraag. Je kunt ook contact opnemen met een van de deelnemende corporaties (het Woonburo heeft geen eigen telefoonnummer)."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Almelo alg. en - idem RK.

Reacties

(2)

Weet u ook welke wijken er bestonden in Stad Almelo rond 1870 en 1900.

In die tijd werden er iedere 10 jaar volkstellingen gehouden, waar allerlei statistieken uit kwamen. Zo was er in 1869 een volkstelling. Een van de tabellen van die volkstelling is deze: http://www.volkstellingen.nl/web/excel/VT_1869_01_H1.xls. Als u daar onderaan naar de tab 'Overijssel' gaat, ziet u de wijkindeling van Stad Almelo in die tijd. Dat was toen dus I, II, III, IV, S en T. Voor de volkstelling van 1899 is dit de voor u relevante tabel: http://www.volkstellingen.nl/nl/volkstelling/imageview/VT189908H1/index..... Daar is sprake van de wijken A t/m N. Helaas staat er bij beide geen nadere aanduiding bij van welke gebieden dat dan precies betrof. Als u dat wilt weten, zult u in het gemeentearchief te rade moeten. Die hebben vast beschrijvingen van welke gebieden precies onder die wijken vielen.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen