Status

- Ankeveen is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de regio Gooi en Vechtstreek, gemeente Wijdemeren. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-7-1966. Per 1-8-1966 over naar gemeente 's-Graveland, in 2002 over naar gemeente Wijdemeren.

- Het noordelijk deel van het dorp viel als Hollands Ankeveen t/m 31-7-1966 onder de gemeente Weesperkarspel. Het zuidelijk deel, Stichts Ankeveen, viel t/m september 1819 onder de provincie Utrecht. Vandaag de dag zijn deze delen nog steeds herkenbaar middels de straatnamen Hollands End en Stichts End.

- Wapen van de voormalige gemeente Ankeveen.

Naam

Oudere vermeldingen
1344 Tankenveen, 1381-1383 tAnkeveen, 1394 Tanckenveen.

Naamsverklaring
Betekent ´het veen van de persoon Anke´. De -t- in de oude vormen is ontstaan door aanhechting van het voorzetsel te.(1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Schuimlikkerveen.

Ligging

- Ankeveen ligt NW van ´s-Graveland en Kortenhoef, W van Bussum.

- Het lintdorp was vanouds verdeeld in de kern Stichts Ankeveen in het Z en Hollands Ankeveen in het N (nog herkenbaar aan de 'dorpsstraat', die in het Z Stichts End heet en in het N Hollands End). Verder zijn er nog kerntjes aan het, vanuit het dorp gezien, eind van de Herenweg, langs de Cannenburgerweg tegenover de landgoederen Boekesteyn en Schaep en Burgh aan het Noordereinde in 's-Graveland en aan de Stichtse Kade bij bedrijventerrein De Slenk.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente 62 huizen met 504 inwoners, verdeeld in dorp (Stichts) Ankeveen 49/401 (= huizen/inwoners) en buurtschap Rade 13/103. Verder was er dus nog zoals beschreven bij Status, de noordelijke kern Hollands Ankeveen onder de gemeente Weesperkarspel met in 1840 22 huizen met 152 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 600 huizen met ruim 1.500 inwoners.

Geschiedenis

Al in het jaar 953 verschijnt de naam Ankeveen in de boeken. Koning Otto I van Duitsland geeft het gebied dan aan bisschop Balderik van het Aartsbisdom Utrecht. Doel is het ontginnen van de uitgebreide moerasgebieden rond de parochie. Halverwege de 18e eeuw, als de nederzetting is uitgegroeid tot dorp, verdienen veel inwoners hun brood met het steken en verkopen van turf. Het gevolg van deze vervening is nog steeds zichtbaar in de vorm van legakkers, petgaten en plassen: de Ankeveense Plassen.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Historische Kring In de Gloriosa. "De vereniging houdt zich bezig met het verzamelen van oude voorwerpen, prentbriefkaarten, foto's, dia's, krantenknipsels en archieven van de dorpen Ankeveen, 's-Graveland en Kortenhoef. Op onze site vind je onder meer overzichten van nakomelingen van mensen die in een van onze dorpen zijn geboren. We hebben ook veel boeken te koop over onze dorpen en omgeving. Bezoek ook eens de Facebookpagina van de Historische Kring. Dagelijks worden er nieuwe foto's geplaatst met vaak leuke anekdotes. Inmiddels hebben zich al meer dan 1.100 mensen aangemeld. En kijk op onze Collectiebank naar meer dan 20.000 foto's en vele documenten. Als je een omschrijving wilt aanvullen of wijzigen dan zijn we daar erg blij mee. Gebruik daarvoor de knop 'Reageer op deze foto'.

Je kunt ons steunen door lid te worden (en uiteraard door lid te blijven, als je al lid bent). Het lidmaatschap bedraagt minimaal €15,- per jaar. Je ontvangt van ons dan vier keer per jaar de Periodiek (hier vind je een index van alle van 1984 t/m 2012 verschenen artikelen). Leden die buiten de regio wonen betalen €9,50 extra vanwege de portokosten. Het clubgebouw van de vereniging (adres: Kerklaan 89, Kortenhoef) is elke woensdag van 20.00-22.00 uur en elke laatste zaterdag van de maand van 13.00-16.00 uur te bezoeken.

Bezienswaardigheden

- Ankeveen heeft 17 rijksmonumenten.

- Ankeveen heeft 11 gemeentelijke monumenten.

- De RK Sint Martinuskerk (Stichts End 23) is een driebeukige kerk uit 1928 met dwarsschip en terzijde staande toren in traditionalistische vormen. De hoofdbeuk (middenschip) is, conform de RK liturgische wensen van begin 20e eeuw, breed opgezet. De zijbeuken zijn smal en dienen als loopgangen. Rond 1930 heeft een inwoner van Ankeveen een 15e-eeuws Maria-met-kind-beeld op zijn zolder gevonden. Het 128cm hoge beeld, dat bekend is geworden als de Ankeveense Madonna en vermoedelijk afkomstig is uit de Martinuskerk, is destijds geschonken aan het Catharijneconvent, en is daar helaas niet te bezichtigen. - Site Sint Martinus parochie.

- Voormalige Gereformeerde Kerk (Hollands End 26), gepleisterde eenbeukige kapel onder hoog zadeldak tussen puntgevels, midden 19e eeuw. De vrijstaande zijgevel heeft drie rondboogvensters. In een der puntgevels een ingangspartij met geblokte omlijsting en fronton. Het inwendige heeft een houten tongewelf. De kerk is buiten gebruik gesteld in 1965 en is nu in gebruik als woning.

- De voormalige Hervormde (PKN) kerk (Stichts End 57) is in 1907 gebouwd op de plek waar in de 16e eeuw al een hervormde kerk heeft gestaan. Tussendoor is er in de 19e eeuw nog een 'waterstaatskerk' geweest. De kerk is in 2006 buiten gebruik gesteld. De kerkelijke gemeente is gefuseerd met de voorheen GKN in 's-Graveland Zuidereinde. De kerk is recentelijk gerestaureerd en herbestemd tot cultureel centrum voor o.a. toneel- en muziekuitvoeringen (zie verder hieronder onder het kopje Evenementen etc.). Het orgel is gerestaureerd en in 2009 herplaatst in de protestantse kerk van Lage Vuursche. In 2013 hebben archeologen bij opgravingen voorafgaand aan de verbouwing een zeer oude begraafplaats naast het kerkje aangetroffen. Tot dan was niet echt bekend meer dat er op die plek mensen begraven lagen. Men vermoedt dat de graven uit de vroege middeleeuwen dateren.

- Poldermolen Hollandia / de Hollandse Molen (Loodijk 30). De molen van de Hollands-Ankeveense polder is een waarschijnlijk in de eerste helft van de 17e eeuw gebouwde achtkante bovenkruier. Hij bemaalde de 382 ha grote polder op de 's-Gravelandse Vaart, die weer afwaterde op de Vechtboezem. De vroeger vrij grote landschappelijke waarde van deze molen is als gevolg van toenemende begroeiing in de directe omgeving sterk verminderd. In de loop der tijd is de Hollands-Ankeveense polder grotendeels verveend. Men was hiermee in het midden van de 19e eeuw al zover gevorderd, dat van het totale polderoppervlak van 382 ha toen nog slechts 81 ha land over was. De rest was al tot veenplas vergraven. In 1932 is naast de molen een elektrisch gemaal gebouwd, waardoor de windmolen definitief buiten bedrijf kwam. Nog in de jaren dertig zijn scheprad en overige gaande werken verwijderd om met de hierdoor vrijkomende ruimte de molenaarswoning te kunnen vergroten. Na de Tweede Wereldoorlog is de beganegrondverdieping geleidelijk aan voor horeca-doeleinden in gebruik genomen. Thans is in de altijd stilstaande molen een café-restaurant gevestigd, met daarboven de woning van de eigenaar.

- Het voormalige raadhuis van de gemeente (Stichts) Ankeveen, het Rechthuis, staat op de hoek van het Stichts End en de Stichtse Kade, op de rand van de oude gemeentegrens (Stichts End 1). Het is een 18e-eeuws dwarshuis, bestaande uit souterrain en bel-etage, gedekt door een pannen zadeldak tussen puntgevels met geprofileerde zij-afdekstukken en schoorstenen met windkappen in de as. Dubbele Empiredeur met eenvoudig bovenlicht; vensters met luiken en negenruitsschuiframen. Aan de achterzijde haaks op het voorhuis geplaatste vleugel onder met pannen en riet gedekt wolfdak, genummerd nr 3.

- Het hoofdgebouw van landgoed Berg en Vaart (Cannenburgerweg 17-19) is gebouwd in 1779-1782 in opdracht van de Amsterdamse wijnhandelaar P.J. Eyma. In aanzien blokvormig, twee bouwlagen tellend hoofdgebouw op L-vormige grondslag, opgetrokken in rode baksteen onder met Oud-Hollandse pannen gedekt omgaand schilddak met schoorstenen op de nokeinden. Vanuit de meer representatieve zijde van de parkaanleg (straat- en opritzijde) toont het laat-18e-eeuwse huis zich als een classicistisch blokvormig hoofdgebouw. In de rijksmonumentenlijst van Ankeveen vind je nog een 5-tal objecten behorende bij dit landgoed.

Tankversperring
"Tankversperring aan de Loodijk NW van de kern van Ankeveen, als onderdeel van een hindernis in een acces. Versperringen waren bedoeld om pantser- of andere voertuigen de doorgang te beletten. Ze werden aangelegd in de mobilisatieperiode 1939-1940. Ze bestaan uit een aantal schuin naar voren, in de grond of beton gestoken, stalen palen (spoorrails of profielstalen balken), veelal puntig. Vanwege deze vorm worden ze ook wel 'aspergeversperringen' genoemd. Deze snel aan te brengen versperringen zijn na plaatsing moeilijk weer te verwijderen. Van de versperring resteert een betonblok, dat alleen zichtbaar is in de zijbermen, tot aan de 's-Gravelandsche Vaart enerzijds en een sloot anderzijds. De dubbele rij spoorstaven en H-profielen is tot op maaiveldhoogte afgezaagd. In oorspong besloeg de versperring de totale breedte van de rijbaan met zijberm.

Het complexonderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie 'tankversperring' te Ankeveen is van algemeen belang vanwege: - Cultuurhistorische waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zoals deze is ontworpen door C.R.T. Kraijenhoff en in eerste aanleg vanaf 1815 door hem, Jan Blanken en majoor-ingenieur Willem Offerhaus is gerealiseerd en daarna door anderen gedurende ongeveer 125 jaar is versterkt en verbeterd. - Architectuurhistorische waarden in het bijzonder als uiting van de militair-strategische bouwkunde, die gebaseerd is op: a. het systeem van inundatie en accesverdediging (19e en 20e eeuw), b. de wedloop met de zich versterkende offensieve middelen (20e eeuw) c. het systeem van 'levende' veldversterking in de diepte (20e eeuw). Het onderdeel is een voorbeeld van een tankversperring uit 1939-1940. - Ensemblewaarde en situationele waarden als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Tevens vanwege de functionele en fysieke samenhang met de overige onderdelen van het complex. - Het onderdeel is zeldzaam omdat er relatief weinig herkenbare tankhindernissen resteren. - Het onderdeel is redelijk gaaf bewaard omdat het zich, ondanks gedeeltelijke ontmanteling, in het veld nog vrij goed in zijn oorspronkelijke functie laat herkennen." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Evenementen en activiteiten

- Cultureel centrum De Dillewijn is gehuisvest in de voormalige Hervormde kerk. Het kerkgebouw dateert uit 1907 en is ontworpen door architect J. van Dillewijn uit Hilversum. Na bijna 100 jaar stopt de Hervormde Gemeente met de kerkdiensten. Er zijn simpelweg nog te weinig kerkgangers. Dit is aanleiding om een nieuwe bestemming te geven aan het kerkgebouw. Een bestemming die ten goede moet komen aan de dorpsgemeenschap. In maart 2006 wordt een dorpsbijeenkomst gehouden. De kerk zit dan sinds lange tijd weer vol. Het kerkbestuur doet hier het genereuze aanbod om de kerk, inclusief een nog uit te voeren restauratie, aan de dorpsgemeenschap over te dragen.

Een enthousiaste groep inwoners gaat aan de slag en richt in 2007 Stichting Cultureel Centrum Ankeveen op, met als doel het exploiteren van het kerkgebouw, het vergroten van de leefbaarheid in het dorp en het verzorgen van culturele activiteiten (in 2013 is de kerk daadwerkelijk verbouwd en herbestemd). En te zien aan de website gaat ze dat inmiddels heel goed af, met een gevarieerd aanbod aan theater, exposities, film, muziek, kleinkunst en cabaret.

- Carnaval(soptocht). - Carnavalsvereniging De Schuimlikkers.

- Lentemarkt (op een zaterdag in mei).

- Ankeveense Oldtimer Toertocht (op een zaterdag in mei).

- Kunstfestival Ankeveen Artistique (op een zaterdag in september). Ca. 70 deelnemers met creatieve uitingen zoals kunst, toegepaste kunst en optredens.

- Als het vriest, verandert Ankeveen in een wintersportplaats. Doordat de Ankeveense Plassen een prima waterkwaliteit hebben, ligt er snel prachtig, zwart doorzichtig natuurijs. Daarom heeft het schaatsen op deze plassen een goede reputatie. De eerste kortebaanwedstrijden worden vaak in dit dorp verreden. Ook voor toertochten en marathonafstanden lenen de plassen zich prima. Het fraaie laagveengebied met zijn waterpartijen, moerassen, weiden en rietkragen is Hollands schaatslandschap bij uitstek. Onder het ijs kun je de snoeken zien zwemmen. Schaatsnieuws m.b.t. de Ankeveense Plassen vind je op de site van de Ankeveense IJsclub. Check wel of het ijs dik genoeg is voor je hier gaat schaatsen, want ieder jaar zakt er wel iemand door het ijs op de Ankeveense Plassen omdat het ijs nog niet dik genoeg was.

Landschap, natuur en recreatie

Markt
- Elke zaterdagochtend is er markt op het Stichts End, op de parkeerplaats naast de RK Martinuskerk (uitgezonderd 3 weken in de zomervakantie). Onder de link vind je welke kramen er staan. Je kunt gratis parkeren op het marktterrein of langs het Stichts End. Er is een speciale ontheffing afgegeven op de aangegeven gedeelten tussen 8.00 en 12.30 uur.

Faunapassages etc.
Het Naardermeer en de Vechtplassen zijn twee grote moerasgebieden van internationale allure. Tot 2013 waren ze ruw gescheiden door een drukke provinciale weg (N236) en de ’s-Gravelandse vaart N van Ankeveen. Bij de reconstructie van de provinciale weg zijn twee grote faunapassages onder de weg door aangelegd van respectievelijk 60 en 80 meter breed. Daarmee is dit de - op dat moment - breedste natte natuurverbinding in Nederland. De faunapassages blijken volop te worden gebruikt door de dieren waar ze voor bedoeld zijn. Onder de link kun je daar een verslag van lezen en bekijken.

Zie ook het 'Inpassingsplan Faunapassage N236'. Doel van het inpassingsplan was uitvoering te geven aan enerzijds de reconstructie van het tracé van de N236 N van Ankeveen in het kader van de verkeersveiligheid, en anderzijds de realisatie van een natuurverbinding tussen het Naardermeer en de Ankeveense Plassen. De aanpassing voorzag in de aanleg van twee faunapassages, natuurontwikkeling, dijkverlegging voor de ’s-Gravelandse Vaart, reconstructie van de N236, de aanleg van een rotonde ter plaatse van Hollands End en realisatie van een recreatieve fietsverbinding. Omdat de N236 hier over het grondgebied van drie gemeenten loopt, heeft de Provincie hier een provinciaal inpassingsplan voor gemaakt, vergelijkbaar met een bestemmingsplan.

Stichts Ankeveense Polder
In 2011 heeft Natuurmonumenten een herstelproject uitgevoerd in de Stichts Ankeveense Polder. Door een deel van het moerasbos weg te halen, komt er weer meer licht en ruimte in deze polder. Er is circa 3 hectare legakkers en petgaten gerealiseerd. Eerder is het gebied ten noorden van de Stichtse Kade al onder handen genomen. Daar zijn inmiddels al purperreigers en roerdompen gesignaleerd. Het doel is dat er een gevarieerder landschap ontstaat en dat de kwaliteit van het water verbetert. Meer licht en ruimte, en schoner water, biedt planten en dieren de kans weer terug te keren. Bovendien bevriest schoon water eerder, waar schaatsers blij mee zullen zijn.

Ankeveense Plassen
De Ankeveense Plassen is een merengebied in deels gemeente Wijdemeren (kern Ankeveen), deels gemeente Weesp. Het gebied met een oppervlakte van 628 hectare, gelegen tussen de Kortenhoefse Plassen en het Naardermeer, wordt beheerd door Natuurmonumenten. Vanouds was dit een laagveengebied. De plassen zijn ontstaan door turfwinning. In het voorjaar broeden in de Ankeveense Plassen veel water- en moerasvogels. Bijvoorbeeld de kleine karekiet, grauwe gans en rietzanger. Ook zeldzamere vogelsoorten komen voor, zoals zwarte stern en waterral. In het kraakheldere water van de zuidelijk gelegen veenplassen groeien bijzondere waterplanten zoals groot nimfkruid, blaasjeskruid en drijvend fonteinkruid. Het moerasbos in dit soort gebieden is waarschijnlijk het enige natuurlijke bos in Nederland. Elzen, wilgen, ondergroei van zegges, mossen en bramen e.d. zijn hier namelijk nooit aangeplant. Soms drijvend, als laatste stadium van verlanding.

Het zeer natte Vechtplassengebied kent biotopen die buiten Nederland nauwelijks voorkomen. Internationaal gezien heeft Nederland een verantwoordelijkheid deze natuur te behouden. De Ankeveense Plassen zijn onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur. Helaas groeit het open landschap langzaam maar zeker dicht. Het natuurherstelplan voorziet in het stapsgewijs herstellen van het open, waterrijke, landschap. Om de bijzondere natuur te beschermen zijn de Ankeveense Plassen gesloten voor recreatievaart. Via vaarexcursies met een gids kunt u dit gebied wel verkennen. Het gebied is ook goed te overzien via 2 paden dwars door het gebied: de Dammerkade (verlengde van de Stichtse Kade, voetpad) en het Bergse Pad (fietspad). - Wandelroute Ankeveense Plassen (ca. 11 km).

- Ooievaarsnest aan de Stichtse Kade.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Ankeveen, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Oude foto's van Ankeveen op Facebook.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Ankeveen (online te bestellen).

Links

- Belangenorgasnisatie: - Stichting Bruisend Ankeveen is opgericht in 2004 met als doel de leefbaarheid in het dorp te bevorderen. Enkele activiteiten van de stichting: elke zaterdag markt van 8.00 - 12.30 uur op het parkeerterrein naast de RK kerk; op de markt is een terras, als ontmoetingspunt voor de inwoners en bezoekers; de stichting heeft een mobiel podium om allerlei culturele activiteiten in het dorp te ondersteunen. Verder organiseert de stichting alleen of met andere verenigingen samen andere activiteiten die de leefbaarheid en levendigheid in het dorp stimuleren, zoals het Art Festival en de Open Tuinenroute.

- Onderwijs: - Wat direct opvalt bij de Joseph Lokinschool in Ankeveen is de kleinschaligheid, de gemoedelijke sfeer, de prachtige ligging en de betrokkenheid van alle grote en kleine mensen in en om de school. Leren door verantwoordelijkheid te nemen, met respect voor ieders mogelijkheden, op een natuurlijke wijze, in een goed schoolklimaat, staat bij hen voorop. Het team is hecht en professioneel. Ze denken in mogelijkheden, ze willen graag vooruit en scholen zich regelmatig bij. Uniek is onder meer dat de leerlingen vanaf groep 1 les in het Engels krijgen van een native speaker en van de leerkrachten. Het team volgt daarvoor scholing in binnen- en buitenland.

- Muziek: - "Muziekvereniging De Vriendschapskring is al meer dan een eeuw een begrip in Ankeveen. In 1906 gestart als klassieke fanfare, is de vereniging vooral het laatste decennium sterk in de breedte gegroeid en zijn er nieuwe afdelingen bijgekomen. Het huidige blaasorkest is de moderne versie van een fanfare en nog altijd een van de meest actieve onderdelen van onze vereniging. Daarnaast zijn er een voltallige BigBand, een swingend Saxofooncollectief, een stoere R&B Band, een omvangrijke (jeugd)dansafdeling, een muziekschool voor drums en gitaar en is er, om tegenwicht te geven aan al dat muzikale geweld, een rustgevende yoga afdeling.

Onze leden komen zowel uit Wijdemeren als uit omliggende gemeenten. Heb je zin om (weer) muziek te maken, te dansen (jeugd), muziekles te krijgen, of hou je meer van yoga? Dan ben je bij ons aan het juiste adres. We hebben een uitstekend geoutilleerd verenigingsgebouw met een geluidgeïsoleerde muziek-/danszaal en een aparte barruimte om na het musiceren gezellig met elkaar na te praten. Al onze activiteiten staan onder leiding van professionele dirigenten/docenten/instructeurs. Mocht je zelf (nog) geen instrument hebben, dan is dat geen probleem. Wij beschikken over verschillende blaas-, percussie- en slagwerkinstrumenten, waarvan onze leden, net als van de professionele geluidsapparatuur, gebruik kunnen maken."

- Het Ankeveens Havenloos Mannenkoor is een club van enthousiaste mannen die samen plezier beleven aan het zingen van ouderwetse zeemansliederen, een enkel Shanty lied en hier en daar een smartlap.

- Sport: - De Ankeveense Sportvereniging (ASV) heeft afdelingen voor voetbal, handbal en petanque (jeu de boules).

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)