Status

- Avenhorn is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Koggenland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1978; in 1979 over naar gemeente Wester-Koggenland, in 2007 over naar gemeente Koggenland.

- Grosthuizen en Scharwoude zijn in 1812 toegevoegd aan de gemeente Avenhorn, per 1-5-1817 daar weer van afgesplitst tot zelfstandige gemeenten, en per 31-5-1854 weer in die gemeente opgegaan.

- Wapen van de voormalige gemeente Avenhorn.

- Onder het dorp Avenhorn vallen ook de buurtschappen Kathoek (deels; voor de postadressen in zijn geheel) en Oostmijzen, en voor de postadressen valt onder het dorp ook het O buurdorp Grosthuizen.

Naam

In het dialect
Avehorre.

Oudere vermeldingen
Ca. 1312 Lutekedrecht, 1319 Avenhorne, 1338 Luttikedrecht, 1395-1396 Lutticdrecht, 1457 Auenhorn, ca. 1500 Luttekedracht alias Auenhorn, 1514 Luttekedracht, 1521 Avenhoern, 1573 AuenHorn, 1680 herdruk 1745 Avenhorn.

Naamsverklaring
Samenstelling van horn 'uitspringende bocht, hoek' van een dijk, en de persoonsnaam Ave. De plaats heette in de 14e eeuw ook Lutticdrecht, met luttik 'klein' en drecht 'overtoom, veer, waterloop'.(1)

Ligging

Avenhorn ligt ZW van Hoorn, en grenst in het ZO aan de provincialeweg N243 (Hoorn-Alkmaar). In het N is het dorp door de nieuwbouw in beide kernen in de afgelopen decennia, aan elkaar gegroeid met het dorp De Goorn.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Avenhorn 56 huizen met 394 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 52/364 (= huizen/inwoners) en de buurtschap Oostmijzen 4/30. Tegenwoordig heeft het dorp.ca. 1.300 huizen met ca. 3.100 inwoners. Voor de postadressem komen daar de ca. 400 inwoners van buurdorp Grosthuizen nog bij.

Geschiedenis

Oorspronkelijk is Avenhorn net als het N gelegen buurdorp De Goorn een lintbebouwing. Pas sinds de jaren zeventig van de 20e eeuw is er flink genieuwbouwd in beide dorpen, waardoor het komdorpen zijn geworden, en ze aan elkaar zijn gegroeid en je inmiddels zelfs van een tweelingdorp kunt spreken. Ze worden gezamenlijk als hoofdplaats van de gemeente Koggenland beschouwd. Tussen beide dorpen in, maar nog op grondgebied van Avenhorn, is winkelcentrum Vijverhof gerealiseerd.

De voornaamste bron van inkomsten is tegenwoordig vooral administratieve en zakelijke dienstverlening. Vroeger, tot in de jaren vijftig van de 20e eeuw, was dat vooral landbouw en veeteelt. Avenhorn kende sinds 1914 dan ook een land- en tuinbouwveiling, die per boot te bereiken was. Van deze veiling is alleen de kade nog over, het oude centrum van het dorp.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de in 1973 opgerichte Historische Vereniging Hemony. Ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van de vereniging in 2013 hebben ze een mooi fotoboek uitgegeven, waarbij ze afbeeldingen van ca. 50 locaties in de dorpen Avenhorn, De Goorn, Grosthuizen, Oudendijk en Scharwoude hebben geplaatst, met een oude afbeelding van een foto of ansichtkaart, en daarnaast een foto van de huidige situatie, zodat je mooi in een oogopslag kunt zien hoe veel er in de loop der jaren op een bepaalde locatie is veranderd, of juist niet. Via de link is het boek ook online te bekijken en te lezen. Hoe deze vereniging aan haar bijzondere naam is gekomen, kun je lezen op de pagina van Grosthuizen, kopje Geschiedenis.

Recente ontwikkelingen

- Meer speelactiviteiten voor de kinderen? Een openbaar toilet bij het dorpsbos? Fietssnelwegen? Een 7-tunnel-tocht? Een dorpshuis? Aan ideeën geen gebrek tijdens het dorpsgesprek tussen inwoners van Avenhorn en het college van B&W op 31 mei 2018. Het college is in 2018 de dorpen langs geweest om plannen voor de toekomst op gang te brengen en te helpen doe-teams te vormen, zodat inwoners zelf aan de slag kunnen om dromen te verwezenlijken. "Een dorpsgesprek is een gesprek waarbij jullie aan de beurt zijn", startte burgemeester Posthumus het dorpsgesprek. "Het gaat om uw ideeën en wij helpen waar nodig om deze tot stand te brengen. Het gaat erom dat u zelf dingen gaat realiseren. U bent de motor."

De aanwezige bewoners van Avenhorn lieten zich dat geen twee keer zeggen. Zij verzamelden samen tal van ideeën om het dorp nog mooier te maken en klaar voor de toekomst. “U bent niet met heel veel, maar u hebt wel een indrukwekkende hoeveelheid ideeën gelanceerd”, sprak wethouder Win Bijman. Zo is er een wens tot versterking van de samenwerking van het verenigingsleven. Al dan niet ondersteund met een heus dorpshuis. Een herkenbaar geluid vanuit het eerder gevoerde dorpsgesprek met De Goorn. De doe-teams bundelen de krachten.

Ook herkenbaar was de wens naar meer activiteiten en voorzieningen in het dorpsbos. Zoals water, elektra, een openbaar toilet en de mogelijkheid tot een ijsbaan. “U geeft aan dat het dorpsbos meer functie zou kunnen hebben voor Avenhorn en De Goorn” sprak gemeentesecretaris Answerd Beuker. Ook hier gaan de doe-teams van beide dorpen samenwerken. Naast de aandacht voor het dorpsbos en een dorpshuis zijn er nog twee doe-teams gevormd. Een team gaat zich bezighouden met recreatie en nieuwe activiteiten voor het dorp. En een ander team buigt zich over het openbaar groen. (bron: gemeente Koggenland)

Bezienswaardigheden

- Avenhorn heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de 'banpaal' bij Walingsdijk 119, en de Hervormde kerk met toren.

- Het charmante Hervormde (PKN) eenschepige kerkje (West 19) met markant groen torentje dateert uit 1642. Het mechanisch torenuurwerk van Hörz stamt uit ca. 1920. Het orgel is gebouwd door de firma S. de Wit & Zn. uit Nieuw-Vennep. "Een in 1395 al vermelde, aan de heilige Mauritius gewijde kerk, is in 1642 vervangen bij het overgaan naar de gereformeerde (protestantse) leer. De kerk staat, zoals vele nog bestaande 17e-eeuwse gebouwen, op restveen. Dat wil zeggen het zeer dikke veenpakket dat toen nog het gebied ten noorden van de Beemster geheel bedekte, werd afgegraven om gebruikt te worden als brandstof. Hierdoor zakte de grond, behalve onder de toen al aanwezige gebouwen. Zo lijkt ook in Avenhorn de kerk op een terp te staan.

In 1914 is er veel aan de kerk gerestaureerd. Rond 1980 is nogmaals een grootscheepse restauratie gestart, die echter nooit is voltooid. De behoefte aan een dorpshuis diende zich aan, waarop de kerkvoogden inhaakten met: “Hier is een dorpshuis, gebruik het maar”. Sindsdien behartigt Stichting Groene Toren de zaken rond gebruik van het gebouw, dat echter eigendom is gebleven van de Hervormde Gemeente. De kerk staat sindsdien bekend als De Groene Toren. De 17e-eeuwse preekstoel en een dito 8-persoons herenbank voorzien van fraai snijwerk wachten nog op een herbestemming. Een eveneens 17e-eeuws doophek is herplaatst in de Hervormde kerk van Hauwert. Enkele waardevolle bezittingen zoals een zilveren avondmaalstel zijn in bewaring gegeven. Drie 17e-eeuwse kleine twaalfarmige kronen sieren de kerkruimte. Een groen geverfde houten dakruiter met daarin een klein luidklokje bekroont de kerk aan de westzijde. Op het punt van de vijfzijdige koorafsluiting staat een windvaantje, een koggenschip. Deze windwijzer kwam in 1980 in Avenhorn terecht toen de Hervormde kerk van Scharwoude werd verkocht.

De kerk is te huur voor culturele activiteiten in de breedste zin van het woord, bijvoorbeeld als oefenruimte, voor uitvoeringen, als vergaderruimte (met kastruimte voor regelmatige huurders), als oefenruimte/uitvoering voor spirituele activiteiten, voor exposities, het geven van workshops, verenigingsactiviteiten, ruimten voor het geven van cursussen, voor opbaring, condoleance, uitvaartdienst en herdenking dierbaren.

Jaarlijkse evenementen

- Huttendorp voor de jeugd (juli).

- Sinterklaasintocht.

- IJsclub Avenhorn is opgericht in 1889 en faciliteert 's winters het schaatsgebeuren in het dorp.

Natuur en recreatie

Wandelen
Wandelroutes vanuit het dorp:
"1) Het Ommetje Avenhorn (geel) is een aardige ronde door de parkjes en plantsoenen van het dorp. Aan de West in het dorp passeert u het kerkje ‘De Groene Toren’ uit 1642. Zoals veel nog bestaande 17e-eeuwse gebouwen staat de kerk op restveen. Het dikke veenpakket rondom werd afgegraven en gebruikt als brandstof. Hierdoor zakte de grond rond de kerk en lijkt het gebouw op een terp te staan.
2) De Banpaalroute (blauw) loopt buiten de dorpskernen via de noordpunt van de Beemster en langs de Mijzenpolder. Aan de Walingsdijk bij de voetgangersbrug over de Ursemmervaart staat een oude banpaal van de stad Hoorn. De banpaal met wapen in de vorm van een eenhoorn markeert de grens. Personen die uit de stad werden verbannen mochten zich niet binnen het door banpalen gemarkeerde gebied ophouden.
3) De Beschootroute (oranje) volgt de lintbebouwing van Grosthuizen, door polder Beschoot, langs de polder Beetskoog en over de Beemsterringdijk. Polder Beschoot, in 1459 Buutschoot genoemd, is omgeven door de IJsselmeerdijk en de Oudendijk. Zoals de naam al doet vermoeden is de Oudendijk een schakel in de 13e-eeuwse Westfriese Omringdijk.
4) Als u de Uilenhoekroute (rood) wandelt komt u via de Mijzenpolder en de noordpunt van de Beemster. De Mijzenpolder is een ongerepte veenweidepolder waar in het broedseizoen veel weidevogels zijn. De Beemster is in 1612 met 43 windmolens ingepolderd door Jan Adriaenszoon Leeghwater."

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Avenhorn, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Oude ansichtkaarten en foto's van Avenhorn. Bijzonder is dat naast de oude ansicht of foto ook een foto van de actuele situatie is geplaatst. Ga onder de link naar het linkermenu. Het dorp is daar verdeeld in pagina's voor de buurten West, Het Hoog, Walingdijk, Jaagweg en Kathoek.

Links

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De ieveling en Basisschool De Overhaal gaan samen met de Jozefschool in De Goorn tot één nieuw Brede School-complex, dat vanaf 2019 gerealiseerd gaat worden aan de Buitenroede (nabij Bakkerij Pater), op de grens van beide dorpen, nog net op grondgebied van Avenhorn. Daarnaast biedt de locatie ruimte voor een gymzaal en kinder- en peuteropvang. Kinderen vanaf 0 jaar krijgen hier een plek om zich te ontwikkelen, geheel passend bij de huidige visie op onderwijs. - In 2016 is het besluit hiervoor genomen. - In februari 2018 is het krediet voor de nieuwbouw door de gemeenteraad beschikbaar gesteld.

De wens van het schoolbestuur om ook de Grosthuizerschool in Grosthuizen op de Buitenroede onder te brengen is door de gemeenteraad niet gesteund. Die school blijft waar hij is. De afstand voor leerlingen uit Grosthuizen naar de Brede School zou namelijk wel erg groot worden. De school wordt nog niet in haar bestaan bedreigd en heeft bovendien ook veel leerlingen uit de buurdorpen Scharwoude en Oudendijk. - Achtergrondinformatie en actuele stand van zaken m.b.t. Kindcentrum Avenhorn op de site van de gemeente Koggenland.

- Jeugd: - Jeugdvereniging Het Gilde heeft elke week een groepsavond met activiteiten zoals spelletjes en knutselen.

- Sport: - Voetbalvereniging Kwiek '78.

- "Voetbalvereniging v.v. RKEDO in Avenhorn biedt een veilige, sociale omgeving en brengt voetbalplezier voor een ieder, waarbij zowel aandacht is voor prestatie als recreatie. RKEDO geeft op de volgende manier invulling aan de kernwaarden: Iedereen moet zich veilig voelen, dat geldt voor zowel de leden, vrijwilligers, gasten als supporters. Dit doen wij door: een goede en fijne accommodatie beschikbaar te stellen; de aandacht te vestigen op normen en waarden; opstellen van gedragsregels en pestprotocol en hier daadwerkelijk invulling aan te geven; aanwezigheid van een vertrouwenspersoon. Wij zijn een voetbalclub uit een dorp. Een warme vereniging waar iedereen zich thuis voelt. Als je een keer geblesseerd bent, je viert een feestje of je hebt een goede bijdrage geleverd aan de vereniging, dan heeft v.v. RKEDO hier aandacht voor. Lief en leed delen wij met zijn allen! Er worden bij v.v. RKEDO naast het reguliere voetbal ook veel andere activiteiten georganiseerd: uitjes voor de jeugd; uitjes naar onze partner AZ; faciliteren van externe activiteiten (bijv. sjoelen, toneel, Zonnebloem); voetbalkampen voor de jeugd; onderdak voor buitenlandse clubs etc. Plezier is de rode draad binnen de vereniging. Plezier bij alle leden, vrijwilligers, medewerkers en supporters is de juiste basis om mede invulling te geven aan de kernwaarden en de missie."

- De geschiedenis van zaalvoetbalvereniging ZVV Avenhorn gaat terug tot 1976, als Kees Blokdijk zaalvoetbalvereniging Shalom Boys opricht..Een aantal veldvoetballers had wel zin in attractief voetbal waar je geen last had van wind en regen. In 1982 neemt Peter Koning met enkele anderen de organisatie over en verandert de naam in ZVV Koning. In 1996 is er een samenvoeging tot stand gekomen tussen ZVV Koning en FC Schouten, waarna de clubnaam verandert in de huidige naam.

- Tennisvereniging TC Westerkogge is opgericht in 1977. In het begin wordt er getennist in de hal in Ursem. In 1979 worden de eerste echte banen in Avenhorn in gebruik genomen. Het park bestaat dan uit vier mateco banen met verlichting, twee oefenkooien en de kantine. Na een aantal jaren nam de club het park over van de gemeente. De hardcourt banen zijn toen vervangen door kunstgras banen. In 1989 is het aantal banen uitgerbreid van vier naar zes. Tevens wordt dan besloten het maximum aantal leden per baan terug te brengen van 100 naar 80. Als een van de eerste in Nederland legt TC Westerkogge in 1991 een minibaan aan. Ook de allerkleinsten kunnen daardoor bij hen een balletje slaan.

- Veiligheid: - "Blusgroep Avenhorn is een van de vier blusgroepen van de gemeente Koggenland. De andere blusgroepen zijn: Berkhout, Obdam en Ursem. In 2015 zijn alle blusgroepen in Noord-Holland onderdeel geworden van Veiligheidsregio Noord-Holland Noord en onderverdeeld in 4 regio`s. Wij horen bij Team Midden. Wij zijn op zoek naar extra vrijwilligers voor de blusgroep. Lijkt het jou spannend en interessant, of wil je eerst eens komen kijken of de brandweer iets voor jou is? Neem dan even contact met ons op en kom eens vrijblijvend een kijkje nemen achter de schermen!"

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)