Baarderadeel

Voormalige gemeente
Littenseradiel
Fryslân

gemeente_baarderadeel_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Baarderadeel anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Baarderadeel anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

baarderadeel_sluitzegel.jpg

Sluitzegel van de voormalige gemeente Baarderadeel

Sluitzegel van de voormalige gemeente Baarderadeel

Baarderadeel

Terug naar boven

Status

- Baarderadeel is een voormalige gemeente in de provincie Fryslân.

- De gemeente - vroeger grietenij - Baarderadeel is in 1812 opgeheven en gesplitst in de gemeenten Bozum en Jorwerd, die op hun beurt per 1-10-1816 zijn opgeheven en opgegaan in de heropgerichte gemeente Baarderadeel*, die vervolgens in 1984 is opgeheven en samen met de gemeente Hennaarderadeel is opgegaan in de nieuwe gemeente Littenseradiel.
* Waarmee dus de gemeente van voor 1812 werd hersteld.

- Wapen van de voormalige gemeente Baarderadeel.

Terug naar boven

Naam

Naamgeving gemeente
- De gemeentenaam Baarderadeel komt van het feit dat het dorp Baard oorspronkelijk de hoofdplaats van de gemeente was. Later werd dit Jorwerd en uiteindelijk (reeds sinds de 17e eeuw) Weidum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Baarderadeel 700 huizen met 4.564 inwoners, verdeeld in dorp Baard 41/244 (= huizen/inwoners) met de buurtschappen Faddens 3/13 en Hem (ged.) 1/7, dorp Beers 20/158 met buurtschap Wiel (ged.) 1/6, dorp Bozum 55/423 met de buurtschappen Kleiterp (ged.) 5/31, Indijk 8/56, Bongier 4/21 en Makkum 3/22, dorp Britswerd 21/120 met de buurtschappen Jet 7/42 en Kromwal 7/42, dorp Hijlaard 34/229, dorp Huins 20/117 met de buurtschap Rewert 5/40, dorp Jellum 19/96, dorp Jorwerd 62/372 met de buurtschappen Tjeintgum (ged.) 3/16, De Hem (ged.) 3/23, Hesens 2/12 en Fons 4/24, dorp Lijons 8/38, dorp Mantgum 37/254 met de buurtschap Tjeintgum (ged.) 1/5, dorp Oosterlittens 80/479 met de buurtschappen Wiewens 4/23, Schrins 5/41, Wammert 7/44, Geleburen 5/34 en Langwerd 3/19, dorp Ooster-Wierum 48/328, dorp Schillaard 5/26, dorp Weidum 56/374 met de buurtschap Wiel (ged.) 5/47, dorp Wieuwerd 13/83 met de buurtschappen Swaanwerd 5/44, Bessens 3/16 en Kleiterp (ged.) 1/7, en dorp Winsum 78/546 met de buurtschappen Malmert 2/12 en Waekens 6/30.

- Bij de opheffing van de gemeente Baarderadeel per 1-1-1984 omvat zij 1.821 huizen met 5.075 inwoners, op een oppervlakte van 7.330 hectare.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Met de afronding van de Ruilverkaveling Baarderadeel in 2017 is na een periode van 100 jaar ruilverkavelen de 52e en allerlaatste ruilverkaveling van Fryslân voltooid. Het ging hierom een gebied van ruim 10.000 ha. Bij Hesens, Mantgum, Ritsymasyl en Dronryp zijn informatiepanelen geplaatst waar men kan lezen wat de ruilverkaveling in die omgeving heeft betekend. De ruilverkaveling heeft ervoor gezorgd dat boeren grotere stukken aaneengesloten land hebben gekregen, waardoor ze efficiënter kunnen werken. Daarnaast is het ook veiliger, omdat er in het vervolg minder landbouwverkeer op de weg is om van het ene naar het andere land te gaan.

- Natuerkoöperaasje Baarderadiel is opgericht in 2009, en zet zich in om vele vormen van weidevogelbeheer te begeleiden en te stimuleren. Binnen haar werkgebied - de voormalige gemeente Baarderadeel - komen weidevogels in grote aantallen voor. Door in samenwerking met melkveebedrijven natuur te ontwikkelen wordt er gewerkt aan het behoud en versterking van de populaties. Populaties die beheerd worden door boeren en natuurbeheerders samen. Er is ruimte voor zowel Agrarisch natuurbeheer, Particulier natuurbeheer als Regulier natuurbeheer uitgevoerd door Natuurmonumenten. De verschillende partijen werken samen om aan het gebied een zo hoog mogelijke natuurwaarde te geven. Hierbij blijven agrarische functies gewaarborgd. De coöperatie fungeert ook als belangenbehartiger van haar leden, waarbij ze de wensen van leden en bijvoorbeeld de provincie inventariseert en naast elkaar legt.

Reactie toevoegen