Gemeente Baardwijk anno ca. 1870, kaart J. Kuijper
Baardwijk is een voormalig dorp, thans wijk in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant en daarbinnen in de subregio Langstraat, gemeente Waalwijk. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1921. Het dorp behoorde oorspronkelijk tot de 'bovendorpen' van het Land van Heusden in Holland en is pas in 1814 toegevoegd aan de provincie Noord-Brabant.
Terug naar bovenIn het Brabants
Borrek.
Oudere vermeldingen
1136 kopie 12e eeuw Barduvich, 1e kwart 13e eeuw Bardevuihc, 1312-1350 Baerdwyc, Bardewyc, Barduic, 1316 en 1332 Bardwyc, 1330 kopie 19e eeuw Bardwike, 1343 en 1375 Baerdewic, 1576 Baerdwyck.
Naamsverklaring
Samenstelling van wijk 'hoeve, nederzetting, dorp' en het Oudnederlandse barda 'baard, rand, uiteinde'. Verband met de volksnaam der Langobarden, zoals men deze ook vermoedt in de Duitse plaatsnaam Bardowik, is niet waarschijnlijk. Aan een persoonsnaam Bardo moet hier evenmin worden gedacht.(1)
Baardwijk ligt in het NO van het huidige dorp Waalwijk.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Baardwijk, die slechts het gelijknamige dorp omvat, 143 huizen met 1.212 inwoners.
Terug naar boven- Ad van Liempt uit Rosmalen (met Waalwijkse roots) heeft in 2018 het boek 'Dam- en dijkwoningen in Baardwijk en Besoijen' gepubliceerd. Een van de bijzonderheden die er in wordt onthuld, en waarover je onder de link meer kunt lezen, is waarom het pand op Laageinde 63 zo'n enorme voortuin heeft, wat niet logisch lijkt. Dat komt omdat er een wiel lag (= een meertje, ontstaan na een dijkdoorbraak). Daarom heeft men de woning er - in 1878 - achter gebouwd. Het wiel is later gedempt, vooral met leersnippers van de leerlooierijen.
- Verhalen over de geschiedenis van Baardwijk op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).
Terug naar boven- Al in de middeleeuwen was hier sprake van een kapel. De abdij van St.-Truiden bezat er kerkelijke goederen en rechten, onder meer het recht om pastoors aan te stellen. In 1272 wordt er een nieuwe kerk gesticht. Dit gebouw is in de eeuwen daarna regelmatig vernieuwd. Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) in de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) kon hier de nieuwe religie van het calvinisme worden ingevoerd. In 1610 wordt voor Baardwijk en het O hiervan gelegen buurdorp Elshout een gereformeerde gemeente gesticht en een predikant aangesteld. De middeleeuwse kerk van het dorp bleef sindsdien protestant. In 1912 is het schip van deze kerk afgebroken, zodat thans enkel nog de rijksmonumentale Oude Toren (Winterdijk 58) rest.
De katholieken van het dorp konden dankzij de katholieke Heer van Baardwijk hun geloof blijven uitoefenen. Aanvankelijk werden zij in het geheim bediend door Norbertijnen en reguliere kanunniken. Van 1692 tot 1836 kerkten de Baardwijkse katholieken in een schuurkerk; het achterhuis van een boerderij. Met steun van het Rijk is in de jaren dertig van de 19e eeuw een nieuwe Waterstaatskerk gebouwd. De huidige RK St.-Clemenskerk (Loeffstraat 50) is in 1897 vlak naast de toenmalige Waterstaatskerk gebouwd, waartoe een perceel met woonhuis is aangekocht. De oude kerk is kort na het gereedkomen van de nieuwe kerk gesloopt.
Het gebouw is een driebeukige kruiskerk met driezijdig gesloten kruisbeuken. Het spitsboogportaal en de spitsboogvensters zijn kenmerkend voor de neogotiek. Het veelhoekige koor is omgeven door twee sacristieën. De ruim 70 meter hoge toren telt vier verdiepingen, is voorzien van gele speklagen en heeft een achthoekige klokkenverdieping met een omgang, waarop vier hoekpinakels. Tegen de straatgevel staat het H.-Hartbeeld, dat vroeger deel uitmaakte van een niet meer bestaand zusterklooster op de hoek van de Loeffstraat en de Hoefsteeg. In het begin van de jaren zestig zijn de oude pastorie en een oude boerderij gesloopt, waarna in 1962 het huidige kerkplein werd ingericht. De toren is begin jaren tachtig gerestaureerd. Nog juist voor de eeuwwisseling kwamen subsidiegelden vrij die het mogelijk maakten de rest van het gebouw te restaureren. Mede met steun van de parochianen is het mogelijk geworden de RK St.-Clemenskerk te Baardwijk in zijn oude glorie te herstellen. In 2010 ontstond door fusie de nieuwe parochie St. Jan en St. Clemens. In 2013 ontstond door verdere fusie de huidige parochie Sint Jan de Doper, voor Waalwijk en Waspik. (bron: parochie)
Terug naar boven- Onderwijs: - "Basisschool Baardwijk is een school met ongeveer 250 leerlingen. De school is volop in ontwikkeling. De school helpt kinderen in het opdoen en vergroten van de benodigde kennis, houding en vaardigheden om zich staande te houden in de maatschappij waarin wij leven. Kinderen leren samen te spelen, te leren, te leven en te werken. Ze leren omgaan met tegenslagen en successen en leren om te gaan met vrijheid en democratie en de verantwoordelijkheid die dat vraagt. Deze missie bereiken wij door het bieden van een veilige, toekomstgerichte en uitdagende leeromgeving waar kinderen en volwassenen vanuit betrokkenheid, saamhorigheid en uniciteit talenten en competenties ontwikkelen.
Wij maken hiervoor gebruik van alle zintuigen en leren niet alleen door te luisteren, maar juist ook door te kijken, door te vragen, door te denken, door te voelen, door te proeven en door te doen. Wij zijn een permanent ontwikkelende en lerende organisatie waar van en met elkaar en ook van en in de wereld wordt geleerd en waar verschillend zijn gewaardeerd wordt. Iedereen is anders en dat is mooi. Op basis van onze (katholieke) identiteit leveren we een actieve bijdrage aan het realiseren van een leefbare en duurzame wereld. Respect voor jezelf, voor de ander en voor de omgeving is daarbij vanzelfsprekend."
- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Baardwijk is opgericht in 1919 en heeft ruim 600 leden. Zoals zoveel verenigingen in die tijd is de club ontstaan uit het voetballen met een "toddenbal". Een vriendenclub bestaande uit 12 jongelui besluit in 1919 een club op te richten. In café d'n Eekel (van Eethen) werd zo maar, gezellig achter een potje bier, voetbalvereniging Juliana opgericht. Die naam vonden alle leden het mooiste en zo werd de vereniging genoemd naar het toen 9-jarige koninklijke prinsesje. Het café werd gelijk het eerste clubhuis en er werd gespeeld op een weiland aan de overlaat bij de spoorbrug. Een paar doelpalen waren zo in elkaar getimmerd, er werd een bestuur gekozen en alle 12 leden kregen een taak of functie. Hoe het in de loop der jaren verder is gegaan kun je lezen op de pagina Historie v.v. Baardwijk.
Sinds 1959 is de club gevestigd aan de Akkerlaan. Aldaar is in 1978 begonnen met de bouw van de tribune zoals die nu nog altijd op het sportpark aanwezig is. Medio jaren negentig is er een nieuwe kantine en een aantal kleedkamers gebouwd en is een en ander geprivatiseerd. Zoals de naam al aangeeft, ligt de oorsprong van de club in de voormalige gemeente en het voormalige dorp Baardwijk. De binding met dit stadsdeel is na bijna 100 jaar in zowel emotioneel als fysiek opzicht nog altijd zeer sterk aanwezig.
Als amateurvereniging heeft v.v. Baardwijk zijn bestaansrecht in de afgelopen jaren duidelijk bewezen. Juist als voetbalclub met een zeer eigen identiteit binnen de Waalwijkse gemeenschap en in de regio, sluit de beleving in de club perfect aan bij de volkssport die voetbal pretendeert te zijn. De vereniging staat voor het gedreven, karaktervol, maar bovenal sportief bedrijven en beleven van de voetbalsport door zowel actieve als niet-actieve leden.
Reactie toevoegen