Baarle-Nassau

Plaats
Dorp en gemeente
Baarle-Nassau
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

NB gemeente Baarle-Nassau in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Baarle-Nassau in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Baarle-Nassau in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Baarle-Nassau

Terug naar boven

Status

- Baarle-Nassau is een dorp en gemeente in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat.

- De medewerkers van de gemeenten Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Gilze en Rijen werken sinds 2016 samen in één ambtelijke organisatie: de ABG-organisatie. Dit is een 'ambtelijke fusie', wat wil zeggen dat de gemeenten als zodanig wel zelfstandig blijven. De ABG-organisatie levert alle producten en diensten voor de 3 gemeenten. Ieder gemeentebestuur zorgt ervoor dat de producten en diensten zijn afgestemd op de lokale behoefte van inwoners, bedrijven en belangenverenigingen. De ABG-organisatie is een 'gemeenschappelijke regeling'.

- Wapen van de gemeente Baarle-Nassau.

- De gemeente omvat naast de gelijknamige hoofdplaats verder nog het dorp Ulicoten, de buurtschap Castelré (die formeel een aparte woonplaats is) en verder nog een reeks buurtschappen: onder het dorp Baarle-Nassau vallen de buurtschappen Baarle-Nassau-Grens, Bedaf (Groot en Klein), Boschoven, Driehuizen, Eikelenbosch, Gorpeind, Heesboom, Heikant, Het Goordonk, Hoogbraak, Hoogeind, Huisvennen, Keizershoek, Liefkenshoek, Loveren, Nijhoven, Reth, Reuth, Schaluinen, Tommel (deels), Veldbraak, Voske en Zondereigense Brug (deels). Dat zijn opgeteld 23 buurtschappen. Onder het dorp Ulicoten vallen de buurtschappen Heikant, Maaijkant en Strumpt (Oude en Nieuwe). Bij elkaar omvat de gemeente dus 2 dorpen en 27 (delen van) buurtschappen. Helaas heeft de gemeente bij de meeste buurtschappen geen plaatsnaamborden geplaatst.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Baarle-Nassau.

Terug naar boven

Naam

Lokale schrijfwijze en uitspraak
De dorpskern wordt ook wel Baarle-Nassau-dorp genoemd, om het onderscheid aan te geven met de buurtschap Baarle-Nassau-Grens. In de volksmond wordt het dorp ook Baol genoemd.

Oudere vermeldingen
1237 Baerle, 1260 Barle, 1431 Baerle onder Nassouwe.

Naamsverklaring
-Tegenwoordig meestal beschouwd als een samenstelling van -lo ‘bos’ en baer ‘bloot, kaal’. De naam komt in Brabant op meer plaatsen voor. Het betreft een gedegenereerd bos, waar het weidende vee verjonging in de weg stond, terwijl door houtkap de grotere bomen verdwenen. De toevoeging -Nassau hangt samen met het feit dat de hertog van Brabant een deel van Baarle aan de Heren van Breda had overgedaan, dat daarmee, samen met de hele Baronie, later in bezit van het geslacht Nassau kwam. De lokalisering van de oudste vormen is onzeker. (1)

-“Wat betekent de naam Baarle? Carnoy meent, dat deze is samengesteld uit Baar (naakt, kaal) en lo, welk laatste woord in de Kempen eer heide dan bos betekent. Overigens meent Weijnen dat lo een keltische vorm is, die behoort tot de waternamen” (38).

-“De oudste lo-naam in de Baronie is Baarle: 1129 Barle: baar is kaal, onbegroeid, dus een lo (bosje op hoge zandgrond, red.) dat hetzij door het kappen van bomen, hetzij door begrazing met vee, of wellicht beide, gedegenereerd was” (89).

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet Baarle-Nassau Smokkelgat. Gezien de ligging van het dorp en de gemeente spreekt de achtergrond van deze naam voor zich. Zeker vóór de harmonisatie van allerlei regels in EU-verband, was het lonend om bepaalde producten van België naar Nederland te smoikkelen of andersom.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente ligt ZO van Breda, ZW van Tilburg en N van Turnhout (België). De gemeente grenst in het W, Z en O aan België, in het W aan de Belgische plaatsen Minderhout en Meerle, in het N aan Chaam en Alphen, in het O aan de Belgische plaatsen Poppel, Weelde en Weelde-Statie (of: Weelde-Station), in het Z aan de Belgische plaatsen Zondereigen, Wortel en Merksplas en in het ZW aan de Belgische plaats Hoogstraten. In het gemeentelijke gebied liggen diverse Belgische enclaves, de meeste ervan zijn onderdeel van de dorpskern van Baarle-Hertog, welke kern met die van het dorp Baarle-Nassau dermate aaneengesloten is, dat je van een tweelingdorp zou kunnen spreken, internationaal dan wel. Er is dan ook sprake van een gezamenlijke (en internationale) bebouwde kom.

Binnen de voornoemde Belgische enclaves is er dan nog een aantal Nederlandse enclaves van de gemeente Baarle-Nassau. Zie verder onder Geschiedenis, Enclaves en exclaves (1e subkopje aldaar). Grofweg maakt het dorp het N deel van de twee dorpskernen tezamen uit, en Baarle-Hertog het Z deel, waarbij de Belgische gemeente Baarle-Hertog dan nog een flinke enclave heeft direct NO van de dorpskern van Baarle-Nassau; helemaal Z in de gemeente ligt ook nog een flinke Belgische enclave. De gelijknamige hoofdplaats van de gemeente ligt centraal tot NO in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Baarle-Nassau 296 huizen met 1.915 inwoners, verdeeld in het het gelijknamige dorp 89/232 (= huizen/inwoners), de buurtschap Loveren 24/217, de buurtschappen Boschoven (deels) 15/89, Heijkant en Bedaf (verdeeld in Groot-Bedaf en Klein-Bedaf) samen 23/223 en de buurtschappen Reth 17/111, Nijhoven 13/150, Eikelenbosch 6/181(!), Ulicoten 65/407 en Castelre 44/305. De gemeente omvat(te) verder de buurtschappen Baarle-Nassau-Grens, Bedafsehoek, Gorpeind, Heesboom, Heimolen, Heining, Hoek, Hoogeind, Hoogbraak, Keizershoek, Liefkenshoek, Oordel of Oordelheikant, Schaluinen, Oude Strumpt, Nieuwe Strumpt, Tommelen en Veldbraak. De inwonertallen van de plaatsen, inclusief de recente inwonertallen van de buurtschappen op de andere pagina's, hebben betrekking op de op Nederlands grondgebied gelegen gedeelten. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 2.700 huizen met ca. 6.800, waarvan ca. 5.600 inwoners in het gelijknamige dorp.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het dorp is waarschijnlijk al veel ouder, maar de naam Baarle komt voor het eerst voor in 992, als gravin Hilsondis haar bezittingen in het land van Strijen, waartoe Baarle behoort, in een stichtingsakte vermaakt aan de abdij van Thorn. Omdat doorgaans de oudste schriftelijke vermelding van een plaats als ontstaansjaar wordt aangehouden, heeft Baarle in 1992 het 1.000-jarig bestaan gevierd.

“Blijkens de vele sedert de 19e eeuw in Baarle verrichte opgravingen, bezit dit dorp een hoge ouderdom. In 1842/43 hebben Cuypers en De Grez op de Bedafse heide een Germaanse begraafplaats ontdekt. Op de Molenheide werd in diezelfde tijd een Frankische begraafplaats aangetroffen. Cuypers vond aan de Heesboom een koperen strijdbijl. Nog in 1936 werd op het gehucht Tommel een urn opgegraven. Tommel betekent vermoedelijk begraafplaats” (38).

Enclaves en exclaves
De grondslag voor de huidige unieke situatie van Baarle-Nassau (Nederland) / Baarle-Hertog (België), met zijn tientallen enclaves en exclaves, is gelegd in de 13e eeuw: het gebied werd betwist door enkele graven en hertogen. Uiteindelijk kreeg Godfried van Schoten, Heer van Breda, een gebied als leengoed met alle onontgonnen bos-, heide- en moerasgebieden. In 1404 kwam dit door erfrecht aan Graaf Engelbert van Nassau als Heer van Breda (vandaar Baarle-Nassau). Hertog Hendrik I van Brabant hield alle bewoonde cijnsgoederen, dit werd dus Baarle-Hertog. Bij de Vrede van Munster (1648) kwam Baarle-Nassau als deel van de Baronie van Breda bij de Noordelijke Nederlanden, en Baarle-Hertog als deel van de Baronie van Turnhout bij de Zuidelijke Nederlanden. Diverse grote grenswijzigingen in latere eeuwen hebben niet geleid tot aanpassing van de grenzen in dit gebied, zodat deze situatie tegenwoordig nog steeds voortbestaat.

Baarle-Nassau heeft zeven exclaves (Nederlandse gebiedjes binnen Baarle-Hertog) en één enclave (gebiedje binnen het Hertogse kerkdorp Zondereigen). Baarle-Hertog bestaat uit 22 enclaves (stukken grondgebied omringd door Baarle-Nassau’s gebied). “Enclaves (respectievelijk exclaves) zijn gebiedsdelen van een staat, die omsloten worden door het terrein van een andere staat. Zij heten enclaves vanuit het gezichtspunt van de vreemde staat, tussen wiens gronden zij liggen; exclaves vanuit het standpunt van de eigen staat, van wiens eigenlijke territoir zij geografisch zijn afgescheiden”, aldus de Duitser Karl Strupp, die aangehaald wordt in (38).

Toen in 1843 de grens tussen Nederland en België (letterlijk) werd bepaald, is Baarle-Nassau ‘overgeslagen’ vanwege de problematiek van de enclaves: de exacte ligging daarvan was namelijk niet bekend. Vandaar dat hier langs de grens met België geen grenspalen te vinden zijn. De definitieve grensbepaling is vervolgens (131 jaar!) doorgeschoven tot 1974 en nog later, pas in 1995, zijn de enclaves definitief vastgelegd. Bij de enclavebepaling van 1995 is Nederland nog een stukje grond armer geworden. Ten ZW van Ulicoten is toen (na een ‘conflict’ van ruim 160 jaar) een stukje weiland (een perceeltje van 2.632 vierkante meter in de veldnaam ‘Withagen’, met de coördinaten 116,70/384,51) definitief aan België toegekend.

In het enclaveverdrag van 1995 wordt gemotiveerd waarom er, net zoals in 1843, ook dan geen grenspalen aan deze grens worden geplaatst:
“In afwijking van het reglement voor het plaatsen der grenspalen, zoals gevoegd bij de overeenkomst van 8 augustus 1843, zullen er geen grenspalen geplaatst worden. Aangezien de grenzen van de enclaves ondubbelzinnig worden vastgelegd in het nationale coördinatenstelsel van zowel België als Nederland, de bijgevoegde kaarten in deze stelsels worden vervaardigd en er aan het vervaardigen en plaatsen van gietijzeren of natuurstenen grenspalen volgens het reglement zeer hoge kosten zijn verbonden, wordt besloten van het plaatsen van deze grenspalen af te zien.”

Een van de consequenties van de bijzondere geografische ligging van Baarle-Nassau/-Hertog was, dat Baarle-Hertog tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918), in tegenstelling tot de rest van België, niet door de Duitsers bezet is geweest, omdat men daarvoor immers eerst de Nederlandse grens over moest. Zie ook bij Postale gegevens.

“Het meest opvallende is echter wanneer er in Baarle-Nassau notariële transacties plaatshebben, waarbij beide landen zijn betrokken. In een van de plaatselijke cafés, waar de grens middendoor loopt, wordt een tafel precies midden op de grens geplaatst. Aan de Belgische kant van de tafel neemt de Belgische notaris plaats en aan de andere kant zijn Nederlandse collega. Gezamenlijk wordt dan de akte voorgelezen. Aan de buitenkant van het café is met strepen in de beide landskleuren en de aanduiding ‘België-Holland’ gemarkeerd waar de grens precies loopt” (26).

Overigens lopen de grenzen zo grillig, dat ze dwars door huizen lopen en over percelen, wegen en trottoirs. De huisnummerbordjes zijn voorzien van een Nederlandse of Belgische driekleur. Op de Singel is de grillige grenslijn in het wegdek aangegeven. Het grondgebied onder de voordeur is bepalend voor het land waartoe de bewoners met hun eigendommen vallen. Voor nadere informatie over deze materie zie:

- De pagina Enclavegeschiedenis van Baarle op Wikipedia.

- De toelichting op de enclavesituaties op de site van de gemeente Baarle-Hertog.

- Kaarten van de 22 Belgische en 8 Nederlandse enclaves in Baarle.

Wij dachten dat Baarle-Nassau / Baarle-Hertog uniek was met haar vele enclaves en exclaves. Het blijkt echter nog veel 'gekker' te kunnen, en wel in het gebied Cooch Behar in India / Bangladesh, , met o.a. 107 stukjes grond van India in Bangladesh en 71 stukjes grond van Bangladesh in India, waarbinnen ook weer enclaves en exclaves liggen. Een onontwarbare kluwen waar zelfs grenswachten ter plekke ook niet uitkomen, getuige de reportage van Ronald van den Boogaard en Henk Weltevreden, die het gebied in 2002 hebben bezocht.

Eerste Wereldoorlog
Baarle-Hertog heeft op postaal gebied een belangrijke rol gespeeld tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Nederland was neutraal en België was door de Duitsers bezet. Die hebben ook pogingen ondernomen om Baarle-Hertog te bezetten, dat immers eveneens Belgisch gebied is, maar durfden het uiteindelijk niet aan de Nederlandse neutraliteit te schenden (men zou om Baarle-Hertog te bereiken namelijk een stukje over Nederlands grondgebied moeten). De Duitsers moesten lijdzaam toezien hoe Baarle-Hertog een belangrijke plaats werd waar vanuit post en telegraaf naar hartelust bleven werken op Belgisch grondgebied. (bron: J. Steculorum, ‘De enclaves in de EEG-landen’, in het Belgische tijdschrift De Postzegel, oktober 1990)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Baarle-Nassau, kun je terecht bij de volgende instantie en sites:

- "In 1947 is in Baarle onder leiding van kapelaan Kramer een heemkundekring opgericht. Na het vertrek van de kapelaan in 1953 ging de vereniging langzaam ter ziele. Vervolgens is in 1976 Heemkundekring Amalia van Solms opgericht. In Nederland werd datzelfde jaar als 45e lid aangesloten bij de overkoepelende stichting ‘Brabants Heem’. Langs Belgische zijde werd in 1992 toegetreden tot het ‘Verbond voor Heemkunde, gouw Antwerpen’. De ingebruikname van een eigen heemhuis in 1989 betekende een belangrijke stap vooruit in het bestaan van de vereniging. Op korte tijd verdrievoudigde het ledenaantal en werd de werking nieuw leven ingeblazen. Jaarlijks worden sindsdien ongeveer 25 activiteiten georganiseerd voor alle mensen die Baarle in hun hart dragen. Op ongeveer 65 andere momenten van het jaar is het Heemhuis gewoon open als ontmoetingsruimte en ook dan is iedereen welkom. Elke woensdagavond (19.30-21.00 uur) en iedere eerste zondag van de maand (10.30-12.30u) worden in het Heemhuis leden en individuele belangstellenden ontvangen.

Groepen zijn ook op andere momenten welkom na afspraak met het secretariaat (info@amaliavansolms.org). Zij kunnen er kennismaken met de acht eeuwen oude enclavegeschiedenis, onze vereniging en het Heemhuis. Naast de tentoonstellingsruimte en de voormalige raadzaal (met de stoelen van de raadsleden, de twee schepenen en de burgemeester) bevindt zich in het Heemhuis nog de ‘Japanse Kamer’, een legaat van Désiré Geeraerts. Hij was van 1937 tot 1942 de enige gobelinwever in Nederland. De kamer bevat een aantal 19e-eeuwse meubelen in Chinese stijl, eigendom van de gemeente Baarle-Nassau. Ook een geleide wandeling doorheen de dorpskern behoort tot de mogelijkheden. De ontvangst in het Heemhuis kan eventueel in combinatie met een bezoek aan het nabijgelegen ‘Baarles Museum’, waar een unieke collectie religieuze kunstkaarsen wordt tentoongesteld. Ook een bezoek aan het ambachtenmuseum 'Vergane Glorie' behoort tot de mogelijkheden. Amalia is omwille van de centrale ligging en het historische karakter van het Heemhuis bijzonder tevreden met haar huisvesting en met de inspanningen die worden geleverd door beide gemeentebesturen. Zij hoopt van harte ook u weldra te mogen ontmoeten in ons tweelingdorp."

- Verhalen over de geschiedenis van Baarle-Nassau op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

- Het Cultuurhistorisch onderzoek t.b.v. de Ruilverkaveling Baarle-Nassau (1979) bevat historisch-geografische beschrijvingen van alle kernen in de gemeente, dus de dorpen plus buurtschappen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Baarle-Nassau-Hertog is een toonbeeld van eenheid, waarin toch ieders eigenheid wordt gerespecteerd. Zo hebben de gemeenten water en gas uit Nederland, maar kabeltelevisie vanuit België. Er is een gemeenschappelijke bibliotheek met literatuur uit beide landen, de VVV vertegenwoordigt beide landen en de harmonie komt in beide landen uit in concoursen. In het zuiveringsstation Baarle-Nassau wordt zowel Nederlands als Vlaams water gezuiverd. De VVV concludeert dan ook: ‘Deze proeftuin van Europa wordt graag bezocht en vaak benijd als voorbeeld van een internationale samenleving in harmonie, rust en vrede ten opzichte van elkaar’. De volgende zaken zijn in deze tweeling-gemeente ‘dubbel uitgevoerd’ (in een Nederlandse en een Belgische uitvoering): gemeentehuizen, gemeentebesturen, burgemeesters, nationale wetgevingen, katholieke parochies, vrijwillige brandweerkorpsen, parochiekerken, postkantoren, voetbalclubs, tennisclubs, telefoon infrastructuur, elektriciteitsnetten. En de volgende zaken zijn gemeenschappelijk: dorpskom, wegennet, VVV, Openbare Bibliotheek, rioleringsstelsel, Gemeenschapshuis, harmoniegezelschap, jeugdwerkorganisatie, Nederlandse waterleiding, Nederlands aardgas en Belgische kabeldistributie, waardoor Baarle-Nassau een van de weinige plaatsen in Nederland is waar men naar VTM en VT4 kan kijken.

Sinds 1997 zijn de politiekorpsen van beide gemeenten gebroederlijk bij elkaar in het gemeentehuis gehuisvest. Een nauwere samenwerking was gezien de bijzondere geografische situatie ook gewenst, om zaken beter op elkaar te kunnen afstemmen. Het is bijvoorbeeld eens voorgekomen dat bij een verkeersongeval de ene auto op Belgisch grondgebied stond en de andere in Nederland, waardoor een gewonde werd afgevoerd naar Breda en twee naar Turnhout…

In 1998 zijn er ook gemeenschappelijke plaatsnaamborden gekomen. Dat heeft voordelen opgeleverd, of nadelen, het is maar net vanuit welke optiek je het bekijkt: “Het tweelingdorp had al langer plannen om gezamenlijke borden te plaatsen. Van Belgische zijde werd dat aanvankelijk tegengehouden, omdat in België 60 kilometer per uur en in Nederland 50 kilometer per uur mocht worden gereden. Zodoende stonden er lange tijd alleen de Nederlandse borden. Voor snelle rijders een buitenkansje, want automobilisten die in Baarle-Hertog te hard reden, konden bij de rechtbank in Turnhout steevast op vrijspraak rekenen; de borden die er stonden, waren immers Nederlandse. Ook werden in Baarle-Hertog geen snelheidscontroles gehouden. Om aan deze onzuivere toestand een einde te maken, is er nieuw overleg geweest tussen Nederlandse en Belgische overheden. Met als resultaat dat nu aan begin en einde van de bebouwde kom van Baarle één Nederlands-Belgisch plaatsnaambord staat. En de maximum snelheid is voortaan 50 kilometer per uur, in beide Baarles…” (318).

"Krimp"
Zoals in veel Nederlandse kernen gaat ook in Baarle-Nassau de bevolking in de komende decennia "krimpen", en wel van 6.700 inwoners nu tot ca. 5.100 in 2040, zo luiden de voorspellingen. Het college van B&W wil de forse daling van het aantal inwoners die in de komende decennia wordt verwacht, afremmen door het dorp zo aantrekkelijk mogelijk te maken. "Dit kan buitenstaanders verleiden om hier te komen wonen" , aldus het college. Meer woningen bouwen is volgens het college geen oplossing, omdat ervaringen elders dat al zouden hebben bewezen. "We moeten de kansen vooral zoeken in het verhogen van de kwaliteit van de dorpen", aldus B en W. "Dit kan bijvoorbeeld worden gezocht in mooie bestrating, kwalitatief goede groenvoorzieningen, een mooi winkelhart met aantrekkelijke horeca, een hoge kwaliteit herinrichting van het centrum na realisatie van de omleiding, goede toeristische voorzieningen et cetera."

Verder verwachten B en W dat "het aanbod van goede onderwijs- en speelvoorzieningen mogelijk zelfs gezinnen zal verleiden om in Baarle-Nassau te komen wonen". De kwaliteit van de dorpen kan verder worden verbeterd door kleine woningen te slopen en deze te vervangen door enkele ruimere woningen. Verder vindt het college dat bij nieuwe woningbouwplannen rekening moet worden gehouden met een toename van het aantal 1-persoonshuishoudens, zowel voor jongeren als ouderen. Daarbij is het bouwen van woningen die voor verschillende doelgroepen te gebruiken zijn een nieuwe ontwikkeling: bijvoorbeeld kleine bungalows die zowel voor de starter, een koppel zonder kinderen of een senior bewoond kunnen worden. Maar het is volgens het college de vraag of hiervoor nog grote uitbreidingsplannen noodzakelijk zijn. (bron: BN/De Stem, 13-2-2009)

- In 2014 is in beide Baarles een grensoverschrijdende woonwijk gerealiseerd, op het terrein van de voormalige limonadefabriek Limfa. Het betreft 70 woningen en appartementen op Nederlands grondgebied, en een gebouw met 35 appartementen op Belgisch grondgebied.

- Er zijn plannen om de provincialeweg, die nu nog dwars door het dorp loopt, als rondweg O om het dorp heen te leggen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Baarle-Nassau heeft 15 rijksmonumenten.

- Baarle-Nassau heeft 16 gemeentelijke monumenten.

- Door de geschiedkundige en geografische bijzonderheden van Baarle-Nassau/-Hertog is het hele dorp zeer bezienswaardig; er staan door het dorp verspreid een 25-tal panelen die je iets vertellen over een bezienswaardigheid.

- De molenromp aan de Alphenseweg was een ronde stenen korenmolen en dateert uit 1903. De molen is in 1956 deels afgebrand.

- Het Kaarsenmuseum is in zijn soort uniek in de wereld. Kunstenaar Frits Spies maakte in 1950 een eerste kunstwerk in bijenwas, voorstellende de ‘Zwarte Madonna van Charkow’. Geleidelijk werden de kunstwerken van groter formaat, tot megakaarsen van meer dan twee meter hoog. De kerkelijke voorstellingen zijn door Spies gemaakt van pure bijenwas, met een ongelooflijk vaardige hand, tot in de kleinste details en bekleed met 24-karaats goud.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Grenszuukers.

- De Baol Cross (autocross, 2e paasdag).

- Jaarmarkt en Smokkelgatse Feesten (mei).

- Kermis (juni en oktober).

- Midzomernacht Fair (op een zaterdag eind juli).

- De Kaarskensprocessie (op de eerste zondag na 15 augustus) is geïnspireerd op de processies in Lourdes. Fraai aangeklede schooljeugd, die Bernadette en Maria verbeeldt, trekt dan door de straten van het dorp. Ook het Mariabeeld wordt in processie meegevoerd. Ondertussen worden Marialiederen gezongen en wordt de rozenkrans gebeden. De stoet trekt pelgrims uit alle delen van Nederland en België.

- Sint Jansfeesten (augustus).

- Stratenloop, op een zaterdag eind augustus. De loop gaat over afstanden van 1,1 / 2,2 / 3,3 / 6,6 en 10 kilometer en 10 Engelse mijlen.

- De Pruimentour, op een zondag in september, is een wielerwedstrijd waaraan elke inwoner van Baarle en omstreken kan deelnemen. Er wordt gereden in verschillende leeftijdscategorieën met bijbehorende afstanden. De organisatie stelt prijzen beschikbaar, maar de toeschouwers kunnen ook tijdens de wedstrijd premies beschikbaar stellen, om hun idool aan te moedigen.

- Buurtvereniging Hoogbraak organiseert op de 2e zondag van september het popfestival Dassepop. De toegang is gratis.

- Arrensleetocht, op de laatste zondag voor Kerstmis. Tientallen arrensleeën maken rondritten door het dorp. Bij een arrensleetocht hoort uiteraard sneeuw, dus als die er toevallig niet ligt, maken ze die gewoon zelf met een sneeuwkanon...

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De ABC Milieugroep maakt zich sterk voor een mooie, schone en gezonde leefomgeving. Het primaire werkgebied is het grondgebied van de gemeente Baarle-Nassau en de dorpen Alphen en Riel. Speerpunten zijn het beschermen van natuur en landschap, het tegengaan van onnodig lawaai en vervuiling van water, lucht en bodem, en het uitdragen van een gezonde manier van leven, in harmonie met de ons omringende natuur.

- Natuurvereniging Mark en Leij heeft als doel: het beschermen, versterken en uitbreiden van de natuur- en cultuurhistorische waarden van het landschap in het algemeen en in het bijzonder in en rond het gebied van de gemeenten Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Baarle-Hertog; het beschermen en verbeteren van de leefomgeving in dit gebied voor mensen, flora, fauna en het historisch erfgoed; het vergroten van de kennis van de natuur- en landschapswaarden in dit gebied; het verbreiden van deze waarden en kennis onder een zo breed mogelijke bevolking. Zij beoogt dit onder meer te bereiken door: het meewerken aan regionale en landelijke projecten; het meewerken aan besluitvorming door zitting te nemen in commissies buiten de vereniging; het onderhouden van contacten met aanverwante verenigingen en instellingen; het informeren van regionale en landelijke organisaties over resultaten van eigen onderzoek; het publiceren over bovengenoemde onderwerpen; het organiseren van contactavonden en studietochten.

- Fietspad over 't Bels Lijntje.

- De wekelijkse markt is dinsdag 9-12 uur op het Sint Annaplein.

- De winkels – waaronder ca. 20 horecagelegenheden – zijn alle zondagen open.

- Van Baarle-Nassau-Grens via Alphen en Riel naar Tilburg loopt het fietspad ’t Bels Lijntje. Dit pad begint overigens al in Turnhout (België). Het Bels Lijntje was de spoorlijn Tilburg-Turnhout, die in 1867 werd opengesteld. De exploitatie lag in handen van de Grande Central Belge, vandaar Bels Lijntje. Een aantal plaatsen kon dankzij de spoorlijn snel groeien. Maar het lijntje verloor spoedig aan belang, toen in 1872 via Moerdijk en Roosendaal een spoorwegverbinding tussen Nederland en België tot stand kwam. Alleen lokaal transport benutte het lijntje nog. Tot 1934 was er een regelmatige reizigersdienst. Daarna werd de lijn incidenteel gebruikt, bijvoorbeeld voor bedevaarten (naar Scherpenheuvel en Lourdes) en voor de voetbalwedstrijden Nederland-België. In 1972 reed de laatste trein.

'Het Nieuwe Buiten van de Baronie'
De grootschalige herinrichting van het buitengebied van de Brabantse dorpen Chaam, Baarle-Nassau, Ulicoten en Castelré is na bijna 20 jaar in 2011 formeel voltooid. Het gebied heeft de titel 'Het Nieuwe Buiten van de Baronie' gekregen. Het resultaat is 870 hectare nieuwe natuur in een gebied van 9000 hectare, met 125 waterpoelen, moeras, nieuwe sloten, waterberging, beekherstel en ecologische verbindingszones. Ook de waterhuishouding is flink verbeterd. Het water kan langer in het gebied worden vastgehouden, wat zowel goed is voor de waterbeheersing (beperken van wateroverlast) als voor de flora en fauna in het gebied. Om de herinrichting mogelijk te maken, verwisselden ruim 2.250 eigenaren in het gebied van grond. Landbouwgronden werden verkocht of geruild waardoor de boeren grotere kavels dichterbij huis hebben gekregen.

Terug naar boven

Beeld

- Oude ansichtkaarten van Baarle-Nassau en -Hertog.

- Fotoreportage van Baarle-Nassau door Kees Wittenbols uit Breda. Zie onderaan de pagina ook de links naar deel 2 en 3.

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Baarle-Nassau. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Cultuurcentrum: - "Cultuurcentrum Baarle biedt huisvesting aan vele organisaties en verenigingen uit Baarle-Nassau en Baarle-Hertog. Er worden culturele evenementen en cursussen georganiseerd en de lokalen worden voor uitleenlopende doelen verhuurd. Huisvesting voor Baarlese verenigingen en organisaties. Cultuurcentrum Baarle is een vertrouwde ontmoetingsplaats voor talrijke culturele en maatschappelijke organisaties. De volgende organisaties en instanties zijn er gehuisvest: De Bibliotheek Theek 5; Academie voor Muziek en Woord De Noorderkempen; Muziekvereniging St. Remi; Stichting Jeugdwerk Baarle; Lokale Omroep Baarle; Stichting Plus; EHBO St. Damiaan; de ouderenbonden OKRA en Senioren Vereniging Baarle-Nassau. Andere gebruikers van Cultuurcentrum Baarle zijn onder meer: Stichting W. Groep; Kamerkoor Terpander; Katholieke Vereniging Landelijke Vrouwen (KVLV); Vrouwen van Nu; Heemkundekring Amalia van Solms. Culturele evenementen en activiteiten. Cultuurcentrum Baarle biedt ook podium aan een verscheidenheid aan culturele evenementen en activiteiten, waaronder de Week van de Amateur Kunst (WAK). Cursussen. Jaarlijks worden diverse cursussen aangeboden. Zaalverhuur. Er zijn verschillende zalen en lokalen in het cultuurcentrum voor verhuur beschikbaar. Deze ruimten kunnen voor uiteenlopende doelen worden gebruikt."

- Zorg: - Zorgboerderij De Hardel Hoeve.

Reactie toevoegen