Status

- Bagven is een buurtschap / veldnaam in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, en daar weer binnen in het streekje De Rith, gemeente Breda. T/m 1941 gemeente Princenhage.

- Voor de postadressen ligt de buurtschap Bagven 'in' Breda. Vanouds viel het dus onder Princenhage, maar tegenwoordig zal men zich, gezien de huidige barrière van A58 en A16, wellicht meer verbonden voelen met het N van de buurtschap gelegen dorp Prinsenbeek.

- De buurtschap wordt over het algemeen nog steeds beschouwd als vallend onder het nabijgelegen Princenhage: hoewel Princenhage al sinds lange tijd is opgegaan in de bebouwde kom van Breda, wordt het door de inwoners nog altijd als 'dorp in de stad' beschouwd, met de bijbehorende buurtschappen, zoals Bagven. Zie daarvoor verder de pagina over het streekje De Rith, en de pagina over 'dorp in de stad' en voormalige gemeente Princenhage.

- De buurtschap Bagven heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Naam

Naamsverklaring
“Naamvorsers veronderstellen dat het eerste deel van deze naam, het woordje ‘bag’, een oude benaming voor modder is, terwijl ven verwijst naar veen; waterig land” (813). “Die natte uitleg lijkt in tegenspraak met de bodemgesteldheid van de buurtschap. Bagven bestaat uit vruchtbare droge grond, al zit er op veel plaatsen een leembank op geringe diepte. Het zal dus toch lang een moerassig gebied zijn geweest”, aldus historisch-geograaf Karel Leenders.

In de beleving van veel geboren en getogen inwoners is er sprake van Bagben. Die naam circuleert nog altijd in het dagelijks spraakgebruik. Volgens Leenders hebben we dit echter te danken aan een ambtelijke verschrijving van rond 1800. “Heel begrijpelijk, gezien de niet altijd even duidelijke handschriften van voor die tijd. Eenmaal op de kaart afgedrukt, is die naam Bagben een eigen leven gaan leiden, dus komt die ook in het dagelijks taalgebruik terecht. De fout is in het midden van de 20e eeuw gecorrigeerd. Bovendien is uit de naam Bagven de betekenis en de ‘geaardheid’ van het terrein goed afleesbaar. Dus ik denk dat Rijkswaterstaat* een v-tje moet gebruiken.”
*1 Zie bij Recente ontwikkelingen.

Chr. Buiks heeft in (89) nog een mogelijke verklaring voor het toponiem bag: “Bag in Bagven kan slaan op de das of op de moerassige omgeving.”

- Nadere informatie over de naam Bagven / Bagben.

Ligging

De buurtschap Bagven ligt W van Princenhage, rond de Bagvensestraat. W grenzend aan het Liesbos, Z aan de A58, O aan de A16. “Het strekt zich uit van den straatweg van Breda op Bergen op Zoom, tot den weg van Prinsenhage op Sprundel. Een gedeelte van dit gehucht wordt de Magerstraat genoemd, omdat aldaar voorheen zeer arme lieden woonden, terwijl verder op, zoo als nog, boerenhoeven gevonden werden” (2). De buurtschap ligt N in het streekje De Rith (= het hele landelijk gebied WZW en ZW van Breda).

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Bagven 29 huizen met 210 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap nog ca. 10 huizen met ca. 25 inwoners.

Geschiedenis

Op een tekening uit 1624 wordt gesproken over het dorp Het Spreuken, wat een aanduiding was voor de omgeving van Bagven en Lies. Dat daar echter een kerk gestaan zou hebben, lijkt zeer onwaarschijnlijk.

Zie verder geschiedenis van Bagven door dr. K.A.H.W. Leenders.

Recente ontwikkelingen

- In Bagven zijn diverse markante oude panden afgebroken in het kader van de recent aangelegde Hogesnelheidslijn (HSL), om plaats te maken voor het knooppunt Princeville. Het betreft onder meer het geboortehuis van Toon Bruijns, de kapitale familieboerderij uit 1890. Ook zijn eigen boerderij, die hij er vlak naast bewoonde sinds zijn trouwen in 1961, moest ervoor wijken. In 1991 heeft de familie al 1,5 hectare van hun grond afgestaan aan Rijkswaterstaat, om plaats te maken voor op- en afritten van Princeville. “Toen hebben zij ons beloofd dat wij hier altijd konden blijven wonen”, aldus mevrouw Bruijns (707). Die opritten zijn er nooit gekomen, in verband met de komst van de HSL. In 1996 las de familie Bruijns voor het eerst over de plannen met de HSL. Op een informatieavond in Princenhage zagen zij op een kaart dat er een weg over hun huis heen was getekend… In 2000 heeft de familie Bruijns een nieuw huis gebouwd, vlakbij de Bagvensestraat, waar zij verder ongestoord van hun oude dag hopen te kunnen genieten.

- Inwoners van Princenhage en Breda, vertegenwoordigd in de Klankbordgroep HSL/A16, afdeling Princenhage, hebben Rijkswaterstaat gevraagd de naam van de deels gesloopte buurtschap te ‘vereeuwigen’ bij de aanleg van het verkeersknooppunt Princeville. Bijvoorbeeld via de naam van een viaduct of een fly-over. De vraag is dan alleen wélke naam: Bagven of Bagben?* Toon Bruijns verwoordt dit dilemma als volgt: “Ik ben geboren op het adres Bagben D10 en ik woon nu op de Bagvensestraat 20” (813). Carola van der Meer-Lueb van de Klankbordgroep motiveert de aanvraag als volgt: “Die naam heeft voor ons een emotionele waarde. Veel mensen moeten gedwongen verhuizen voor de HSL of voor de nieuwe A16. De buurtschap verdwijnt voor een deel. Als je het via een naamgeving kunt behouden, is dat toch een mooie herinnering. Princeville heeft via de verkeers- en filemededelingen landelijke erkenning gekregen. Het zou leuk zijn, als dat nu met Bagben gebeurt.”
* Zie verder bij Naam.

- Tegenwoordig is de naam in de regio vooral bekend van carpoolplaats / transferium Bagven Park, in de oksel van Knooppunt Princeville, die zowel automobilisten van de A16 als de A58 bedient.