Bakkeveen

Plaats
Dorp
Opsterland
Fryslân

Bakkeveen

Terug naar boven

Status

- Bakkeveen is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland.

- Onder het dorp Bakkeveen valt ook het grootste deel van de buurtschap Allardsoog.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Bakkefean.

Oudere vermeldingen
1232-1233 Backenvene, 1338 Backefene, 1505 Backeffeen alias Dyoertswolt, 16e eeuw Backafaen, 1826 Bakkeveen.

Naamsverklaring
Betekent 'veen van de persoon Bakke'.(1)

Terug naar boven

Ligging

Bakkeveen ligt O van Drachten en grenst in het N aan de provincie Groningen (De Wilp) en in het O aan de provincie Drenthe (Een-West). Bij Allardsoog bevindt zich dan ook een drieprovinciepunt.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Bakkeveen 89 huizen met 453 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 800 huizen met ca. 2.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Bakkeveen lag eertijds meer westelijk, op een landtong in het veen, die een van de weinige verbindingen vormde tussen Friesland en Drenthe. Voor 1230 werd hier op de hei een uithof van het klooster Mariëngaarde gesticht. Het huidige dorp is als veenkolonie ontstaan na het doortrekken van de Drachtster-Compagnonsvaart aan het eind van de 17e eeuw.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de in 2008 opgerichte Historische Vereniging Bakkeveen. De vereniging heeft ruim 200 leden. Wat vind je zoal op hun website?: een overzicht van activiteiten waar je aan mee kunt doen; een digitaal archief met foto’s over het dorp; de nieuwsbrieven. Deze verschijnen meestal maandelijks (10 x per jaar) en zijn opgenomen in dorpsblad De Slûswachter; publicaties van de vereniging: de tijdschriften; een korte beschrijving van de historie van het dorp. Dit is een aftrap en zal in de toekomst verder worden uitgebreid; een rubriek “vragen en links” waarin ze enerzijds vragen aan de lezer stellen en anderzijds verwijzingen hebben opgenomen naar relevante pagina’s van gerelateerde organisaties.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Bakkeveen heeft 10 rijksmonumenten.

- De Gereformeerde Kerk van Bakkeveen is geïnstitueerd op 21 juni 1959. Tot medio 1960 was er een noodkerk in een timmerwerkplaats aan de Stationsweg. De Gereformeerde kerk De Mande (Tsjerkewal 20) is gebouwd in 1962, naar een ontwerp van H. van Hunnik, ter vervanging van het hieronder beschreven evangelisatielokaal op nr. 28. De kerk valt tegenwoordig onder Protestantse gemeente It Keningsfjild.

- Vanuit de Gereformeerde kerk van Duurswoude is geëvangeliseerd in Bakkeveen. Rond 1925-1930 is op Tsjerkewal 28 een evangelisatielokaal neergezet voor zondagsschool, verenigingswerk en uiteindelijk ook voor kerkdiensten. Na de bouw van de nieuwe kerk in 1962 heeft het nog een tijd dienst gedaan voor jeugdwerk en verenigingswerk. Na het gereedkomen van multifunctioneel centrum Dundelle is het oude evangelisatiegebouw, 't Beaken genoemd, in particuliere handen gekomen en herbestemd tot winkel. Tegenwoordig is het een overnachtingsgelegenheid.

- De thans voormalige Hervormde kerk (Tsjerkewal 8) is een in 1856 gebouwde neoclassicistische zaalkerk met driezijdige koorsluiting. De houten geveltoren is in 1950 vervangen. Er is toen ook een nieuwe klok in aangebracht (de oude klok was in de oorlog door de Duitsers ingepikt en omgesmolten). Beide acties zijn mogelijk gemaakt door inzamelingen onder de inwoners van Bakkeveen. In 2012 is de kerk aan de eredienst onttrokken. De intentie was destijds om het gebouw een winkelfunctie te geven.

- Klokkenstoel bij de begraafplaats (Duerswaldmer Wei 11a).

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Filmhuis Bakkeveen vertoont jaarlijks van september t/m april 7 films. De avonden worden maandelijks op een vrijdagavond gehouden in MFC Dúndelle. Kosten € 7,- inclusief een consumptie. Het 3e seizoen start op 20 september 2019. Overige data voor seizoen 2019/2020 zijn 18 oktober, 15 november en 13 december 2019, en 17 januari, 21 februari en 17 april 2020. Op zaterdag 2 maart 2020 is er een Filmmarathon. Een filmweekend wordt georganiseerd op 13, 14 en 15 maart 2020. Welke films worden vertoond? Het gaat om films die niet in een reguliere bioscoop worden vertoond, zogeheten arthouse-films. Dit zijn films niet zozeer gericht op commercieel succes. Het gaat vaak om mooie beelden, goede verhaallijnen en prachtig spel van de acteurs.

- Het in 2007 opgerichte Muziekpodium Bakkeveen organiseert kleinschalige, intieme luisterconcerten, met als belangrijkste doelgroep de liefhebbers van de non-commerciële muziekstromingen die je minder snel op de radio zult horen. De programmering is met name gericht op roots- en bluesmuziek, maar in de loop der jaren hebben is het aanbod wat verbreed, met uitstapjes naar wereld- en jazzmuziek. De wortels van de rootsmuziek liggen in de oude Amerikaanse volksmuziek, zoals: blues, folk, country en gospel. De concerten vinden plaats in De Slotplaats, een bijzonder sfeervolle locatie en ideaal voor dit soort kleinschalige optredens.

Vrijdagavond is de vaste concertavond, maar af en toe wijken ze uit naar andere dagen. De concerten kunnen het beste worden omschreven als luisterconcerten, waarbij artiest en muziek centraal staan. Consumpties zijn dan ook alleen voor en na het concert en in de pauze verkrijgbaar. Muziekpodium Bakkeveen is een hobby van muziekliefhebbers en heeft geen winstoogmerk. Het bedrag dat de bezoekers betalen gaat naar de artiesten en wordt verder gebruikt om de randvoorwaarden te financieren. Gezien de toenemende belangstelling voor de concerten en het beperkt aantal zitplaatsen is het verstandig tijdig te reserveren. Vrijwel ieder concert is namelijk uitverkocht.

- De Vlooienmarkten in Bakkeveen (ca. maandelijks van apri tot november) zijn niet meer weg te denken in het marktaanbod in Noord-Nederland. Het is een van de grootste openluchtmarkten, met doorgaans meer dan 500 standhouders en duizenden bezoekers per markt (bij redelijk weer). De markt staat bekend om haar gezelligheid en omvang. Het aanbod van tweedehands goederen is heel breed: gereedschap, speelgoed, kleding, curiosa, antiek, decoratiemateriaal, meubilair etc. Kortom alles wat niet meer nodig is of van de zolder komt wordt aangeboden en vindt vaak een nieuwe eigenaar. De markt wordt aan de rand van de bebouwde kom gehouden tegen een natuur- en recreatiegebied aan. Dit draagt bij tot de gezellige en ontspannen sfeer. ‘s Ochtends vroeg komen de eerste standhouders en bezoekers, tegelijkertijd met het wakker worden van de vogels.

Hoe werkt het? Standhouders kunnen niet reserveren, gewoon komen. Er is altijd plek. Men komt tussen 5 uur en 8 uur. De organisatie wijst je een plek. Auto kan altijd bij de stand staan. Zelf kleed o.i.d. meenemen om goederen uit te stallen. Standgeld wordt gedurende de markt geïnd (contant: € 7,–; groter dan 6 m betalen € 1,– per meter extra). De markten duren tot 13 uur. Je neemt alles wat overblijft weer mee naar huis. Let op: in principe alleen tweedehands goederen of hobbymatig gemaakte artikelen. Geen horeca, nieuwe handel etc. De markt wordt door vrijwilligers van verenigingen uit Bakkeveen georganiseerd. De opbrengst van het standgeld komt ook ten goede aan deze verenigingen.

- Het Dorpsfeest Bakkeveen (alleen in de even jaren, in het laatste volle weekend van mei) duurt in principe 4 dagen. Op hun website kun je een terugblik vinden op de vorige feesten en een vooruitblik op het volgende feest. Ideeën, opmerkingen en adviezen zijn altijd welkom; het is een feest voor en door de inwoners.

- DoDo Festival (weekend eind augustus).

- Jaarlijks organiseert Stichting Survival Bakkeveen op de 2e zaterdag in september de Giant Survivalrun, waar 1.000 deelnemers uit heel Nederland op af komen. Er zijn twee afstanden; 6 km met 24 hindernissen en 8,5 km met 34 hindernissen. Er zijn zowel wedstrijd- als recreantenklassen. De prachtige natuur leent zich uitstekend voor dit evenement en zorgt voor een beleving van formaat. Naast de deelnemers trekt het evenement ook ca. 2000 bezoekers om de deelnemers aan te moedigen en hun prestaties te bewonderen.

- "Het Nieuwjaarsfeest en Stichting Dodo Festival hebben de handen ineengeslagen. In de donkere dagen tussen kerst en oud en nieuw vrolijken wij het dorp met Puur Bakkeveen op, met een aantal leuke activiteiten waarbij wij aan iedere leeftijdsgroep gedacht hebben. Met kinderactiviteiten, teenage party, seniorendisco en een avondje vrienden voor vrienden, en natuurlijk niet te vergeten sluiten we af met het Nieuwjaarsfeest. Heb je nog leuke ideeën of suggesties dan staan wij daar zeker voor open." Voor een indruk zie de aftermovie van editie 2018.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Natuerferiening Bakkefean heeft de wandelroute 'Rondje Bakkeveen' uitgezet rondom het dorp. In de begeleidende tekst lees je wat er onderweg in de natuur is te zien. Je kunt de beschrijving ook downloaden en afdrukken.

- De Boswandeling Slotplaats en Oude Bosch Bakkeveen (7 km) voert je door één van Frieslands grootste aaneengesloten bosgebieden. 2 natuurbeheerders beheren elk een ander deel van het gebied. De Slotplaats is eigendom van Natuurmonumenten en het Oude Bosch valt onder Staatsbosbeheer. Voor de wandelaar gaan beide gebieden naadloos in elkaar over. Op zich niet verwonderlijk, omdat er ooit sprake was van één groot landgoed. De route is een aantrekkelijke mix van statige beukenlanen, vergezichten over de landerijen en smalle, donkere bospaadjes. Je passeert ook enkele vennen en een oefenschans.

- Dúndelle is een verwarmd openluchtzwembad in Bakkeveen met een 25 meter bad, een hoog gelegen springkuil met unieke onderwatervensters en 2 springplanken, een apart gelegen kleuterbad, en een grote zonneweide omgeven door bos. In 2007 is er een - in 2016 vernieuwde - 18 holes wedstrijd-midgetgolfbaan aangelegd, met verschillende hindernissen, in een parkachtige tuin.

- Het thans ca. 200 ha grote landgoed de Slotplaats (Fries: Slotpleats) bij Bakkeveen is in 1668 aangelegd, toen de familie Aylva een slot liet bouwen, het Blauwhuis genaamd. Dit Blauwhuis is in 1838 afgebroken. In 1818 verrijst achter het Blauwhuis een landgoedwoning, die in 1920 verbouwd is tot de huidige vorm van theehuis de Slotplaats. Rond 1750 is begonnen met het aanplanten van het bos als onderdeel van een siertuin. Vanaf eind 19e eeuw zijn de onrendabel geworden gronden ten westen van de Slotplaats aangeplant met productiebos. Deze gronden bestonden voor een groot deel uit gedegradeerde of verlaten middeleeuwse agrarische veenontginningen. De historische verkaveling van deze veenontginningen is nog altijd duidelijk terug te vinden in de huidige landgoedbossen. Het gebied wordt gekenmerkt door grote brede lanen met veel oude bomen. Het gebied bestaat voornamelijk uit bos, zowel loofbomen als naaldbomen.

In het gebied ligt een schans. Deze is in oude staat hersteld. Het gaat hier vermoedelijk om een oefenschans. Hij is ontworpen door wiskundige Johann Hermann Knoop. De schans heeft naar alle waarschijnlijkheid nooit enige militaire betekenis gehad. Landgoed De Slotplaats is - sinds 1997 - eigendom van Natuurmonumenten. In het voormalige koetshuis van het slot is een informatiepunt ingericht. WZW van de Slotplaats ligt 't Oude Bosch, waar zich ook de Freulevijver bevindt.

- Een traag stroompje, veel meer is het watertje niet dat van Bakkeveen langs de bossen van Beetsterzwaag naar Ulesprong stroomt. Maar kenners weten dat het beekdal van het Koningsdiep van alle Friese beekdalen het minst is aangetast. Dit water en zijn omgeving hebben redelijk ongeschonden de 21e eeuw gehaald. Het eeuwenoude beekdal, met bos, heide en blauwgraslanden, herbergt tal van schatten. Aldus beheerder Staatsbosbeheer. Het is een deelgebied van het grotere natuurgebied Friese Wouden.

"Dichtbij de Slotpleats in Bakkeveen is in 2020 in het bos een perceel grasland ingericht om meer water vast te houden. Dit helpt om het beekdal van het Koningsdiep klimaatbestendiger te maken. Dit stukje natuur, dat aan de Zwarte Singel ligt, is onderdeel van Natuurnetwerk Nederland (NNN). Watermaatregelen. Om verdroging van de natuur in het gebied tegen te gaan, is de waterhuishouding op dit perceel aangepakt. Enkele sloten zijn minder diep gemaakt of gedempt en in andere sloten is het waterpeil verhoogd. Met duikers en stuwtjes is het waterpeil te regelen. Ook is er een poel gegraven in het perceel om water op te vangen en vast te houden. Op de oevers van de poel groeien de komende jaren oeverplanten. Samen met de vochtige delen van het perceel is dit een fijne plek voor bijzondere soorten als de poelkikker, heikikker, kamsalamander en de vuurlibel.

Rond de poel ligt nat grasland. De buitenste randen van het perceel liggen hoger en droger. Hierdoor kunnen bijzondere planten zich gaan ontwikkelen. De drogere delen van het perceel zijn geschikt leefgebied voor vlinders zoals het oranjetipje en de bruine vuurvlinder. Natuurmonumenten is de eigenaar van het gebied. Nu het werk klaar is, is de inrichting overgedragen aan Natuurmonumenten. Zij blijven het perceel en de poel beheren. Gebiedsinrichting. De inrichting van het perceel bij de Slotpleats is onderdeel van de tweede projectfase van Gebiedsinrichting Koningsdiep. Hierin werkt de provincie Fryslân samen met de Gebiedscommissie Koningsdiep, Wetterskip Fryslân, gemeente Opsterland, landbouw- en natuurorganisaties. De twee grootste opgaven zijn beekdalherstel van het Alddjip en aanleg van het Natuurnetwerk Nederland. De gebiedscommissie bestaat uit vertegenwoordigers van natuur, landbouw, water en recreatie uit het gebied." (bron: Provincie Fryslân, juli 2020)

- "Natuerferiening Bakkefean e.o. is een kleine actieve vereniging die de bescherming en ontwikkeling van natuur en landschap in en rond Bakkeveen als haar belangrijkste taak beschouwt. Daartoe onderhouden wij contact met natuurorganisaties, overheden, particuliere boseigenaren, belangengroeperingen en anderen. Zo praten en denken wij mee over bestemmingsplannen, het gemeentelijke bomenbeleid, Natura 2000-gebieden en het Natuurnetwerk Nederland (NNN). De vereniging helpt ook bij het beheren van vogelreservaten, het uitvoeren van inventarisaties van planten en dieren en het onderhouden van nestkasten.

Bakkeveen kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan landschapstypen. Je kunt er heerlijk fietsen en wandelen. Samen met de vereniging kun je er nog meer van genieten door deel te nemen aan een ontspannen excursie. Onder leiding van een deskundige gids leer je de alarmroep van de Boomklever, het gelach van de Groene Specht en de lokroep van de Bosuil kennen. Je ontdekt reeën en een eekhoorn tussen de bomen en komt te weten hoe de Porseleinzwam er uitziet. De vereniging organiseert ook cursussen, zoals over libellen en paddenstoelen en over de vaardigheid van het landschapslezen. Koert Scholten, sinds 2016 erelid van de vereniging, maakt geregeld op onderhoudende wijze melding van zijn (diverse) waarnemingen in de natuur in en om het dorp. Hij doet daarvan verslag in dorpsblad de Slûswachter. Via deze link zijn zijn verhalen ook online te lezen."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Bakkeveen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Bakkeveen.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Bakkeveen.

- Nieuws: - Nieuws uit het dorp op Facebook.

- Belangenorganisatie: - Plaatselijk Belang Bakkeveen.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Bakkeveen is opgericht in 1929 en komt in seizoen 2018/2019 uit in de 4e klasse C zondag van de KNVB, district Noord.

- Tennisvereniging LTC Dúndelle heeft sinds 2016 de beschikking over Gravel Plus Premium tennisbanen. De voordelen daarvan kun je lezen onder de link.

- "Schaakclub SC Bakkeveen is een actieve vereniging met leden uit het dorp en wijde omgeving. Het niveau van de spelers varieert van beginnend tot meer gevorderd. Dus voor elke schaakliefhebber is er een tegenstander op gelijkwaardig niveau. Elke woensdagavond wordt er gespeeld in een intern competitieverband. De avonden beginnen om 20.00 uur. De club is aangesloten bij de Friese Schaakbond (FSB) en neemt deel aan zowel de bekercompetitie als de externe competitie (1e, 2e en 3e klasse). Is je interesse is gewekt? Kom geheel vrijblijvend eens langs op een van onze schaakavonden."

- Volkstuinen: - "Al sinds 1977 floreert Volkstuinvereniging De Twakamp in het verlengde van de Tjaerdlân op een mooi beschut stukje grond aan de rand van het bos. Het aantal leden is stabiel en qua samenstelling divers: van jonge gezinnen tot ouden van dagen, man en vrouw. De meeste leden gebruiken hun stukje grond voor het verbouwen van groenten, fruit, kruiden en bloemen. Ook is er een stuk grasland waar een stel paarden grazen. Niets is fijner dan lekker buiten bezig zijn en daarna zelfverbouwde verse groenten op je bord. In de zomer kun je buren en vrienden blij maken met het traditionele overschot aan boontjes en sla. Af en toe komt er een stukje grond beschikbaar voor een nieuw lid.
Belangstellenden kunnen zich melden bij secretaris Anna Bijker via tel. 0516-481191 of coenraad-anna@home.nl."

- Gezondheid: - Huisarts Jon Brouwers uit Bakkeveen las in 2016 een boek van Amerikaan Dan Buettner over zogeheten Blue Zones. In deze gebieden worden de mensen niet alleen beduidend ouder dan elders, maar bovendien ook gezonder en gelukkiger ouder. Buettner onderzocht wat het ‘geheim’ van de inwoners van deze gebieden is; de mensen eten er gezond, bewegen (wandelen, klussen, tuinieren, naar de sportschool gaan hoeft niet), vullen hun dagen zinvol, en hebben geen stress. Verder geloven de inwoners (waarin ze geloven maakt niet uit) en zijn ze opgenomen in de warme banden van familie, vrienden en buren. De ouderen zijn er gewaardeerde voorbeelden van 'healthy ageing'. - In deze TEDxTC lezing deelt Dan Buettner de 9 algemene dieet- en levensstijladviezen die hen zelfs na hun honderdste nog in vorm houden.

Brouwers vatte vervolgens de ambitie op om ook van haar dorp zo'n Blue Zone te maken. ‘Mensen met overgewicht kun je behandelen met medicijnen, maar ik merkte dat patiënten zich er niet fitter door gingen voelen, niet veel gelukkiger werden. Veranderingen in iemands leefstijl hebben een grondiger, langduriger impact op iemands gezondheid en welbevinden. Ik zie mensen met overgewicht ook ongelukkig zijn. Een slecht voedingspatroon vertaalt zich in een ongezonde darmhuishouding.’ Zoals er een relatie is tussen iemands darmleven en zijn humeur, is die er ook, met wat tussenstapjes, tussen slechte voeding en depressie. ‘We leven in een dikmakende omgeving.’ In en om Bakkeveen zijn de wegen recht en lang, de mensen pakken snel de auto. Het is een toeristendorp met het bijhorende gemaksvoedsel. Er is een snackbar, een kroeg met daghap, een pizzeria en een pannenkoekenrestaurant. Brouwers is met de horeca in gesprek. Ze wil dat horeca juist richting het gezonde gaat verleiden.

'En zorg dat je onderweg altijd tomaatjes, komkommer of wortels bij je hebt', zegt Brouwers. Dankzij haar rijden er nu vrachtwagenchauffeurs met tomaatjes en komkommer in plaats van Marsen in de cabine. Ook saamhorigheid in de leefomgeving is een van de pijlers van het Bue Zone concept. Er zijn inmiddels allerlei werkgroepen in Bakkeveen: een wandelgroep, een kookclub, een duurzame-energiegroep en de ‘dorpstuin’, die van het dorp een tuindorp moet maken. Nieuw groen en bloemen van 80 duizend bloembollen, voor de bijen, de vlinders, de vogels en de Bakkeveners. Het begon in 2017, met een lezing van Brouwers voor een gezelschap van club- en verenigingsbestuurders en ondernemers. Anno 2019 doet bijna iedereen mee. Er is een filmclub, voor ‘de betere film’, tégen eenzaamheid. Er is meer belangstelling dan er plekken zijn.

Bongers’ zoon, Mendelt Tillema, heeft een revolutionaire nieuwe hamburger ontwikkeld, met zeewier. 'Zeewier is het gewas van de toekomst. Qua footprint is het superlaag. Je creëert zonder bodemgebruik hoogwaardige voeding’, stelt Tillema. In Bakkeveen heeft Tillema het geprobeerd met een zeewier-bonenburger. Dat faalde hard. Er moet vlees bij. Vlees heeft bite, structuur, kwaliteiten die de wier omhooghalen. Hybride vlees is het ei van Columbus. 'Sojaburgers hebben een lage voedingswaarde', zegt Tillema. Tillema’s burgers hebben een fantastische voedingswaarde. 'Begin nou eens tussen de middag met een tomaatje tussen je boterham met kaas', zegt Jon Brouwers. 'De tomaat zorgt voor vocht, vitamines en een voller gevoel, zodat je niet om twee uur nóg een boterham met kaas wilt. Zo helpen alle beetjes goed, maken ze samen een leefstijl, een leefcultuur, een Blue Zone.' (bron en voor nadere informatie zie: Noorderbreedte, juli 2019)

- Dierenopvang: - Stichting Cavia Bakkeveen zorgt voor caviaopvang, vakantieopvang, herplaatsing en het geven van informatie over cavia's. Ook kun je een cavia uit het caviadorp financieel adopteren. De stichting is open op woensdag en zaterdag tussen 10.00 en 16.00 uur. Ook kun je hen op deze dagen telefonisch bereiken.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Bakkeveen.

Reactie toevoegen