W van Bakkum ligt het badplaatsje Bakkum aan Zee (hier op een prentbriefkaart uit vermoedelijk jaren dertig), tegenwoordig vaak ook foutief Castricum aan Zee genoemd (hoe dat zit kun je lezen onder het kopje Naam).
En als je deze foto's ziet, begrijp je waarom Bakkum aan Zee ook vandaag de dag nog altijd een populaire badplaats is, en Amsterdammers in de rij staan voor een plekje op Camping Bakkum. (© Jan Dijkstra, Houten)
Volgens een weblog uit april 2011 zouden in dat jaar borden Castricum aan Zee uit protest door de Bakkummers overplakt zijn met de naam Bakkum aan Zee. Maar o.i. staan daar überhaupt geen borden, dus wellicht is dit als 1-aprilgrap 'gephotoshopt'?
Camping Bakkum is de oudste camping van Nederland en heeft in 2014 het 100-jarig bestaan gevierd. Er is ook een boek verschenen t.g.v. het eeuwfeest van de camping: 'Buiten Gewoon Bijzonder. 100 jaar Camping Bakkum'.
- Bakkum aan Zee is een badplaats in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Castricum.
- De badplaats Bakkum aan Zee valt onder het dorp Bakkum, maar omdat beide in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam hebben gekregen in het in dat jaar ingevoerde postcodeboek, liggen ze voor de postadressen allebei sindsdien 'in' Castricum.
Terug naar bovenNaamgeving
Badplaatsen langs onze kust worden vaak genoemd naar het dichtstbijgelegen dorp O ervan (vergelijk Bergen > Bergen aan Zee, Egmond(-Binnen) > Egmond aan Zee, Bloemendaal > Bloemendaal aan Zee, Katwijk (aan de Rijn) > Katwijk aan Zee, Noordwijk(-Binnen) > Noordwijk aan Zee etc.). In dit geval is dat Bakkum. Castricum ligt O van Bakkum. Het ligt dus voor de hand om de badplaats van deze gemeente Bakkum aan Zee te noemen, en niet Castricum aan Zee. Aanvankelijk was dat dan ook het geval en een aantal decennia is dat zo gebleven. Maar omdat de gemeente, zoals onder Status reeds vermeld, destijds heeft verzuimd om voor Bakkum een eigen postcode met bijbehorende postadres-plaatsnaam aan te vragen, ligt dat dorp en daarmee ook de badplaats voor de postadressen sindsdien 'in' Castricum.
Kennelijk kregen mensen daardoor min of meer aangeleerd om ook de badplaats Castricum aan Zee te gaan noemen. Want zo wordt het door velen, helaas ook door de gemeente, tegenwoordig dus genoemd. Maar wij doen niet aan die 'vergissing' mee en houden het op de vanuit de hiervoor toegelichte geografische logica op de naam die het vanouds had en wat ons betreft nog altijd hoort te hebben; Bakkum aan Zee. Ook Camping Bakkum, die in dit gebied ligt, doet gelukkig niet aan deze vergissing mee en blijft als vanouds volgens de geografische logica gewoon Camping Bakkum heten, en gaat zich ook niet ineens Camping Castricum noemen. ;-)
- De badplaats Bakkum aan Zee heeft geen plaatsnaamborden, zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de badplaats binnenkomt en weer verlaat. Zie ook de afbeelding betreffende het "plaatsnaambord".
Terug naar bovenDe badplaats Bakkum aan Zee ligt W van het dorp Bakkum, rond de Zeeweg (N513). De badplaats ligt verder WNW van de dorpen Castricum en Uitgeest, WZW van het dorp Limmen, ZW van de dorpen Heiloo en Egmond-Binnen, Z van het dorp Egmond aan Zee, NNO van het dorp Wijk aan Zee, N van de stad IJmuiden, en NW van de stad Beverwijk en de dorpen Velsen-Noord, Velsen-Zuid en Heemskerk.
Terug naar bovenWat de bebouwing betreft, omvat de badplaats Bakkum aan Zee, naast de camping en GGZ-instelling Duin en Bosch, voornamelijk (strand-)horecagelegenheden en een enkel woonhuis.
Terug naar bovenBadplaats
Bakkum is al vroeg in de 20e eeuw een populaire badplaats geworden, gezien de ligging aan zee, duinen en bos. Aanvankelijk, en nog altijd, was en is het vooral het domein van Amsterdammers*, die naar Bakkum aan Zee komen voor de gezonde buitenlucht en het groen. Zoals Een Vandaag het verwoordt (in de hierna gelinkte documentaire): "Vroeger gingen de stadse bleekneuzen uit Amsterdam er naartoe om weer wat kleur te krijgen, daarna verhuisden hele Jordanese gezinnen van 3 hoog achter voor een paar maanden naar de bosgronden op de camping, alwaar ze nu gezelschap hebben van een derde bewonersgroep: de yup."
* Camping Bakkum heeft daarom ook de bijnamen "Amsterdam aan Zee" en "Klein Mokum".
De populariteit van Camping Bakkum bij de Amsterdammers leidde er zelfs toe dat Amsterdammer Kobus Robijn met kinderkoor De Drie Kruisjes in de jaren zestig het 'volkslied' We gaan naar Bakkum toe heeft uitgebracht (voor wie wil meezingen: tekst 'We gaan naar Bakkum toe'). - Er is nóg een 'volkslied' Bakkum aan Zee, in 2000 gecomponeerd door Trio Bier, en in 2010 heeft zanger/gitarist Menno Twisk uit Castricum er een eigen versie van gemaakt (zie de link). - En het allereerste Bakkumlied dateert zelfs al uit 1925!, geschreven door een van de eerste kampeersters op Kamp Bakkum, zoals het toen nog heette: mevr. P. Gruijs-Kat.
Kennemer Duincamping Bakkum in Bakkum aan Zee is de oudste camping van Nederland en heeft in 2014 het 100-jarig bestaan gevierd. De eerste toestemming aan enkele mensen om er te kamperen moet gegeven zijn door de eigenaresse, een verre verwante van de koninklijke familie, prinses Sophie von Wied, voluit prinses Sophie Helene Cecilie von Schönburg-Waldenburg, sinds 1906 echtgenote van prins Wilhelm von Wied. Terwijl het kleine groepje natuurliefhebbers genoot van de rust van het landgoed en de zee en zo de basis legde voor een eeuwlang kamperen, staken prinses Sophie en haar man zich in het wespennest van de zuidelijke Balkan. Op 7 maart 1914 werden ze ingehuldigd als prins en prinses / koning en koningin van van het nieuwe koninkrijk Albanië, een schepping van de grote mogendheden. Hiertegen verzetten zich de moslim-bevolking en vooral Griekenland, de grote overwinnaar van de Balkan-oorlogen (1912-1913), dat aanspraak maakte en meende recht te hebben op het zuiden waar de meerderheid van de bevolking Grieks-orthodox was. Al na enkele maanden, toen tot overmaat van ramp ook nog de Eerste Wereldoorlog was uitgebroken, verlieten Wilhelm en Sophie gedesillusioneerd hun koninkrijk. In Bakkum aan Zee waren de idealen van prinses Sophie een langer leven beschoren.
In de beginjaren was het allemaal nog niet zo georganiseerd en moesten hele volksstammen Amsterdammers aan het begin van het seizoen rennen om een goed plekje te bemachtigen (zie de documentaire onder de link). Later moest men eerst een nummertje halen en hoefde men niet meer te rennen. - Vandaag de dag is de camping in Bakkum aan Zee na 100 jaar nog altijd populair: zo waren er in 2011 300 liefhebbers voor de 25 te vergeven seizoensplaatsen in dat jaar. Mensen sliepen de nachten voorafgaand aan de inschrijving in tentjes, slaapzakken, campers en ligbedden voor de receptie, om maar op tijd te zijn voor een plekje.
De weblog Sleurhut in Bakkum wordt weliswaar sinds 2012 niet meer bijgehouden, maar bevat ca. 200 informatieve artikelen in tekst en beeld over het wel en wee op Camping Bakkum in de loop der jaren, en is daarom nog altijd zeer lezenswaardig voor wie in dat onderwerp geïnteresseerd is. - In 2014 is een boek verschenen t.g.v. het eeuwfeest van de camping in Bakkum aan Zee: 'Buiten Gewoon Bijzonder. 100 jaar Camping Bakkum', een blader- en fotoboek vol herinneringen aan, verhalen over en impressies van de camping en zijn ontwikkeling van 1914 tot heden.
Bunkers in Bakkum aan Zee tijdens de Tweede Wereldoorlog
Eind 1942 besloot Hitler tot de bouw van de Atlantikwall, een verdedigingslinie tegen een mogelijke invasie van geallieerden. Het was een lange gordel van diverse geschutsbunkers. Deze liep vanaf de Noordkaap tot de Spaanse grens. De totale lengte was meer dan 5000 kilometer. Langs de Noordzeekust was als onderdeel van de Atlantikwall een reeks van aaneengeschakelde steunpunten (Stützpunktgruppen) aangelegd. Dit waren bunkernesten, waarvan de ligging strategisch door de Duitsers was bepaald. Een Stützpunktgruppe had een Landfront en een Seefront. De verdedigingslinie langs de kust noemde men Seefront. De verdedigingslinie van een Stützpunktgruppe tegen aanvallen vanaf de Landzijde noemde men Landfront. Een Stützpunktgruppe werd aan de landfrontzijde omgeven door tankmuren, tankgrachten en wegversperringen, etc. Binnen de Stützpunktgruppe bevonden zich Widerstandsnester. Dit waren op zichzelf staande bunkercomplexen in het landschap.
In Castricum bevond zich ook een Stützpunktgruppe. Het steunpunt Castricum liep vanaf de zuidkant van Heemskerk tot aan Bergen en diende als kustverdediging. Binnen zo’n gebied werden op strategische plaatsen allerlei bunkernesten gebouwd. Het Stützpunkt Castricum lag in Bakkum aan Zee. Er zijn 104 bunkers gebouwd. Na de oorlog zijn er veel gesloopt, maar er bevinden zich nog altijd veel bunkers onder de duinen. Ze liggen onder een laag zand en zijn daardoor aan het zicht onttrokken. De Duitsers dachten goed na over de positie van de bunkers ten opzichte van elkaar. De schootvelden moesten elkaar overlappen. Voor de kust van Castricum bevonden zich vier grote geschutbunkers. Egmond werd door het meest noordelijke veld overlapt. Landinwaarts had men veldartillerie waarmee men richting de zee kon schieten. De hele kust was zo afgedekt.
Terug naar boven- GGZ-instelling Duin en Bosch, zoals het decennialang heeft geheten, is op enig moment onderdeel geworden van het regionale GGZ-instituut Dijk en Duin, dat op zijn beurt recentelijk is opgegaan in zorgkoepel Parnassia. Deze grootschalige zorginstelling heeft veel voorzieningen op het eigen terrein - gelegen aan en rond de Oude Parklaan, in het bosgebied van Bakkum aan Zee - en zou je daarom bijna een dorpje op zich kunnen noemen. Het complex is vandaag de dag in transformatie van een zorglocatie sec naar een gemengd woon- en zorggebied. Daartoe zijn o.a. in 2015 121 woningen in het plan Nieuw Koningsduin gerealiseerd. Het rijksmonumentale gebouw Mannenpaviljoen II De Loet is gerestaureerd en verbouwd tot 12 ruime herenhuizen en 5 appartementen. Achter het paviljoen zijn 5 vrijstaande villa's gerealiseerd. Dit heeft enkele jaren in beslag genomen en is in 2020 gereedgekomen. Het 'tweede leven' van het gebouw is herkenbaar in de nieuwe naam ‘De Nieuwe Loet’. Er is een ondergrondse parkeerkelder gerealiseerd, waardoor de tuin niet wordt ontsierd door geparkeerde auto’s. Het landgoed om het gebouw is eigendom geworden van de nieuwe bewoners.Zie ook de brochure over De Nieuwe Loet van Braaksma & Roos Architectenbureau, die de verbouwing heeft ontworpen.
Polikliniek Marelsdal, die de zichtlijnen op de achterliggende duinen blokkeerde, is in 2014 afgebroken. In 2017 is er een gelijknamig buurtje gerealiseerd, met 9 vrijstaande woningen en 3 appartementen op ruime kavels met grote terrassen en vrij uitzicht op de omliggende natuur. Er is zo duurzaam mogelijk gebouwd, in combinatie met een architectuur die past bij het beboste duinlandschap. Dat betekent een voorkeur voor natuurlijke materialen zoals hout, natuursteen en daken met geïntegreerde zonnecollectoren. De huizen worden verwarmd en gekoeld door een warmtepomp en warmtewisselaar. De woningen zijn ingepast in het beboste duinlandschap, dus zonder klassieke tuinen. Ook de duinbeek is ingepast, gecombineerd met optimale opvang en infiltratie van hemelwater. Naast deze projecten zijn en worden nog vele andere nieuwbouw- en herbestemmingsplannen gerealiseerd. Op de site over de nieuwbouw- en herbestemmingsprojecten op Landgoed Duin en Bosch in Bakkum aan Zee vind je actuele informatie over alle - ca. 30! - herbestemmingsprojecten op dit terrein.
Behalve dat er grond verkocht is voor woningbouw, stoot grondeigenaar Parnassia Groep verschillende rijksmonumenten af, die worden herontwikkeld naar nieuwe functies. De oude structuur van het landgoed wordt zoveel mogelijk in ere hersteld. Enkele van de 20 rijksmonumenten op het landgoed hebben een nieuwe functie gekregen ten behoeve van de zorg. De rijksmonumenten die niet meer geschikt zijn voor de zorg krijgen een nieuwe functie en nieuwe eigenaars. - Reportage over - toen nog - GGZ-instelling Dijk en Duin te Bakkum aan Zee (VPRO, 2016). - Op het landgoed is ook een Vintage winkeltje waar je mooie tweedehands kleding e.d. voor schappelijke prijzen kunt kopen.
Terug naar boven- Bakkum heeft 38 rijksmonumenten, vrijwel allemaal betrekking hebbend op het hierboven beschreven landgoed en instituut 'voorheen Duin en Bosch' in Bakkum aan Zee, met bijbehorende (voormalige) dienstwoningen, watertoren en kerkje (beide uit 1908) etc. Onder de link staat weliswaar de plaatsnaam Castricum, maar dat heeft te maken met hierboven kopje Status, 3e alinea... (dat Bakkum voor de post zogenaamd 'in' Castricum ligt). Het enige rijksmonument op de gelinkte lijst dat daadwerkelijk in Castricum ligt, is het 1e object op de lijst (de Hervormde kerk van Castricum).
Als je vanaf de Zeeweg in Bakkum aan Zee het terrein Duin en Bosch oprijdt, rij je in de eerstvolgende bocht langs een ensemble van 3 rijksmonumenten: het voormalige koetshuis, een woonhuis dat vroeger in gebruik was als werkruimte voor patiënten en het voormalige boerderijtje. Met respect voor de cultuurhistorische betekenis zijn de panden gerenoveerd en hebben ze nu een woonfunctie. Daarmee leek het behoud van de ensemblewaarde van de 3 panden gewaarborgd te zijn. Maar in 2016 is daar een nieuwe villa Bochem in de nabijheid verrezen, en dat vindt Stg. Alkmaardermeeromgeving niet passen bij het genoemde ensemble.
Terug naar boven- Op een zondag in maart organiseert Parnassia Groep samen met AV Castricum de hardloopcross Parnassia Groep Cross. Dit sportieve hardloopevenement was een langgekoesterde wens van voorheen Dijk en Duin, tegenwoordig Parnassia, die onder andere voortkomt uit de running therapie voor patiënten van de instelling. De 1e editie van 2017 was zo'n succes, dat het een jaarlijks evenement is geworden. Start en finish zijn op de atletiekbaan op Zeeweg 4 in Bakkum aan Zee. Deelnemers kunnen kiezen uit de afstandern 2,5 / 4 / 10 km. De eerste hardlopers starten om 10.15 uur. Kinderen van 5 tot ca. 12 jaar kunnen meedoen aan de speciale jeugdloop over 2,5 km, zij lopen een leuk parcours met spannende bospaadjes. Ouders kunnen met hun kinderen meelopen. Jeugd vanaf 12 jaar kan kiezen tussen de 4 km of de 10 km. Middels deze video krijg je een indruk van hoe het eraan toegaat tijdens de Parnassia Groep Cross.
- Beach Volleybal (weekend eind juni).
Terug naar boven- Bezoekerscentrum De Hoep (Johannisweg 2, in de duinen van Bakkum aan Zee) is hét vertrekpunt voor een bezoek aan het Noordhollands Duinreservaat, een van de mooiste plekken van Noord-Holland. Je komt hier alles te weten over het zuiveren van water en de Noord-Hollandse duinen. Door het jaar heen organiseert het bezoekerscentrum vele leuke activiteiten voor jong en ouder.
- In maart 2018 is de Beweegtuin gerealiseerd, aan de voorzijde van de Ouderenkliniek in Bakkum aan Zee (Oude Parklaan 149). De Beweegtuin is er voor verschillende doelgroepen en ook voor de deelnemers aan het activeringsplan 'Ouderen in beweging'. Met dat plan werken ouderen uit Castricum in een traject van 5 maanden toe naar een lidmaatschap bij een sport- of hobbyvereniging.
- De Koninklijke rondwandeling 'Route Royal', over het voormalige landgoed Bakkum - samengesteld door beheerder PWN - is ongeveer 6 km lang en start bij bezoekerscentrum De Hoep. Achtergronden bij de rondwandeling 'Route Royal'.
- Duinen bij Bakkum (620 hectare. Beheerder: PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland). Met de aankoop van landgoed Bakkum kort na 1900 is de kiem gelegd voor het Noordhollands Duinreservaat. De provincie Noord-Holland koopt dit 1100 hectare grote terrein van de prinses Zu Wied, omdat men besloten heeft in Bakkum aan Zee een ziekenhuis voor geesteszieken te stichten. Daarvoor is echter slechts 80 hectare nodig. Zo wordt provinciaal landgoed Bakkum de kern waaruit in de loop van een eeuw het Noordhollands Duinreservaat is ontstaan. Het terreingedeelte ten noorden van de Zeeweg heeft nog altijd een landgoedkarakter met veel rechte lanen. Hier zijn ook de oudste grove dennen (1860) van het duinreservaat te zien.
In de tijd van Koning Willem I heeft men in deze omgeving geprobeerd de 'woeste gronden' van het 'onnutte' duingebied - zoals men in die tijd over natuur dacht... - te ontginnen. Om het gebied te ontwateren is toen de Diepe Sloot gegraven, die het overtollige water moest afvoeren naar de polder. Deze vroege landbouwontginningen zijn nog altijd bepalend voor het duinterrein bij Castricum. De open vlakke velden die rondom de Brabantse Landbouw en boerderij Berwout liggen, zijn voormalige akkers. De oude dennen op het landgoed Bakkum zijn de overblijfselen van de eerste pogingen het duingebied te bebossen. Camping Bakkum ligt midden in dit gebiedsdeel. Als onderdeel van het Noordhollands Duinreservaat, maakt het gebied deel uit van het Europese Natura 2000-netwerk. Hoofdingang: Noorderstraat (bij Bakkum-Noord).
- Sinds november 2018 is PWN eigenaar van een deel van landgoed Duin en Bosch in Bakkum aan Zee. De natuur op het terrein heeft een beschermde status en sluit aan op gronden die al in beheer zijn bij PWN. De organisatie zal een aantal paden, die in de loop van de jaren zijn ontstaan maar niet wenselijk zijn vanuit natuurbeheer, afsluiten. Het terrein wordt ook opgenomen in het aangrenzende begrazingsgebied. Daarvoor wordt een aantal hekwerken vervangen en verplaatst. Verder gaat PWN het gebied opschonen van woekerende exoten. In 2019 komt er een nieuw gebruiks- en inrichtingsplan voor het terrein, in overleg met de verschillende belanghebbenden. Hierin worden afspraken gemaakt over beheer, gebruik en zonering van het terrein. Uitvoering van het plan vindt plaats in 2019 en 2020.(bron: PWN, 5-11-2018)
- Om het gebied tussen de duinen bij Bakkum aan Zee en het Alkmaardermeer van voldoende schoon water te voorzien, heeft Landschap Noord-Holland in 2012 het project Schoonwatervallei uitgevoerd. De werkzaamheden hebben tot doel het schone water dat uit de duinen in het gebied omhoog kwelt of uit de lucht valt langer in het gebied vast te houden. Ook zijn er waterbergingen aangelegd, die voorkomen dat andere gebieden onder water lopen. Bij het Zeerijdtsdijkje en de Bleumerweg in Bakkum-Noord is de bestaande duinrel geaccentueerd. Poelen zijn opgeschoond en er is een overstort geplaatst. Langs de Bleumerweg is een perceel afgeplagd en langs het Jan Miessenlaantje is een duiker geplaatst. Als de voedselrijke bovenlaag is verwijderd en het land natter is, ontstaan kansen voor kwetsbare duinrandvegetatie, zoals dotterbloemen. In een ander perceel is een ondiepe waterpartij gegraven. De werkzaamheden zorgen voor schoner water doordat de schoonwaterstroom wordt gescheiden van de voedselrijke waterstroom. En door de maatregelen wordt het water ook beter in het gebied vastgehouden.
Terug naar boven- In 2017 heeft Bak’m zich ontwikkeld tot de nieuwe buurtbakker. "Parnassia heeft er een fijne lokale onderneming bij, met een team van mooie mensen, die een zekere afstand tot de arbeidsmarkt hebben", aldus een nieuwsbericht van deze instelling. Bak’m maakt brood, koek en taart, en werkt met natuurlijke en biologische grondstoffen en een eigen desem, zonder toevoegingen. Klanten kunnen over de schouders van de bakkers mee kijken. Alle producten worden op locatie gemaakt. Het initiatief is een doorontwikkeling van de succesvolle dagactiviteit van Reakt: Bakk’m. De nieuwe ambachtelijke winkelbakkerij biedt vijf leerwerkplekken voor vier dagen in de week. De bakkerij is open van dinsdag t/m zaterdag van half acht tot vijf uur. Bak’m is gevestigd naast De Oude Keuken, het sociale restaurant op landgoed Duin en Bosch in Bakkum aan Zee.
Terug naar boven- Filmpje over dagje Camping Bakkum en strand Bakkum aan Zee (start op de helft, daarvóór zit een filmpje over Schulpstet en de schelpenindustrie aldaar).
Reactie toevoegen