Status

- Barnwerd is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streken Westerkwartier en Middag-Humsterland, gemeente Westerkwartier. T/m 1989 gemeente Oldehove, in 1990 over naar gemeente Zuidhorn, in 2019 over naar gemeente Westerkwartier.

- De buurtschap Barnwerd valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Oldehove.

- Barnwerd wordt niet meer als buurtschap vermeld in de recente Topografische atlas Groningen (1). Waarom is ons een raadsel: de bebouwing is er immers nog gewoon. Google Maps vemeldt de buurtschap nog wél (zie hierboven).

- De buurtschap Barnwerd heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat. Wel staat de plaatsnaam ter plekke op een bushaltebordje aangegeven. En er stónd een fraai zelfvervaardigd houten bord met de plaatsnaam erop langs de weg (zie foto), bij de boerderij op huisnr. 10. In 2015 hebben wij het bord ter plekke helaas niet meer aangetroffen.

Naam

Uitspraak
Baarwrt.

Oudere vermeldingen
Baarwerd, 1526 Berwert, ca. 1660 Barwert, 1840 Barnwerd (2), Barwerd. Ook in 1899 komt het onder deze beide spellingen voor.

Naamsverklaring
Samenstelling van bar 'onbegroeid, kaal' en wert 'wierde, bewoonde hoogte'.(3)

Ligging

De buurtschap Barnwerd ligt ZO van het dorp Oldehove en N van het dorp Den Ham, rond de provincialeweg N983 die ter plekke Barnwerderweg heet. O van de buurtschap loopt de waterloop Oude Tocht, die enkele kilometers naar het N uitkomt in het Reitdiep. De buurtschap ligt verder NO van de dorpen Noordhorn en Zuidhorn, Z van het dorp Saaksum, ZW van het dorp Ezinge en WZW van het dorp Feerwerd.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Barnwerd 17 huizen met 114 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog slechts een handvol panden, met ca. 10 inwoners.

Geschiedenis

Barnwerd was al vroeg bewoond. In de deels afgegraven wierde van de buurtschap zijn bewoningssporen en scherven aangetroffen uit onder andere de vroege IJzertijd, de Romeinse en de middeleeuwse periode.

Bij de wierde heeft vroeger de borg Fritsinga of Fritsinge gestaan. Het geslacht Fritsinga komt voor het eerst voor rond 1500. De borg gaat een aantal keren in andere handen over en verkeert eind 17e eeuw in vervallen staat. Begin 18e eeuw is de borg afgebroken. - Nadere informatie over de borg Fritsinga.

• 1. Topografische Atlas Groningen,
  
  , (2004)
  
• 2. Alphabetisch register van alle bewoonde oorden des rijks (gebaseerd op de Volkstelling 1840, red.),
  Doorman, De erven
  , p.448, (1850)
  
• 3. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)