Status

- Beerta is een dorp in de provincie Groningen, gemeente Oldambt. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1989. In 1990 over naar gemeente Reiderland, in 2010 over naar gemeente Oldambt.

- Bij de gemeentelijke indelingen van het napoleontische Koninkrijk Holland van 31 mei 1808 is dit dorp samen met de buurdorpen Nieuw Beerta en Finsterwolde samengevoegd tot de gemeente Beerta, als uitvloeisel van de eerste Nederlandse Gemeentewet van 1807. Nadat Holland was geannexeerd in 1810, wordt Finsterwolde in 1811 een afzonderlijke gemeente.

- Wapen van de voormalige gemeente Beerta.

- Onder het dorp Beerta vallen ook de buurtschappen Beersterhoogen en Ulsda en viel vanouds ook een deel van de buurtschap Winschoterzijl.

Naam

In het Gronings
Beerte.

Oudere vermeldingen
1204 Berethe, 1391 kopie 16e eeuw Berda, 1558 Berte en 1579 Berte, 1618 Beerthe, 1840 Beerta.

Naamsverklaring
Ontstaan uit bûriþi* geworden tot bêriþi*, vergelijk ook bert, een afleiding met het verzamelsuffix -iþi* van het Oudfriese buer = buur 'woning, klein huis' met de betekenis 'plaats waar woningen staan'. Vergelijk voor de ouderwetse slot-a: Scheemda, Midwolda, Nieuwolda en Eexta.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Ligging

Het dorp grenst in het W aan de O enclave van Blauwestad, in het NW aan Finsterwolde, in het O aan Nieuw Beerta, in het Z aan Oudeschans en Blijham en in het ZW aan Winschoten, en ligt O van ZW buitengebied van Finsterwolde (bij de buurtschap Ekamp), (de rest van) Blauwestad en Scheemda, ZO van Midwolda en Oostwold en W van Bad Nieuweschans. Door het uiterste Z van het dorpsgebied loopt de A7, van W naar O.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Beerta 416 huizen met 3.189 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 218/1.575 (= huizen/inwoners), het dorp Nieuw Beerta 88/753 en de buurtschappen Beersterhoogen 17/133, Ulsda 6/44, Zandhoogte en Kloostergare, samen 4/31, Winschoterzijl 2/19, Drieborg 6/33, Oudedijk 39/304, Kroonpolder 16/136, Stads-Polder 11/101, Statenzijl 2/8 en Oude Zijl 7/52. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 850 huizen met ca. 2.150 inwoners.

Geschiedenis

- Geschiedenis van Beerta, door Harm Hillinga.

Bezienswaardigheden

- Beerta heeft 13 rijksmonumenten.

- De Beertsters moesten vanwege de oprukkende Dollard in de 15e eeuw uitkijken naar hoger gelegen gronden. De huidige, laatgotische Bartholomeuskerk (Hoofdtraat 263) is gebouwd tussen 1506 en (vermoedelijk) 1508. De stichtingssteen met het jaartal 1506 is lange tijd verloren gewaand, maar in 1961 teruggevonden. Voor de bouw zijn vooral stenen gebruikt van de vervallen kerk van Ulsda, die na 1462 is ontmanteld. Ook de brokken tufsteen die in de muren zijn verwerkt, zullen afkomstig zijn uit Ulsda. Volgens een overlevering zijn de stenen via een lange rij mensen doorgegeven totdat ze op hun nieuwe plek in Beerta waren aangeland. De restanten van een ouder gebouw bevinden zich nog onder een kleidek ten oosten van het dorp. De oorspronkelijke stenen gewelven zijn in 1783 ingestort, waarna men ze door een tongewelf heeft vervangen. De losstaande kerktoren dateert uit 1806. De toren heeft galmgaten met ronde bogen en een tentdak met daarop een open torenspits.

De Bartholomeuskerk is sinds 2003 eigendom van Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) en wordt door hen verhuurd aan Dorpsbelangen Beerta. Die betalen daar slechts een symbolisch huurbedrag van 1 euro voor, maar anderzijds rijzen de stookkosten wel de pan uit, zeker in relatie tot het beperkte gebruik dat nu van de kerk wordt gemaakt. Naast het gebruik door Dorpsbelangen worden er incidenteel recepties en concerten gehouden. SOGK heeft daarom plannen voor een grootscheepse verbouwing en herbestemming tot dorpshuis met brasserie en B&B. "Het wordt een prachtige, spectaculaire voorziening. We zijn er vol enthousiasme mee bezig. We gaan aan de slag met de vergunningen en fondsenwerving", aldus SOGK-directeur Peter Breukink anno februari 2017. (bron: Dagblad van het Noorden, 1-2-2017)

- Het pand achter de woning op Hoofdstraat 185 is in gebruik geweest als Hervormde Evangelisatie. Tegenwoordig is het in gebruik als schuur. Het pand is nog wel als voormalige kapel herkenbaar. Boven de deur staat ook nog het opschrift 'Kapel'.

Jaarlijkse evenementen

- Op de laatste zondag voor de kerstdagen (in 2019 voor de 10e keer) verandert het centrum van Beerta voor één dag in de magische wereld van Charles Dickens. Het dorp staat dan volledig in het teken van Dickens Day. De gezellige kerstmarkt is inmiddels uitgegroeid tot een voor Oost-Groningen uniek en sfeervol kerstevenement met rond de 100 standhouders. Het aanbod aan marktkramen is divers. Van sfeervolle kerstdecoraties tot ambachtelijke streekproducten, van kleding tot brocante. Aangevuld met oude ambachten en een hobbymarkt rondom woonzorgcentrum De Tjamme. Voor een indruk zie de fotoreportage van editie 2018.

Natuur en recreatie

- In 2010 is een zelfbedienings-kabelpontje in de vaart gekomen vanuit de Hoofdstraat in Beerta, over de Reide, naar Blauwestad.

- Wil je een leuk en goedkoop dagje uit beleven met je kinderen dan is Speeltuin ’t Speulparadies een goede keus. Terwijl je geniet van een kop koffie/thee met appelgebak op het gezellige terras, spelen je kinderen op een geheel omheind speelterrein met o.a. kabelbaan, luchtkussen en avonturenpad. Daarbij hebben ze als enige dierenweide in het noorden naast geitjes, konijnen, kippen, etc. ook Alpaca’s. De speeltuin is het hele jaar geopend bij goed weer, maandag t/m vrijdag 9:30 tot 17:00 uur, zaterdag en zondag 13:00 tot 17:00 uur. Voor de prijs hoeft je het niet te laten; de entree per kind is slechts één euro en de ouders mogen gratis naar binnen. En ook de consumpties in de kantine zoals koffie/thee, snoep, chips, ijs en frisdrank zijn ouderwets schappelijk geprijsd. De speeltuin heeft de AD-Publieksprijs Beste Uitje van Nederland 2017 in de categorie speeltuinen in en uitdoor gewonnen. Ze hadden het hoogste rapportcijfer: een 9,3. Een recensie van een inwoner: "Als inwoner van Beerta ben ik maar wat trots op deze speeltuin. Als we kinderen op bezoek hebben dan nemen we die altijd mee, en die willen er dan ook niet meer weg... Complimenten voor alle vrijwilligers die de kinderen een superdag bezorgen."

- "De Beertsterplas is ontstaan als gevolg van zandwinning in de jaren zestig. Het zand is gebruikt voor de realisering van de A7, traject Nieuweschans - Winschoten. De Beertsterplas kreeg zijn definitieve vorm in de jaren zeventig, toen er wederom zand werd gewonnen, nu voor de verdubbeling van de A7. De plas is omgeven door een wal van keileem die beplant is met bomen en struiken. Door de natuur zijn gang te laten gaan is er een prachtige natuurplas ontstaan waar het voor natuurliefhebbers goed vertoeven is. Door de unieke ligging en de diepte van de plas (op sommige plekken 13 meter diep) is het een oase voor vele dieren. In 2001 heeft de toenmalige gemeente Reiderland geprobeerd om de plas te verkopen, maar door diverse acties van de inwoners heeft de gemeente hier vanaf gezien. Vereniging van Dorpsbelangen "Houd Beerta Leefbaar" omarmde toen het plan om het beheer van de plas in een stichting onder te brengen en na veel overleg met diverse instanties zoals Staatsbosbeheer, Landschapsbeheer Groningen, de Regiopolitie en de gemeente Reiderland is in 2005 Stichting Beheer Beertsterplas opgericht.

De Beertsterplas is voor velen een bekende zwem- en natuurplas nabij Beerta, ook wel bekend onder de naam Beertsterkoele. Vele jaren was de plas in de zomer zeer in trek als zwemplas. Door de komst van het Oldambtmeer is dit zichtbaar minder geworden, maar de plas is nog altijd populair bij rustzoekers, duikers, wandelaars en vissers. Vissen is uitsluitend overdag toegestaan, aan de zuidzijde, op de daarvoor aangewezen plekken, met een geldige visvergunning uitgegeven door Stichting Beheer Beertsterplas. Via het formulier op de site kun je online een visvergunning kopen voor de Beertsterplas. De visvergunning is één kalenderjaar geldig. De Beersterplas is ook geschikt als zwemwater. Het mooie natuurstrandje is rustig en heeft een groot ondiep deel. Het water is helder en schoon. Zonnen en recreëren is ideaal, want door de bomen lig je er meestal beschut en uit de wind."

Eten en drinken

- In juli 2018 zijn de nieuwe varkensstallen van de familie Ten Have in Beerta gereed gekomen. De stallen bieden plaats aan 4900 vleesvarkens. Bijzonder is dat de dieren naar buiten kunnen. Bovendien hebben ze meer ruimte dan 'gewone' vleesvarkens: binnen 1,1 m2 meter per varken, buiten 0,8 m2. Verder zijn zaken als hygiëne, daglicht en ventilatie goed geregeld. Door het hoge niveau van dierenwelzijn mag het vlees van de varkens met het twee sterren Beter Leven Keurmerk van de Dierenbescherming worden verkocht. Daarmee is Ten Have op dat moment de enige Nederlandse varkenshouder die aan die norm voldoet. Natuurlijk kost dit vlees in de supermarkt wel een paar centen meer dan de 'kiloknaller'. Annechien ten Have: "Dat is best spannend, maar we hebben er vertrouwen in. Geen woorden, maar daden." Oftewel de consument moet niet alleen met de mond belijden dat hij voor dierenwelzijn is, maar dat ook in zijn koopgedrag in de supermarkt laten blijken. (bron en voor nadere informatie: zie de reportage van RTV Noord onder de link) Een pluim voor hun inspanningen krijgen ze in maart 2019: Bij de verkiezing van Agrarisch Ondernemer 2019 is niet alleen een publieksprijs te winnen, maar ook een juryprijs. En die is gewonnen door de familie Ten Have met hun vleesmerk Hamletz. "Zij laten met hun duurzame varkensvleesmerk zien dat een beter leven voor varkens echt kan", aldus de jury.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Beerta, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Videoreportage over Beerta door lokale omroep RTV GO! (2016).

Links

- Belangenvereniging: - Dorpsbelangen Beerta houdt zich bezig met zaken die in het belang zijn van de inwoners en het dorp. Hierbij kun je denken aan de invulling van de omgeving, behoud van voorzieningen en ook het organiseren van activiteiten. Om dit te realiseren gaan ze regelmatig in gesprek met de politiek en behartigen de wensen van verenigingen en inwoners. Naast het bestuur zijn er regelmatig werkgroepen actief die zich bezig houden met specifieke onderwerpen.

- Onderwijs: - Basisschool De Uilenburcht is in 1970 gerealiseerd. De toenmalige burgemeester De Haan heeft zich in Den Haag het vuur uit de sloffen gelopen om in het dorp een nieuwe school te krijgen. Omdat men het in de raad niet eens kon worden over de naam (de CPN wilde de school de Koert Stekschool noemen en de PvdA de burgemeester De Haanschool) werd de school bij hamerslag geopend en kreeg het de naam OBS Beerta. Dit is zo gebleven tot de verbouwing in 2000, toen het speellokaal voor de kleuters erbij is gebouwd. Omdat zij altijd al de uil met de knipoog als logo voerden, is de school toen omgedoopt tot OBS De Uilenburcht.

Openbare basisschool De Uilenburcht in Beerta is een dorpsschool met ongeveer 120 leerlingen verdeeld over 5 of 6 groepen. Ze vinden het belangrijk de kinderen respectvol gedrag te leren. De school moet voor kinderen een veilige plek zijn. Daarom zijn ze KiVa-school. Zo willen ze kinderen bewust maken van hun eigen gedrag en handelen en de invloed daarvan op anderen. Ouders zijn voor school onmisbare partners in deze sociaal-emotionele opvoeding.

- Sport: - "Voetbalvereniging THOS is opgericht in 1920. De afkorting betekent "Tot Heil Onzer Spieren". Bij THOS is er onderkomen voor jong en ouder die graag tegen een bal aan willen trappen. Naast het voetbal probeert de club ook diverse activiteiten te organiseren die de saamhorigheid vergroten. Zoals de jaarlijkse familiedag, darttoernooitjes etc. Verder stelt de vereniging zijn kantine beschikbaar voor andere activiteiten en organisaties uit de buurt. Kinderclubje, biljartvereniging en de bingo maken hier al dankbaar gebruik van. De jeugd is sinds seizoen ‘16/’17 ondergebracht bij SJO BTC. Een samenwerking tussen de voetbalverenigingen BNC en THOS. Bij BTC is het beleid om op kwaliteit te selecteren zodat spelers meer plezier kunnen beleven aan het voetbal op hun niveau. Door deze insteek wordt de vreugde en plezier in het voetbal verbeterd en kan er op hoger bijbehorend niveau worden gespeeld."

- De naam van tennisclub LTC Amor heeft niets te maken met de gelijknamige mythologische figuur. De naam van deze in 1920 opgerichte tennisclub staat namelijk voor "Altijd met Ons Racket". "De vier gravelbanen liggen prachtig in het park in het centrum van Beerta. Dankzij de verlichting kun je van april tot november tot elf uur ´s avonds tennissen. De automatische computergestuurde sproei-installatie houdt de banen vochtig. Zowel de banen als de kantine zijn eigendom van de vereniging. Wij zorgen zelf voor het onderhoud en de bemensing van de kantine. Bij LTC is iedereen welkom. Zowel competitie spelen en je krachten meten met spelers van andere verenigingen, als recreatief tennissen, alleen lekker bewegen en gezond met je lichaam bezig zijn, is mogelijk. Na afloop nog even in de kantine napraten met een kop koffie of drankje."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Beerta hervormd en - idem kerk.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)