Bennebroek

Plaats
Dorp
Bloemendaal
Kennemerland
Noord-Holland

NH gemeente Bennebroek in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Bennebroek in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Bennebroek in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Bennebroek

Terug naar boven

Status

- Bennebroek is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Bloemendaal. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2008.

- Wapen van de voormalige gemeente Bennebroek.

- In 1978 hebben er kleine grenscorrecties plaatsgevonden m.b.t. de gemeente Bennebroek, zowel van als naar de gemeenten Bloemendaal en Heemstede.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1130-1157 kopie ca. 1420 Bennenbroke, ca. 1312 Bennenbroec, 14e eeuw kopie 15e eeuw Bennincbroec, 1407 Gerrit van Bennenbroek, 1420 Gerrit van Benningbroeck.

Naamsverklaring
Samenstelling van broek 'moerassig, drassig land' en de persoonsnaam Benne, afgewisseld met Benninc, een afleiding met het suffix -ing- van de persoonsnaam Benne met als betekenis 'de lieden van Benne'.(1)

Terug naar boven

Ligging

Bennebroek ligt ZW van Heemstede, O van Vogelenzang.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Bennebroek, die slechts het dorp omvat, 82 huizen met 428 inwoners. De gemeente had een oppervlakte van slechts 175 hectare en was daarmee de qua oppervlakte kleinste gemeente van Noord-Holland. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.000 huizen met ruim 5.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Tot 1653 maakt Bennebroek deel uit van de ambachtsheerlijkheid Heemstede. In 1653 wordt het dorp zelfstandig en komt tegelijkertijd al het land N van de Swartsenburgerlaan - waaronder buurtschap De Glip, die aanvankelijk de kern van het dorp vormt - bij Heemstede.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instantie en site:

- Historische Vereniging Heemstede - Bennebroek (HVHB) is opgericht in 1947. Doelstelling van de vereniging is het bevorderen van kennis over en belangstelling voor de geschiedenis van de genoemde kernen, en de zorg voor het karakterbehoud van wat van historische, stedenbouwkundige, architectonische en/of landschappelijke betekenis is. De HVHB geeft het kwartaaltijdschrift HeerlijkHeden* en historische publicaties uit, organiseert excursies, geeft lezingen, werkt mee aan de jaarlijkse Open Monumentendagen en is alert op de instandhouding van karakteristieke elementen in hun werkgebied.
* Via deze link zijn oudere jaargangen, vanaf het begin t/m 2015, ook online te lezen.

- Geschiedenis van Bennebroek met veel tekst en veel beeld.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bestemmingsplannen Bennebroek.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Bennebroek heeft 6 rijksmonumenten.

- Bennebroek heeft 32 gemeentelijke monumenten.

- In 1664 wordt in opdracht van Adriaan Pauw begonnen met de bouw van de Hervormde (thans PKN) kerk (Binnenweg 67). Architect was de beroemde bouwmeester Pieter Post. Na het gereedkomen van de fundering wordt het werk gestopt. In 1669 overlijdt Pieter Post. Het werk ligt, waarschijnlijk wegens gebrek aan geld, stil tot 1679. Dan start de bouw opnieuw, nu onder leiding van architect Adriaan Dorsman. In 1682 komt de kerk gereed.

- De RK Sint Jozefkerk (Kerklaan 11) hoort bij het complex Sint Luciaklooster. Alle vier de onderdelen van het complex zijn gemeentelijk monument. De Sint Jozefkerk, een neogotische kerk met dakruiter, is gebouwd in de zichtlijn van de Kerklaan. De kerk is gebouwd in 1900 en verving een voorganger uit 1894, die wegens verzakkingen is gesloopt. De verzakkingen ontstonden tijdens de bouw van de pastorie in 1899. Tot 1894 kerkten de Bennebroekse katholieken in Vogelenzang.

- Het voormalige Luciaklooster in Bennebroek (Schoollaan 70) dateert uit 1896 en is in 2015 verbouwd tot wooncomplex met 10 appartementen en 7 herenhuizen. De herontwikkeling van het klooster is een initiatief van Bennebroeker Juan Christoffels. Het stoorde hem zeer dat het monumentale gebouw acht jaar leeg stond en verloederde. Hij meldde zich daarom met dit ambitieuze bouwplan bij de zusters Franciscanessen, die het wel zagen zitten. Ook de gemeente en de provincie vonden het een goed plan. Dhr. Christoffels heeft het plan geheel op eigen kracht en zonder ontwikkelaar gerealiseerd.

- Tussen 1927 en 1933 verrijst het omvangrijke complex van psychiatrisch ziekenhuis Vogelenzang (dat weliswaar in Bennebroek ligt, wat vast regelmatig verwarring zal hebben gegeven. De oprichters vonden dit een handige naam voor het instituut omdat het treinstation ook Vogelenzang heette en dat station meer naamsbekendheid genoot dan de eigenlijke vestigingsplaats). Het complex kreeg voor de watervoorziening een eigen watertoren (die nog altijd vanuit de wijde omgeving goed is te zien), opgetrokken rond een indrukwekkende staalconstructie en uitgevoerd in fraai metselwerk. Door de solide bouw is zelden onderhoud aan de toren nodig geweest.

Voor de waterwinning pompte het ziekenhuis oorspronkelijk water op uit bronnen in het duingebied. Het water werd eerst gezuiverd en opgeslagen in drinkwaterkelders en in het voorraadvat boven in de toren. Daarna kon het water door naar alle gebruikers op het terrein. Later kwam er een rechtstreekse aansluiting op het leidingnet van de Provinciale Waterleidingmaatschappij Noord-Holland (PWN). De waterkelders werden overdag gevuld vanuit de aansluiting op het waterleidingnet. De waterdruk was groot genoeg om 's nachts het hoogreservoir in de toren te vullen. Tijdens piekuren hoefde Vogelenzang door de aanwezigheid van de 70 m3 buffervoorraad geen beroep te doen op het leidingnet van PWN. Het ziekenhuis werd daarvoor beloond met een voordelig tarief. Strengere kwaliteitsregels, onder andere om besmetting met de legionellabacterie te voorkomen, en de afslanking van de instelling maakten een apart hoogreservoir overbodig. De watertoren is sinds 2009 buiten gebruik en is een gemeentelijk monument. (bron: Oneindig Noord-Holland)

- De trambrug van de vroegere zogeheten Bollenlijn (Haarlem-Leiden) van de NZH verkeert in slechte staat en beoogt te worden gerestaureerd.

- Gevelstenen in Bennebroek.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Landschap Noord-Holland heeft in overleg met buurtbewoners in 2013 een nieuw plan ontwikkeld voor herstel van het Bennebroekbos. In eerste instantie werd gedacht aan inrichting als hakhoutbos, maar dat werd door omwonenden verworpen. Nu is er in overleg met een klankbordgroep gekozen voor een parkbos. De belvedère wordt een meter verhoogd en de hellingkant richting vijver wordt glooiender gemaakt. Er worden zichtlijnen gecreëerd en de vijver wordt iets vergroot. Er komt een wandelpad dat voor de vijver langs voert. Eén opgang naar de belvedère wordt gedicht. De ongeveer 10 jaar oude lindebomen worden verplaatst. Er worden 70 nieuwe bomen geplant, maar ook heesters, struweelsoorten en stinzenflora.

- De mede grondlegger van de bekende attractie Linnaeushof in Bennebroek was Pieter Grijpstra (1920-1998). Hij woonde in Aalsmeer, waar hij tussen 1948 en 1964 als politieagent werkzaam was. Sociaal betrokken als hij was, richtte hij daar een afdeling van het Nederlandse Rode Kruis op. In 1955 werden de gronden waarop nu de huidige speeltuin staat, ingericht met grote showtuinen voor bloembollen en de bestaande plantenkas werd omgetoverd tot een tropische plantenkas met meer dan 1000 soorten planten. Pieter Grijpstra opende hierin in die periode een miniatuur bloemencorso, waarvan de baten geheel toekwamen aan het Rode Kruis. In het voorjaar van 1956 opent het park onder de naam Linnaeushof voor het eerst zijn poorten. In de eerste jaren kwamen er al gelijk ca. 30.000 bezoekers per jaar. Begin jaren zestig wordt een start gemaakt met de aanleg van een kleine speeltuin, die op op 15 mei 1963 door Godfried Bomans worst geopend.

Zoon Frits Grijpstra (1947-1998) werkt sinds 1969 mee in het bedrijf en de familie begint aan een reeks succesvolle jaren, waarin het bezoekersaantal van Linnaeushof groeit naar ruim 300.000 bezoekers per jaar. De bloemen en planten maken steeds meer plaats voor speelgelegenheid. Grote investeringen in attracties en nieuwe speeltoestellen en een streng beleid ten aanzien van de speelveiligheid leiden tot een uniek recreatiepark. Samenwerkingsverbanden worden aangegaan en Linnaeushof groeit uit tot “Europa’s Grootste Speeltuin“. Vanaf 1999 heeft Sander Grijpstra, de derde generatie, het stokje overgenomen. In 2012 neemt de Spaanse multinational Aspro Ocio S.A. de Linnaeushof onder haar hoede. Deze organisatie bestaat sinds 1991 en bezit en exploiteert in acht Europese landen 41 in- en outdoor waterparken, aquaria, dierentuinen en vakantieparken. Gezamenlijk trekken deze parken jaarlijks meer dan negen miljoen bezoekers.

Actief spelen, dat is het motto waarmee de familie Grijpstra de Linnaeushof in Bennebroek oprichtte, en dat geldt ruim 50 jaar later nog altijd. Door de keuze van speeltoestellen, waarbij kinderen zelf moeten bewegen, en hun eigen energie en fantasie moeten gebruiken, is Linnaeushof uniek. Zeker in het huidige tijdperk, waarin kinderen steeds minder buiten spelen en overgewicht toeneemt, is de waarde van een dag spelen in Linnaeushof groot. Linnaeushof is uitermate geschikt als dagje weg met het gezin, maar is ook voor schoolreisjes en groepsuitjes een mooie locatie.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Bennebroek, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Bennebroek (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Bennebroek op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Om op te komen voor het hele dorp is in 2011 de Vereniging Meerwijk overgegaan in de Dorpsraad Bennebroek. De leden hebben de afgelopen jaren veel bijgedragen aan het behoud van het groene en cultuurhistorische karakter van ons dorp. En die betrokkenheid is nu belangrijker dan ooit. De kwaliteit van onze leefomgeving staat namelijk onder druk door diverse plannen van gemeente en provincie. Dus ook jouw steun als inwoner is hard nodig. Wacht niet, doe net als de andere Bennebroekers en word lid! De Dorpsraad wil jou als inwoner graag betrekken bij wat we doen. En hoe groter het draagvlak, hoe sterker we staan."

- Onderwijs en kinderopvang: - "De Sparrenbosschool in Bennebroek is een school waar alle leerlingen en leraren elkaar bij naam kennen, waar wij kinderen stimuleren zichzelf te zijn en te ontwikkelen en zo het beste uit zichzelf te halen. We moedigen de kinderen aan om ondernemend te zijn, geven ze de ruimte om met eigen initiatieven te komen, ze te laten experimenteren, ervaringen op te doen en zelf oplossingen te bedenken. De Sparrenbosschool is een openbare school voor regulier basisonderwijs. Op onze school zitten ongeveer 160 kinderen, verdeeld over 7 groepen. De school is ondergebracht in een gebouw uit 1959. In eerste instantie diende het gebouw als basisschool voor de klassen 1 t/m 6. In 1985 is de kleuterschool erbij ingetrokken, vanaf dat moment bestond de school uit 8 groepen. Er volgde een uitbreiding voor een aula in 1995 en in 2002 is een prachtige gymzaal opgeleverd. In 2014 heeft er een renovatie/nieuwbouw plaatsgevonden. Sindsdien hebben wij een heel mooi en nieuw schoolgebouw. De school en gymzaal grenzen aan het Willinkveld, een sportveld met een oppervlakte van 3 voetbalvelden. Op mooie dagen kunnen wij hier gebruik van maken."

- "De St. Franciscusschool in Bennebroek is opgericht in 1929. Later, in de jaren zeventig, fuseerde de school met de Jozefschool. In 2014 openden we de deuren van ons splinternieuwe schoolgebouw. Het lichte en vooral knusse gebouw beschikt over acht leslokalen, een multifunctionele speelzaal, buurttuin, diverse leerpleinen en een heerlijke grote speelplaats. In 2018 is de school een intensieve samenwerking aangegaan met Kinderopvang Op Stoom. Sindsdien heten we De Franciscus. Sfeer staat bij ons hoog in het vaandel. Net als veiligheid en duidelijkheid trouwens. En dat merk je! Bijvoorbeeld aan een vaste plek in de rij voor ieder kind, de kalmte die je ervaart in de school en duidelijke lijnen en afspraken. De kinderen (jong en ouder) leren met elkaar omgaan. Zoals groep 8’ers die zich ontfermen over hun tutorkind en samen lezen, knutselen, pepernoten bakken of naar de kerk gaan. Dat voelt veilig en vertrouwd voor onze kleintjes en de oudere kinderen leren zo omgaan met verantwoordelijkheden."

- Lezen: - Bibliotheek Bennebroek.

- Muziek: - "Muziekvereniging Kunst Na Arbeid (KNA) is er van en voor het dorp en de buurdorpen Vogelenzang en Zwaanshoek. De vereniging is opgericht in 1902 en heeft sinds 1987 een eigen verenigingsgebouw, De Meerklank, aan de Zandlaan.

Sinds enkele jaren heeft KNA ook een 'jazzy' orkest onder de naam "Triple B". De naam is een verkorting van "Big Band Bennebroek". Omdat we dé muziekvereniging van Bloemendaal zijn, komen de leden uit alle dorpen van de gemeente en zelfs erbuiten (onder andere uit de Haarlemmermeer). We hebben een enthousiaste beroepsdirigent die met onze amateurmusici een hoge muzikale kwaliteit nastreeft. Elke dinsdagavond is repetitie-avond."

- Oratoriumkoor Bennebroek is opgericht in 1952 en staat sinds 2009 onder leiding van Frank Hameleers. Zijn muzikale gedrevenheid heeft ertoe geleid dat het koor zich op muzikaal gebied steeds verder ontwikkelt. Onze vaste begeleider op piano of orgel is Jeroen Koopman. We verzorgen eens per jaar in het voorjaar een groot concert, afwisselend in de Philharmonie in Haarlem en in de Josephkerk in het dorp. Daarnaast luisteren we incidenteel kerkdiensten op en zingen we jaarlijks mee met het Haarlemse Korenlint. Ons repertoire bestaat voornamelijk uit grote oratorische werken voor solisten en orkest, zowel bekende maar ook minder bekende composities uit vroegere eeuwen alsook uit de 20e eeuw, werken van Vivaldi, Händel, Bach, Haydn, Faure, Mendelssohn en Rutter. Bij ons Repertoire vind je een overzicht van de uitgevoerde werken van de laatste jaren."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Bennebroek alg. en - idem RK.

Reactie toevoegen