Boornbergum, de Hervormde kerk uit 1871 is het enige rijksmonument van dit dorp
- Boornbergum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Smallingerland.
- Boornbergum en het kleine buurdorp Kortehemmen werken op veel gebieden samen en delen veel voorzieningen. Je zou ze daarom als tweelingdorp kunnen beschouwen. Officieel, bijv.voor de postadressen en de plaatsnaamborden, zijn het nog wel aparte dorpen.
Terug naar bovenIn het Fries
Boarnburgum.
Oudere vermeldingen
1543 Berghum, Bergum, 1573 Bornberghen, 1580 Boornbergum, 1840 Boorbergum.
Naamsverklaring
Betekent wel Bergum (datief meervoud van berg 'terreinverheffing, heuvel') bij het water de Boarn, waarvoor vergelijk Aldeboarn en Easterboarn.(1)
Het dorp Boornbergum ligt ZO van de dorpen Smalle Ee en Oudega, Z van de dorpen De Wilgen en Opeinde, ZW van de kern Drachten, W van het dorp Kortehemmen en de A7, NW van de dorpen Beetsterzwaag en Olterterp, NO van de dorpen Nij Beets en Tijnje en OZO van het dorp De Veenhoop.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Boornbergum 58 huizen met 328 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 700 huizen met tegen de 1.800 inwoners. In de praktijk wordt door Dorpsbelangen en de bewoners het dorpsgebied van Kortehemmen ook tot het dorp gerekend (aldus de hierna vermelde Dorpsanalyse). In dat geval komen er nog ca. 230 inwoners bij.
Terug naar bovenHeemkunde
"Stichting It Rike Ferline (Het Rijke Verleden) stelt zich ten doel om de geschiedenis van onze omgeving te onderzoeken en de resultaten van dit onderzoek te beschrijven en naar buiten te brengen door het uitgeven van boeken. Het bestuur van de stichting bestaat uit voorzitter Jochum Dijkstra, secretaris Wim van Loon en penningmeester Cees de Boer. In de afgelopen jaren is een viertal (Friestalige) boeken verschenen, geschreven door Jochum Dijkstra. 1. “It Boereboek” (2006). Dit boek geeft een overzicht (met veel foto’s) van alle boerenbedrijven in Boornbergum en Kortehemmen in de vorige eeuw. De 1e, 2e en 3e druk zijn uitverkocht en dus niet meer verkrijgbaar. Regelmatig is er nog vraag naar “It Boereboek”. Wij overwegen een 4e druk van dit boek, mits er genoeg zekerheid is over de afname van het boek. Mocht u belangstelling hebben dan kunt u zich melden bij voorzitter Jochum Dijkstra, liefst via zijn e-mailadres: jochumdijkstra@chello.nl of per telefoon nr. 381483.
2. “Himster Pearels” (2009). Een mooie beschrijving van Kortehemmen. Ook dit boekje is uitverkocht. 3. “Bylden út de skiednis fan Boarnburgum” (2015). Een prachtig boek over het ontstaan en de ontwikkeling van Boornbergum (tweetalig). Van dit boek is een 2e druk gemaakt. Hiervan is nog een beperkt aantal in voorraad. De verkoop vindt uitsluitend plaats via Restaurant Het Spijshuys. Het kost € 22,00. 4. In 2018 is het boek "Winkels yn Boarnburgum" verschenen. Dit boek beschrijft de middenstand van het dorp in de 20e eeuw. Dus niet alleen winkels maar ook andere bedrijfsmatige activiteiten in het dorp."
Terug naar bovenDorpsanalyse
"Voor u ligt de Dorpsanalyse van Boornbergum: het grootste dorp van de gemeente Smallingerland met tegen de 1.800 inwoners, plus nog ca. 230 in buurdorp Kortehemmen, dat in de praktijk door Dorpsbelang en de bewoners ook tot het dorp wordt gerekend. Deze dorpsanalyse is gemaakt door de opbouwwerkers van Maatschappelijke Onderneming Smallingerland (M.O.S.) in opdracht van Dorpsbelang en de gemeente Smallingerland. Dorpsbelang had behoefte aan nieuwe input vanuit het dorp om hun taak weer helder te krijgen. De vorige dorpsvisie is verouderd. De plannen in de vorige dorpsvisie zijn behaald en deels ingehaald door de tijd. Daarnaast merkte het bestuur op, dat ondanks de groei van het dorp met ruim 16 procent in de afgelopen tien jaar, het aantal leden van de vereniging afnam. Ook het contact met nieuwe bewoners verloopt anders dan gewenst. Om een zo objectief mogelijk beeld te krijgen van wensen en ideeën vanuit het dorp is besloten het gehele onderzoek voor de analyse over te laten aan het opbouwwerk van de M.O.S.. Uiteraard is de gekozen methodiek en het gewenste resultaat in overleg met het Dorpsbelang bepaald.
Het opbouwwerk maakt jaarlijks voor de gemeente een dorp-, wijk- of doelgroep analyse. Dat is vastgelegd in de zogenoemde productafspraken, in het contract tussen gemeente Smallingerland en de M.O.S.. Voor het dorpsbelang betekent dit dat er geen kosten zijn om de expertise van het opbouwwerk van de M.O.S. in te zetten. Het dorpsbelang heeft wel budget vrij gemaakt om voor de deelnemende bewoners een attentie te regelen bij de plaatselijke bakker. Voor de analyse is naast een feitelijk onderzoek, van cijfers en feiten, een belevingsonderzoek gedaan. Hiervoor is de methodiek Huiskamergesprekken gebruikt. Aan alle dorpsbewoners is gevraagd om mee te doen. Dit heeft geresulteerd in tien huiskamergesprekken met totaal zestig bewoners, waaronder een aantal basisschoolleerlingen. Het jongerenwerk van de M.O.S. heeft een gesprek gevoerd met jongeren in de jeugdsoos. De verengingen zijn als groep ook vertegenwoordigd. De gesprekken zijn gevoerd en genotuleerd door twee opbouwwerkers per gesprek. Naast alle bewoners zijn ook professionals, werkzaam in het dorp, gevraagd om input. Er is gesproken met de huisartsen, wijkverpleegkundigen, basisschooldirecteuren, dominees, woningbouwcorporaties, peuterspeelzaalleidsters, dorpsagent en regiomanager van de gemeente. Ook deze input is verwerkt in de analyse.
In de dorpsanalyse wordt per leefgebied beschreven wat bewoners hierin opvalt, zowel positief als negatief. Vervolgens is per leefgebied aangegeven welke kansen de bewoners en professionals zien. Deze leefgebieden worden door het opbouwwerk van de M.O.S. gebruikt en zijn afkomstig uit de leefgebiedenwijzer van Movisie. De leefgebiedenwijzer gaat uit van leefgebieden die voor ieder mens relevant zijn en nauw met elkaar samenhangen. Het gaat om de volgende zeven leefgebieden: - zingeving; - wonen; - financiën; - sociale relaties; - lichamelijk gezondheid; - psychische gezondheid; - werk/activiteiten.
Conclusies. Het dorp Boornbergum heeft de kenmerken van alle vijf vormen van het platteland. Zowel het elitaire, de gesloten, het woon-, het stads- als het dorpse platteland zijn in het dorp en buurdorp Kortehemmen terug te vinden. Door deze kenmerken ontbreekt het aan verbinding in het dorp. Door de scheuring van de kerk en de nieuwbouw die aan één kant van het dorp gesitueerd is, voelen bewoners zich niet met elkaar verbonden. Bewoners geven aan dit te missen. Tijdens het driejaarlijks terugkerende gezamenlijke dorpsfeest lijkt deze scheiding minder sterk te zijn en beleven de bewoners het dorp meer als een eenheid. Gezien de verschillende karakters die passen bij de verschillende dorpsvormen, is het wenselijk te kijken naar gezamenlijke en verbindende initiatieven.
Het verkeer en dan met name de splitsing Nijewei, Easterbuorren en Westerbuorren wordt door iedereen benoemd als problematisch. Voor de straten geldt dat men de inrichting en het gebruik ervan onveilig vindt. Dit wordt versterkt door het te snel rijden van het normale verkeer en het grote en hardrijdende landbouwverkeer. Schoolgaande kinderen geven aan dat het zicht vanaf de zijstraten slecht is. Hierdoor voelen zij zich onveilig wanneer zij van en naar school gaan. Het dorp met zijn verenigingen krijgt onvoldoende gehoor bij de gemeente. Plannen voor ontwikkelingen en nieuwe initiatieven krijgen geen vervolg. De relatie met de gemeente moet verbeteren en de gemeente moet zich realiseren dat het dorp dorp wil blijven en daarmee ook voorzieningen in stand wil houden en daar niet voor wil uitwijken naar Drachten. De sportverenigingen en de scholen hebben te kampen met terugloop. Bewoners wensen voorzieningen in het dorp te behouden. Dorpsbelang heeft middels deze analyse het voortouw genomen om een nieuwe visie op haar taken te maken. In 2017 zal duidelijk worden welke koers Dorpsbelang gaat volgen.
Aanbevelingen. 1. Om de samenhang tussen de bewoners te versterken is op de volgende onderwerpen goede samenwerking mogelijk. Dit zijn: - het verbeteren van de verkeersveiligheid, met name waar de kinderen oversteken naar de scholen; - de speelvoorzieningen in het dorp; - de inrichting van de openbare ruimte. 2. Het organiseren van een G100 zou de basis kunnen vormen om te ontdekken waar en op welke manier samenwerking binnen het dorp kan plaatsvinden en welke inzet dat vraagt van Dorpsbelang richting de gemeente. G100 is een methodiek waarbij iedereen meedoet en nadenkt over de toekomst van het dorp. Het is een vorm van samenwerking waarbij alle verschillende partijen een gezamenlijk plan maken voor hun dorp. Bewoners geven aan het gevoel van eenheid in het dorp te willen versterken.
3. Het ouderenwerk van de M.O.S. en de wijkverpleegkundigen van Thuiszorg De Friese Wouden onderzoeken gezamenlijk of er voldoende draagvlak/behoefte is voor een Gastendag+. 4. Het jongerenwerk van de M.O.S. onderzoekt de wensen van de jongeren ouder dan 16 jaar en gaat met hen in gesprek over mogelijkheden. 5. Duurzaamheid is een actueel thema wat in het dorp leeft waar bewoners nog geen initiatief op hebben genomen. Het is de moeite waard wensen en mogelijkheden te onderzoeken en bewoners aan te moedigen hiermee aan de slag te gaan. 6. De leegstaande kavels bieden een mogelijkheid deze een (tijdelijke) andere invulling te geven. Bewoners hebben als voorbeeld een speelveld, natuurgebied of wandelpaden genoemd. 7. Mogelijkheden onderzoeken voor een Integraal Kind Centrum en/of een Multifunctioneel Centrum is wenselijk om voorzieningen te behouden en eventueel uit te breiden met meer kansen en mogelijkheden voor het dorp en de omliggende regio." Aldus enkele citaten uit de Dorpsanalyse Boornbergum - Kortehemmen (2016).
Terug naar boven- Boornbergum heeft 1 rijksmonument, zijnde de Hervormde (PKN) kerk.
- Boornbergum heeft 4 gemeentelijke monumenten, zijnde de Gereformeerde kerk (Easterbuorren 52) uit 1911, de naastgelegen pastorie op nr. 50 uit 1894, het woonhuis met depot CAF op nr. 96, en het landabeidershuisje/keuterij op Westerbuorren 35.
- De Hervormde (PKN) kerk (Westerbuorren 11) is gebouwd in 1734. De kerk verrees op de fundamenten van een tufstenen voorganger, waarvan de klokkentoren met zadeldak op 5 december 1733 deels was ingestort. Het huidige kerkgebouw is van het type zaalkerk. Het heeft een interieur met onder meer enkele eeuwenoude grafzerken, een 17e-eeuwse preekstoel, een in 1614 vervaardigde koperen doopschaal en een in 1925 door de firma Bakker en Timmenga (Leeuwarden) gebouwd orgel. De kerk valt onder de Protestantse Gemeente Boornbergum - Kortehemmen, die in beide dorpen een kerk heeft. De kerkdiensten wisselen wekelijks tussen beide kerken.
- In 1878 komt er op Easterbuorren 50 het Gereformeerd Evangelisatielokaal Bethel, tot de instituering, in 1893, van de lokale Gereformeerde Kerk. In 1911 is het pand gesloopt en opgevolgd door de Gereformeerde kerk op nr. 52. In de tuin van de huidige pastorie op nr. 50 is nog een restant van het gebouw Bethel aanwezig. Na de vorming van de Protestantse Kerk Nederland (PKN)-gemeenten zijn enkele Gereformeerde kerkgemeenten niet meegegaan naar de PKN. Zij vormden de Voortgezette Gereformeerde kerken in Nederland, waaronder vGK Boornbergum. Wegens groei van deze gemeenschap is in 2008 een aantal nevenruimten bij de kerk gebouwd.
Terug naar boven- De Activiteiten Commissie Boornbergum organiseert o.a. Sinterklaas, de Spelweek en andere activiteiten voor jongeren.
- Spiker Festival (maart, in 2020 voor de 9e keer).
- Begin april organiseert Dorpsbelangen jaarlijks de Himmeldei (schoonmaakdag). Inwoners trekken dan door het dorp om op te ruimen wat er op te ruimen valt. Doorgaans valt de oogst erg mee. De volwassenen doen het dan ook vooral om de jeugd bij te brengen dat ze hun omgeving netjes moeten houden en geen afval op straat moeten gooien.
- 1x in de 3 jaar is er een Dorpsfeest in Boornbergum en Kortehemmen (gedurende 4 dagen half juni). De laatste keer was in 2018, dus de eerstvolgende keer is in 2021.
- Muziekkorps Looft den Heer organiseert jaarlijks op een zaterdag in de 1e helft van december de Kerstmarkt. De entree is gratis, de erwtensoep is warm, en de kerststukjes zijn met liefde door de leden gemaakt.
- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJsclub Foarút Boarnburgum & Omkriten.
Terug naar bovenKabouterpad
De kleuters uit Boornbergum kenden het al, en sinds juli 2021 kunnen ook anderen kennismaken met het verscholen Kabouterpad. Op vrijdag 2 juli was de officiële onthulling van de entree van het spannende pad: een sculptuur van twee kabouters en een bankje. Op het bankje wijst de naam Kabouterpad met een pijl naar de ingang. Het kunstwerk is gemaakt door lokale kunstenaar Rolf Doderlein de Win en is mogelijk gemaakt met financiële steun uit de nalatenschap van inwoner Gerrit Koopman. De entree van het Kabouterpad is in overleg met omwonenden geplaatst op een aangrenzend stukje land, beschikbaar gesteld door de familie Meijer. Het pad loopt door het bos van Staatsbosbeheer; in het najaar van 2020 zijn de paden vernieuwd en sindsdien woont er een tweede kaboutervolkje, gemaakt door Froulien Duursma. Er zijn plannen voor nieuwe spelletjes om het pad nog aantrekkelijker te maken.
- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Boornbergum, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Boornbergum en Kortehemmen.
- Nieuws: - Dorpskrant de Boarnhimster Bining verschijnt 4x per jaar en wordt gratis huis-aan-huis bezorgd. Via de link is de dorpskrant ook online te lezen (ook oudere nummers).
- Belangenorganisatie: - "Dorpsbelangen Boornbergum - Kortehemmen stelt zich ten doel de belangen van de genoemde dorpen en die van haar inwoners te behartigen in de meest brede zin des woords. Dit doet de vereniging overigens al vanaf 1902! Naast de gebruikelijke taken van de bestuursleden worden de overige taken onderling verdeeld, zoals: ruimtelijke ordening, waaronder verkeer, dorpsvernieuwing en bestemmingsplannen en de dorpsvisie vallen; pr en communicatie, waaronder de dorpskrant, de website en de contacten met de pers vallen; sociale zaken. Hieronder vallen jeugd en jongeren (soos en ontmoetingsvoorzieningen), ouderen (woonvorm) en contacten met andere verenigingen en besturen in de beide dorpen. Het gaat soms om grote zaken die op het vlak liggen van de Ruimtelijke Ordening, veel overleg met gemeente en soms met provincie, of om kleinere zaken, zoals een ballenvanger op het trapveldje voor de jeugd. Ook veel van wat zich daartussen afspeelt passeert de bestuurstafel. Ongeveer 95% van de inwoners van de genoemde dorpen is lid van de vereniging.
Dorpsbelangen hecht aan een goed contact met de inwoners en de raadsleden/gemeentebestuurders op het gemeentehuis. In ca. 2012 is door Dorpsbelangen dorpskrant De Boarnhimster Bining opgericht - nu een zelfstandige stichting - waarin regelmatig nieuws en feiten over diverse onderwerpen worden belicht. Naast een gratis huis-aan-huis bezorging in Boornbergum en Kortehemmen krijgen de raadsleden en gemeentebestuurders ieder een exemplaar. We merken dat de krant goed wordt gelezen. Dorpsbelangen verwoordt zich het beste in de term ‘leefbaarheid’. Wij werken volop om deze term ten volle te laten gelden voor de beide dorpen. Dat alle mensen: ouderen, volwassenen en kinderen met plezier wonen in de beide dorpen. Dat er wordt gegroet op straat en dat de verenigingen bloeien door het werk van vele vrijwilligers. Kortom werken naar een pluriforme gemeenschap waar een zekere mate van onderling respect en saamhorigheid heerst."
- Dorpshuis: - Doarpshûs 't Bynt is de ontmoetingsplek voor alle inwoners van Boornbergum en omstreken. Het doarpshûs neemt een bijzondere plaats in binnen de gemeenschap. Zo is het doarpshûs een ontmoetingscentrum voor een aantal verenigingen en clubs uit het dorp en de omliggende regio. Daarnaast is het een gelegenheid voor zeer afwisselende activiteiten zoals bruiloften, recepties, jubilea, vergaderingen, feestavonden en uitvaarten. Het dorpshuis is makkelijk bereikbaar, multifunctioneel en sfeervol. Bovendien vind je er voldoende gratis parkeergelegenheid direct voor de deur.
- Onderwijs en kinderopvang: - Daltonschool De Finneblom. - Basisschool By de Boarne. - Vandaag BSO. - "Oink! - De Earste Wjuk ligt in het hartje van Boornbergum en heeft sinds 2010 de beschikking over een nieuw aangebouwde vleugel van dorpshuis It Bynt. De Earste Wjuk heeft een eigen ingang aan de Ds. van Apeldoornwei. Gedurende vier dagdelen kunnen maximaal 16 peuters hier onder begeleiding van juf Betty en juf Harriët naar hartelust spelen, knutselen en zingen. Peuteropvang De Earste Wjuk heeft voor het spelen een ruim lokaal met frisse kleuren en verschillende speelhoekjes. Natuurlijk kan er ook fijn buiten gespeeld worden op onze buitenspeelplaats met een speelhuisje, glijbaan en zandbak. Lekker spelen voor later! Om de verschillende ontwikkelingen van de kinderen spelenderwijs te stimuleren is het ‘spelen voor later’ voor ons een belangrijk uitgangspunt. We werken met verschillende thema’s die aansluiten op de interesses van de kinderen."
- Jeugd: - Stichting Jeugdsoos Boornbergum heeft een eigen ruimte voor de jeugd, boven de dokterspraktijken aan de rechterkant van het Bynt. In de soos kun je lekker even met je vrienden zitten, tv kijken, met de spelcomputer spelen, muziek luisteren, en lekker praten over van alles. De soos is bijna iedere vrijdag open van 19.00-21.30 uur. En als het gezellig is langer.
- Muziek: - Fanfarekorps Looft den Heer is opgericht in 1911 en heeft ca. 40 leden. Naast de optredens organiseren ze door het jaar heen ook diverse evenementen en acties, zoals de Boekenmarkt, de Kerstmarkt en de Anjercollecte.
- Hou je van zingen en zit je in groep 3 t/m 8 van de basisschool of in de eerste klassen van het VO? Kom dan lekker meezingen bij Kinderkoor The Young Source! Je bent van harte welkom om eens te komen kijken of het ook iets voor jou is. Ze oefenen in de Hof bij de Gereformeerde Kerk op donderdagavond van 18.30-19.15 uur.
- Sport: - SC Boornbergum '80 heeft afdelingen voor voetbal, volleybal, tennis en gymnastiek. Sport kent in het dorp een lange historie. Al in het verre verleden waren er verenigingen voor gymnastiek, trampolinespringen, korfbal en voetbal. In 1918 is de korfbalvereniging opgericht. Decennia lang is ODA een heel actieve vereniging in het dorp geweest. Bij dorpsfeesten met praalwagens, en speciaal de grote evenementen van de Korfbalseries. De lokale Series waren in de wijde omtrek bekend, er werd door teams uit het hele land gespeeld. In 1945 is voetbalvereniging Op Nij Foriene (ONF) opgericht, dit was een zondagsploeg. In 1964 volgt de zaterdagvereniging Zaterdag Voetbal Boornbergum (ZVB). Jarenlang spelen beide verenigingen letterlijk en figuurlijk gebroederlijk naast elkaar.
Eind jaren zeventig bijkt het lastig om alle verenigingen naast elkaar draaiende te houden, vooral op het vlak van bestuur en financiën. Daarom zijn in 1980 de voetbalverenigingen ONF en ZVB samen met korfbalvereniging ODA, gymnastiekvereniging UDA, de volleybalvereniging en de tennisvereniging gefuseerd tot SC Boornbergum '80. De 5 kleuren in het huidige embleem verwijzen naar de clubkleuren van de fusieverenigingen. In 1983 verhuist het sportterrein vanaf de nu Tymen de Boerwei naar de huidige locatie De Kampslach aan de Jouke Jochemswei. Hier zijn twee wedstrijdvelden en een trainingsveld (voetbal) en twee tennisbanen - all weather - gesitueerd. Daarnaast is er een gezellige kantine. Gymnastiek vindt plaats in het gymnastieklokaal aan de Tymen de Boerwei. Korfbalvereniging ODA is later opgegaan in korfbalvereniging Altijd Kwiek van buurdorp De Veenhoop, waar een prachtig nieuw korfbalveld is gerealiseerd. De volleybalvereniging is in 2007 samen met de volleybalvereniging uit Nij Beets opgegaan in fusievereniging ODS in Beetsterzwaag. De voetbalafdeling kent tot op heden een zaterdag- en een zondagcompetitie.
- Zorg: - Zorgboerderij De Vonk in Boornbergum biedt haar deelnemers dagbesteding en werk. Werk geeft ritme, biedt structuur en herstelt de eigenwaarde. Dagbesteding en werk is plezierig, omdat het afleidt van de dagelijkse beslommeringen. Daarnaast wordt men niet aangesproken op onmogelijkheden, maar op mogelijkheden. Verder biedt De Vonk culturele activiteiten en educatie aan. De Vonk hanteert het uitgangspunt van kleinschalige opvang en begeleiding, om op deze wijze kwaliteit te waarborgen. Met name cliënten waarbij activerende of ondersteunende begeleiding geïndiceerd is, vinden hun plek op De Vonk: cliënten met een licht verstandelijke beperking; jong dementerenden; licht dementerende ouderen; cliënten met psychiatrische problematiek; langdurig werklozen / arbeidsongeschikten; mensen die in aanmerking komen voor een reïntegratie traject.
Door middel van zinvolle dagbesteding wordt op systematische wijze toegewerkt naar: het (her)winnen van zelfvertrouwen; het hervinden van dagritme en structuur; het ontlasten van familieleden; het verhogen van welzijn; het in stand houden en ontwikkelen van netwerken; (leren) samenwerken; voorbereiding op een nieuwe baan; last but not least: weer plezier ervaren in het leven.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Boornbergum, met foto's van de grafzerken.
Reactie toevoegen