Borkeld

Plaats
Buurtschap
Rijssen-Holten Hof van Twente
Twente Salland
Overijssel

Borkeld

Terug naar boven

Status en ligging

Borkeld is een uitgestrekte buurtschap en natuurgebied van 600 hectare, dat onder 3 kernen en 2 gemeenten valt in de provincie Overijssel, in deels de streek Twente, deels de streek Salland; het ligt ten zuidoosten van Holten, ten zuidwesten van Rijssen (beide gemeente Rijssen-Holten) en ten noorden van Markelo (gemeente Hof van Twente) en is dus, ook voor de postadressen, verdeeld over deze 3 kernen. Het gelijknamige bungalowpark valt onder Holten, het natuurgebied (met name het Elsenerveld en Elsenerveen) valt onder Markelo. De grens tussen de gemeenten Rijssen-Holten en Hof van Twente loopt hier langs de A1; ten noorden is gemeente Rijssen-Holten, ten zuiden is gemeente Hof van Twente.

Terug naar boven

Naam

Spelling
Over het algemeen zien wij de buurtschap in bronnen weergegeven als Borkeld en het natuurgebied als De Borkeld.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het Rijssense deel van dit gebied was oorspronkelijk een veengebied, waar sinds de 18e eeuw turf werd afgegraven voor brandstof. Dit was alleen onder voorwaarden toegestaan aan Rijssenaren. Inwoners van Holten groeven er echter ook clandestien turf, wat regelmatig leidde tot gemeentelijke 'burenruzies'. Nadere informatie over het turfgraven op de Borkeld.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Dienst Landelijk Gebied (DLG) heeft De Borkeld anno 2010 zodanig hersteld, dat het klaar is voor Natura 2000. Onder andere is 90 hectare landbouwgrond natuurrijp gemaakt. 105.000 kubieke meter fosfaatrijke landbouwgrond is afgevoerd. De landbouwgronden binnen het natuurgebied zijn rond 1985 in het kader van de ruilverkaveling Holten-Markelo grotendeels aangekocht. Het in 2011 opgestelde Natura 2000-beheerplan voor dit gebied heeft tot doel het oerlandschap van heide, jeneverbessen, hoogveen, vennen, bosjes, grafheuvels en nederzettingen te behouden.

Vooral de uitgebreide vegetatie van jeneverbesstruiken is bijzonder. Er is daarom bos gekapt om extra ruimte te maken voor heide en jeneverbes. Daarbij wordt met een machine de vruchtbare bovenlaag afgegraven. De oude laag met heidezaden komt dan weer boven, zodat ze kunnen ontkiemen. Dat is nauwkeurig werk; haal je te weinig grond weg, dan komt de heide niet op. Door een zorgvuldig beheer heeft Staatsbosbeheer een einde kunnen maken aan de vergrassing van de heide en kunnen ook zaailingen van jeneverbesstruiken weer uitgroeien. Elk jaar wordt de heide begraasd door een schaapskudde. Voor de nieuwe open gebieden worden Hereford-koeien ingezet, zodat de grond niet weer dichtgroeit met jonge bomen.

- Op de Borkeld, aan de zuidwestkant van Rijssen, is rond 2011 een nieuw natuurgebied met een oppervlakte van 158 hectare gerealiseerd. De natte robuuste ecologische verbindingszone vormt een verbinding tussen het Rijssenseveld en de Elsenerbeek, die eveneneens recent is aangelegd. De zone is onderdeel van het Landinrichtingsplan voor Rijssen.

Bij de aanleg van nieuwe natuur in natuurreservaat De Borkeld is in 2009 een boerendorpje uit de late Steentijd gevonden. Nadat de zwarte grond was verwijderd, werden door kleurschakeringen in de oorspronkelijke bodem van zand en leem de contouren van meerdere boerderijen zichtbaar. De bouwmaterialen waren weliswaar vergaan, maar de contouren van de boerderijen waren goed zichtbaar. In de late Steentijd (4000 tot 6000 jaar oud) vestigden mensen zich als boeren nadat ze voordien als jagers en verzamelaars hadden geleefd. Het nu gevonden dorpje behoort tot de oudste en gaafst teruggevonden boerennederzettingen van Nederland.

Het dorpje bestaat volgens de onderzoekers uit 5 tot 10 boerderijen. De constructie werd gemaakt van eikenhout, de wanden van takken die werden aangesmeerd met leem. Het dak bestond waarschijnlijk uit riet en takken. Ze werden gebouwd met toen nog stenen werktuigen. Die werktuigen zijn niet gevonden, wel potscherven. Bijzonder is dat op vrijwel dezelfde locatie gelijktijdig een boerennederzetting is gevonden uit de bronstijd (4000 jaar oud). Of de nederzettingen al die tijd bewoond zijn geweest is onduidelijk. Ten behoeve van toekomstig onderzoek is de vindplaats weer zorgvuldig afgedekt om beschadiging te voorkomen. In het gebied wil eigenaar Staatsbosbeheer een nieuw heideterrein laten ontstaan.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Kom naar Winterfair De Borkeld in Rijssen (do/vr/za in november) om daar te kijken, luisteren, ruiken, proeven en praten. Want de Winterfair staat niet alleen bol van de producten en diensten, maar ook van de lekkernijen en de gezelligheid. En neem je kinderen mee, want die kunnen daar hun hart ophalen aan leuke attracties en spelletjes. Ondertussen heb jij je handen vrij om de stands te bezoeken. Op het horecaplein kun je onder het genot van een hapje en een drankje even bijpraten met kennissen. Met elke euro die je op de Winterfair besteedt, lever je bovendien een bijdrage aan de begeleiding, dagbesteding en woongelegenheid van mensen met een beperking op de zorgboerderij waar de Winterfair gehouden wordt."

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- In natuurgebied De Borkeld lopen o.a. Herefordkoeien.

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisatie: - "Eigenarenvereniging De Borkeld behartigt de gemeenschappelijke belangen van de eigenaren van recreatiewoningen in dit gebied bij Holten. Het totale aantal recreatiewoningen in dit gebied is ongeveer 450. Wat wil de vereniging? De Eigenarenvereniging wil op vier belangrijke terreinen de volgende doelen nastreven: Leefbaarheid en duurzaamheid. De Borkeld is een puur recreatiegebied waar rust en natuur de kernwaarden zijn. Dat willen we graag zo houden. Milieu en veiligheid. Het gebied is een kwetsbaar bosgebied wat betreft brandveiligheid, afval en waterhuishouding. De vereniging streeft onder meer naar verhoging van de brandveiligheid, behoud van de waterfuncties, verbetering van de verkeersveiligheid en terugdringen van geluidsoverlast. Ruimtelijke ordening. Het gebied is onderdeel van een bestemmingsplan dat de komende jaren wordt herzien. Wij willen de gemeenschappelijke belangen van de eigenaren daarbij veiligstellen. Verkeer. In en om het gebied lopen verschillende wegen, zowel zandpaden als verharde wegen. Wij streven ernaar het gebruik van deze wegen in overeenstemming te laten zijn met de functie en met de omgeving, d.w.z. beperkte snelheid en aangepaste lay-out."

- Zorg en welzijn: - "In het mooie buitengebied van Rijssen vind je Zorgboerderij De Borkeld. Door in de buitenlucht, in een landelijke omgeving, de handen uit de mouwen te steken komen onze deelnemers tot rust. Maar ook binnen in onze boerderij hebben wij een aantal goede en leerzame activiteiten voor de mensen in petto. De sfeer op de boerderij is uitstekend, en er wordt goed gewerkt, maar er is ook ruimte voor ontspanning en gezelligheid. Er zijn volop mogelijkheden, van het verzorgen van onze dieren tot werken in de tuin, van aan de slag gaan in de kweekkas tot bezig zijn in ons activiteitencentrum De Hooiberg, waar een aantal verschillende cursussen en workshops worden gegeven.

Op het terrein van Zorgboerderij De Borkeld staan 2 hoofdgebouwen. 1 ervan wordt verhuurd aan stichting Siloah. De deelnemers van deze stichting maken gebruik van een deel van de faciliteiten op het terrein. Het tweede hoofdgebouw op het terrein is Activiteitencentrum de Hooiberg. Wij als bestuur, begeleiders en vrijwilligers staan klaar voor mensen met een beperking en ouderen die niet meer werkzaam (kunnen) zijn in het arbeidsproces. Maar ook voor ouderen en jongeren, die enige "ontzorging" nodig hebben. Wij zijn een zorgboerderij met een christelijke identiteit en bieden deze mensen graag een zinvolle dagbesteding. Wij wensen ieder mens een zinvol levensdoel. Daarom begeleiden wij onze deelnemers op een positieve, persoonlijke en zorgzame wijze naar het ontwikkelen en bereiken van dit doel. Door ze in contact te brengen met anderen zorgen wij dat onze deelnemers nieuwe en inspirerende ervaringen opdoen. Talenten bloeien op en het welbevinden van onze deelnemers wordt bevorderd. De activiteiten die wij hierbij aanbieden kenmerken zich door creativiteit."

Reactie toevoegen