Status

- Borssele is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zuid-Beveland, gemeente Borsele. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1969.

- Wapen van de voormalige gemeente Borssele.

Naam

Spelling
Voor alle duidelijkheid (opdat je zeker weet dat het geen tikfout is van ons): de plaatsnaam wordt met 2 s'en gespeld (Borssele), de gemeentenaam is met 1 s (Borsele).

Oudere vermeldingen
976 Brumsale, 1003 Brumsela, 1249 Bersele, 1296 Borselen.

Naamsverklaring
Bevat als grondwoord sele, ontstaan uit het Germaanse sali* 'hoeve met grote hal'. Voor het eerste deel wordt gedacht aan brum* (ontstaan uit brim*), 'rand, oever', vergelijk het Nieuwengelse brim. Zie ook Brummen.()
* Gereconstrueerde vorm.

Naam komt ook elders voor
Het Huis te Borssele staat niet in dit dorp maar in ‘s Gravenhage, aan het Voorhout.

Ligging

Borssele ligt ZO van Middelburg en Vlissingen, in het ZW van Zuid-Beveland en grenst in het Z aan de Westerschelde en in het N aan industriegebied het Sloe.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Borssele, die slechts het dorp omvat, 116 huizen met 819 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 600 huizen met ca. 1.500 inwoners.

Geschiedenis

Borssele is een voormalig eiland, dat reeds in de 7e eeuw wordt genoemd, en de dorpen Coudorpe, Ellewoutsdijk, Everinge, St. Katrijn, Monster, Oostkerk, Westkerk, Te Wijk en Wolfartsdorp bevatte. Het was een baronie en het oorspronkelijke stamgoed van de Heeren van Borssele, die een grote invloed hadden in de provincie. De eerst bekende Heer van dit geslacht was Lippold of Leupold, die van Keizer Lodewijk de Vrome de opdracht kreeg om Zeeland tegen de Noormannen te beschermen. Daartoe kreeg hij een gebied op Zuid-Beveland, dat Borssele-beoosten-vijfzode werd genoemd. Hij jaagde de Noormannen in 838 het land uit. Het oorspronkelijke dorp is in 1530 in de Schelde verdwenen. Het bleef een eeuw lang onder water. Het plan waarnaar het dorp in 1616 is herbouwd is streng rechthoekig en is gemaakt door dijkgraaf Cornelis Zoetwater (en niet Simon Stevin zoals volgens een hardnekkig misverstand de ronde doet).

Bezienswaardigheden

- Borssele heeft 24 rijksmonumenten.

- Borssele heeft 1 gemeentelijk monument.

- Hervormde (PKN) Kleine Kerk (Plein 66) uit 1851. Het eenklaviers orgel, met vurenhouten orgelkas, is in 1903 vervaardigd door C.B. Adema & Zonen (Leeuwarden).

- Door de fusie tot PKN is in de Gereformeerde kerk (Westsingel 23) uit 1846 op 30-10-2005 de laatste dienst gehouden. De Hervormde kerk is de PKN-kerk geworden. De Gereformeerde kerk verkeerde in matige staat. Een restauratie zou de kerkelijke gemeente veel geld kosten. De kerk is verkocht, vervolgens gerestaureerd en herbestemd tot woning. Het uiterlijk is onveranderd gebleven.

- De huidige kerk van de Gereformeerde Gemeente (Oostsingel 21) is gebouwd in 2000 en staat tegenover de vroegere kerk van de Gereformeerde Gemeente uit 1914 op nr. 14. Het kerkgebouw biedt plaats aan 500 personen. Door het weghalen van een schuifwand kan een zaal met 125 zitplaatsen hieraan worden toegevoegd. Architect van het complex, dat bestaat uit kerkzaal, consistorie, bijzaal met keuken, bibliotheek en opbaarruimte, is J. Fierloos uit Goes. Een groot deel van de bouwwerkzaamheden is verricht door leden van de gemeente. Daardoor is de aanneemsom beperkt tot 3,5 miljoen gulden, inclusief de aanleg van een parkeerterrein en de aanschaf en restauratie van een orgel. Het oude kerkgebouw is verkocht. Het orgel is afkomstig uit Engeland en is in 1870 gebouwd door Abbot & Smith.

- Korenmolen De Hoop en Verwachting is in 1714 gebouwd in opdracht van de stad Goes, nadat de voorganger, waarschijnlijk een standerdmolen, was omgevallen. De molen blijft particulier bezit tot 1976, als de toenmalige eigenaar bij een ongeval op het molenerf om het leven komt. De gemeente koopt de molen in 1980 en laat hem in 1984/1985 restaureren. Het gevlucht van de molen is Oudhollands. De Hoop en Verwachting is maalvaardig en is 's zaterdags van 13.00-16.00 uur en op afspraak te bezoeken.

- De terp, de ‘Berg van Troje’, waarop het stamslot van de Heren van Borssele stond, is bewaard gebleven. Er zijn sporen van een 13e-eeuwse donjon aangetroffen. Mottekasteel Slot Troje, het stamslot van de Heren, verloor rond 1330 haar verdedigingsfunctie, maar zes eeuwen laten wisten de Duitse bezetters wel raad met de Berg. Zij bouwden vijf bunkers in en om de berg en vestigden er het hoofdkwartier van de 1e Abteilung Artillerie-Regiment. Dit vormde de vuurlinie voor de verdediging van de Westerschelde.

- In de omgeving vele rijke boerenhofsteden.

Landschap, natuur en recreatie

- Speeltuin Kindervreugd is in 2010 helemaal vernieuwd met heel veel nieuwe en uitdagende speeltoestellen voor kinderen van 1 tot 15 jaar.

- 't Sloe is een in 2003 aangelegd natuurgebied tussen het dorp Borssele en het oprukkende industriegebied van Vlissingen met als belangrijkste blikvanger de kerncentrale. Aan de rand van het industriegebied wordt een bosgordel ontwikkeld waardoor vanuit het natuurgebied de industriële bouwwerken minder zichtbaar zijn. Het gebied, met struinroutes en vogelkijkscherm, wordt beheerd door Natuurmonumenten.

- De Kaloot is een natuurgebied van ca. 25 hectare, gelegen W van Borssele, naast de kerncentrale. Vereniging 'Red de Kaloot' voert al sinds ca. 2000 actie om het natuurgebied te redden en te voorkomen dat het wordt opgeofferd aan plannen van havenbedrijven en de provincie Zeeland voor de aanleg van een containerkade. Naar de mening van 'Red de Kaloot' zijn er voldoende alternatieven elders. In het Sloegebied liggen stukken grond aan de haven al 40 jaar ongebruikt, zo stelt de organisatie. De Kaloot kent bijzondere waarden die vrijwel niet te compenseren zijn, stelt 'Red de Kaloot'.

Het gebied herbergt het diepste gat van Nederland; 65 meter diep vlak voor het puntje van de Noordnol. Daar spoelen fossiele haaientanden en schelpen uit, die met de ebstroom op het strandje worden gebracht. Er groeien jonge duinen omdat het zand dat met de zuidwestenwind van de platen waait er kan blijven liggen. Verder groeien er zeldzame planten en paddenstoelen. Dat komt door het glauconiet, afkomstig uit afzettingen uit het mioceen en plioceen, 20 tot 2,5 miljoen jaar geleden. - Filmpje over De Kaloot.

- De Westendese Weel is een overblijfsel van een oude zeearm.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Borssele, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Borssele (online te bestellen).

Links

- Algemeen: - Site van en over Borssele.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsraad Borssele behartigt de belangen van het dorp en zijn inwoners. In de dorpsraad komen zaken aan de orde als verkeersveiligheid, leefomgeving, lokale evenementen, etc. De dorpsraad vergadert 10 maal per jaar; daarnaast wordt jaarlijks de jaarvergadering gehouden, waarin het gevoerde beleid en de plannen voor de toekomst worden toegelicht en besproken. Als Inwoner ben je als gast altijd welkom op de bijeenkomsten van de dorpsraad en je inbreng is zeer welkom. Liefst tevoren aanmelden op ons e-mailadres."

- Dorpshuis: - Dorpshuis Vijverzicht.

- Onderwijs en kinderopvang: - De Ds. G.H. Kerstenschool in Borssele is opgericht in 1913 en is een christelijke basisschool op reformatorische grondslag. Sinds 2008 zijn ze gehuisvest in een ruim en functioneel gebouw aan de Cleeuwendamme. - De Franck van Borsseleschool is een kleinschalige school, onderdeel van Brede School Assenburgh. Hierin zijn ook de peutergroep en de buitenschoolse opvang van Kibeo gehuisvest en een fysiotherapiepraktijk. De school heeft 5 leslokalen en een ruime centrale hal. De kleuters hebben een eigen hal en speellokaal en eigen afgeschermd schoolplein. De midden- en bovenbouw hebben ook hun eigen speelplein. Zo is er voor ieder kind een prettige speelplek.

Een omgeving waarin je je draai hebt gevonden, heeft duidelijk z'n uitwerking op je leerresultaat. Voel je je thuis en heb je het naar je zin, dan leer je met plezier en krijg je de stof sneller onder de knie. Wat daarbij het beste werkt is een structuur van rust en regelmaat. De schooltijden zijn dan ook elke dag van de week hetzelfde. De kinderen eten tussen de middag kosteloos gezamenlijk met de leerkracht in de klas op school. Tot 14.00 uur is er lestijd, daarna bieden ze aansluitend leuke, leerzame en uitdagende workshops bij Talent voor de Toekomst aan. Zo verbinden ze de binnenschoolse en buitenschoolse activiteiten, wat de ontwikkel- en leerresultaten ten goede komt.

- Jeugd: - Jeugdnetwerk Borssele organiseert door het jaar heen diverse activiteiten voor de jeugd in het dorp.

- Sport: - "Sport Vereniging Borssele (SVB) is opgericht voor en door de inwoners om de beoefening van verschillende sportactiviteiten mogelijk te maken. Clubhuis Troyehonk is recentelijk opnieuw ingericht en de ideale pleisterplaats na een goede training. De vereniging biedt allerlei soorten sport en beweging zoals Total Body Fit, Fit4Kids, Fit4Teenz, Peuterpret, Pilates en Ouderen in Beweging."

- "Van 1929 tot en met 1937 was er reeds een voetbalploeg in Borssele, onder de naam Zwart Wit (naar alle waarschijnlijkheid hebben wij hier ook onze clubkleuren aan te danken). Zwart Wit was in die tijd geen lid van een voetbalbond maar speelde alleen “wilde wedstrijden”, wat te vergelijken is met de huidige zomeravondcompetitie. Het enige verschil was dat deze wedstrijden het gehele jaar door plaatsvonden en op zaterdag werden gespeeld. Als tegenstanders fungeerden diverse ploegen uit de Zak van Zuid-Beveland. De thuiswedstrijden werden tussen 1929 en 1933 afgewerkt op de wei achter d’n Oeve van de familie Nijsse aan de Jurjaneweg (Kwekerij Sluishoek). Er waren hier geen sanitaire voorzieningen en het omkleden gebeurde gewoon in de open lucht. Voor iedere wedstrijd moesten de koeienvlaaien die in overvloedige mate aanwezig waren van het veld worden verwijderd.

In 1933 verplaatste het speelveld zich naar Pier van den Dries aan de kruising Jurjaneweg/Lange Zuidweg waar nu de boomgaard van Piet van ’t Westeinde staat. De veldhuur die Pier vroeg bedroeg 1 doos sigaren per jaar, iets waar de penningmeester heden ten dage alleen maar van kan dromen. Hier werd maar een jaar gespeeld omdat achter de molen tussen de boerderij van Quist en de watergang in die tijd een prachtig vlak en groot weiland beschikbaar was. Het enige nadeel hierbij was dat er in die tijd nog geen ballenvangers waren en dat de bal dus keer op keer uit de watergang gevist moest worden (reserveballen waren toen nog niet beschikbaar). Maar ook hier werd niet langer dan 1 jaar gespeeld, men had kennelijk toch steeds meer de drang om zo dicht mogelijk bij huis te voetballen. Consequentie: het volgende veld werd betrokken en wel bij de boerderij van Piet Dekker aan de Monsterweg. Na ook hier een jaar gespeeld te hebben, is Zwart Wit in 1937 i.v.m. een tekort aan spelers opgeheven. In 1958 werd besloten tot de oprichting van voetbalvereniging v.v. Borssele. Hoewel de vereniging eigenlijk de naam Borsselse Voetbal Vereniging, afgekort B.V.V. droeg, kon dit geen doorgang vinden bij de KNVB. Dit omdat er reeds een club B.V.V./Verachtert uit Den Bosch bestond die in 1906 was opgericht."

- Zorg: - Zorgboerderij Chicken Fun ligt in het buitengebied van Borssele. De zorgboerderij biedt dagbesteding aan kinderen en (jong)volwassenen met Autisme Spectrum Stoornissen: ADHD, Asperger, PDD-NOS e.a. en licht verstandelijk gehandicapten. Op de boerderij bieden zij naast de dagelijks voorkomende werkzaamheden verschillende activiteiten aan, aangepast aan de mogelijkheden van de cliënten. Hun doel: aandacht voor de cliënt in een vertrouwde en veilige omgeving, die hem de kans geeft zich te ontplooien ondanks zijn ‘anders zijn’, want: door te aarden kom je tot leven en kun je groeien. Hun visie: respect voor elkaar en het anders zijn is hun uitgangspunt, want: ieder mens is uniek en heeft zijn eigen-aardigheden.

- Duurzaamheid: - "Tot en met 2023 sluit het 'Net op zee' drie nieuw te bouwen windgebieden voor de Nederlandse kust aan op het hoogspanningsnet. Naast Hollandse Kust (noord) zijn dit Borssele en Hollandse Kust (zuid). Tussen 2024 en 2030 worden Hollandse Kust (west), IJmuiden Ver en Ten Noorden van de Waddeneilanden aangesloten. Capaciteit van deze windgebieden samen: 7.000 Megawatt. De netaansluiting van het toekomstige Windpark Borssele is een hoogspanningsverbinding van 1400 megawatt (MW), die bestaat uit twee hoogspanningsverbindingen van elk 700 MW. Samen met de hoogspanningsverbindingen van de nieuwe windparken voor de Hollandse Kust gaat het tot 2023 in totaal om 3.500 MW. Dat is ongeveer evenveel als het jaarlijkse stroomgebruik van 3,5 miljoen huishoudens, bijna de helft van alle Nederlandse huishoudens. In totaal lopen er vier kabels via de Westerschelde naar het vasteland, waar ze vlakbij het bestaande hoogspanningsstation Borssele aan land komen. Daar worden ze met ondergrondse 220 kV-kabels aangesloten op het 380 kV-hoogspanningsstation."

- Waterschap Scheldestromen is een van partners in de Circulaire Innovatie Challenge die wordt georganiseerd door de Unie van Waterschappen. Het waterschap biedt twee van de winnaars de mogelijkheid om hun circulaire oeverproducten in de praktijk uit te testen. Dat zijn: Bureau Waardenburg met het product BESE-elements dat gemaakt is van aardappelzetmeel uit Zeeland. BESE-elementen bieden een tijdelijke structuur en bescherming voor de oeverbeplanting. Na een bepaalde tijd, wanneer de beplanting stevig genoeg is om de oevers ‘vast’ te houden, breken de elementen vanzelf af. NETICS met hun natuurvriendelijke oeverbeschoeiing van lokaal opgewerkte grond die verstevigd is met een zogeheten binder. Daardoor ontstaat een harde maar tegelijkertijd doorgroeibare toplaag die de oevers prima beschermt en plantengroei stimuleert. Beide testen zijn in augustus 2019 succesvol naast elkaar opgestart op de locatie Paardegatsewatergang bij Borssele. Gedurende twee jaar gaat het waterschap de beide toepassingen monitoren om te kunnen bepalen of opschaling daarna tot de mogelijkheden behoort. (bron Waterschap Scheldestromen)

- Veiligheid: - Brandweer Borssele.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Borssele.