Boschkens

Plaats
Buurtschap
Goirle
Hart van Brabant
Noord-Brabant

boschkens_villa_blanca.jpg

Landhuis "Villa Blanca" in buurtschap Boschkens (Tilburgseweg 176) is samen met de tuin een rijksmonument. Het huis is in 1915 gebouwd in neoclassicistische stijl, als buitenverblijf voor textielfabrikant Frans Mutsaers van Waesberghe uit Tilburg.

Landhuis "Villa Blanca" in buurtschap Boschkens (Tilburgseweg 176) is samen met de tuin een rijksmonument. Het huis is in 1915 gebouwd in neoclassicistische stijl, als buitenverblijf voor textielfabrikant Frans Mutsaers van Waesberghe uit Tilburg.

Boschkens

Terug naar boven

Status

- Boschkens is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, gemeente Goirle.

- De buurtschap Boschkens valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Goirle.

- De buurtschap Boschkens heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1936 Boschkers (dat moet een drukfout zijn, daar zal men Boschkens mee bedoeld hebben te spellen).

Naamsverklaring
Meervoud van boschke, verkleinvorm van bos 'hoog hout, geboomte'.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Boschkens ligt direct N van het dorp Goirle en direct Z van de stad Tilburg, tussen de Rillaerse Baan in het Z en de A58 in het N.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Boschkens omvat ca. 300 huizen met ca. 750 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- "Verscholen in de bossen achter de Dr. Keyzerlaan ligt een diepe kuil met aan de rand een Mariagrotje. In 1947 heeft Willy van Rooy met Ons Eyghen Lant het plan opgepakt om hier in navolging van Oisterwijk een openluchttheater aan te leggen. Hij verenigde de toneelverenigingen van Goirle en zamelde geld in bij de plaatselijke bevolking en fabrikanten. Er waren maar liefst 16.000 kruiwagens zand nodig om het openluchttheater mogelijk te maken. Er werd een decor gebouwd en banken geplaatst, die plaats boden aan 1300 toeschouwers. Het weer werkte niet mee en de samenwerking verliep niet zo soepel en de kaartjes waren duur (ƒ1,- tot ƒ2,50 p.p.). Dit betekende dat Goirle slechts van 1948 t/m 1951 een openluchttheater had. Misschien pakt iemand het weer op en kunnen we nog eens genieten van de “De vuurwolf”, het eerste toneelstuk dat hier gespeeld werd." (bron: Gôolse Geheimen) Zie ook de videoreportage van Gôolse Geheimen over het vroegere openluchttheater.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Wonen aan het bos met uitzicht op de snelweg
Waarom zouden we goed ontworpen woonwijken verstoppen achter geluidsschermen? Nota bene achter geluidsschermen die het landschap langs de Nederlandse snelwegen eerder vervuilen dan er een esthetische draai aan geven. Kan het niet anders? Kunnen de twee werelden voor en achter de schermen in een samenspel geen meerwaarde opleveren voor zowel de bewoners als de snelweggebruikers? Ja, dat kan. Wooncomplex Boschkens (gelegen in het N van Goirle, aan de weg Sporenring, direct Z van de A58) laat zien hoe. Een geluidskerende gevelwand verbindt hier de groene, rustige binnenwereld aan het bos met de hectische wereld van de 24-uurs dynamiek op de A58. Aan de zijde van de snelweg vormen grote bomen in bakken op pilaren een mooie blikvanger. Een geluidskerend wooncomplex als icoon.

Gevels keren geluid
In heel Nederland wordt het beeld langs de snelwegen gedomineerd door geluidsschermen in zeer diverse verschijningsvormen. De vormgeving en materialisering van deze beeldbepalende interventies zijn dikwijls niet gebaseerd op een landschappelijke en/of stedelijke onderlegger. Vaak zeggen de schermen ook niets over de wereld die er achter schuilgaat. Ze zijn anoniem. Zonder identiteit. Sterker nog, er bestaat een grote discrepantie tussen de wereld voor en de wereld achter het scherm. Met deze conclusie in gedachten heeft Buro Lubbers een innovatief concept ontwikkeld waarin landschap, stedenbouw en architectuur hun krachten bundelen tegen de geluidsoverlast van de snelweg A58. Bijzonder aan het proces is dat een bureau voor landschapsarchitectuur verstrekkende architectonische randvoorwaarden heeft geformuleerd alvorens de architect bij het project betrokken werd. Zo is het landschappelijk-architectonisch concept van Buro Lubbers verder uitgewerkt in samenwerking met Crepain-Binst Architecture en wonnen zij in 2003 de ontwerpwedstrijd voor het project Boschkens.

Ter hoogte van Tilburg en Goirle wordt de A58 gekenmerkt door een aantal iconen, zoals de twee zwarte torens van architect Jacq. De Brouwer, de weggebonden kunstwerken, de plas voor zandwinning met karakteristieke randbebouwing en het bebouwingsensemble van architect Storimans. Wooncomplex Boschkens voegt hieraan een nieuwe landmark toe. 700 meter lang en 14 meter hoog functioneren de achtergevels van 170 woningen als geluidsscherm. Doorgaans staan de woningen achter het scherm. Nu zijn ze het scherm.

Dit architectonische concept is gebaseerd op specifieke landschappelijke kenmerken van de plek: een noordzijde aan de snelweg, een zuidzijde aan het bos. Het uitgangspunt is geweest om de wereld achter en voor het geluidsscherm met elkaar te verbinden. Hoe? Allereerst door een nieuw geplooid landschap te creëren, dat plaats biedt aan alle ruimtelijke, ecologische, waterhuishoudkundige en verkeersaspecten die gelden voor een woonwijk op zo’n bijzondere locatie. Ten tweede door het geluidsscherm 5% naar achter te laten hellen, waardoor zowel een ruimtescheppend gebaar ontstaat richting de snelweg als een beschutte ligging voor de woningen.

Iconische boombakken in natuurzone
Waar doorgaans de veiligheidszone tussen de snelweg en de geluidskering c.q. de bebouwing tot niemandsland vervalt, heeft de strook van 40 meter in Boschkens een nieuwe betekenis gekregen, namelijk als natuurzone. In het geplooide landschap tussen de gevel en de snelweg zijn losstaande bomen, berging- en infiltratiezones, hoge en lage kruidenrijke grasstroken gesitueerd. Deze combinatie van droge plekken en natte poelen leidt tot optimale omstandigheden voor natuurontwikkeling. Zo zullen ook amfibieën er een thuis vinden.

In de natuurzone staan eveneens de metershoge bakken met dennen. Opgetild van het maaiveld vormen ze een extra dimensie in het landschap. Reeds van verre en onmisbaar voor de automobilist kondigen de bomen het bos aan dat achter de gevelwand schuilgaat. Zoals de boomkruinen in de bakken en het bos op de achtergrond visueel op elkaar aansluiten, zo sluiten de houten ribben op de cortenstalen bakken aan op de smalle ramen van de gevels. Architectuur en landschap gaan zo een bijzonder samenspel aan. Ook ’s nachts, wanneer de gekleurde lichtstrepen in de gevel de bomen in een haast sprookjesachtige sfeer hullen.

De natuurzone en de entreezijde van het gebouw zijn met elkaar verbonden. Via onderdoorgangen in het gebouw zijn de verdiept gelegen parkeerkoffers in de natuurzone bereikbaar. De parkeeroplossing is zo bijna onzichtbaar opgelost in het landschap. Verder bevinden zich aan de zuidzijde zogenaamde buitenkamers. Het zijn openbare plekken tussen de woningen en tegen de gevel waar trappen en ramen uitzicht bieden op de natuurzone en de snelweg. De woningen bieden ook van binnenuit een blik op de snelweg, terwijl ze aan de zuidzijde allemaal uitkijken op het bos. Achter de uniforme gevelwand gaat een grote variatie van woningtypologieën schuil, die stuk voor stuk beschikken over architectonische buitenruimten: glazen puien, terrassen, balkons en loggia’s op de zon georiënteerd. Vanuit de penthouses kunnen bewoners zelfs over het bos heenkijken en de kerktorens van Goirle en andere dorpen in de omgeving zien.

Wat op het eerste oog een tegenstrijdige combinatie lijkt - wonen aan het bos met uitzicht op de snelweg en vice versa - leidt uiteindelijk tot een verrassende leefomgeving waar veel mogelijk is. In het nieuwe wooncomplex Boschkens kunnen bewoners heerlijk wandelen door het bos, in stilte van de zon genieten op het terras of speciale auto’s spotten vanuit de slaapkamer. De bijzondere architectuur, de gekleurde verlichting achter de ramen, de boombakken, de natuurzone, ze maken het complex tot een icoon. Een icoon dat bewijst dat geluidsschermen ook mooi kunnen zijn." Aldus Buro Lubbers in haar 'Beeldboekje Boschkens', waarin je een aantal ontwerptekeningen van het project vindt, met toelichting, en een aantal foto's van het resultaat.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Landhuis "Villa Blanca" in buurtschap Boschkens (Tilburgseweg 176) is samen met de tuin een rijksmonument. Het huis is in 1915 gebouwd in neoclassicistische stijl, als buitenverblijf voor textielfabrikant Frans Mutsaers van Waesberghe, destijds wonende aan de Spoorlaan te Tilburg. Zijn fabriek was de huidige garage Knegtel. Het landhuis, nu woonhuis, is gebouwd door de aannemers Vekemans (Goirle) en J. van der Weegen (Tilburg), naar ontwerp van architect W.F.J.H. Bouman (Tilburg/Breda). In 1919 is de grote veranda aan de achterkant van het huis als serre bij het huis betrokken. Het landhuis staat in de voortuin van het landgoed. De voortuin is een ontwerp van architect Albert Lejeune (Tilburg). Het achter de voortuin aaneensluitende park is aangelegd door de befaamde tuinarchitect Hendrik Copijn (Groenekan).

Het landhuis is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling van de regio rond Tilburg. Het heeft architectuurhistorische waarde als voorbeeld van de late toepassing van het neoclassicisme voor de representatie van de nieuwe rijken kort na 1900. Het is van belang vanwege de plaats in het oeuvre van de tuinarchitect Lejeune. Het object heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere betekenis door de situering verbonden met de ontwikkeling van stad en het dorp en tevens vanwege de samenhang tussen huis, tuin en landgoed. Het heeft bijzondere betekenis voor het aanzien van het dorp. Het is van belang vanwege de architectuurhistorische, typologische en functionele zeldzaamheid.

Reactie toevoegen