- Breugel is een dorp* in de provincie Noord-Brabant, gemeente Son en Breugel.
* De blauwe plaatsnaamborden (komborden) voor de buurdorpen Son en dorp Breugel vermelden sinds een aantal jaren de naam 'Son en Breugel', wat vanouds alleen maar de gemeentenaam was en geen plaatsnaam. Sindsdien is dus kennelijk sprake van één gezamenlijke 'bebouwde kom'.
En in 2011 heeft de gemeente ook nog eens besloten dat er sinds dat jaar ook voor de postadressen - in het postcodeboek en in de gemeentelijke systemen - alleen nog sprake is van de plaatsnaam 'Son en Breugel'. Kennelijk vindt de gemeente dat sindsdien ook gezamenlijk één woonplaats.
Volgens ons zijn het echter nog wel degelijk aparte dorpen, die weliswaar door de uitdijende nieuwbouw naar elkaar toe zijn gegroeid, maar nooit echt aan elkaar vast komen te liggen omdat de rivier de Dommel de dorpen scheidt. Wat ons betreft dan ook niet zo'n logische stap van de gemeente (maar kennelijk heeft ze er toch haar redenen voor gehad). Temeer daar wij de indruk hebben dat de inwoners ook nog gehecht zijn aan de identiteit van de afzonderlijke dorpen. Vandaar dat wij de beide kernen als dorp blijven beschouwen, en op onze site ook aparte pagina's aanhouden voor deze beide dorpen. Nadere toelichting hierover vind je op de pagina van Son en Breugel, kopje Status.
- Voor de postadressen valt het dorp dus onder de postale woonplaats Son en Breugel.
- Onder het dorp Breugel vallen ook de buurtschappen Eind, Hooidonk (deels), Keske, Mosbulten (deels), Olen (deels) en Stad van Gerwen (deels). Dit zijn 6 buurtschappen in totaal.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1288 Brogele, ca. 1300 Broeghel, 1311 kopie 17e eeuw Brogel, 1312-1350 Broghelen juxta Sonne, 1441 Brueghel, 1444 Broeghel, 1458 Broghel.
Naamsverklaring
Een vroege ontlening van een via het Romaans overgeleverd Keltisch leenwoord brogilo* 'ingesloten gebied, jachtterrein', een afleiding van broga 'grens, afsluiting', zie ook briel 'omheind bosje of park'.(1)
Het dorp Breugel grenst in het W aan de rivier de Dommel en Son, in het NO aan Mariahout, in het O aan Lieshout, in het ZO aan Nederwetten en Gerwen en in het Z aan Eindhoven, en ligt verder ZZO van Nijnsel, ZO van Sint-Oedenrode, Z van Veghel en W en WZW van Beek en Donk.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Breugel 67 huizen met 335 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.000 huizen met ca. 5.000 inwoners.
Terug naar boven- Het groene gebied tussen Breugel en het Wilhelminakanaal blijft voorlopig buiten de Rijksbufferzone tussen Eindhoven en Helmond. De wens van de gemeente om daar ruimte te houden om er eventueel woningen te bouwen is gehonoreerd in het voorlopige plan voor de beschermde zone. Het gebied rond de Breugelse Beek is wel onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur. Het rijk wil het groene gebied in het Rijk van Dommel en Aa tussen Eindhoven en Helmond beschermen. Grootschalige bouw van woningen en bedrijven is dan taboe, net als intensieve recreatie.
Terug naar boven- Breugel heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de Sint Genovevakerk met naastgelegen pastorie, en het monument voor schilder Pieter Bruegel uit 1926.
- De gotische Sint Genovevakerk in Breugel (Sint Genovevastraat 14) dateert uit de tweede helft van de 15e eeuw. Van 1648 tot 1799 is de kerk protestants geweest, waarna ze weer - zij het in verwaarloosde staat - aan de katholieken is teruggegeven. In 1800 is de 25 meter hoge torenspits eraf gewaaid. In 1821 is de huidige, veel lagere spits aangebracht. Het bakstenen kerkje heeft een eenbeukig schip en een in 1822 wegens bouwvalligheid gesloopt en in 1960 herbouwd dwarspand. Toen is de gehele kerk gerestaureerd en ook in 1978 vond nog een verbouwing plaats. In 1893 zijn drie glas-in-loodramen aangebracht.
In het torenportaal staan twee zerken, een uit 1558 en een uit 1569. In de kerk is een relikwie van Genoveva aanwezig en ook diverse afbeeldingen van Genoveva zijn er te vinden. De oudste stammen uit het eind van de 19e eeuw. Volgens de overlevering heeft Genoveva enige tijd te Breugel gewoond en er is ook een Genovevaput geweest, aan het water waarvan diverse wonderen werden toegeschreven. Deze put is in de 17e eeuw gedempt. Het orgel in de Sint Genovevakerk is in 1854 gebouwd door orgelbouwer Johannes Vollebregt & Zoon. Kruiswegstaties (zowel in de vorm van een tableau als in houtsnijwerken). De kerk maakt tegenwoordig deel uit van de Parochie Heilige Oda.
- Achter de kerk bevindt zich een Heilig Hartbeeld. Ook is daar een begraafplaats met calvarieberg.
- De beroemde schilder Pieter Bruegel de Oude is waarschijnlijk in Breugel geboren (helemaal zeker is dit echter niet; het kan ook Breda zijn geweest), omstreeks 1515. Er staan 2 monumenten voor hem in het dorp; één uit 1926, ontworpen door architect Alexander Kropholler, en een bronzen borstbeeld uit 1996, van Jan Couwenberg.
Terug naar boven- Carnaval. - De Stoklanterfanters is de carnavalsvereniging van Basisschool De Stokland.
- "Gedurende twee dagen in het 3e weekend van september wordt jaarlijks het Breugels Festijn voor en door de Sonse en Breugelse bevolking georganiseerd. In 1999 is het Breugels Festijn ontstaan omdat de kermis in Breugel stopte. Het dorp heeft tot op heden nog altijd het imago van boerengemeenschap en daar zijn wij trots op! Na jaren felle kleuren van roze en groen is het Breugels Festijn sinds 2015 een echt “boers” feest met het thema BOERgondisch Goed! Hierbij horen natuurlijk de nodige varkens, kippen en korenaren. De Brabantse vlag en het krijtbord mogen hierbij ook niet ontbreken.
Het programma van het Breugels Festijn is geheel in BOERgondisch thema. Ouderwets buiten spelen staat centraal tijdens de kindermiddag op zaterdag. Oud Hollandse spelen, knutselen, timmeren en een verrèkes lekker frietje zijn de ingrediënten van deze middag. De grote feestavond op zaterdag in jaren 70/80 stijl brengt oude herinneringen weer naar boven. De PubQuiz zal oudere jongeren en jongere ouderen tot denken doen zetten om als beste team uit de bus te komen. Vorm samen met je vrienden, buurtbewoners, sportclub of carnavalsvereniging een team om samen te strijden voor de enige echte BF Trofee. De avond zal met een heerlijk sausje van muziek en vermaak worden overgoten. De plek waar je wil zijn om met zijn allen hét BOERgondisch virus op te lopen! Op zondag wordt de Oude Ambachtenmarkt een BOERgondische Mert met allerlei lekkernijen, muziek en natuurlijk een groot Brabants terras. Op zondagmiddag tovert Multi Show Productions het plein om tot “Het Groot Brueghels A-meeZ(w)ing Café”, waar ons eigen Son en Breugels talent muzikaal los gaat. Een supergezellige middag voor jong en ouder dus!"
Terug naar boven- In Boerderij Breugel - een modern gebouw in de stijl van een boerderij - vinden allerlei activiteiten plaats voor kinderen, jongeren en volwassenen, op het gebied van ontspanning, muziek, theater, creativiteit en sociaal welzijn. De Boerderij wordt gerund door vrijwilligers.
Wil je in intieme sfeer genieten van regionale (top)muzikanten of theater? Plein Public organiseert in de Boerderij 6x per jaar (van oktober t/m april, maandelijks behalve in december) een bijzondere voorsteling voor iedereen die zin heeft in een gezellig avondje uit in eigen dorp. De entree is ook nog eens gratis; ze gaan 'met de pet rond'.
Terug naar boven- De Stoerderij van Arjan Swinkels uit Breugel heeft een kudde van ca. 60 waterbuffels (waarvan er anno 2017 nog maar een 10-tal zijn in Nederland). De buffels lopen het hele jaar door lekker buiten en badderen graag in het water en in de modder. Bij De Stoerderij worden ze gemolken en wordt de buffelmelk, beroemd vanwege de traditionele Italiaanse buffelmozzarella, verwerkt tot Stoere Yoghurt, Stoer IJs, Stoere Paneer, Stoere Boter en Stoere Karnemelk. Het eigen merk heet STOER en de producten (melk, zuivel en uiteindelijk ook het vlees) vinden hun weg naar de consument via de eigen webshop en een aantal verkooppunten in de regio.
De bedrijfsvoering van De Stoerderij wordt gekenmerkt door 5 kernwaarden: de buffels staan het hele jaar door in de wei; familieleden blijven bij elkaar (kalfjes bij de buffelkoe); de dieren worden maximaal grasgevoerd; kunstmest en bestrijdingsmiddelen zijn taboe; en het antibioticagebruik wordt tot het minimum beperkt. Sinds 2017 pacht De Stoerderij een prachtig stuk natuurgrond van de Provincie langs de Dommel tussen Son en Breugel. De lokale bevolking heeft er goed zicht op en geniet er met volle teugen van. De Provincie Noord-Brabant kan dit duurzame, milieuvriendelijke initiatief wel waarderen en heeft het bedrijf in mei 2017 daarom in het zonnetje gezet als 'Groen bedrijf van de Maand'. (bron: Provincie Noord-Brabant, 24-5-2017)
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Breugel (online te bestellen).
Terug naar boven- Onderwijs en kinderopvang: - "Basisschool De Stokland is landelijk gelegen aan de rand van de wijk Het Eigen in Breugel. De (toenmalige) Stoklandschool opende haar deuren in 1971. Onze school is een dorpsschool met een open en vriendelijk klimaat met een enthousiast en deskundig team dat samen met onze leerlingen het beste onszelf wil halen. Wij bieden onderwijs op maat aan kinderen van 4 tot 12 jaar in een veilige leeromgeving. De naam ontleent de school aan een vroeger gehucht in het dorp, Stokland genaamd, onder meer voorkomend op een kaart van de gemeente uit 1865. Het gebied is genoemd naar het feit dat het veel houthakpercelen kende.
In schooljaar 2014/2015 is het huidige, moderne gebouw in gebruik genomen. Een prachtig, stoer gebouw met een transparante uitstraling. Onze ongeveer 300 leerlingen hebben de beschikking over 13 leslokalen en een aantal multifunctionele ruimtes. We zijn een brede school, met kinderdagverblijf Piggelmee en de BSO van Korein als partners onder één dak. Daarnaast bieden we ontmoetingsruimte voor jonge ouders met baby's en peuters, een initiatief van de Duwkar. De kinderen hebben de beschikking over een ruime speelplaats met diverse, aan de leeftijd aangepaste speeltoestellen. De kleuters spelen op een aparte afgescheiden speelplaats."
- Sport: - Tennisvereniging TV Pieter Brueghel in Breugel heeft ca. 650 enthousiaste leden. De vereniging biedt uitstekende tennisfaciliteiten voor recreatief en competitief tennis aan junioren-, senioren- en senioren plus-leden. Dit doen ze op een dusdanige manier dat naast tennis ook gezelligheid hoog in het vaandel staat. Bij verschillende activiteiten en tennistoernooien zijn ook bezoekers en tennisvrienden van andere verenigingen welkom.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Breugel.
Reactie toevoegen