Brijdorpe

Plaats
Buurtschap
Schouwen-Duiveland
Schouwen-Duiveland
Zeeland

DK_20110523_4842_Brijdorpe_woonhuis.jpg

Brijdorpe, woonhuis achter haag

Brijdorpe, woonhuis achter haag

DK_20110523_5062_Brijdorpe_plaatsnaambord.jpg

Brijdorpe heeft geen bebouwde kom en dus witte plaatsnaamborden, maar het is/heeft wel een 30 km-zone

Brijdorpe heeft geen bebouwde kom en dus witte plaatsnaamborden, maar het is/heeft wel een 30 km-zone

Brijdorpe

Terug naar boven

Status

- Brijdorpe is een buurtschap in de provincie Zeeland, in de streek en gemeente Schouwen-Duiveland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1812. In 1813 over naar gemeente Duivendijke, die in ieder geval tot medio 19e eeuw ook wel ‘Duivendijke, Klaaskinderenkerke, Brijdorpe en Looperskapelle’ werd genoemd. In 1961 over naar gemeente Middenschouwen, in 1997 over naar gemeente Schouwen-Duiveland.

- Wapen van de voormalige gemeente Brijdorpe. Curieus is dat het gemeentewapen werd bevestigd op 31 juli 1817, toen de gemeente al niet meer bestond. Die was immers al in 1813 opgeheven.

- De buurtschap Brijdorpe valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Scharendijke.

- Buurtschap Brijdorpe heeft geen bebouwde kom en derhalve witte plaatsnaamborden, maar het is/heeft wel een 30 km-zone.

Terug naar boven

Naam

In het Zeeuws
Briepe. Gemeentearchivaris Huib Uil verklaart hoe dat zit: "Zeeuwse Schouwen-Duivelanders hebben een sterke voorkeur voor het afkorten van lange namen. Daarom is het Brouw voor Brouwershaven en Bru voor Bruinisse. Brijdorpe is daar niet aan ontsnapt, want op ons voormalige eiland heet dat in de volksmond: Briepe. Zulke verkorte namen hebben ook iets gemoedelijks in zich en juist dat spreekt de eilanders aan. Al in de 16e eeuw werd deze verkorte aanduiding gebruikt."

Oudere vermeldingen
1231 (datering kopie onzeker) Bridorpia, 1225-1250 Brithorp, 1288 Bridorpe, 1342 Bridorpe.

Naamsverklaring
- Het eerste deel wordt in verband gebracht met het Middelnederlandse bree, bri 'brij; onvaste, slijkerige grond'.(1)

- (2) vermoedt - met de huidige inzichten kennelijk ten onrechte - dat Brijdorpe vroeger Brouwersdorp heeft geheten, welker haven Brouwershaven geweest zou zijn.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Brijdorpe ligt ZW van Brouwershaven, ZO van Scharendijke en Looperskapelle, rond de kruising van de Ringdijk, de Striepweg en de Hoogenboomsweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Brijdorpe 11 huizen met 79 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

(dit hoofdstuk is geschreven door en © gemeentearchivaris Huib Uil van het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland)

"Brijdorpe wordt gerangschikt onder de gehuchten. Ooit was het net zo’n Schouws dorp als elk ander. De oudste vermelding van deze plaats dateert uit 1232. Het had een eigen kerk, die was afgesplitst van die van Zierikzee. Net als in de meeste andere kerkloze gehuchten verdween de kerk in het laatste kwart van de 16e eeuw. De inundatie van het eiland tijdens het beleg van Zierikzee in 1575 zorgde ervoor dat velen hun heil ergens anders zochten. De economische omstandigheden en de oorlog zorgden ervoor dat van herstel weinig kwam. De kerk werd afgebroken en alleen het kerkhof is nu nog de plaats waar het goed mogelijk is om enige voorstelling te krijgen van hoe het vroeger is geweest.

Dicht bij het dorp lag het kasteel, dat in de middeleeuwen een rol speelde in de onderlinge ruzies. Vooral in 1304 had het Brieper slot betekenis toen het in het bezit was van de Vlaamse troepen die de Zeeuwse eilanden hadden veroverd. Alleen Zierikzee hield dapper stand. Vanaf de toren van het kasteel werd een vuur ontstoken dat in de nachtelijke uren een wegwijzer moest vormen voor de vloot van de Vlaamse graaf. Daarom werd het kasteel belegerd door troepen, die een uitval deden vanuit Zierikzee. De legeraanvoerders maakten op ridderlijke wijze een einde aan hun strijd. In ruil voor het wegtrekken van de troepen beloofden de Vlamingen geen vuur meer te ontsteken. De Vlamingen werden door een Frans-Hollandse vloot verpletterend verslagen op de Gouwe, het water tussen Schouwen en Duiveland. Daarmee kwamen de Zeeuwse eilanden weer in het bezit van de graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland.

Wie naar Brijdorpe rijdt, moet dat niet al te hard doen want voor je het weet ben je er al weer uit. Rust en ruimte zijn de kenmerken die nu het meest in het oog springen. Het lijkt ook wel of de tijd er stil heeft gestaan. In 1840 verscheen het tweede deel van het Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden. Daarin wordt over deze buurtschap geschreven: ‘Er is thans van dit geheele dorp niets meer over dan drie boerenhofsteden en een paar andere huizen, bewoond door nog geene 50 zielen’. Later in de 19e eeuw en in het aansluitende deel van de 20e eeuw begon Brijdorpe weer iets te groeien. Na de watersnoodramp van 1953 werd echter bepaald dat nieuwbouw niet meer mocht plaatsvinden. De inwoners blijven trots op de grond die ze bewonen. Soms al eeuwenlang, zoals de familie Padmos waarin Iman de meest voorkomende voornaam is.

De buurtschap vormde, samen met de aangrenzende gehuchten Looperskapelle, Klaaskinderkerke en Duivendijke, tot 1961 een zelfstandige gemeente, die naar de laatste plaats heette. Van die gehuchten waren Brijdorpe en Looperskapelle de grootste. Omdat de laatste groter was, kreeg dat gehucht de school. De gemeenteraad van Duivendijke vergaderde in de herberg van Brijdorpe. Tot 1864, want vanaf toen gebeurde dat in Looperskapelle. Dat alles is al weer lang geschiedenis. De plaats zou nog verder achterop zijn gekomen als het niet in 1984 was aangesloten op het aardgasnet en in 1985 op de riolering. De plaats die de landbouw er vroeger innam, moet nu worden gedeeld met de recreatie.

De inwoners van deze minigemeenschap hebben het bijzonder naar hun zin. De rust wordt er geroemd. De kinderen hebben er alle ruimte om te spelen. Bedreigingen zijn er nauwelijks. Dat Brijdorpe geen winkels heeft, is al vele decennia zo. De huidige inwoners weten niet anders. Ze zijn sterk georiënteerd op vooral Brouwershaven en die band is er ook al heel lang. Een goede tweede is Scharendijke, tot de herindeling van 1997 de hoofdplaats van de gemeente Middenschouwen waarin in 1961 vrijwel de gehele gemeente Duivendijke was opgegaan. Dat is dan ook in belangrijke mate de reden dat de inwoners van Briepe in het telefoonboek en het postcodeboek onder Scharendijke gerangschikt staan. Rust kan ook anonimiteit betekenen, maar die is begrensd. De Zierikzeesche Nieuwsbode bracht in 1987 een dorpenbijlage uit waarin ook Brijdorpe aan de beurt kwam. Landbouwer W. de Wilde wist het mooi te zeggen. Hij beaamde dat velen op Schouwen-Duiveland niet weten waar de buurtschap ligt. ‘Alleen rijksbelastingen, die weet het wel’."

- De bachelorscriptie Brijdorpe in de Late Middeleeuwen. De geschiedenis van een stad in Zeeland die nooit tot ontwikkeling is gekomen (Emma M. de Boo van Uijen, 2012) beschrijft het ontstaan en de ontwikkeling van deze nederzetting uit archeologisch perspectief.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het terrein waar nog sporen van 'begraving, bewoning en van de voormalige kerk' van Brijdorpe te vinden zijn, is een rijksmonument, het enige rijksmonument van de buurtschap.

Terug naar boven

Links

- Zorg: - Begeleidingscentrum Aan de Hand in de Scharendijkse buurtschap Brijdorpe heeft als doel jeugdigen met psychiatrische problematiek, licht verstandelijke beperking en/of verstandelijke beperking een goede ontspannen tijd te geven, voor zowel zichzelf individueel, als tijdens de groepsactiviteiten. Hierin speelt de landelijke omgeving, met een steeds uitgebreider dieren verzorgingsaanbod, een grote rol. Tijdens de begeleiding wordt spelenderwijs aandacht besteed aan de sociaal-emotionele ontwikkeling en persoonlijke mogelijkheden (competenties), zodat zij zich ook in hun toekomstige maatschappelijke leven staande weten te houden.

Reactie toevoegen