Broekhuizenvorst

Plaats
Dorp
Horst aan de Maas
Noord-Limburg
Limburg

Broekhuizenvorst

Terug naar boven

Status

- Broekhuizenvorst is een dorp in de provincie Limburg, gemeente Horst aan de Maas. T/m 2000 gemeente Broekhuizen.

- Onder het dorp Broekhuizenvorst vallen ook de buurtschappen De Heide, Ooijen en Zeelberg.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Vaors.

Oudere vermeldingen
1294-1295 apud Vorste, 1400 Vorst prope Broeckhuysen, 1449 Broichusenvorst, 1662 Broeckhuyser Vorst, 1665 Vorst, 1803-1820 Brockhuysen vorst, 1840 Broekhuysenvorst, 1891 Vorst.

Naamsverklaring
Betekent de plaats Vorst = vorst 'niet omheind bos, banwoud', gelegen bij Broekhuizen, ter onderscheiding van Grubbenvorst.(1)

Terug naar boven

Ligging

Broekhuizenvorst ligt ZO van Venray, NO van Horst en grenst in het O aan de rivier de Maas.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Broekhuizenvorst 83 huizen met 436 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 450 huizen met ca. 1.150 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Voor nadere informatie over de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instantie en site:

- De Historische Kring Broekhuizen-Broekhuizenvorst houdt zich bezig met het verzamelen en toegankelijk maken van oude en recente gegevens van het werkgebied en zijn bewoners. De Kring beschikt onder andere over: stambomen; bidprentjes; oude en nieuwe foto’s; beschrijvingen van huizen en hun bewoners; gegevens van (oud) bewoners; boeken met krantenknipsels. De archieven bevatten ook kopieën van aktes van de burgerlijke stand van de gemeente van 1799 tot 1943. Er wordt gewerkt aan diverse projecten. Er zijn diverse boekwerken verschenen. In 2006 is een project afgerond over de inwoners die na de oorlog naar Oost- en West-Indië zijn gegaan. Daarover is het boekwerk "Om niet te vergeten" verschenen (niet meer leverbaar). In 2008 heeft de Historische Kring een boekwerk samengesteld getiteld "De Stokt tot Ooijen". Het is een boekwerk met veel informatie over de bezienswaardigheden en wetenswaardigheden van de voomalige gemeente. Het bevat beschrijvingen en foto's van onder andere monumenten, plaquettes, kunstwerken, molens, koninklijke bomen, de school, het broek en de heide, het leven van vroeger en nog veel meer. Het boek is nog verkrijgbaar (prijs: € 10,--). De Kring komt op maandagavond van 20:00-22:00 uur bijeen in BMV De Schakel. Voor nadere informatie over de Historische Kring kun je terecht bij Jeu Derikx, tel. 077-4632194 en J. Thijssen, tel. 077-4632797.

- Site met uitvoerige historische informatie over de kernen Broekhuizen, Broekhuizenvorst, Ooijen en Stokt, alsmede genealogieën van tientallen uit deze kernen afkomstige families, eigendom van en aangeboden door Stichting Familie Van Broeckhuysen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2018 heeft de gemeente Horst aan de Maas het Koetshuus in Broekhuizenvorst te koop gezet. De wens was om een koper te vinden die een kwalitatieve en onderscheidende invulling kon bieden en bereid was te zorgen voor een goede ruimtelijke inpassing die past bij het dorp. Twee inschrijvers hebben gereageerd. De gemeente heeft besloten het Koetshuus te gunnen aan degene die het meest voldoet aan de wens van het college. Het wordt een educatieve en culturele plek waar inwoners en voorbijgangers in de zomermaanden kunnen genieten van een drankje op het terras in combinatie met muziek en kunst. In de wintermaanden zal facilitering van cultuur in de ruimste zin van het woord centraal staan. Workshops, cursussen en creatieve verrassingen zijn onderdeel van het concept. Daarnaast wordt waar mogelijk samenwerking gezocht met lopende initiatieven in het dorp en buurdorp Broekhuizen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Broekhuizenvorst heeft 6 rijksmonumenten.

- Broekhuizenvorst heeft 12 gemeentelijke monumenten.

- De Heilige Naam Jezuskerk (Kerkstraat 9) is de parochiekerk van Broekhuizenvorst. De eerste vermelding van een kerk stamt van 1214, toen de kerk nog als Sint Salvatorkerk te boek stond. Het was een zaalkerk met aangebouwde apsis. Omstreeks 1400 is een toren gebouwd, in de 15e eeuw een koor en mogelijk in 1456 een nieuw schip. In de 16e eeuw is de kerk uitgebreid met zijbeuken. Johan Kayser voerde van 1880-1884 een restauratie uit, en Jules Kayser deed dat in 1920-1930. Oorlogsgeweld vernietigde kerk en toren einde 1944, waarbij ook de muurschilderingen verloren zijn gegaan. De kerk is in de oorspronkelijke stijl gerestaureerd, en tevens uitgebreid, onder meer met een transept. Architect was Anton Swinkels. In 1949 is de herbouwde kerk ingezegend*. De huidige kerk bevat nog delen van het middeleeuwse gebouw. Het betreft een bouwwerk in laatgotische stijl met verlaagd, driezijdig afgesloten, koor, en halfingebouwde westtoren. Het gebouw ligt op een verhoging, en wordt geflankeerd door een begraafplaats. De kerkhofmuur is 17e-eeuws. - Gevelsteen aan de kerk. - Site Parochie H. Naam Jezus.

* "De dagen dat Broekhuizenvorst zijn godsdienstige plechtigheden moet houden in een tot noodkerk ingerichte cafézaal zijn geteld. Het vernietigingswerk van de Duitsers zal weldra ongedaan zijn gemaakt. Nadat de firma Nelissen in december vorig jaar met het herstelwerk was begonnen, nadert de kerk nu snel het stadium van het definitieve herstel. Op 8 december zal de plechtige inzegening plaatsvinden. Met grote aandacht heeft de Rijksdienst voor Monumentenzorg erover gewaakt dat de kerk tot in de kleinste details weer in zijn vroegere staat werd hersteld. De pogingen die sommigen wilden doen om de kerk uit de typische omwalling vrij te maken, werden terstond met een veto van deze instantie getroffen. En inderdaad, het monumentale karakter van deze kerk en de wijze waarop hij tussen de huizen van het dorp is ingebouwd, zouden ieders inbreuk op de historisch gegroeide verhoudingen tot een schennis maken van wat nu tot ’t typische dorpsschoon mag worden gerekend.

Wel heeft men de gelegenheid gebruikt om het gebouw te verstevigen zonder dat aan de historische vormen geweld is aangedaan. Onder het dak is een betonnen ringbalk aangelegd, terwijl betonnen dwarsbalken verder de bedekking schragen. De Vorster parochianen mogen hun verre voorvaderen dankbaar zijn, dat deze met zoveel toewijding en offers een mooi Godshuis hebben willen bouwen, zodat Monumentenzorg anno 1949 er veel voor over had om het gebouw weer in zijn oorspronkelijke staat te herstellen. De Duitse klokkenrovers lieten ook de klokken van Vorst niet ongemoeid. De twee grootste werden weggevoerd, terwijl de kleinste bleef hangen. Groot was de vreugde toen de klokken uit de 12e en 14e eeuw terugkeerden. De toren van Broekhuizenvorst is een der eerste die weer in onze streek verrijst en vormt met zijn 47 meter hoogte nu reeds weer een baken tot in de wijde omgeving. De pastoor koestert wel plannen om het interieur te veranderen. Zijn ideaal is om de ramen die thans zijn aangebracht in de toekomst te vervangen door gebrandschilderde ramen, overeenkomstig het streven dat in verschillende kerkgebouwen wordt uitgewerkt. Men verlangt niet meer terug naar de soms al te bonte muurschilderingen in de kerken, maar geeft de voorkeur aan de sfeervolle werking van het licht, zoals dit door gebrandschilderde ramen naar binnen valt." Aldus een krantenartikel d.d. 7-10-1949.

- Aan de Broekhuizerweg staat een kapelletje met aan de gevel een plaquette met de tekst: "Sporen die bleven. In de herfst van 1944 zijn in de streek tussen Maas en Peel ruim 3.000 jongens en mannen bij razzia's door de nazi's opgepakt en voor dwangarbeid gedeporteerd naar Duitsland. Deze gebeurtenissen kostten 120 mannen het leven en veroorzaakten een blijvende wond bij de overlevenden en bij hen die thuis achterbleven. Uit Broekhuizen en Broekhuizenvorst zijn 61 personen gedeporteerd. Allen keerden terug naar huis. 1944-2004."

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Paaszaterdag is de dag waarop de schooljongens ratelend hun rondgang door onze dorpen en de buitengebieden houden. Pinksterzaterdag is de beurt aan de meisjes; de Pinksterbloem trekt dan zingend en ratelend door de straten van Broekhuizenvorst, Heide en Ooijen en sinds 1990 ook weer door Broekhuizen en de Stokt. De Pinksterbloem heeft niets te maken met de langs de sloten en in weilanden groeiende bloem die deze naam draagt. De rondgang van de Pinksterbloem, ook wel de Pinksterbruid genaamd, is een nabootsing door de kinderen van feesten die door de ouderen bij het begin van de meimaand gevierd werden. Wij noemen het hier meiboom planten, het meitak steken. Het soort tak dat door de jongemannen aan de woningen van de meisjes werd gestoken gaf aan hoe men over de meisjes dacht en het uitroepen van de meikoningin met de daarbij behorende feesten. De feesten voor de ouderen zijn hier goeddeels verdwenen."

- Kermis (juli).

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Broekhuizenvorst, met laagste prijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- In deze aflevering van het L1-programma 'Tijd voor Toen' vertelt oud-wethouder Hai Reintjes je aan de hand van oude filmbeelden over de recente (vooral naoorlogse) geschiedenis van Broekhuizen en Broekhuizenvorst.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Broekhuizen en Broekhuizenvorst.

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Broekhuizen - Broekhuizenvorst.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Schakel in Broekhuizenvorst is er ook voor de kinderen van buurdorp Broekhuizen. - Dat geldt ook voor Kinderopvang 't Nest. "De school ligt prachtig op een oude terp in het dorp, is gedeeltelijk verbouwd en maakt deel uit van de Brede Maatschappelijk Voorziening. We zijn erg trots op ons mooie schoolgebouw en onze prachtige speelplaats. De Schakel is: een school waar leerlingen met veel plezier leren en leven en zich ontwikkelen en waar leraren met plezier werken en leren; een school waar sprake is van gedeelde verantwoordelijkheid en autonomie van de lerende; een school waar de waarden passie, plezier, partnerschap en prestatie zichtbaar zijn in het handelen van de leerkrachten en schoolleiding; een school waar educatief partnerschap belangrijk is en waar wordt gehecht aan een goede samenwerking en interactie tussen ouders en school; een lerende organisatie die vorm en inhoud geeft aan het samen leren op alle niveaus; een veilige school waar in goed onderling vertrouwen wordt geleerd en gewerkt; een school met nadruk op goede relaties; goed contact met elkaar, met de leerlingen en met hun ouders. De volgende kernwoorden passen dan ook bij onze school: innoveren; ontdekken; onderzoeken; ontwerpen; creëren; partnerschap; samen leren; synergie creëren; afstemmen; verbinden; zelfregulering; van reactief naar creatief; fouten maken mag."

- Muziek: "Broekhuizenvorst met gehucht Ooyen gelegen aan de Maas anno 1879: klein, agrarisch, roomsch, en vooral arm. De kindersterfte is schrikbarend hoog en de gemiddelde levensverwachting laag. De weinig vruchtbare zandgronden bieden een karig bestaan aan de inwoners, van wie de meeste als dagloners de akkers bewerken. Enkele zelfstandigen verdienen een dun belegde boterham als klompenmaker, wolspinner of tapper. Voor de gemiddelde Vorstenaar had 1879 weinig meer te bieden dan een kort leven, waarin hard werken en de kerk centraal stonden. Uitzicht op verbetering was er nauwelijks en het is niet verwonderlijk dat de weinige mogelijkheden tot ontspanning die er waren zeer populair waren.

Een hoogtepunt was de jaarlijkse toneelavond in januari.Voor de muzikale noten zorgde vaak de Harmonie van Lottum. Tijdens de winterkermis 1879 was het muzikale gehalte van de Lottumse muzikanten dusdanig bedroevend dat een aantal dorpsbewoners besloot zelf maar een fanfaregezelschap op te richten. Dat gebeurde op 25 maart 1879. Voor de aanschaf van 15 instrumenten was fl. 400,- nodig. Hiervoor hielden ze een huis aan huis aktie, die het voor die tijd enorme bedrag van fl. 280,- opleverde. Het gemeentebestuur werd bereid gevonden dit bedrag aan te vullen en de fanfare kon aan de slag." Aldus Fanfare Broekhuizenvorst & Ooyen op haar site over de oprichting en de aanleiding daartoe. Wat de vereniging in de 140 jaar daarna allemaal heeft meegemaakt, kun je hier lezen.

"De fanfare telt ca. 40 muzikanten en een 15-tal leerlingen in opleiding en komt uit in de 2e divisie. Meer verenigingskeuze, minder geboortes en daling van het inwonertal heeft ook zijn invloed op de vereniging. Vreugde, uitdagingen en sociale contacten zijn het hart van de vereniging. Dat de inwoners van Broekhuizenvorst de fanfare waarderen blijkt uit de royale giften tijdens de jaarlijkse donateursrondgang. Een belangrijke bron van inkomsten is het inzamelen van oud papier. Naast het opluisteren van concerten in binnen en buitenland is de fanfare ook present bij jubilea, bijzondere gebeurtenissen in het dorp, en kerkelijke en nationale gebeurtenissen. Na de repetitie op de vrijdagavond wordt door een grote groep muzikanten aan de stamtafels nog lang over de muziek en alledaagse dingen nagekaart."

- Jeugdorkest BMBM bestaat uit jonge muzikanten uit de plaatsen Broekhuizen, Maashees, Broekhuizenvorst en Melderslo. Het aantal jeugdleden per fanfare in deze dorpen is te gering om een eigen jeugdorkest te hebben. Vandaar dit gezamenlijke jeugdorkest. De jeugdleden mogen bij het orkest als ze in opleiding zijn voor hun A-diploma, dat is zo rond hun 10e jaar. In het jeugdorkest leren ze om op een leuke manier in groepsverband muziek te maken en is de opstap naar de grote fanfare van hun eigen dorp een stuk gemakkelijker. Een keer per jaar gaat het Jeugdorkest op concours, waar ze door een jury beoordeeld wordt. Het hoogtepunt, als afsluiting van het seizoen, is de jaarlijkse concertreis naar Luxemburg.

- Sport: - Voetbalvereniging SVEB is in 1990 ontstaan uit een fusie van de verenigingen Excelsior´18 en Brughusia. "Wanneer er voor het eerst een bal in onze dorpen rolde, zullen we vermoedelijk nooit weten. Maar dat vijftien mannen op 7 april 1918 besloten om Excelsior ’18 op te richten staat wel als een paal boven water. Het was niet de enige club in Broekhuizenvorst in die tijd; er bestond al een verenging genaamd ADO. Al snel groeide Excelsior echter uit tot dé club van het dorp en in 1933 betekende dat het einde van ADO. In Broekhuizen gebeurde iets soortgelijks. Daar had men Juliana, toen in 1930 UVO (Uit Vriendschap Ontstaan) werd opgericht. Een naam die in 1932 op initiatief van de toenmalige pastoor Van Dooren werd ingeruild voor Brughusia, waarna ook deze club uiteindelijk als enige overbleef. In de jaren tachtig liepen de ledenaantallen bij beide verenigingen terug en jeugdteams op de been krijgen bleek langzamerhand onmogelijk. Besloten werd om samen te gaan met de jeugd en enkele jaren later volgde ook de rest. Uiteindelijk werd gekozen voor SVEB (Sport Vereniging Excelsior Brughusia) als naam en een sportpark in Broekhuizenvorst."

- De visverenigingen van Broekhuizenvorst en Lottum hebben in 2018 nieuwe visvijvers gekregen bij de Roamweg en Haasendonkerweg, in het landelijk gebied precies tussen deze dorpen in, in een natuurgebied van 3,5 hectare. Eigenaar van het gebied Staatsbosbeheer was bereid de grond over te dragen voor de aanleg van twee nieuwe visvijvers. Eén visvijver creëren was niet mogelijk omdat het gebied wordt doorkruist door een stuk agrarische grond. Projectbureau Ooijen-Wanssum heeft de visvijvers aangelegd als compensatie, omdat vanwege de reactivering van de Oude Maasarm de visvijver van HSV Eendracht uit Broekhuizenvorst is verdwenen, omdat de Oude Maasarm nu door dat gebied stroomt. Dat kon mooi worden gecombineerd met de nieuwe plek die HSV Willem Barendsz uit Lottum nodig had. Hun 300 meter lange steiger in het Schuitwater was namelijk onder water komen te staan, door de hoge waterstand die werd veroorzaakt door dammen die de in het gebied aanwezige bevers hebben aangelegd.

- Senioren: - In 1957 is de lokale ouderenvereniging opgericht, onder de naam De Krasse Generatie. In 2006 is de naam gewijzigd in KBO Limburg, afd. Broekhuizen - Broekhuizenvorst. De vereniging stelt zich ten doel de belangen van ouderen op het gebied van welzijn te behartigen en de zelfwerkzaamheid en zelfredzaamheid van ouderen als individu en als groep te bevorderen. Verder streeft de afdeling ernaar de gelijkwaardigheid van de ouderen aan de overige leden van de samenleving gestalte te geven en te streven naar een optimaal welzijn voor ouderen, in het bijzonder die van haar leden.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Broekhuizenvorst.

Reacties

(2)

Ben voorzitter van de Stichting Johann Winkels kerkorgelfabriek. In 1914 heeft Johann Winkels uit Boxmeer een orgel gebouwd in uw kerk Heilige naam van Jezus. Zijn daar nog gegevens van bij u bekend en mogelijk een foto in citu van uiteraard vóór 1944? Hartelijke dank en groet, Mr. Wim Goossens Boxmeer

Op de site waar u deze reactie heeft geplaatst, Plaatsengids.nl, beschrijf ik verleden en heden van alle plaatsen in ons land, met hun voorzieningen, bezienswaardigheden, verenigingsleven en dergelijke. Dus ook van Broekhuizenvorst, wat u dus hierboven beschreven vindt. Ik heb echter niet meer informatie over de kerk en toebehoren dan hierboven staat vermeld. Wie dat wel zou moeten hebben is hopelijk de parochie in kwestie, wier site u hierboven gelinkt vindt. Ik heb op hun site rondgekeken en daar vele interessante pagina's aangetroffen over de bijzonderheden van de kerk en toebehoren. Ook een speciale 'orgels'-pagina. Daarop helaas echter niets over het door u bedoelde orgel. Dat kan betekenen dat met de kerk en het orgel in 1944 ook het archief van de kerk is verwoest, dat wellicht in de kerk aanwezig was. Maar wellicht was dat archief veilig elders opgeborgen, en is het er bij de parochie gewoon nog niet van gekomen om het door u bedoelde orgel op hun site te beschrijven. Ik hoop met u natuurlijk op het laatste. Ik adviseer u derhalve de parochie te mailen (wat u natuurlijk ook beoogd heeft te doen, maar het kwam dus op mijn site terecht en niet bij de parochie in kwestie) met uw verzoek.
Met vriendelijke groet en succes met uw naspeuringen gewenst, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen