Brouwhuis

Wijk
Dorp in de stad
Helmond
Peelland
Noord-Brabant

brouwhuis_plaatsnaambord.jpg

Het vroegere dorp Brouwhuis is door de stedelijke uitbreidingen van Helmond binnen de bebouwde kom van die stad komen te liggen en heeft daarom geen blauwe plaatsnaamborden meer, maar witte.

Het vroegere dorp Brouwhuis is door de stedelijke uitbreidingen van Helmond binnen de bebouwde kom van die stad komen te liggen en heeft daarom geen blauwe plaatsnaamborden meer, maar witte.

brouwhuis_kaart_ca._1960_kopie.jpg

Op deze kaart uit, ca. 1960, is goed te zien dat de oude dorpskern van Brouwhuis nog net onder de gemeente Bakel en Milheeze viel. Het gebied direct Z ervan was gemeente Vlierden, sinds 1926 gemeente Deurne. De grens liep door de waterloop de Weijer.

Op deze kaart, uit ca. 1960, is goed te zien dat de oude dorpskern van Brouwhuis nog net onder de gemeente Bakel en Milheeze viel. Het gebied direct Z ervan was gemeente Vlierden, sinds 1926 gemeente Deurne. De grens liep door de waterloop de Weijer.

Brouwhuis

Terug naar boven

Status

- Brouwhuis is een voormalig dorp, tegenwoordig wijk en 'dorp in de stad'* in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Peelland, gemeente Helmond. T/m 1967 deels gemeente Bakel en Milheeze, deels gemeente Deurne (dat deel is in 1926 vanuit de in dat jaar opgeheven gemeente Vlierden naar de gemeente Deurne overgegaan).

* Het dorp Brouwhuis heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het in dat jaar in werking getreden postcodeboek, en ligt daarom sindsdien voor de postadressen 'in' Helmond. De kern wordt door de gemeente Helmond tegenwoordig ook als wijk beschouwd. De kern heeft echter, mede doordat het door de Zuid-Willemsvaart van de (rest van de) stad Helmond gescheiden is en blijft, nog wel een zodanig dorps karakter en eigen identiteit dat we het - tevens - onder de categorie 'dorp in de stad' scharen.

- Het vroegere dorp Brouwhuis is door de stedelijke uitbreidingen van Helmond binnen de bebouwde kom van die stad komen te liggen en heeft daarom geen blauwe plaatsnaamborden meer maar witte.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Brouwes.

Oudere vermeldingen
1300 kopie 1462 Bruheze, 1300 Brueze, 1312-1350 Bruys, Bruheze, 1461 Henric van Bruheze, 1628 en Brouhuis, 1840 Brouwhuis of Brouhuis.

Naamsverklaring
Samenstelling van hees 'struikgewas, kreupelhout' en het Middelnederlandse bru 'brij', dat iets moerassigs moet hebben aangeduid. Hierbij wellicht ook 1336-1339 bruturve 'soort van turf'. Zie ook Breudijk en Bruinisse.(1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet Brouwhuis Brouwhazenrijk.

Terug naar boven

Ligging

Brouwhuis ligt direct O van de stad Helmond en ligt ingklemd tussen de - in de jaren negentig om Helmond heen verlegde - Zuid-Willemsvaart in het W, de provincialeweg N270 (Eindhoven - Well) in het N, de provincialeweg N279 ('s-Hertogenbosch - Horn) in het O en de Rochadeweg (die de verbinding vormt tussen de N279 in het O en de N612 Helmond - Lierop in het W) in het Z. Z van de Rochadeweg ligt Bedrijventerrein Zuidoost-Brabant (BZOB). De nieuwbouwwijk ligt in het N. Direct noordelijk daarlangs loopt de spoorlijn naar Venlo.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Brouwhuis 23 huizen met 138 inwoners onder de gemeente Vlierden, en 6 huizen met 45 inwoners onder de gemeente Bakel en Milheeze. Tegenwoordig heeft het dorp/de wijk ca. 4.000 huizen met ca. 9.000 inwoners, verdeeld in ca. 3.500 in -Dorp (= de oude dorpskern met directe omgeving), ca. 2.800 in -West (= het W deel van de nieuwbouwwijk N van het oude dorp), ca. 2.600 in -Oost (het O deel van die wijk), ca. 200 in Brouwhorst (= het smalle horizontale deel in het N, N van de nieuwbouwwijk, tussen spoorlijn en N270) en ca. 120 in het O en Z buitengebied dat als CBS-buurt voor de statistieken Kloostereind wordt genoemd, naar de vroegere gelijknamige buurtschap Z van het oude dorp.

Terug naar boven

Geschiedenis

Deze plaatsnaam is aanvankelijk van toepassing op twee kleine, vlak bij elkaar gelegen buurtschapjes, met ieder slechts een handvol panden, waarvan de noordelijke onder de gemeente Bakel en Milheeze valt en de zuidelijke onder de gemeente Vlierden. Rond 1930 ontstaat een bescheiden dorpskern rond de in die tijd gebouwde kerk en school. De dorpskern valt nog net onder de gemeente Bakel en Milheeze, het deel direct Z daarvan valt onder de gemeente Vlierden (sinds 1926 gemeente Deurne). De grens loopt door de waterloop de Weijer, die ter plekke nog altijd aanwezig is. In 1968 annexeert de gemeente Helmond een aantal omliggende gebieden om te kunnen uitbreiden, waaronder de belde delen van Brouwhuis. Die gemeente realiseert N van het oude dorp een grote nieuwbouwwijk. N daarvan loopt de spoorlijn Eindhoven - Venlo, waaraan in 1987 Station Helmond Brouwhuis wordt gerealiseerd.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bestemmingsplannen Brouwhuis.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De buurtschap Brouwhuis wordt een dorp door de bouw van de Onze Lieve Vrouw Middelares aller Genadenkerk (Peeleik 4) in 1929, naar ontwerp van architect L.J.P. Kooken, in de stijl van de Amsterdamse School, met elementen uit de neogotiek. Kenmerkend aan het exterieur zijn de hoge daken. Aanvankelijk is het een hulpkerk van de parochie van Bakel (waar de inwoners voorheen naar de kerk gingen), later wordt het een zelfstandige parochie. De kerk is een rijksmonument.

De paters stimuleerden de verering van de heilige Gerardus Majella, die een eigen kapel kreeg in de kerk. Spoedig ontstond er een bescheiden bedevaartsoord. In 1933 was er zelfs een soort processie naar de kerk van Brouwhuis. Na 1960 daalde de belangstelling voor de bedevaart, en in 1970 werd ze de facto afgeschaft, hoewel de devotie tot de heilige Gerardus in zekere zin bleef bestaan. De kerk is in 2011 aan de eredienst onttrokken. Sinds 2013 is Kindcentrum LeLa er gevestigd (waarvoor zie het kopje Links > Onderwijs en kinderopvang).

De RK Begraafplaats aan de Rector Heuvelstraat is de begraafplaats van de voormalige parochie O.L.V. Middelares, later de parochie Brouwhuis-Rijpelberg. Deze begraafplaats blijft opengesteld voor begravingen van inwoners van deze wijk, en voor degenen die om een andere goede reden hier begraven willen worden. Ook na de sluiting van de kerk in juli 2011 blijft de begraafplaats bestaan. Alle rechten en plichten zijn overgegaan naar de nieuwe parochie H. Lambertus.

- De opdracht tot de bouw van de kerk is verleend door de Paters van het Heilig Hart te Bergen op Zoom, die eveneens in 1929 tevens een klein seminarie laten bouwen N van de dorpskern van Brouwhuis, op Deurneseweg 9. Dat pand, net als de kerk een rijksmonument (wat ook geldt voor de voormalige dienstwoning op het complex), is herbestemd tot appartementencomplex SMO De Koning (waarvoor zie Links > Zorg). Het adres Deurneseweg 9 bestaat niet meer; het pand en de appartementen in het pand hebben een eigen straatnaam gekregen. Het heet nu Brevierpad.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Toneelvereniging Gaudeamus uit Brouwhuis is opgericht in 1954 en brengt in principe jaarlijks een nieuw komisch toneelstuk op de planken. In principe, want in 2018 hebben ze voor het eerst in 64 jaar besloten geen uitvoering te geven. De meeste toneelstukken zijn namelijk geschreven voor 4 vrouwen en 4 mannen en de vereniging heeft anno 2018 nog maar 2 mannelijke leden. Dus lijkt het je wat als man om toneel te spelen bij deze club, meld je dan aan!

- Carnaval. - Carnavalsvereniging CV De Brouwhazen is opgericht in 1962 en organiseert jaarijks het carnaval in het Brouwhazenrijk, zoals Brouwhuis tijdens de carnaval heet. - SJC De Brouwhaasjes is opgericht in 1973 en organiseert rondom de carnaval activiteiten voor de jeugd in het Brouwhazenrijk. - Carnavalsvereniging CV De Spekhazen. De carnavalsoptocht is hier op carnavalsmaandag en begint om 13.30 uur.

- Gedurende 4 dagen begin mei is er Kermis in Brouwhuis. Deze kleinschalige kermis staat opgesteld op de locatie Peeleik. Op de kermis staan ca. 13 attracties en verkoopzaken die er voor zorgen dat jong en ouder zich op een betaalbare manier kunnen vermaken. De openingstijden zijn: zaterdag van 13.00-01.00 uur en zondag t/m dinsdag van 13.00-24.00 uur. In de wijkbladen de Corridor en Hofkompas van de maand mei staan advertenties met kortingsbonnen voor de kermis.

- Wat rond 1980 begon als een klein dorpsevenement is uitgegroeid tot een groot(s) evenement waarvoor de mensen van heinde en ver naar Brouwhuis komen, namelijk de jaarlijkse Boeremèrt op 1e pinksterdag. Op deze dag verandert het oude dorpscentrum in een dorpje uit grootmoederstijd, met heel veel oude ambachten, diverse oude tractoren, hobbyisten met veel verschillende hobby's, straattheater, Oud Hollandse spelen en Oud Hollands snoep, activiteiten voor de jeugd (kinderboerderij en diverse spelattributen), en natuurlijk kun je er ook terecht voor een hapje en een drankje. Populair zijn de beenham, worsten, hamburgers, en heerlijke streuf (pannenkoeken) uit eigen keuken.

Boeremèrt Brouwhuis duurt van 11.00-18.00 uur met aansluitend tot 23.00 uur feest op het pleintje. De Boeremèrt wordt mede georganiseerd door de volgende 7 verenigingen: CV De Brouwhazen, SJC De Brouwhaasjes, VV Bruheze, en de lokale afdelingen/verenigingen van EHBO, Scouting, KBO en ZijActief. De Boeremèrt is mede van groot belang voor deze verenigingen omdat een groot deel van de opbrengst direct aan hen ten goede komt.

- In november beginnen vrijwilligers met 'twee rechterhanden' alweer met de voorbereidingen van de sinds 2015 in principe jaarlijks - mits er vorst-voortuitzichten zijn natuurlijk - op te bouwen IJsbaan Brouwhuis. De schaatsen worden gecontroleerd, en gerepareerd en geslepen waar dat nodig is. Zodra de weersvooruitzichten genoeg vorst voorspellen, gaan vrijwilligers in ploegendienst aan de slag om met een spuit een plein onder water te laten lopen, wat dan hopelijk transformeert in een ijsbaan. Zo hebben ze in februari/maart 2018 toch mooi een volle week kunnen schaatsen, wat je middels foto's en filmpjes onder de eerste link kunt zien.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Tijdens de tweede helft van wandelroute Groene Wissel Helmond-Brouwhuis (14 km) wandel je 3 km lang over de graspaden van maar liefst drie beken: de Vlier, de Kaweische Loop en de Bakelse Aa. Onderweg is er genoeg afwisseling: het landschap varieert, je gaat een paar keer een brug en bij een bekensplitsing een stuwtje over. Voordat je hier bent maak je na de bebouwing eerst een prachtige wandeling door het stille bos van de Brouwhuisse Heide en een rondwandeling langs het mooie Buntven. Na de bekentocht wandel je door een stukje bos en fraaie groenstroken Helmond weer naar het station. Vanwege de graspaden zijn hoge en stevige wandelschoenen een must, met nat weer het liefst waterdicht. Waarschuwing: vanaf halverwege de zomer tot aan het begin van de herfst kan op sommige delen langs de beken het gras en andere planten op de graspaden en -wegen aardig hoog staan. De sportieve wandelaar weet zich er altijd wel een weg doorheen te banen. Vaak kun je ook even over naastliggend akker- of graslandrand lopen. Draag onder deze omstandigheden nooit een korte broek, je komt dan niet ongehavend uit de strijd.

- Op de site van Winkelcentrum Brouwhorst vind je een handig overzicht van de winkels die hier gevestigd zijn, met links naar hun sites. Het parkeren is hier gratis.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Brouwhuis.

- Nieuws: - Nieuws uit Brouwhuis op Facebook.

- Belangenorganisaties: - Belangenvereniging Wijkraad Brouwhuis (BWB) is een vereniging waarvan alle inwoners van deze wijk lid kunnen worden. Het lidmaatschap is gratis. De BWB heeft als doel het bewaken van het woongenot in de wijk en dit waar mogelijk te verbeteren. Het bestuur of een van haar werkgroepen neemt hiervoor op eigen initiatief, of op verzoek vanuit de wijk, actie. Deze acties kunnen bijvoorbeeld gericht zijn op het realiseren van speelterreintjes, het bijhouden van de website, het plaatsen van bloembakken en de wijkschoonmaakactie. Ook het maken en uitvoeren van plannen zoals: “Brouwhuis maakt zich sterk voor zijn jeugd”. Andere acties richten zich op verkeer en milieuzaken, binnen of buiten de wijk, die van invloed zijn op de woonomgeving.

Actuele aandachtspunten zijn de Geledingzone (het gehele buitengebied tussen de Nieuwe Zuid-Willemsvaart en de weg naar Asten en van BZOB tot aan het crematorium), de verkeersveiligheid, de uitbreiding van de provincialeweg N279, uitbreiding van de bedrijventerreinen BZOB en Varenschut. Verder worden inspraakavonden, workshops, voorlichtingsbijeenkomsten etc. bezocht die voor Brouwhuis van belang zijn. Natuurlijk worden ook acties ondernomen zoals het opstellen van brieven, contact opnemen met en het eventueel bezoeken van hinderaars en indien nodig wordt de gang naar de rechtbank gemaakt.

- Brouwhuis Belang is begin 2018 opgericht door een groepje burgers die vinden dat de grens qua overlast is bereikt. Zij willen de burgers en bestuurders informeren over de overlast die wordt veroorzaakt door bedrijven op Bedrijventerrein Zuidoost-Brabant, in de volksmond beter bekend als BZOB, gelegen direct Z van de kern. Ze willen dat bestuurders de belangen van de burgers en haar gezondheid voor het economisch belang stelt. Zij strijden voor de wat hen betreft kernpunten: 1) Geen kap Brouwhuisse Heide; 2) Geen uitbreiding BZOB; 3) Stop de stank. Zie ook het dossier 'Geursituatie Brouwhuis' op de site van Omgevingsdienst Zuidoost=Brabant (ODZOB). Zie ook de videoreportage met een van de initiatiefnemers, Martijn van Dijck, door Greenpeace, juni 2018. Aangezien dit 'dossier' ook speelt in relatie tot de Z van BZOB gelegen buurtschap Diesdonk, hebben wij alle relevante stukken m.b.t. overlast en beoogde uitbreiding van BZO daar beschreven en gelinkt. Dus voor nadere informatie verwijzen wij daarnaar.

- Onderwijs en kinderopvang: - Voor 1929 moesten de inwoners van deze omgeving niet alleen naar de kerk in Bakel lopen, de kinderen moesten voor 1927 ook voor school naar Helmond, Bakel en Vlierden lopen en dat viel, zeker met de kwaliteit van de wegen in die tijd, niet altijd mee. In 1927 krijgt Brouwhuis een eigen lagere school, de voorloper van de huidig Basisschool De Korenaar. In 2017 hebben ze dan ook het 90-jarig bestaan gevierd. - Kindcentrum De Stroom is een openbare basisschool, peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang onder één dak. - Basisschool De Vlier. - Montessorischool.

- Kindcentrum LeLa biedt BSO, TSO, dagopvang, peuteropvang, bijles, huiswerkbegeleiding, trainingen en danslessen. Ze zijn gevestigd op een prachtige locatie, namelijk de rijksmonumentale voormalige RK kerk van Brouwhuis (waarvoor zie het hoofdstuk Bezienswaardigheden). - Peuters vanaf 2,5 jaar zijn welkom op Peuterspeelzaal 't Snatertje. - Montessori Kinderopvang.

- Jeugd: - Tienerhuis / Skatepark.

- "Scouting Brouwhuis is opgericht in 1985 en heeft meer dan 100 leden. Vanaf de thuisbasis “Blokhut Arie van de Broek” (Rietven 1), genoemd naar de oprichter, wordt het spel van Scouting wekelijks tot uitvoering gebracht. In de afgelopen jaren is er het een en ander veranderd aan de samenstelling van de speltakken. Zo zijn in 1996 de Rowans en de Sherpa’s samengevoegd tot de Explorers. Voor de oudere jeugd zijn in 1996 de Pivo’s opgericht. Voor de nog oudere leden kwam er in 2002 de Stam bij. In 2008 zijn de Pivo’s bij de Stam gevoegd. Ook zijn toen de Welpen en Kabouters samengevoegd en onder de naam Welpen verdergegaan. In 2009 zijn de Gidsen en de Verkenners samengevoegd worden tot Scouts. Sindsdien zijn er alleen nog gemengde speltakken. Ondertussen zijn we uitgegroeid tot een vereniging met meer dan 100 leden van alle leeftijden. De ontwikkelingen van de afgelopen 35 jaar hebben onze Scouting gemaakt tot wat het nu is; een leuke, gezellige vereniging met meer dan 100 enthousiaste leden. We hopen zo nog vele jaren mee te gaan!"

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Bruheze is opgericht in 1960.

- Zorg: - Het is prima wonen in woonzorgcentrum Savant Rivierenhof. Deze moderne woonlocatie van Savant Zorg in Brouwhuis is van alle gemakken voorzien. Vooral de moderne generatie ouderen zal zich hier prima thuis voelen. Met professionele zorg op maat, een eigen restaurant en grote appartementen voldoet Savant Rivierenhof volledig aan de huidige wensen op dit gebied.

- Stichting Kleinschalig Begeleid Wonen voor Ouderen (KBWO) Brouwhuis richt zich specifiek op het handhaven of verbeteren van de kwaliteit van het leven van dementerende ouderen. De stichting beoogt haar doel onder meer te bereiken door het realiseren van kleinschalige begeleide woonvormen. Daartoe zijn 6 voormalige schoolwoningen omgebouwd tot 3 groepswoningen met elk 8 bewoners, die samen een woongroep vormen. In totaal wonen hier dus 24 dementerende ouderen.

- Op locatie De Koning heeft SMO (Stichting Maatschappelijke Opvang) regio Helmond onder andere plaatsen voor jongerenhuisvesting met begeleiding naar zelfstandig wonen, crisisopvang vrouwen, vrouwen met kinderen, tienermoeders, en zelfstandig wonen met begeleiding in appartement op naam van SMO (onderverhuur). Ook zij zijn, net als Kindcentrum LeLa in de voormalige kerk, gevestigd op een prachtige rijksmonumentale locatie, namelijk het voormalige seminarie van Brouwhuis aan het Brevierpad (voorheen Deurneseweg), waarvoor zie het hoofdstuk Bezienswaardigheden.

- Senioren: - KBO afd. Brouwhuis heeft bijna 500 leden en groeit nog altijd gestaag. Leden komen inmiddels ook uit omliggende wijken zoals Rijpelberg en Dierdonk. Het is een vereniging op christelijke grondslag waar iedereen die denkt zich er thuis te voelen welkom is. Naast culturele activiteiten en andere activiteiten die ertoe doen heeft belangenbehartiging een hoge prioriteit. Zowel individueel als collectief, lokaal en landelijk.

Reactie toevoegen