Status

Bunne is een esdorp in de provincie Drenthe, gemeente Tynaarlo. T/m 1997 gemeente Vries.

Naam

In het Drents
Bun. Een inwoner van deze plaats is een Bunner.

Oudere vermeldingen
1141 vervalst? kopie 15e eeuw Buun (Bunn?), 1206-1207 Bonne, 1354 Bonnen, 1436, 1634, ca. 1660 Bunne, 1781 Bune.

Naamsverklaring
De plaatsnaam is in verband gebracht met de persoonsnaam Bunne. Eerder is er samenhang met het Germaanse bunjô-* 'verhoging, hoogte'. Vergelijk het Nieuwnederlandse wegbeun, en het Drentse bunweg 'verhevenheid of rug van de weg tussen de wagensporen'.(1)

Ligging

Het dorp Bunne ligt W van het tweelingdorp Yde-De Punt, NW van de dorpen Vries en Tynaarlo, N en NW van het dorp Donderen, N van het dorp Zeijen, NO van het dorp Norg, O van de dorpen Langelo, Lieveren en Roderesch, ZO van de dorpen Altena, Roden en Nieuw-Roden, Z van het dorp Peize, en ZW van het tweelingdorp Eelde-Paterswolde.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Bunne 15 huizen met 110 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 80 huizen met ca. 200 inwoners.

Geschiedenis

Boermarken
"Jarenlang heeft het Drenthe toebehoord aan de bisschop van Utrecht. De Drenten moesten weinig hebben van het centraal gezag in Utrecht. Drenthe was een buitengebied en geen gewest waar voor een landsheer veel aan te verdienen viel. Veel bemoeienis was er dan ook niet. Hoewel deze beperkte bemoeienis wel een klein vrouwenklooster “Het Huys van Bunne” van de Duitse Ridders in ons dorp heeft opgeleverd. In deze periode was Drenthe vooral een verzameling van zelfstandige, zelfvoorzienende dorpsgemeenschappen die slechts bij hoge uitzondering elkaars medewerking zochten.

Rond de middeleeuwen ontstond het buurschap als gemeenschapsvorm. Deze kleine bestuurlijke eenheid werd gekenmerkt door een grote autonomie. De buurschap bestuurde en beheerde het gemeenschappelijke agrarische grondgebied. De stemgerechtigde leden van de buurschap kondigden besluiten en voorschriften af zonder goedkeuring van derden. Later, we spreken nu over eind middeleeuwen, verschoof het accent meer naar de marke en werden ook de onverdeelde, meest woeste gronden betrokken in het bestuur. De marke betekent een door stenen of andere merktekens omgeven gebied. Dit betekende het ontstaan van de “boermarke”.

Begin 15e eeuw was het gewest Drenthe onderverdeeld in zes dingspillen (gebied waar recht gesproken werd), waaronder het dingspil Noordenveld met als hoofdstad Vries, Het dingspil Noordenveld bestond uit vijf kerspelen (kerkgemeentes). Een kerkgemeente was weer onderverdeeld in boermarken, waarvan de boermarke Bunne/Winde er een was. Boermarken waren machtig en speelden naast de adel en de geestelijkheid een belangrijke rol bij het besturen van het gebied. De boermarke bepaalde de leefregels binnen de gemeenschap, bepaalde de gemeenschappelijke verplichtingen en ging over het gezamenlijk gebruik van heide- en veengronden, gezamenlijk gebruik van werktuigen en de toekenning van jachtrechten.

Bunne en Winde maakten aanvankelijk onderdeel uit van één boermarke. Begin 20e eeuw heeft er een splitsing plaatsgevonden en zijn er aparte boermarken ontstaan. Eind jaren tachtig van de vorige eeuw zijn de beide boermarken weer samengevoegd." (bron: de onder Links gelinkte lokale site Neisputter)

Zuivelfabriek
In de jaren 1890-1896, als er als gevolg van de uitvinding van het "kunstmatig ontromen der melk door middel van centrifugaalkracht" vele zuivelfabrieken worden gesticht, wordt de melk van de veehouders te Donderen, Bunne en Winde geleverd aan een particuliere zuivelfabriek te Leek. Door de grote afstand over gedeeltelijk slecht begaanbare zandwegen ondervindt het melkvervoer grote moeilijkheden. De kwaliteit van de melk moet hier ongetwijfeld zeer onder hebben geleden, zodat hiervan geen producten van behoorlijke kwaliteit konden worden bereid. De lege bussen en de door de fabriek terug geleverde producten werden bovendien zeer laat op de dag aan de melkleverende bedrijven terugbezorgd. Financieel hebben de boeren er ook niet veel baat bij. Betaling geschiedt in die dagen veelal in natura door teruglevering van veevoer en huishoudelijke artikelen. Een vorm van gedwongen winkelnering.

De veehouders maken dan ook plannen voor "het gemeenschappelijk voor eigen rekening verwerken der melk tot boter". Daartoe wordt in 1896 de Coöperatieve Handkracht Zuivelfabriek Winde en Bunne opgericht. In 1911 wordt het een stoomzuivelfabriek met korenmalerij en handel in veevoer. In 1936 wordt de fabriek gemoderniseerd en uitgebreid. In 1968 is de fabriek gesloten en vervolgens tot 1971 gebruikt als opslag van de DOMO. In 1971 is de fabriek verbouwd tot metaalconstructiebedrijf. In 1980 is de schoorsteen gesloopt. Het pand is inmiddels herbestemd tot een multifunctioneel centrum voor kunst en cultuur. Zie daarvoor verder het hoofdstuk Natuur en recreatie. Voor nadere informatie over de geschiedenis van de zuivelfabriek, zie het gedenkboekje t.g.v. het 50-jarig bestaan in 1946, dat via de link ook online is te lezen.

Onderwijs
Reeds voor 1817 is er al een lagere school in Bunne, waar ook de kinderen van Winde naartoe gaan. In 1985 is de school opgeheven.

Jaarlijkse evenementen

- Op 2e pinksterdag doet de Kunstroute o.a. De Melkfabriek in Bunne aan. Bezoekers kunnen kunstenaars hier, veelal in hun eigen atelier, aan het werk zien. Voor een aantal kunstenaars is De Melkfabriek op deze dag hun tijdelijke atelier. Het werk varieert van diverse vormen van schilder- en beeldhouwkunst tot sieraden en fotografie en nog een reeks andere interessante kunstvormen. Tussen het kunst kijken door kun je genieten van bijvoorbeeld huisgemaakte appeltaart of een heerlijke lunch. Bij mooi weer is het terras open.

- Het High Tea Festival (weekend eind juli) in Bunne is een heerlijk dagje uit. Drie dagen proeven, beleven en genieten. Voor thuisbakkers, fijnproevers en zoetekauwen. Het gezelligste High Tea Festival van Nederland, aldus de organisatie. Kom genieten van veel lekkers, neem deel aan een van de inspirerende workshops en laat je verrassen door de standhouders.

Landschap, natuur en recreatie

- "Het Bunnerrondje is een hit! Het idee: Tijdens de coronacrisis in 2020 werden 3 jongvolwassenen opeens geconfronteerd met veel lege tijd. Hun opleidings- en stagedagen zagen er van de ene op de andere dag heel anders uit. En onbekend was hoe lang deze periode zou duren. Samen met de eigenaar van Rustpunt Bunne zochten ze naar een mogelijkheid om iets zinvols te gaan doen met de vrijgekomen tijd. Gezocht werd naar een combinatie van “actief buiten bezig zijn” en “iets kunnen betekenen voor anderen”. Het Geocaching werd ontdekt. Een spel dat door jong en oud en ook in de coronacrisis kosteloos kan worden gespeeld, op ieder moment; een combinatie van een speurtocht en schatzoeken.

Geocaching. Geocaching is een avontuurlijk spel dat je kunt spelen met een wandel-GPS of met de Geocaching app. Het is voor het eerst in het jaar 2000 gespeeld. Het basisidee is dat personen of organisaties/verenigingen, waar ook ter wereld, Caches (een ‘schat’) verstoppen en de locaties van deze Caches delen door op internet hun exacte positie te melden. Andere GPS-gebruikers gebruiken deze coördinaten om deze Caches te vinden. Caches zijn dozen of buizen of andere waterdichte opbergers waar een logboek in past en die ruimte biedt aan ruilitems. Aan de vinder wordt gevraagd iets uit te cache te nemen en hiervoor in de plaats weer iets achter te laten. (bron: Geocaching.nl)

De regels zijn simpel: 1. Neem iets uit de cache. 2. Laat iets achter in de cache. 3. Schrijf iets in het logboek (en deel je verhaal online). De verstopplaats. We willen mensen kennis laten maken met het mooie “Bunnerrondje”. Aan de route zijn op diverse plekken Caches (schatten) verstopt. Er zijn officiële Geocache-stickers besteld en op de caches geplakt. Op de sticker staat de naam van de Cache, zoals ”Bunnerrondje #1” en het telefoonnummer van de contactpersoon. Na nog een aantal checks zijn de caches online gezet.

Er zijn best veel voorwaarden. Zo mag een cache niet zonder toestemming op een privé terrein worden geplaatst. En de Caches moeten minimaal 161 meter (0,1 mijl) van elkaar af verstopt worden. Het Bunnerrondje. Start bij driesprong Burchtweg en Noordstukkendrift. Ga Noordstukkendrift in. Links richting Camping De Mierenhoop. Weg vervolgen naar rechts. Na een paar honderd meter links over het graspad richting Donderenseweg. Op Donderenseweg rechts. Eerste pad links richting Paasveen. Op Paasveen links. Bijna aan het einde links over een graspad langs de Tuin van de Tijd richting Eelderweg. Op Eelderweg links, na kruispunt Burchtweg.

De grote dag. Op de zaterdag voor de zomervakantie kregen de jongens toestemming om de Caches online te zetten. De bedoeling was om na de zomervakantie de mensen in de nabijheid te informeren, zodat ze kennis konden maken met het Geocachen. Maar... onderschat werd hoe groot de belangstelling is voor Geocaching en voor het Bunnerrondje! Al op de eerste dag werd het Bunnerrondje ontdekt en ontstond er een ware race om de eerste te zijn die de nieuwe Caches vindt! We ontdekten dat de doorgegeven coördinaten niet helemaal klopten. Deze zijn met behulp van de vinders aangepast en goedgekeurd. Eén Cache werd regelmatig niet gevonden door mensen, waardoor een aantal “jagers” in een weiland gingen zoeken. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Gelukkig stond het telefoonnummer van de contactpersoon op de Cache waardoor na overleg de vindplaats iets gewijzigd werd en de beschrijving (de hint) aangepast.

Berichten op de site. De Geocachers hebben soms bijzondere namen en laten mooie berichten achter. Op de eerste dag van 2Vlekjes: "We willen net aan de koffie gaan, als we een berichtje krijgen, er zijn nieuwe caches gekomen in Bunne. Na de koffie maar even op pad, beginnen bij nr. 1. Hier staat Met218 al te wachten en Me &mups komt ook aangereden. We horen dat er grote afwijkingen zijn, maar we gaan toch verder samen met Me&mups, we vinden 2 en 3 en bij nr. 4 staan nog 4 teams, ook 5 & 6 worden van onze naam voorzien. Rustpunt Bunne bedankt!" Bernadette89: "Tijdens ons rondje in deze prachtige omgeving de cache gevonden." RikkeSjikke: “Wat een mooie omgeving hier!” Yellow lupp: "Zeer bekend terrein voor mevrouw Luppo; ze is geboren in Winde en ging naar de lagere school in de Bunne. We komen ieder jaar nog één keer in het dorp om naar het toneel te kijken tijdens de uitvoering van 't Ontluikende Bloempje, waar haar broer in meespeelt. Deze keer zijn we er dus om de caches te gaan doen."

Anno eind augustus 2020 hebben al 126 mensen in het logboek geschreven! Oproep. Bij de caches staat een omschrijving van de plek of de omgeving en een hint. Graag willen we de omschrijving uitbreiden met meer informatie over de omgeving. We willen mensen die interessante informatie hebben over de plek of de omgeving uitnodigen om dit te delen, zodat we dit wellicht kunnen bijschrijven op de website." (bron: dorpssite Neisputter, augustus 2020)

- In december 2018 hebben bewoners van dertig erven in Bunne en Winde zaaigoed, planten, bomen en nestkasten gekregen, om hun erven natuurvriendelijker te maken. Inwoners worden zich daardoor bewuster van hun leefomgeving, die aantrekkelijker wordt voor omwonenden en voorbijgangers. En het bevordert de sociale cohesie, omdat inwoners elkaar helpen om hun erven nog aantrekkelijker te maken. Voorafgaand keurde Landschapsbeheer Drenthe de deelnemende erven, om te kijken wat er al goed is en om adviezen te geven over wat er nog beter kan. Het project is gesponsord door de gemeente en de provincie.

- In 2012 heeft Stichting Vrienden van De Melkfabriek Bunne de voormalige zuivelfabriek omgetoverd tot multifunctioneel centrum De Melkfabriek (Peizerweg 2), waar je kunt genieten van o.a. theater, kunst, muziek en film.

- Vermoedelijk in 2012 is vanuit het Z van de weg Paasveen, ZO van de dorpskern van Bunne, een fietspad aangelegd naar de O daarvan gelegen Eekhoornstraat, als onderdeel van een fietsroute tussen Eelde-Paterswolde. en Donderen Ten behoeve daarvan is in 2011 door Arcadis archeologisch onderzoek verricht. De conclusie luidt dat er geen archeologische bijzonderheden zijn aangetroffen.

- In 1956 is naturistenvereniging Lichtbond Noord opgericht. Een aantal mensen dat elders in Nederland of in het buitenland met het naturisme in contact was gekomen, wilde iets dergelijks ook wel wat dichter bij huis. Aanvankelijk kwam men bijeen in de Appelbergen bij Glimmen. Dit terrein bleek echter minder geschikt. Na veel gezoek werd in 1957 de huidige plek in Bunne gevonden. Het terrein bestond toen uit een klein dennenbos. Daar omheen werden rietmatten geplaatst en in het midden werd een open plek gehakt (de Zonneweide). Verder waren er geen voorzieningen. De Lichtbond was niet de enige gebruiker van het bos. Bosmieren waren hen reeds voor geweest. Hun grote mierenhoop werd de naamgever Naturistencamping De Mierenhoop. In de volksmond was/is het terrein bekend als 'Het noakend bossie'. De eigen leden hebben het over 'Bunne'.

De eerste voorziening die werd getroffen was het slaan van een pomp. Later werd een stellage met vaten gebouwd, die als watertoren diende en waaraan douches werden gemaakt. Een betonnen kinderbad en enkele wasgoten completeerden het geheel. In de loop der jaren zijn de voorzieningen natuurlijk aanmerkelijk uitgebreid en gemoderniseerd. Op de camping zijn, naast een stiltegebied van ca. 3 ha, o.a. de volgende voorzieningen aanwezig: een zwembad van 12 x 25 m en een kinderbadje van 3 x 4 m, sauna, volleybalveld, badmintonveld, pétanquebanen, tafeltennis, wasmachine, centrifuge, wasdroger, oplaadpunt scootmobiel, sanitair ook geschikt voor gehandicapten, wifi, 230V stroomaansluiting op alle plaatsen, kinderspeelplaatsen, zandbakken, kampvuurplaats, twee zonneweiden.

Beeld

- Fotoreportages van flora, fauna, monumentale panden en andere bezienswaardige objecten in Bunne en omgeving, door Harry Perton.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Bunne (online te bestellen).

Links

- Nieuws: - Neisputter is de digitale krant van Bunne, Winde en Bunnerveen.

- Lezen: - Sinds 2019 staat op Burchtweg 8 in Bunne een Minibieb.

- Zorg: - "Zorgboerderij De Pauw ligt net buiten de kern van Bunne. Het is een sfeervolle verbouwde boerderij met een besloten volgroeide tuin waar je kunt genieten van de vrijheid, de dieren en alle actieve en creatieve mogelijkheden. Het samen verzorgen van de dieren staat op nummer één, daarnaast is het onderhoud van tuin, weiland en moestuin belangrijk voor het voedsel voor mens en dier. Omdat de boerderij jarenlang dienst heeft gedaan als woonhuis zijn er na het werk verschillende mogelijkheden om te ontspannen. Er is een sauna aanwezig en als het lekker warm is, is een plons in het zwembad heel fijn! Achter de boerderij ligt een prachtige natuurplas, waar veel vis in zit en waar de reeën komen drinken, je kunt er in alle rust genieten van een meditatiemoment, boek of een goed gesprek. Bij De Pauw mag veel en hoeft weinig; structuur en duidelijkheid zijn belangrijk maar worden altijd individueel uitgewerkt.

Zorgboerderij De Pauw is opgezet voor mensen die bij het wonen en besteden van hun dag begeleiding nodig hebben, zowel door (tijdelijke) lichamelijke als geestelijke beperkingen. Zorg op de boerderij is zowel mogelijk in de vorm van dagbesteding als in verblijf. De doelstelling is om binnen de veilige omgeving van de zorgboerderij door de omgang met dier, natuur en mens een bijdrage te leveren aan het (her)vinden van persoonlijke ontwikkeling, plezier, zelfvertrouwen en eventueel zelfstandigheid. Door de kleinschalige opzet is er meer dan voldoende ruimte om de begeleiding aan te passen aan de zorgvraag. Er is mogelijkheid voor verblijf tot 7 personen en op gebied van dagbesteding kan veel."

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)