Status

- Catsop is een buurtschap in de provincie Limburg, in de regio Westelijke Mijnstreek, gemeente Stein. T/m 1981 gemeente Elsloo.

- De buurtschap Catsop valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Elsloo.

- De buurtschap heeft officiële, blauwe plaatsnaamborden en heeft daarmee een bebouwde kom - zij het niet consequent, want daarnaast komt het voor dat bij sommige wegen de buurtschap binnen de bebouwde kom van Elsloo ligt, met een wit bord Catsop onder het kombord van Elsloo.

Naam

In het Limburgs
Katsep.

Oudere vermeldingen
1361 Catsop, 1398 Kaetzap, 1398 van Kaytsappe lees: Kaytzappe, 1400 van Katzop, 1430 Catscop, 1550 Catsop, 1603 Catsep, 1803-1820 en 1838-1857 Catsop, 1843 Katsop, 1840 Castrop of Catsop.

Naamsverklaring
Het eerste deel wordt verbonden met Limburgs kaatsj en Rijnlands katsch 'slijm, afval', het tweede met apa* 'rivier, stroom'. Het is echter niet duidelijk op welk water deze naam betrekking zou hebben en de vormen met op wijzen op een andere herkomst, maar onduidelijk is welke. Sommigen denken aan -op 'hoogte' als in Buitenop (middeleeuwse heuvel buten in op te Roermond, 1388 buten in opsporten) en Ingenop (1627 Ingen Nop) naast Ingendaal te Bunde. Ten onrechte - de oudste vormen ondersteunen dit niet - dacht men aan een samenstelling met dorp '(dochter)nederzetting'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Ligging

De buurtschap Catsop ligt direct Z van het dorp Elsloo, rond onder andere de wegen Daalstraat, Kempken, Op de Dries, Veestraat, Aan de Gellik, Het Einde en Mergelakker, en ligt verder W van de A2 en het dorp Beek, NW van het dorp Geverik en Maastricht-Airport, NNW van het dorp Ulestraten, N van de kern Moorveld, NO van het dorp Geulle en de plaats Uikhoven in België, O van het Julianakanaal, de rivier de Maas en de plaats Boorsem in België en ZO van het dorp Meers.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Catsop 50 huizen met 235 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 250 huizen met ca. 600 inwoners.

Geschiedenis

De straatnaam Op de Dries is afgeleid van de driesprong waar vroeger de driespoel, de drenkpoel voor het vee was.

- Uitvoerige geschiedenis van de buurtschap Catsop op de site van en over Elsloo (zie ook de pagina na degene die je te zien krijgt onder de link, oftewel klik onderaan die pagina op 'Volgende' om de pagina erna over deze buurtschap ook te zien).

- In 2014 is het boek 'Catsop. De toekomst, een schaduw van het verleden, gepresenteerd in het zonnige heden' verschenen. Het boek, uitgevoerd in full color drukwerk met harde kaft telt 180 pagina's, beschrijft in detail de historie van het landschap, de nederzetting en haar inwoners. Dit door de eeuwen heen tot aan de dag van vandaag. Het is een bijzondere weergave van de ontwikkeling van een agrarische nederzetting op de rand van het plateau van Schimmert tot een veelzijdige woongemeenschap. Naast de historische informatie met oude kaarten komen ook de huidige bewoners aan het woord aangevuld met veel oude en nieuwe foto's.

- In 2016 heeft een inventarisatie plaatsgevonden van het cultuurhistorisch erfgoed van Elsloo en Catsop. Deze is uitgevoerd door Buro4 samen met o.a. Guus Peters van het Streekmuseum in Elsloo, als onderdeel van een interactief traject om te komen een erfgoedbeleid. Guus Peters heeft een presentatie gegeven over de ontwikkeling van de wegen, de landschappen en de bebouwing van Catsop. Onder de link vind je deze presentatie, met veel mooie oude en recente foto's, kaarten e.d. Zeer aan te bevelen voor wie in het cultuurhistorisch bijzondere verleden en heden van deze buurtschap geïnteresseerd is.

- Sinds februari 2018 schrijft Guus Peters op zijn weblog 'Catsop van vreuger' regelmatig artikelen over de geschiedenis van deze buurtschap.

Bezienswaardigheden

- De Winanduskapel in Catsop, aan het einde van de Daalstraat, is door de bewoners in 1848 opgericht voor Philippus Winandus uit Kleine Meers. Volgens een legende kwam deze na zijn pelgrimstocht naar Jeruzalem een als ridder verklede engel te paard tegen, die aanbood hem terug naar huis te brengen. Dezelfde dag stond Winandus op de plek waar nu de kapel staat. De kapel bevat een plafondschildering van de legende. In 1998 bestond de kapel 150 jaar en is toen volledig gerestaureerd. De hele buurtschap liep uit voor een magnifieke processie en de ingebruikname van de vernieuwde kapel.

- Monumentale panden waaronder hoeve Hagenhof aan de Schuthagenweg en de rijksmonumentale hoeven aan Op de Dries 4 en 21.

- Vanuit Catsop loopt een holle weg richting Geulle.

Jaarlijkse evenementen

- Bij het Rundje Catsop (hardlopen, weekend in augtustus) op zaterdag kun je kiezen uit de afstanden 5 en 10 km. De Catsopper Colorrun op zondag is een run met een heel hoog fun gehalte. Je begint geheel gekleed in het wit en onderweg word je ondergedompeld in de hipste en felste kleuren en dit alles met gepaste muziek van een DJ. Je afstand en mix van kleuren bepaal je zelf omdat je meerdere rondes kunt lopen, dansen, rennen of huppelen. De Catsopper Colorrun is er voor alle leeftijden.

- Winandusmarkt (op een zondag in september).

Landschap, natuur en recreatie

- Karel de Stoute, Hertog van Bourgondië, liet op zijn veldtocht in deze streken (1473-1474), op de Hyscheberg in het bos De Horst Z van Catsop, W van de Horsterweg, een kamp inrichten. De vestingwallen, omgeven door een (droge) sloot van ongeveer zes meter breed, zijn nog te onderscheiden. (Franken/Pijpers, 1988) De stelling op () dat dit mogelijk een kamp van de Noormannen was, die zich aan het eind van de 9e eeuw in de omgeving van Elsloo hadden gevestigd, is kennelijk onjuist.

- Het Integraal Project (IP) Catsop is het derde in de reeks van Integrale Projecten in de Westelijke Mijnstreek. Het is om een aantal redenen van uitzonderlijk belang: vanwege de fraaie kenmerken van het gebied, door het verbindingskarakter en door de link met het Geleenbeekdal en de Maas. Het project wordt ingezet om een deel van de droge ecologische verbindingszone tussen Rivierenpark Grensmaas en de Geleenbeek te realiseren.

De hoofddoelstelling voor het project is het onderzoeken hoe de ecologische verbinding tussen het Bunderbos/Elsloërbos en de autosnelweg A2 gerealiseerd kan/moet worden. Deze verbinding moet naadloos aansluiten op de nog te realiseren faunapassage en het IP Beek. Daarnaast wordt gewerkt aan optimalisering van de volgende aspecten: landschappelijke kwaliteit, accentuering van archeologische waarden, cultuurhistorische identiteit, erosiebestrijding, hemelwaterproblematiek en aansluitingen op het bestaande recreatief routenetwerk. Daarnaast is een doelstelling om de continuïteit van de landbouw te waarborgen. Door de opwaardering van het landschap krijgt de kwaliteit van de leef– en recreatieomgeving een behoorlijke impuls.

- Particulieren, boeren en andere ondernemers in Catsop kwamen in 2011 in aanmerking voor een kosteloze inrichting, aanleg en herstel van inheems, karakteristiek groen. Het in genoemd jaar uitgevoerde Landschapsplan Catsop was gericht op de aanleg van landschapselementen als heggen, alleenstaande bomen en singels, bosjes en hoogstamfruitbomen. Het plan ter verbetering van de landschapkwaliteit rond deze buurtschap was een initiatief van de gemeenten Stein, Beek en Landschapspark De Graven.

Het plan vloeit voort uit de Verklaring van Roermond van de LLTB en de provincie Limburg. In deze verklaring is bepaald dat particuliere grondeigenaren een grotere rol krijgen bij de ontwikkeling en het beheer van natuur, landschap en recreatie. Daarnaast kunnen ze gebruik maken van een nieuwe regeling voor het leveren van groene en blauwe diensten die gericht zijn op de verhoging van de aantrekkelijkheid van het buitengebied. Al geruime tijd werd gesproken over het herstel van landschap en natuur in combinatie met de versterking van de landbouwkundige en recreatieve waarden. Door deelname konden particulieren en bedrijven in het buitengebied op aantrekkelijke wijze gratis hun leefomgeving opknappen. Deelnemers aan deze actie ontvingen een persoonlijk advies en een plan op maat. De aanplant was niet beperkt tot de huis- en bedrijfskavels, maar het kon ook gaan om het vergroenen van perceelsranden.

Beeld

- Reportage over 'kluizenaar' John Vranken in Catsop, van het L1-programma Óngerwaeg (2015).

- Oude foto's, ansichtkaarten e.d. van Catsop op Facebook.

Links

- Nieuws: - Buurtschap Catsop heeft een fraai Buurtbulletin, 't Catsoppenaerke, dat via de link ook online is te lezen.

- Buurtvereniging: - De in 1957 opgerichte Buurtvereniging Catsop beoogt door het organiseren van activiteiten voor jong en ouder door het jaar heen de saamhorigheid in de buurtgemeenschap te bevorderen. Ook het bezorgen van attenties aan ouderen, vrijwilligers en bij jubilea behoort daartoe.

- Muziek: - Ballade op Catsop: herinneringen aan de buurtschap van Pierre Lemmens oftewel Pierre van Lies van Tjeu van Tien van ’t einhèndje.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)