Schellinkhout

Plaats
Dorp
Drechterland
West-Friesland
Noord-Holland

Schellinkhout..JPG

Schellinkhout

Schellinkhout

Schellinkhout. (2).JPG

Dorpsgezicht Schellinkhout

Dorpsgezicht Schellinkhout

Schellinkhout.JPG

Het voormalige raadhuis in Schellinkhout

Het voormalige raadhuis in Schellinkhout

Schellinkhout (2).JPG

Tekst en uitleg bij het voormalige raadhuis in Schellinkhout

Tekst en uitleg bij het voormalige raadhuis in Schellinkhout

schellinkhout_martinuskerk.jpg

De Martinuskerk van Schellinkhout

De Martinuskerk van Schellinkhout

NH gemeente Schellinkhout in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Schellinkhout in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Schellinkhout in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Schellinkhout

Terug naar boven

Status

- Schellinkhout is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Drechterland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1811. In 1812 over naar gemeente Wijdenes, per 1-5-1817 daar weer van afgesplitst tot een zelfstandige gemeente, per 1-8-1970 over naar gemeente Venhuizen, in 2006 over naar gemeente Drechterland.

- Wapen van de voormalige gemeente Schellinkhout.

Terug naar boven

Naam

In het West-Fries
Skellinkhout.

Oudere vermeldingen
Ca. 1312 Scellinchout, 1396 Scillinchout, 1639 Schellincxhout.

Naamsverklaring
Samenstelling uit hout 'hoogstammig bos' en het in meerdere plaatsnamen voorkomende woord schelling(e) 'ruzie, twist'. Zie ook Schellingwoude. Vergelijk namen als Kijfhoek, Strijbeek en dergelijke.(1)

Terug naar boven

Ligging

Schellinkhout ligt ZO van Hoorn.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Schellinkhout 85 huizen met 502 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 84/497 (= huizen/inwoners) en buurtschap Munnickeij 1/5. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 330 huizen met ca. 830 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

"Floris V
In de doorlopende strijd tegen de opstandige West-Friezen landde graaf Floris V in 1282 vanuit zee met een groot leger tussen Schellinkhout en Wijdenes. Nabij eerstgenoemd dorp voltrok zich een veldslag en dit feit leverde het dorp de eerste vermelding in de archieven op.

Stederechten
Ruim honderd jaar later was Schellinkhout een van de eerste kleinere West-Friese plaatsen, die achter elkaar stederechten kregen. Graaf Albrecht van Beieren verleende dit privilege in 1402. Het dorp telde toen zo'n driehonderd inwoners, zeventig huizen en een kerk.

De Dregt liet zijn sporen na
Schellinkhout is een oud en prachtig dorp. De Dorpsweg telt maar liefst 33 bochten en dat is te danken aan de kronkelende loop van het veenriviertje de Dregt dat daar ooit uitwaterde in zee. Vanuit het noorden volgt de Dorpsweg tot vlakbij de middeleeuwse kerk en het voormalige raadhuisje dat bochtige patroon. Vlakbij de kerk mondde de Dregt in zee uit. Vanaf dat punt loopt de Dorpsweg dan ook min of meer recht naar zijn eindpunt: de dijk van het Markermeer. De rol van veenrivieren en kreekruggen in de (bewonings)geschiedenis van West-Friesland komt duidelijk aan het licht in de historie van dit dorp: waar ooit een veenriviertje kronkelde, loopt nu de bochtige Dorpsweg.

Maar de geschiedenis gaat nog verder terug, want eerder bevond zich daar een prehistorische kreekrug. Door groeiende veenlagen aan weerszijden kwam deze geulrug lager te liggen dan het omringende landschap en vormde de ondergrond voor een nieuwe waterstroom richting zee. Vermoedelijk was het riviertje daardoor makkelijk doorwaadbaar en ontleende er zijn naam aan: zo'n doorwaadbare plaats heette een ’drecht’. In het verlengde van het noordelijke eindpunt van Schellinkhout liggen de eveneens bochtige Zuiderdracht en Noorderdracht. Ook deze straatnamen herinneren aan hetzelfde waterstroompje. Diezelfde kreekrug was ook ideaal voor bewoning. Op de stevige ondergrond langs het riviertje kon men goed huizen bouwen en wegen aanleggen. In het achterliggende veenlandschap groef men sloten om het water af te voeren en zo de grond geschikt te maken voor akkerbouw. Door deze ontwatering en inklinking van het veen draaide de situatie weer om: de kreekrug kwam opnieuw hoger te liggen dan zijn omgeving en het riviertje viel droog." (bron: Westfries Genootschap)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij:

- Zeer uitvoerige site over de geschiedenis van Schellinkhout, door G. Kazimier.

- Historische Vereniging Suyder-Cogge.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "In Schellinkhout is verbinden een belangrijk onderwerp voor de allianties. Verbinden door meer speelgelegenheid voor de kinderen te creëren, maar ook door te kijken naar de mogelijkheden van een fietsverbinding met Wijdenes of het samenbrengen van dorpsfuncties. De allianties Dorpsfuncties en Wonen zijn betrokken geweest bij het maken van een stedenbouwkundige visie op het centrum. Zij zijn ook betrokken bij de uitwerking tot een daadwerkelijk ontwikkelplan. Tijdens de raadsvergadering van 29 juni 2020 heeft de gemeenteraad unaniem ingestemd met de realisatie van een multifunctionele accommodatie (MFA) en woningbouw in het dorp. Op het huidige sportveld worden 46 woningen gerealiseerd en op de locatie van het dorpshuis en de school komt de MFA. De multifunctionele accommodatie bestaat uit een nieuw dorpshuis, een binnensportzaal (dorpszaal) en een sportveld, een nieuwe plek voor de Jan Luykenschool en kinderopvang van Berend Botje. Daarnaast worden op de dorpshuislocatie 10 appartementen gebouwd voor senioren. Er is ook gekeken naar de verkeersveiligheidsmaatregelen in het dorp. De alliantie heeft een aantal plannen voorgesteld, die samen met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) op haalbaarheid worden onderzocht. De maatregelen richten zich vooral op de Dorpsweg." (bron: gemeente)

- "In 2015 is de gemeente Drechterland gestart met het project Vitale Dorpen. Inwoners hebben samen met de gemeente dorpsplannen gemaakt. De dorpsplannen moeten bijdragen aan het vitaal maken of houden van de dorpen. Dus, hoe kan ervoor gezorgd worden dat het nu en over 10 jaar prettig is om in een van de Drechterlandse dorpen te wonen? De kern van de aanpak is samen afspraken (alliantieakkoorden) te maken. Deze richten zich op het ontwikkelen van de dorpsgemeenschap waarvoor bewoners zich met eigen kracht inzetten. Binnen Schellinkhout zijn hiertoe o.a. de allianties ‘Dorpsfuncties’ en ‘Wonen’ opgericht. De omvang en het voortbestaan van de voorzieningen in het centrum van het dorp vormen een van de onderwerpen voor dit dorp.

Om de vraag te kunnen beantwoorden welke ingrepen op korte termijn nodig zijn om op langere termijn de leefbaarheid en de vitaliteit van het dorp te borgen, heeft de gemeente Drechterland aan Reitsma Stedebouw gevraagd om in overleg met de dorpsallianties ‘Dorpsfuncties’ en ‘Wonen’ een voorstel te doen om te komen tot een (stedenbouwkundige) visie, een toekomstbeeld voor de dorpsfuncties binnen Schellinkhout. De stedenbouwkundige visie brengt de kansen en mogelijkheden in kaart en laat de ruimtelijke consequenties daarvan zien. Het is vanzelfsprekend dat Reitsma Stedebouw nauw heeft samengewerkt met de allianties, de gemeente en de stakeholders stichting BOEI, Jan Luykenschool en de beheerders van het Dorpshuis. Deze rapportage ‘Het beste van twee werelden’ (2017) is daar het resultaat van."

- De gemeente Drechterland wil bijdragen aan het vitaal blijven van het dorp. Vitaliteit vanuit de betekenis: “het vermogen om de leefkwaliteit in de eigen gemeenschap in stand te houden en te ontwikkelen.” Hieraan werken is zoeken naar nieuwe manieren van samenwerken (inwoners, ondernemers, gemeenten, maatschappelijk middenveld). Dat levert maatschappelijk ondernemerschap op maar kost tijd. En het vraagt ook een vitale overheid die actief partner wil zijn bij de uitvoering. Het in september 2016 verschenen rapport 'Schellinkhout. Vitaal dorp in Drechterland' is het resultaat van een 'reis' die nog lang niet is afgelopen. Een reis langs waterrijk landbouw- en veeteeltgebied, de kronkelende dorpsweg, langs de karakteristieke lintbebouwing van het dorp, met haaks daarop de smalle lange percelen van de landerijen en cultureel erfgoed en het Markermeer en de Omringdijk als parels altijd dichtbij.

Het 'reisgenootschap' is opgebouwd uit een dorpsteam, kernteam en de jury. Het dorpsteam bestaat uit inwoners van Schellinkhout. Zij hebben samen met zo veel mogelijk inwoners de ideeën geformuleerd die je in dit plan leest. Zij zijn op een pragmatische manier benaderd, namelijk vanuit bestaande dorpsstructuren. Ook de jury bestaat uit inwoners van het dorp. Het kernteam bestaat uit ambtenaren die het dorpsteam zo veel als mogelijk hebben ondersteund. Als dorpsteam en kernteam zijn ze samen op zoek gegaan naar de uitdagingen waar het dorp de komende jaren mee te maken krijgt. Vol enthousiasme hebben ze gezamenlijk gezocht naar hoe ze het dorp toekomstbestendig kunnen maken. Niet alleen, maar in samenwerking. Ze maken gebruik van bestaande verenigingen, actieve dorpsbewoners en alles wat het dorp zo fijn maakt om in te wonen.

Dat past in de landelijke ontwikkeling dat burgers meer zelf en samen moeten doen, maar waarbij ook de waarschuwing past dat niet alle verantwoordelijkheden op burgers afgeschoven kunnen worden. Kritisch kijken naar wat kan en wat burgers niet (zelf) kunnen, is omgeven door een gevoel van optimisme en scepsis. Optimisme opent mogelijkheden om opnieuw te kijken naar het dorp, de scepsis stelt ter discussie of resultaten ook echt ten goede komen aan de bewoners. Gaandeweg wordt duidelijk waar optimisme leidt tot nieuwe initiatieven en moeilijkere thema’s vragen om meer ondersteuning vanuit de gemeente. Met realisme en initiatief van onderaf is de blik gericht op het sluiten van allianties. In het dorpsplan 'Schellinkhout. Vitaal dorp in Drechterland' (2016) laten ze zien welke reis ze hebben bewandeld en hoe ze de allianties van de grond krijgen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Schellinkhout heeft 12 rijksmonumenten.

- Schellinkhout heeft 9 gemeentelijke monumenten.

Martinuskerk
De schilderachtige laatgotische Martinuskerk in Schellinkhout wordt voor het eerst vermeld in een goederenlijst uit 1365 van het Bisdom Utrecht en is daarmee een van de oudste kerken in oostelijk West-Friesland. Het achterste gedeelte, het ruime driezijdig gesloten koor, dateert uit de tweede helft van de 14de eeuw. In de 15e eeuw krijgen schip en transept hun huidige vorm. Waarschijnlijk is het koor gebouwd achter een toen al bestaand kerkgebouw dat honderd jaar later is vervangen door het huidige schip. De huidige toren dateert uit 1523. In de toren hangt een klok uit 1526 van Geert van Wou, de belangrijkste klokkengieter die Europa gekend heeft. Het interieur kenmerkt zich onder meer door houten tongewelven en trekbalken met op de hoeken van de kruising houten schalkbeeldjes. Tot de kerkinventaris behoren een preekstoel en doophek uit het midden van de zeventiende eeuw, en een door P. Flaes gebouwd orgel uit 1872.

'Erfgoedherbestemmer' BOEi heeft in 2014 de Martinuskerk in Schellinkhout gekocht en heeft de kerk sindsdien gerestaureerd. De kerk heeft samen met het nabijgelegen Raadhuis uit 1765 en de voormalige dorpsherberg uit 1770 een grote ensemblewaarde. BOEi heeft een ondernemer gezocht die hier bijvoorbeeld een hotel of restaurant wil beginnen. Het vinden van een huurder is niet gelukt, maar er zijn wel belangstellenden geweest die geïnteresseerd waren in aankoop. Vandaar dat BOEi het monument anno 2021 bij inschrijving wil verkopen. Zij zoekt een eigenaar die de kerk een nieuwe functie zal geven. Het streven is om tot een herbestemming te komen die recht doet aan het monument en waardoor het cultuurhistorisch karakter wordt behouden. De kerk is een prachtige lokatie voor het vestigen van bijvoorbeeld een restaurant of B&B. In het bestemmingsplan heeft de kerk de bestemming 'maatschappelijk', maar B&W kunnen die wijzigen in de bestemming ‘horeca’.

Molen
- De Grote Molen.

Raadhuis
Nabij de kerk staat het voormalige raadhuisje, waarvoor in 1765 de eerste steen werd gelegd. Dit was oorspronkelijk het stadhuis, waar ook de plaatselijke rechtbank zitting hield. In 1970 verloor het zijn functie, toen Schellinkhout deel ging uitmaken van de gemeente Venhuizen (nu Drechterland). Tegenwoordig biedt het monument onderdak aan de plaatselijke bibliotheek.

Voormalig stationnetje
Vanaf het voormalige raadhuisje, wandelend over de Dorpsweg naar het noorden, doemen bocht na bocht mooie stolpboerderijen en welvaart uitstralende huizen op. De wandelaar passeert ook nog een - letterlijk - ander spoor in het landschap: de restanten van de tramlijn van de NV Spoorweg-Maatschappij De Zuider Kogge tussen Hoorn en Enkhuizen (1913-1935), die daar de Dorpsweg van Schellinkhout kruiste. Wat oostelijk van de Dorpsweg staat het pittoreske voormalige stationnetje, dat tegenwoordig als woonhuis dienst doet. Aan de westzijde zijn nog de brughoofden te zien van de trambrug, die de sloot naast de weg overspande.

Steen Kamer
Nabij het voormalige stationnetje staat op Dorpsweg 61 een bijzonder huisje, de Steenen Kamer. Deze naam herinnert aan de steenhuizen, of stenen kamers, die al werden gebouwd in de middeleeuwen, toen de meeste huizen nog van hout waren. Deze Steenen Kamer is vrijwel zeker een overgebleven zijgebouwtje van de echte Steenen Kamer, een grote L-vormige boerderij met zware stenen muren, die daar ooit heeft gestaan.

Gevelstenen
- Gevelstenen in Schellinkhout.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Anno 2020 heeft alweer het 8e Dorpsdiner Schellinkhout plaatsgevonden. Tot nu toe zijn de diners een groot succes geweest. Er is een groter gevoel van saamhorigheid ontstaan in het dorp. Hier het verslag van de 8e editie: "Een dorp bouwen is niet zo moeilijk. Je neemt wat stenen, een beetje asfalt en hier en daar een plank; klaar is dorp. Dan zet je her en der wat mensen in dat dorp en dan kun je beginnen met dorp spelen. Maar een dorp vitaal laten zijn is andere koek. Daarvoor heb je energie nodig. Energie vanuit de gemeenschap. En je thuis voelen in een dorp is weer iets anders. Maar misschien wel het allerbelangrijkste. Dat je gezien wordt, gehoord en dat je soms even samen kunt zijn met andere dorpsbewoners. Om verhalen te delen, mensen te ontmoeten die je soms nog niet eerder hebt ontmoet. Ja, zelfs al woon je al 40 jaar in hetzelfde dorp. Na weken voorbereiden was er zaterdag 29 februari 2020 al weer het 8e dorpsdiner. Een diner verzorgd dóór dorpsbewoners vóór dorpsbewoners. De geluiden na afloop waren blij en enthousiast; men had lekker gegeten en gedronken, mooi anzeten, en hoe leuk het was om weer eens met die en met die te hebben gesproken. Het was een avond om in te lijsten. Als je er niet bij was zijn hier de foto's om toch een beetje mee te kunnen genieten. Wie weet schuif jij de volgende keer wel aan. Of lijkt het je leuk om het kookteam te versterken met jouw, voor ons nog onbekende, talenten...?"

- Dorpskermis (weekend in mei of juni).

- Schellinkhout te Kijk (op een zondag begin juli) is een leuke en gezellige middag, waar veel inwoners hun deuren openstellen om je te laten genieten van kunst, muziek, garage sale, een kijkje bij de boer, open tuinen, hapjes en drankjes etc. De 1e editie was in 2017 en was een groot succes. De 2e editie was in 2019.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het lintdorp Schellinkhout is aantrekkelijk voor toeristen. Het heeft een prachtige oude kern en heeft een strand aan het Markermeer dat bekend staat als een van de beste kite- en surflocaties van Nederland.

- De alliantie heeft een plan opgeleverd om een fietsverbinding met Wijdenes te maken. De haalbaarheid hiervan wordt verder onderzocht. De realisering hiervan wordt meegenomen in een totaalplan over recreatie en toerisme binnen de gemeente Drechterland.

- De alliantie wilde meer speelmogelijkheden in het dorp creëren. Dankzij een financiële bijdrage van de gemeente Drechterland en de Rabobank is Natuurspeeltuin Skik in juni 2019 feestelijk geopend. Kinderen uit Schellinkhout hebben meegeholpen bij het ontwerp voor de natuurspeeltuin. Om de speeltuin compleet te maken is er een crowdfunding gestart voor een mooie glijbaan. Zo wordt de natuurspeeltuin nog spannender! De stichting is nog altijd op zoek naar donateurs en sponsors.

- Aan de Opperweg, precies op de gemeentegrens tussen Hoorn en Drechterland, staat sinds mei 2019 een nieuw bankje. Horinees Ed Wagemaker nam het initiatief voor het bankje. Regelmatig loopt hij een rondje in en rond Hoorn. De weg die langs het nieuwe bankje voert, is bij hem favoriet: "Een prachtige route is om via de Westfriese Omringdijk richting Schellinkhout te lopen om vervolgens bij de Grote Molen de Opperweg te nemen richting provinciale weg. Met industrieterrein Hoorn 80 in je rug, heb je halverwege de Opperweg een fantastisch wijds uitzicht over boerenlanden en in de verte het dorp. Een ideale plek dus om even te pauzeren en te genieten." Tijdens een van zijn wandelingen ontstond bij Wagemaker het idee voor het bankje. Hij bracht zijn idee in bij stadscommunity Voor Een Mooie Stad en de reacties van stadsgenoten waren positief. Vandaar dat de gemeente het idee heeft gehonoreerd.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Schellinkhout, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Schellinkhout (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuwe inwoners: - De alliantie heeft een Informatiefolder gemaakt, waarin allerlei wetenswaardigheden te lezen zijn over Schellinkhout. Op deze manier worden nieuwe inwoners op een warme manier welkom geheten in het dorp. De alliantie zorgt ervoor dat nieuwe inwoners deze folder ontvangen.

- Dorpshuis: - In Dorpskamer De Dregt in Schellinkhout is iedereen welkom voor "mooie verhalen, fijne koffie, een klaterend biertje, plannen uitbroeden, grote en kleine idealen en vooral ontspannen, lokaal gefreubel", aldus de site. Verder stellen ze: "We zijn meer dan alleen een dorpshuis: we zijn ook nog een creatieve broedkamer, feestkamer, kroegkamer, leeskamer, vergaderkamer, biljartkamer, sportkamer en houtkamer!" Ze zijn sowieso geopend tijdens de reguliere activiteiten van de diverse dorpsverenigingen, en soms extra omdat de zon schijnt of gewoon omdat ze er zin in hebben. Je kunt binnen zitten, of buiten op het terras. Je kunt er ook een ruimte huren voor je evenement.

- Onderwijs: - Basisschool Jan Luykenschool is de dorpsschool van Schellinkhout. Een kleine school, midden in het dorp, met een grote verscheidenheid aan kinderen (en ouders / verzorgers), uit het dorp en van buiten, maar vooral ook een school met een enorm saamhorigheidsgevoel. Op de Jan Luykenschool wordt lesgegeven op hoog niveau. De resultaten zijn prima, de zorg is uitstekend. Er is veel aandacht voor sociale vaardigheden, iedereen kent elkaar en speelt samen. De school werkt met duidelijke methodes en doet met veel plezier en lef nog ‘een beetje extra’. Denk hierbij bijv. aan het feit dat er vanaf groep 1 Engels wordt gegeven. De school kent een continurooster van vijf gelijke schooldagen van 8.30-14.00 uur. Eenmaal op deze school, blijf je ‘zitten’ tot en met groep 8!

- De in 1914 opgerichte Kantklosschool Wijdenes is de enige nog altijd in functie zijnde officiële kantklosschool van Nederland. De school is tegenwoordig in buurdorp Schellinkhout gevestigd.

- Sport: - Omnivereniging Schellinkhout heeft afdelingen voor voetbal, volleybal, gym en schaatsen.

- Welzijn: - Er is een plan van aanpak uitgewerkt voor een zorgsteunpunt. Op basis hiervan is gewerkt aan een oproepsysteem voor vrijwilligers voor kleine hand- en spandiensten. Wil je helpen? Meld je dan aan via vitaledorpen@drechterland.nl.

Reacties

(2)

Mijn jeugd heb ik in Hoorn door gebracht, mijn ouders hebben een poos in Hem gewoond dus ben vaak door Schellinkhout gereden. Mijn stamboom begin met Heyn Hemmer, later Hein Hemmer die in uw prachtige dorp nog secretaris is geweest. In een boekje geschreven door Piet Boon staat dat te lezen. We zijn nog een keer terug geweest maar helaas was het stadhuis waarin wij graag een kijkje hadden genomen gesloten. Nu zijn wij niet meer in staat uw kant op te komen. Kunt u ons aan een fotoboekje van Schellinkhout helpen? Vriendelijke groeten, Tiny Nanninga-Hemmer.

Ik hoop dat er iemand reageert op uw oproepje. Als dat het geval is, zal ik het u melden.

Reactie toevoegen