Status

- Achterwetering is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente De Bilt. T/m 2000 gemeente Maartensdijk.

- De buurtschap Achterwetering valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Maartensdijk.

- De buurtschap Achterwetering heeft geen plaatsnaamborden (meer). Wij menen ons te herinneren dat er wel een richtingbord aan de N417 heeft gestaan.

Naam

Oudere vermeldingen
1696 De Achter Weteringe, 1866 Achter Wetering.

Naamsverklaring
De buurtschap is genoemd naar de ligging aan het gelijknamige water, een dwars gelegen waterloop langs de achterkant van de polderpercelen. Het is een samenstelling van achter 'achterwaarts gelegen' en wetering 'waterloop voor de afwatering van een bepaald gebied'. In waterstaatkundige zin is achterwetering de aanduiding voor de benedenloop van een wetering naar een molen of gemaal, ter onderscheiding van de bovenloop, die voorwetering wordt genoemd. In deze betekenis is het een veel voorkomende waternaam in de Zuid-Hollands-Utrechtse poldergebieden.(1)

Ligging

De buurtschap Achterwetering ligt direct ZW van het dorp Maartensdijk, rond de Achterweteringseweg, en grenst in het O aan de spoorlijn Utrecht-Hilversum en de O daaraan parallel lopende A27.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Achterwetering 21 huizen met 121 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap circa 30 huizen met circa 80 inwoners.

Geschiedenis

De kern Achterwetering is omstreeks de 16e eeuw ontstaan. Het maakte deel uit van het zogeheten Domproosten Gerecht. Dat bestond van zuid naar noord uit de polders Twaalf Hoeven (thans de Utrechtse wijk Tuindorp), Zes Hoeven (thans de Utrechtse wijk Overvecht), de Gelder Polder en de Achterweteringse Polder. De buurtschap heeft altijd tot de kern Maartensdijk behoord. Het is een langgerekt en smal gebied met boerderijen en voorheen enkele voorname huizen, waarvan Huize Persijn als enige is overgebleven. (bron: Historische Vereniging Maartensdijk)

Bezienswaardigheden

- Het witgepleisterde Huize Persijn (Achterweteringseweg 10) is een markant element in buurtschap Achterwetering. Het landhuis dateert oorspronkelijk uit 1781, ontworpen in de vroege Engelse landschapsstijl. Het langwerpige perceel waarop de buitenplaats is aangelegd wordt in het O begrensd door de Koningin Wilhelminaweg en in het Z door de Achterweteringseweg. In 1878 is het landhuis vernieuwd. Ook het koetshuis is in dat jaar gebouwd. Hendrik Copijn heeft toen het park opnieuw ingericht in de late landschapsstijl, met twee bomenlanen en met gebruik van uitheemse beplanting. Het park ligt als een groene enclave in het open poldergebied van Westbroek. De portierswoning dateert uit circa 1849. Het pand is genoemd naar de oprichter van het landgoed: Adriaan van Persijn (1610-1655). Na diverse particuliere opvolgende eigenaren trekt in 1946 Stichting De Opbouw in het pand. Sinds 1982 had het Orthopedagogisch Project Leefeenheden (OPL) hier zijn hoofdkantoor en bood zij tevens plek aan drie leefeenheden voor moeilijk opvoedbare jongeren. Het landhuis, de tuinmanswoning en de tuin(aanleg) zijn drie aparte rijksmonumenten.

- Naast het hierboven beschreven Huize Persijn kent de buurtschap diverse fraaie monumentale boerderijen. Slechts een daarvan is een rijksmonument, en wel de 19e-eeuwse gepleisterde boerderij op Achterweteringseweg 70.

- Op de plaats van boerderij Noordheide (Achterweteringseweg 34), die dateert uit 1856, zou een kasteeltje genaamd Noord Heide hebben gestaan, dat na 1812 zou zijn afgebroken. De weg naar Achttienhoven, nu de Achterweteringseweg, waaraan de boerderij ligt, heette op het moment dat deze foto werd genomen (1925) Korte Steeg en was toen nog een zandpad. Aan het eind daarvan, richting Achttienhoven, stond een tolboom. (bron: Online Museum De Bilt)

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)