Status

- De Hoeve is een dorp in de provincie Fryslân, in de streek Stellingwerven, gemeente Weststellingwerf.

- De Hoeve heeft pas sinds 1938 de dorpsstatus. Voorheen was het een buurtschap van buurdorp Vinkega.

Naam

In het Fries en in het Stellingwerfs
Eveneens: De Hoeve. Bijzonder is dat de streektaal, het Stellingwerfs, hier nog heel gewoon is en nog dagelijks gebruikt wordt (want zo vanzelfsprekend is dat in de regio in bredere zin niet meer).

Oudere vermeldingen
Op een kaart uit ca. 1700 komt op de plek van de huidige kern van De Hoeve de naam Wester hoeven voor, O van de vaart tussen de Lende en Noordwolde (de Noordwoolde Vaort, voor 2007: NL: Noordwoldervaart) wordt de naam Ooster hoeven vermeld. Op een kaart uit begin 20e eeuw vinden we de plaatsnaam gespeld als Hoeve. De oude namen komen nog terug in de naam van de maandelijkse dorpskrant (Ooster Wester).

Naamsverklaring
Het woord hoeve, 'boerderij', wordt hier als naam gebruikt. Het eerste element van de oude naam is west (de windrichting), het tweede de meervoudsvorm van hoeve.(1)

Ligging

De Hoeve ligt ONO van Wolvega, W van Noordwolde. Het dorp heeft een compacte kern rond de kruising Kontermansweg / Hoeveweg / Jokweg / Oude Jokweg, met verder lintbebouwingen langs de Vinkegavaartweg, IJkenweg en Jokweg. In het N grenst het dorpsgebied aan het riviertje de Lende (NL: de Linde), met aan de overkant de dorpsgebieden van Oldeholtpade, Nijeholtpade en Oldeberkoop.

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt De Hoeve nog niet vermeld. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 170 huizen met ruim 400 inwoners.

Geschiedenis

Van heide naar buurtschap(pen) naar dorp
De Hoeve is relatief, ten opzichte van de meeste overige dorpen in de gemeente, een jonge nederzetting. Vóór 1700 is het hier nog een onontgonnen heidegebied. Rond dat jaar verschijnen 2 boerderijen op de kaarten: een Westerhoeve en een Oosterhoeve, ook wel (inclusief de respectievelijke omgevingen) Steggerdahoeve en de Vinkegahoeve genoemd, naar hun ligging nabij de respectievelijke dorpen. De arbeiders van de boerderijen bouwen hun huizen achter de weilanden en zo ontstaan 2 buurtschappen. Kennelijk blijft het lange tijd maar een minieme nederzetting, want in de Volkstelling van 1840 wordt de plaatsnaam of varianten daarvan, nog niet vermeld. Hoewel er reeds in 1922 een eigen Hervormde kerk komt, worden de buurtschappen pas in 1938 samengevoegd tot het dorp De Hoeve.

School
Tot 1876 moeten de ca. 70 schoolkinderen van De Hoeve door weer en wind naar de school in Steggerda lopen, wat vooral in de natte wintermaanden betekent dat ze zich dagelijks 3 tot 5 uur over modderige zandpaden moeten worstelen. Veenbaas en landbouwer Albert H. Kuipers stelt grond beschikbaar voor de bouw van een school. De gemeente is hier niet voor te porren, want dan zouden 13 andere buurtschappen en dorpjes in de omgeving ook een eigen school willen, wat tot leegloop van de school in Steggerda zou leiden. Maar de provincie ziet wel in dat het zo niet langer kan, en beveelt de gemeente om op de aangeboden plaats een school te bouwen. En zo geschiedt. Rond 1983/1984 wil de provincie de school sluiten, omdat er op dat moment nog maar 17 leerlingen zijn. Maar de dorpelingen strijden tot aan de Hoge Raad en de school mag toch open blijven. Daarna is het aantal weer gegroeid; tegenwoordig heeft de school ca. 30 leerlingen.

Recente ontwikkelingen

- Ondanks zijn slechts ruim 400 inwoners is De Hoeve letterlijk een bedrijvig dorp, met ca. 40 bij de KvK ingeschreven ondernemers, nog exclusief de agrarische sector.

- In 2015 is De Hoeve, met een knipoog naar Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018, benoemd tot 'Cultureel Hoofddorp 2018'. Doelstelling was om ook de mooie streek Stellingwerven nadrukkelijk 'op de kaart te zetten' in de aanloop naar en tijdens Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018. Daarnaast wilden en konden de inwoners, als hechte 'mienskip', vorm geven aan een aantal activiteiten en evenementen, die het mienskipsgevoel van de dorpsgemeenschappen in Fryslân benadrukken.

- Het dorp kent veel zorgen over de toekomstige leefbaarheid, door het dalende aantal leerlingen van de school en het ontbreken van betaalbare starterswoningen voor jonge gezinnen. Deze zorgen komen onder andere voort uit het gemeentelijk beleid waarin is vastgelegd dat in het dorp niet buiten de bebouwde kom mag worden gebouwd. De problemen die gepaard gaan met deze bouwbeperking vormden voor 'dansjuf' en artistiek leider Willy van Assen het uitgangspunt voor het project ‘Bouwen op De Hoeve’. In dit project is een bouwwerk gecreëerd dat symbool staat voor de wil van de bewoners om in het dorp te mogen bouwen. Dit bouwwerk is op 15 oktober 2016 feestelijk onthuld met zang en dans van de inwoners, en is blijven staan t/m 2018, het jaar van het dorp als Cultureel Hoofddorp.

- Na de installatie van een snelheidsmeter in 2018, bleek maar liefst 75 procent van de motorvoertuigen harder te rijden dan de max. 30 km/uur die in de bebouwde kom van De Hoeve is toegestaan.De verkeerswerkgroep uit het dorp opperde om drempeltjes aan te leggen. Sinds mei 2018 liggen er daarom zogeheten 'varkensruggen'. Ze zijn in dit kader een 'pilotdorp' in de gemeente. Bij goede ervaringen wordt dit ook in de buurdorpen geïnstalleerd. Verder heeft de verkeerswerkgroep met landbouwbedrijven, wier steeds groter wordende voertuigen soms breder zijn dan een weghelft, afgesproken dat ze hun chauffeurs vragen om niet meer door het dorp te rijden als de school in- of uitgaat. "We hopen ook dat de routes van de ‘Garmins en Tomtoms’ minder door ons dorp gaan’’, aldus Eddy Lania van de verkeerswerkgroep. Hij noemt als voorbeeld de Jumbo in Noordwolde. Vrachtwagens rijden soms dwars door het dorp naar deze supermarkt, terwijl dat helemaal niet hoeft. (bron en voor nadere informatie zie: LC, 6-5-2018)

En op 5 mei 2018 is een grote verkeersmanifestatie in het dorp gehouden, waarbij het dorp voor een middag voor doorgaand verkeer was afgesloten. Doel was aandacht voor de verkeersveiligheid in De Hoeve en alle andere kleine kernen in de gemeente. Met dit evenement wilde de verkeerscommissie iedere weggebruiker, jong en ouder, bewust maken van zijn / haar rijgedrag. Ook kon iedereen ervaren wat grotere weggebruikers in het verkeer voor belemmeringen en problemen tegenkomen. De verkeerscommissie had tal van activiteiten georganiseerd, zoals remproeven, rijsimulator, voorlichtingstruck, skelterrace met verkeerssituaties, en een grote vrachtauto, waar de chauffeur liet zien dat en waarom hij ondanks zijn 6 spiegels en camera ook niet álles kan zien en je dus als weggebruiker ook zelf alert moet blijven bij vrachtwagens. Zie ook de fotoreportage van deze dag.

Bezienswaardigheden

- De Hoeve heeft 2 gemeentelijke monumenten, zijnde de kerk en de voormalige schoolmeesterswoning uit 1918 (Jokweg 16).

- De voormalige Hervormde kerk van De Hoeve (Jokweg 11) uit 1922 is in 2005 aan de eredienst onttrokken. Sindsdien in gebruik bij een kunstschilder, die er zijn atelier heeft.

- Paaltjasker De Hoeve ligt Z van de Linde en O van de Noordwoldervaart, aan het toeristische fietspad IJkenverlaatpad N van het dorp. De tjasker staat nabij een driedorpenpunt en het is ons niet geheel duidelijk waar hij nu precies staat. Volgens de beschrijving hierboven namelijk, ontleend aan Molendatabase.nl, zou hij op grondgebied van dit dorp liggen. Volgens Molens.nl echter zou de tjasker aan de Lolkema's Leane liggen, waar de grens tussen de dorpen Oldeholtpade in het W en Nijeholtpade in het O doorheen loopt. Volgens Molens.nl zou de tjasker op grondgebied van Oldeholtpade liggen, Z van de genoemde Leane dus. Google Maps tekent het object echter net N van die Leane, dus op grondgebied van Nijeholtpade. Oftewel we hebben hier weer een 'spelletje Wie van de Drie?' te pakken, zoals wij het altijd gekscherend-met-serieuze-ondertoon noemen als wij 3 verschillende spellingen of zoals in dit geval locaties van 1 object waarnemen.

De tjasker is in 1975 gebouwd door de neven Smit uit Giethoorn, nazaten van de bekende tjaskerbouwer Roelof Dijksma. Oorspronkelijk stond hij O van Sneek, aan de Oudvaart, bij de waterpijpen van een eendenkooi. In 1979 breekt het wiekenkruis af als gevolg van een storm. Rond 1980 is het molentje verwijderd en in onderdelen opgeslagen. In 1996 is de tjasker herbouwd op de huidige plek, waar hij fungeert als inmaler voor een natuurgebied van Staatsbosbeheer. Ook deze paaltjasker zou een gemeentelijk monument zijn.

- Windmotor De Hoeve is een poldermolen, gelegen bijna 3 km NO van het dorp, ca. 2 km NO van de hierboven beschreven paaltjasker, in een klein natuurgebied aan de Z oever van de Linde. De molen is een kleine 'Amerikaanse windmotor' met een windrad van 12 bladen en een diameter van 3,5 meter, vervaardigd door de firma Bakker uit IJlst. Deze windmotoren komen dus niet echt uit Amerika, maar worden zo genoemd omdat het type daar uitgevonden is. Het bouwjaar is onbekend (met dien verstande dat wel bekend is dat dit type molens in het algemeen tussen ca. 1900 en ca. 1925 is gebouwd). De windmotor is niet maalvaardig en is niet voor publiek geopend, al kan hij wel tot op enkele meters worden benaderd.

De windmotor, ook wel roosmolen genoemd, is slechts gedurende een beperkte periode in zwang geweest, omdat het elektrische gemaal ze uiteindelijk heeft verdrongen. Ook hebben de molens nadelen: hoewel ze zodanig zijn ontworpen dat ze automatisch uit de wind worden gedraaid bij hoge windsnelheden, ging dat nogal eens fout waardoor de molen vernield werd. Door dit alles is ook de windmotor / roosmolen tegenwoordig een bezienswaardige curiositeit; in Fryslân hebben er in totaal enkele honderden gestaan, nu nog maar ca. 25. In de andere provincies staan er per provincie nog maar één fot enkele. Heemschut en andere landschapsbeschermers waren niet blij met de komst van dit type molen, daar ze vreesden dat deze de traditionele wipwatermolen en spinnenkopmolen zou verdringen. Bovendien werd de enorme metalen molen lelijk gevonden. Het waren allemaal 'poldermolens', d.w.z. bedoeld om het waterpeil in een bepaald gebied te reguleren. De huidige windturbines zijn in feite de moderne variant van de windmotor. Die worden bijna uitsluitend gebruikt om elektriciteit mee op te wekken.

Evenementen en activiteiten

- Iedere dinsdagavond is er onder het motto: "Faster, stronger, better" Bootcamp De Hoeve.

- Jaarlijks is er in dit dorp een grote Rommelmarkt (op een zaterdag in maart, in 2021 voor de 46e keer). Een bijzondere rommelmarkt, want overdekt, verwarmd en in de wintermaanden. Een concept dat garant staat voor jaarlijks rond de 600 betalende bezoekers, wat goed is voor de kas van basisschool De Klaeter en korfbalclub De Hoeve en een mooi voorbeeld is van ondernemende gemeenschapszin. Je vindt er van alles, van huishoudelijke artikelen, kleding, boeken, gereedschappen en speelgoed tot spullen voor verzamelaars. Er is ook een verkoop bij opbod, waarbij burgemeester van Klaveren de veilinghamer hanteert.

- Het jaarlijkse Dorpsfeest is gedurende 4 dagen in juni. Er is dan van alles te doen op het gebied van o.a. sport en spel. Voor een impressie zie de fotoreportage Dorpsfeest De Hoeve 2017 door Hen Le Duc.

- De Kerstwandeling is een wandeling door het dorp De Hoeve met diverse muzikale optredens, een expositie in het kerkje, een kerststal, een kerstmarkt en prachtig ingerichte huizen en dorpsverlichting. De opbrengst komt voor de helft ten goede aan een goed doel in een Derde Wereld-land en voor de helft aan een van de activiteiten in het dorp.

- In dit dorp gaan ze op Oudjaarsdag letterlijk knallend het jaar uit. Om 10.00 uur beginnen ze met carbidschieten. Naast de - naar eigen zeggen, we hebben het nog niet ter plekke kunnen controleren, red. ;-) - oorstrelende knallen verzorgt Oudejaarsclub De Hoeve ook voor de nodige versnaperingen. Iedereen is van harte welkom om dit spektakelstuk te komen aanschouwen. 's Avonds wordt er in het Hokkien een Top2000quiz georganiseerd. De quiz is zeer toegankelijk voor iedereen en duurt 21.30 uur tot ca. 23.00 uur. Opgave voor 24 december wordt op prijs gesteld. Na de quiz nuttigen ze gezamenlijk de laatste drankjes van het oude jaar. Om vervolgens vanaf 00.15 uur met een sierlijk stukje vuurwerk het nieuwe jaar in te luiden. Om een mooie vuurwerkshow te kunnen geven zijn donaties van harte welkom.

- In het kader van Cultureel Hoofddorp 2018 was er op 1 juli 2017 in het dorp een Theaterfestival, waarbij het dorp is omgetoverd in één groot theater. Locatietheater, straattheater, livemuziek, en een festivalterrein met volop muziek en lekkere hapjes en drankjes. Hier vind je een mooie recensie ervan in de Heerenveense Courant. Een citaat: "Van de talrijke bezoekers kwamen lovende woorden. Waar een klein dorp groot in kan zijn. Vraagtekens wezen de bezoekers de weg, kinderen konden een dierentuin bij elkaar sprokkelen en ook op het festivalterrein kwamen de bezoekers ogen en oren te kort. Ze konden er bijvoorbeeld kennis maken met Mien Skip. Het zusje van Kulturele Haadsted Ljouwert mag dan een klein duimpje zijn, maar het weet van wanten. En het weet zich gesteund door haar ambassadeur, gedeputeerde Sietske Poepjes, die de opening van het festival verrichte door alvast een fontein in werking te stellen, eerder dan de fonteinen van de 11 steden in Fryslân. In De Hoeve is de mentaliteit niet zeuren maar doen."

Landschap, natuur en recreatie

- "In 2020 heeft de Gebiedscommissie Beekdal Linde bij het dorp De Hoeve ruim 35 hectare natuur ingericht voor het Natuurnetwerk Nederland. Het gebied ligt tussen De Lende, de Noordwolder Vaort, de IJkenweg en de kruising met de Kontermansweg. Zes petgaten die hier oorspronkelijk op de oever van De Lende lagen, zijn opnieuw gegraven. Deze petgaten zijn in het verleden ontstaan door het uitgraven van veen voor de turfwinning en lopen nu weer vol met water. Ook zijn twee oude meanders - beeklussen - in De Lende opnieuw uitgegraven. Sloten die haaks op De Lende lopen zijn minder diep gemaakt en sloten die parallel aan De Lende lopen zijn gedempt waar de waterhuishouding dat toelaat.

Minder wateroverlast. Al deze maatregelen zorgen ervoor dat het water langzamer wegloopt en de percelen minder verdrogen. Dat is goed voor de ontwikkeling van kruiden- en faunarijk grasland waar vlinders, insecten en vogels graag komen. Tegelijkertijd kan De Lende het water geleidelijk afvoeren bij hevige regenbuien, wat er mede voor zorgt dat er bij landbouwpercelen langs de benedenloop minder wateroverlast ontstaat. Samenwerking. De Gebiedscommissie Beekdal Linde werkt in opdracht van de provincie Fryslân en in samenwerking met de streek aan plannen voor het gebiedsontwikkelingsproject Beekdal Linde. De commissie bestaat uit vertegenwoordigers van de gemeenten Ooststellingwerf en Weststellingwerf, Staatsbosbeheer, It Fryske Gea, Wetterskip Fryslân, provincie Fryslân, LTO Noord en Vereniging kleine dorpen." (bron: Provincie Fryslân, september 2020)

Links

- Algemeen: - Site van en over De Hoeve.

- Nieuws: - Nieuws uit De Hoeve op Facebook, door Plaatselijk Belang. - Nieuws uit het dorp op Twitter. - Het dorp kent al sinds 1984 de goed gelezen dorpskrant 'de Ooster Wester', die 10x per jaar verschijnt. De krant is genoemd naar de twee buurtschappen die later het huidige dorp hebben gevormd; Oosterhoeven en Westerhoeven.

- Belangenorganisatie: - Plaatselijk Belang De Hoeve.

- Dorpshuis: - De voetbalkantine van De Hoeve is na een drastische verbouwing en uitbreiding in 2013 getransformeerd tot een prachtig modern en multifunctioneel Dorpshuis 't Hokkien waar de inwoners terecht trots op zijn: een verenigingsgebouw, gemeenschapshuis, sportkantine, vergaderruimte, ijsclubkantine en evenementenruimte. Gezien de grootte is het inmiddels allang geen 'hokkien' meer. Het heeft wat gekost, maar ook hebben meer dan 100 vrijwilligers de handen uit de mouwen gestoken om e.e.a. te realiseren. Het dorpshuis wordt ook gerund en onderhouden door een grote groep vrijwilligers. Bijna elke inwoner maakt wel een keer schoon, draait wel een keer bardienst of helpt bij een klus.

- Onderwijs: - De kleine Basisschool De Klaeter in De Hoeve is ondernemend en helemaal bij de tijd. De samenleving verandert snel en opgroeien in de 21e eeuw vraagt nieuwe kennis en andere vaardigheden. Technologische ontwikkelingen en allerlei soorten media, als ook een veranderende manier van sociale interactie vereisen aanpassing van het onderwijsconcept. De Klaeter speelt hier op in door als eerste school in Weststellingwerf tablets te gebruiken bij het onderwijs. Kinderen leren zo om in een eigentijdse leeromgeving om te gaan met de vaardigheden die in de 21e eeuw nodig zijn.

Daarnaast gaat De Klaeter actief op zoek naar de talenten van de kinderen. Er worden wekelijks 4 modules aangeboden, op het gebied van wetenschap & techniek, cultuur & natuur, sport en ICT. Deskundige gastsprekers of talentvolle vrijwilligers uit De Hoeve en verschillende vak- en aandachtsgebieden worden ingezet om de kennis over te brengen. De modules worden groepsoverstijgend aangeboden. De kinderen kunnen op deze manier leren van elkaar en elkaars activiteiten. Ook verder is het een sprankelende school met veel activiteiten: verkeersproject, schaaktoernooi, kunstenaars op school, Kinderboekenweek met een echt boekenbal waarbij de rode loper niet ontbreekt, en ze doen mee aan het Fries Kampioenschap Schoolkorfbal.

- Muziek: - Het Koor Van De Hoeve is een gemengd koor dat in 1997 is opgericht. Het koor is gestart met 14 zangers en zangeressen uit eigen dorp, en is inmiddels met mensen uit de regio aangegroeid tot ca. 50 leden. Dat vinden ze wel groot genoeg. Daarom is er vooralsnog een ledenstop. Met veel plezier zingen ze hun repertoire, dat o.a. popmuziek, evergreens en nummers uit musicals omvat. Ze treden regelmatig op, zowel in eigen dorp als daarbuiten. Meestal zingen ze met pianobegeleiding en soms zingen ze à capella.

- Sport: - Korfbalclub De Hoeve is opgericht in 1939. Vanuit het Iepen Mienskipsfonds van de Provincie Friesland heeft de club in 2016 10.000 euro ontvangen voor de realisatie van een kunstgrasveld. De totale investering bedraagt 58.000 euro. Het kunstgrasveld is in april 2017 gereed gekomen. De korfbalclub heeft zich samen met Stichting Dorpshuis sterk gemaakt voor een kunstgrasveld, dat ook voor andere doeleinden gebruikt kan worden. Het veld is namelijk ook geschikt voor tennis, voetbal en als speelveld of gymveld voor dorpskinderen. Daarnaast kunnen er activiteiten voor senioren worden georganiseerd en kunnen de organisaties van de jaarlijkse volksspelen en muziekevenementen ook gebruikmaken van het veld. De Provincie vindt de plannen een prachtig voorbeeld van hoe door nauwe samenwerking een mooie nieuwe voorziening gerealiseerd wordt door en voor het hele dorp.

- Zorg: - Zorgboerderij De Bouwhoeve in De Hoeve biedt dagbesteding aan mensen met een begeleidingsvraag. Ze hebben veel ervaring met jongeren met ASS-problematiek en werken vraaggericht. De activiteiten op De Bouwhoeve zijn veilig, leuk en soms uitdagend. Zo wordt iedereen 'medewerker' en kan zich van daaruit ontwikkelen. Op De Bouwhoeve is van alles te doen. In kleine groepen van maximaal 5 mensen zijn ze bezig op de tuin, op het land, in de schuur of in de tunnelkas. De werkzaamheden variëren met de seizoenen. Ze zaaien en wieden in het voorjaar, ze oogsten in de zomer en in het najaar. Op De Bouwhoeve zijn ze flexibel en bieden ze maatwerk. Ze vinden rust, veiligheid en activiteit belangrijk. Dat nodigt medewerkers uit om te leren, op De Bouwhoeve of ergens anders. Ze zitten in een breed netwerk. Ze verkopen de groente van De Bouwhoeve in de eigen winkel. Van radijs en sla in het voorjaar, tot spruiten en boerenkool in de winter. De winkel (adres: IJkenweg 27) is open op vrijdag en zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van De Hoeve.

• 1. Friese plaatsnamen. Alle steden, dorpen en gehuchten.,
  Gildemacher, dr. K. F.
  , p.288, (2007)