Nieuw Sterkenburg

Plaats
Buurtschap
Utrechtse Heuvelrug
Utrechtse Heuvelrug
Utrecht

nieuw_sterkenburg_plaatsnaambord.jpg

De buurtschap Sterkenburg valt onder Driebergen. Later heeft ook buurgemeente Doorn een buurtschap in haar dorpsgebied Sterkenburg genoemd. Dat wekte natuurlijk verwarring. Daarom is deze buurtschap in 2017 hernoemd in Nieuw Sterkenburg. (© H.W. Fluks)

De buurtschap Sterkenburg valt onder Driebergen. Later heeft ook buurgemeente Doorn een buurtschap in haar dorpsgebied Sterkenburg genoemd. Dat wekte natuurlijk verwarring. Daarom is deze buurtschap in 2017 hernoemd in Nieuw Sterkenburg. (© H.W. Fluks)

sterkenburg_doorn.jpg

Buurtschap Nieuw Sterkenburg (tot medio 2017 nog Sterkenburg geheten), collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Buurtschap Nieuw Sterkenburg (tot medio 2017 nog Sterkenburg geheten), collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Sterkenburg.JPG

Middenin de Doornse buurtschap Nieuw Sterkenburg

Middenin de Doornse buurtschap Nieuw Sterkenburg

Sterkenburg (2).JPG

Het mooie wandelgebied Schapendrift in Nieuw Sterkenburg

Het mooie wandelgebied Schapendrift in Nieuw Sterkenburg

Sterkenburg (3).JPG

Mooi wonen in Nieuw Sterkenburg

Mooi wonen in Nieuw Sterkenburg

Sterkenburg (4).JPG

Buurtschap Nieuw Sterkenburg, in de verte gezien vanuit het zuiden

Buurtschap Nieuw Sterkenburg, in de verte gezien vanuit het zuiden

Sterkenburg (5).JPG

Schaapskooi op de hoek van de Sterkenburgerweg en de Gooyerdijk, met buurtschap Nieuw Sterkenburg aan de horizon

Schaapskooi op de hoek van de Sterkenburgerweg en de Gooyerdijk, met buurtschap Nieuw Sterkenburg aan de horizon

Overlangbroek en zo meer6-001.jpg

Nieuw Sterkenburg is een flinke buurtschap met blauwe plaatsnaamborden. Curieus dat de plaatsnaam desondanks niet voorkomt in de topografische atlassen.

Nieuw Sterkenburg is een flinke buurtschap met blauwe plaatsnaamborden. Curieus dat de plaatsnaam desondanks niet voorkomt in de topografische atlassen.

Nieuw Sterkenburg

Terug naar boven

Status

- Nieuw Sterkenburg is een buurtschap in de provincie Utrecht, in de streek en gemeente Utrechtse Heuvelrug. T/m 2005 gemeente Doorn.

- De buurtschap Nieuw Sterkenburg valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Doorn. De buurtschap heeft wel eigen officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) en heeft dus een eigen 'bebouwde kom'.

- De plaatsnaam Nieuw Sterkenburg komt - ten onrechte - niet voor in de Topografische atlas Utrecht.(1)

Terug naar boven

Naam

Oudere vemeldingen
De buurt heeft vroeger ook te boek gestaan onder de naam Oudeweg. Het gebied had vanouds de naam Velpen.

Naamgeving
Dit buiten de kern van Doorn gelegen woonbuurtje had tot ca. 1991 plaatsnaamborden met de naam Doorn. Rond dat jaar zijn er borden geplaatst met de plaatsnaam Sterkenburg. Deze naamgeving is enerzijds begrijpelijk, gezien de ligging rond de Sterkenburgerlaan. Anderzijds is het verwarrend, omdat het verwarring kan en zal wekken met de Z hiervan gelegen oudere buurtschap en voormalige gemeente Sterkenburg, die op grondgebied van Driebergen ligt.

De Namencommissie van de gemeente Utrechtse Heuvelrug heeft de gemeente dan ook geadviseerd om de Doornse buurtschap te hernoemen in Nieuw Sterkenburg. Omdat het de nieuwste van de twee buurtschappen is. En omdat het N van het Doornse Sterkenburg gelegen landhuis Beukenrode vroeger Nieuw Sterkenburg heeft geheten. - Medio 2017 is conform besloten en zijn dienovereenkomstige plaatsnaamborden geplaatst (in mei 2017 zijn er aanvankelijk foutief witte borden geplaatst). Voor de naamsverklaring zie het Driebergse Sterkenburg.

Spelling
In principe hoort een plaatsnaam met een voorvoegsel als Nieuw... met koppelteken te worden geschreven (zie 6.E onder de link). Anderzijds heeft een gemeente de bevoegdheid om een naam en de spelling daarvan vast te stellen, ook als die niet aan spellingsconventies voldoet. Of het een bewuste keuze is geweest dan wel een 'impliciete drukfout' - omdat men zich er wellicht niet van bewust was dat een dergelijke naam eigenlijk met koppelteken hoort - is ons niet bekend, maar op de plaatsnaamborden wordt de naam zonder koppelteken geschreven, dus conformeren wij ons daar maar aan, omdat dit kennelijk de formele dan wel voorkeursspelling is.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Nieuw Sterkenburg ligt W van Doorn, rond de Sterkenburgerlaan (voor zover gelegen N van de Gooyerdijk), tussen de buurtschappen Boswijk in het W en Palmstad in het O. Vermoedelijk vallen de wegen Jan Ligthartlaan, Beukenlaan, Doornveldlaan, Zandspoor en Schapendrift ook nog tot de buurtschap te rekenen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Nieuw Sterkenburg omvat ca. 80 huizen met ca. 200 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Archeologische opgravingen op buitenplaats Oudeweg
"Overal om ons heen zijn sporen uit een ver verleden te herkennen. Kijk bijvoorbeeld eens naar het monumentale gebouw op Driebergsestraatweg 63. Die villa Oudeweg, onderdeel van de vroegere buitenplaats Oudeweg, aan de rand van buurtschap Nieuw Sterkenburg, is een herinnering aan de rijke mensen die meer dan 150 jaar geleden in dit gebied chique buitenhuizen lieten bouwen. Maar veel sporen uit het verleden kunnen we niet direct zien. Deze bevinden zich in de bodem onder onze voeten. In 2019 en 2020 zijn op het terrein achter deze villa 9 nieuwe villa's gebouwd. Om ervoor te zorgen dat de geschiedenis van deze plek niet verloren gaat, is voorafgaand aan de bouw een team van archeologen aan de slag geweest. Door het graven van onderzoeksputten namen ze letterlijk een kijkje in het verleden.

Verkleuringen in het zand. Met een kraanmachine is de geschiedenis van dit terrein laagje voor laagje blootgelegd. In de lichte zandige bodem vonden de archeologen donkere verkleuringen. Deze donkere verkleuringen, ook wel sporen genoemd, gaven de archeologen een schat aan informatie over de gebeurtenissen op dit terrein. De meeste sporen zijn de afdrukken van houten palen. De houten palen, die waarschijnlijk het fundament van een gebouw vormden, zijn inmiddels al lang vergaan, maar ze hebben wel donkere verkleuringen in het zand achtergelaten. Deze zijn door de archeologen zorgvuldig onderzocht. Ze zijn uitgegraven en digitaal getekend en gefotografeerd. De archeologen hebben de paalafdrukken gevonden van verschillende kleine boerenschuren, door archeologen 'spiekers' genoemd. Deze spiekers blijken wel 2500 jaar oud te zijn!

Aardewerk en ouderdom. In en rond de sporen zijn kleine stukjes aardewerk (gebakken klei) gevonden. Vroeger gebruikte men aardewerken potten en pannen voor van alles en nog wat, van koken tot bewaren. Af en toe viel zo’n pot kapot, en bleven kleine scherfjes achter in de bodem. Een geluk bij een ongeluk! Want zoals wij direct zien of een auto 50 jaar oud of het nieuwste type van een populair merk is, zo kunnen archeologen aan de hand van de vorm, versiering en materiaalkeuze van aardewerken vaatwerk bepalen uit welke periode dit afkomstig is en waar het is gemaakt. Op het terrein zijn ongeveer 150 aardewerkscherven, gevonden die uit verschillende perioden in de geschiedenis dateren. Een erf uit de ijzertijd. Allereerst zijn er scherven van aardewerk uit de vroege en midden ijzertijd gevonden, dit is ongeveer 2500 jaar geleden. Deze potten hoorden onder andere bij de spiekers. De combinatie van deze vondsten wijst erop dat op deze plek 2500 jaar geleden een boerdenerf lag waar een boerengezin woonde. In de spiekers waarvan de paalafdrukken zijn gevonden werd de oogst opgeslagen van de akkers die waarschijnlijk vlak in de buurt lagen.

Laatmiddeleeuws Oudeweg. Ook zijn er scherven uit de late middeleeuwen gevonden. Dit zijn voornamelijk van kogelpotten. Deze potten, de naam zegt het al, waren kogelrond en werden gebruikt om in te koken. De potten lijken te zijn gemaakt in de 15e eeuw. Ze zijn gevonden in een grote ronde kuil, die waarschijnlijk als waterput heeft gediend. Waterputten liggen meestal in de buurt van woonhuizen. We kunnen dus veronderstellen dat hier in de 15e eeuw een woonhuis heeft gestaan. De monumentale buitenplaats die voor aan de weg ligt heet Oudeweg. Deze naam gaat volgens de overlevering terug op een boerenhofstad die hier moet hebben gestaan. Een hofstad was een boerderij met een herenkamer waar de rijke eigenaar uit de stad in de zomer kon vertoeven. Van boerenhofstad Oudeweg in de huidige buurtschap Nieuw Sterkenburg is weinig bekend. Misschien zijn deze scherven de eerste tastbare bewijzen voor een huis op deze plek rond 1500! Wat gebeurt er met de archeologische vondsten? Alle sporen en vondsten op dit terrein zijn zorgvuldig gedocumenteerd en geregistreerd. De archeologen hebben de vondsten van achter het bureau en in het laboratorium nader geanalyseerd. In 2019 zijn alle resultaten gepresenteerd in een wetenschappelijke rapportage. Alle vondsten en gegevens zullen uiteindelijk worden opgeslagen in het archeologisch depot van de provincie Utrecht om deze te bewaren voor toekomstige generaties." (bron: gemeente Utrechtse Heuvelrug, archeologische folder 'Graven in het groen', nr. 15, 2018)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Anno 2020 is sprake van een leegstaande bedrijfshal achter het pand Sterkenburgerlaan 65 in buurtschap Nieuw Sterkenburg. Projectontwikkelaar Van Markus uit Zeist wil hier 6 koophuizen bouwen 'in het duurdere segment'. Gemeente en provincie zien deze 'ontsierende' bedrijfshal in het overgangsgebied tussen de Utrechtse Heuvelrug en het Kromme Rijngebied graag verdwijnen. Nog een argument is dat met de realisering van dit plan ook het risico op de komst van een nieuwe gebruiker met bijbehorend industrieel vrachtverkeer over de smalle Sterkenburgerlaan zou worden weggenomen. Al met al reden voor een aantal gemeenteraadsleden om in oktober 2019 voor dit plan te stemmen.

Maar andere raadsleden vonden dat er al genoeg woningen in het duurdere segment in de gemeente zijn en zagen daarom liever woningen in het middeldure segment. Volgens de verantwoordelijk wethouder Rob Jorg zou het plan echter financieel onhaalbaar worden als enkele woningen uit de dure klasse zouden worden omgezet naar een middeldure klasse. Ook uitbreiding van het totaal aantal huizen op deze locatie in Nieuw Sterkenburg is geen optie, vanwege een mogelijk veto van de provincie. De wethouder acht de kans 99 procent dat de provincie het plan afschiet als een nieuw voorstel meer dan zes woningen bevat. "En dan komen er tot in lengte van jaren helemaal geen huizen op dat perceel", zo vreest hij. Toch stemde een kleine meerderheid van de raad in oktober 2019 tegen het plan, waarmee het vooralsnog niet doorgaat. In maart 2020 lanceert de projectontwikkelaar het compromis om het pand op huisnr. 65 te splitsen in twee middeldure huurwoningen. Wordt vervolgd dus...

- Op het terrein achter de hieronder beschreven villa Oudeweg (Driebergsestraatweg 63) zijn in 2019 en 2020 aan de Sterkenburgerlaan in Nieuw Sterkenburg 9 villa's gerealiseerd, op kavels variërend van 1.000 tot 14.000 m2 en met een inhoud variërend van 660 tot 1.050 m3. Het wijkje heeft de gezien de - hieronder beschreven - geschiedenis van deze locatie voor de hand liggende naam Buitenplaats Oudeweg gekregen. Om deze ontwikkeling mogelijk te maken moest voor deze locatie een nieuw Bestemmingsplan worden opgesteld. Een van de conclusies in dit plan luidt: "Met de beoogde transformatie van het achterliggende gedeelte van de voormalige buitenplaats naar extensief woongebied wordt het mogelijk om belangrijke restanten van de voormalige buitenplaats (het hoofdhuis, de omliggende parkaanleg en de restanten van de parkaanleg op het achterterrein waar de nieuwe woningen worden gerealiseerd) te behouden en deze restanten duurzaam in te zetten bij de toekomstige herinrichting van het plangebied.

De opwaardering van het achterterrein kan tegelijkertijd ook een impuls zijn voor de herstel van het hoofdhuis. Inmiddels is deze gedachte ook bevestigd, met de aankoop van het hoofdhuis door een derde partij, die het pand inderdaad wil herstellen en gaan bewonen. Door de gecombineerde ontwikkeling van transformatie van het achterterrein en herstel van het hoofdhuis wordt de ruimtelijke kwaliteit van de voormalige buitenplaatsals geheel verhoogd. De voormalige buitenplaats wordt vanaf de provinciale weg weer beleefbaar, met een uitstraling die in overeenstemming is met de Buitenplaats Oudeweg. De voormalige buitenplaats in het huidige Nieuw Sterkenburg kan daarmee weer haar plaats krijgen in de Stichtse Lustwarande, waarin elke buitenplaats is als een parel in een snoer van elkaar opvolgende parels. De beoogde transformatie geeft tevens een kans om de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) in het plangebied planologisch te beschermen en wat betreft toegestane functie (wonen is minder intensief dan maatschappelijk) en bebouwing (ruimer van opzet woongebied in vergelijking met de aaneengesloten bouwmassa uit het geldende bestemmingsplan) een betere overgang naar het natuurgebied te creëren."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Buurtschap Nieuw Sterkenburg heeft 5 gemeentelijke monumenten, zijnde de villa op Driebergsestraatweg 61, villa Oudeweg op Driebergsestraatweg 63, villa Nieuweweg op Sterkenburgerlaan 2, het voormalige koetshuis op nr. 4, en villa Boschoord op nr. 10.

- De villa op Driebergsestraatweg 61, op de NO hoek met de Sterkenburgerlaan, O van de noordelijke ingang van buurtschap Nieuw Sterkenburg, bestaat uit één bouwlaag onder een mansardekap. De gevels zijn opgetrokken uit baksteen, voorzien van muurankers en witgeschilderd. Boven de entree in het midden van de voorgevel bevindt zich een dubbele deur met een balkon met een houten balustrade. In de top van de gevel is een klein rond venster. Zowel de linker als de rechter gevel heeft een kleine veranda met een plat dak, dat wordt ondersteund door gietijzeren staanders. (bron van deze beschrijving en de beschrijvingen hieronder: de gemeentelijke website 'Utrechtse Heuvelrug op de Kaart')

- Op Driebergsestraatweg 63, op de NW hoek met de Sterkenburgerlaan, W van de noordelijke ingang van buurtschap Nieuw Sterkenburg, ligt villa Oudeweg. Rond 1836 heeft A. Godin van Westrenen, eigenaar van kasteel Sterkenburg, het huidige huis Oudeweg laten bouwen, op de plek waar voorheen de hofstede Oudeweg had gestaan. Het blokvormige huis is in baksteen opgetrokken en kreeg een souterrain, een bel etage en nog een bovenverdieping. In 1905, toen de omvang van de buitenplaats inmiddels was gereduceerd tot 9 ha, kwam het huis en het omliggende landschapspark in handen van H. baron van Hogendorp. Hij gaf opdracht tot een grote verbouwing, onder leiding van architect J.C. Wentink, waarbij onder meer de ingang is verplaatst van de zuidgevel naar de noordgevel. De noorgevel werd hierbij verrijkt met een statige trap. Boven de trap kwam een balkon met twee Ionische zuilen. Ook kreeg het huis aan de zuidzijde een aangebouwde serre annex balkon. In 1927 is het huis gekocht door de heer M.C. van Houten, kapitein bij de Koninklijke Marechaussee. Hij was belast met de bewaking van de Duitse ex-keizer Wilhelm II, die in Huis Doorn woonde. In 1960 is villa Oudeweg verbouwd voor een nieuwe functie als kantoor. Vandaag de dag staat het pand leeg en zijn - kennelijk om vandalisme tegen te gaan - de ramen met diverse panelen 'dichtgetimmerd'. Het pand is recentelijk verkocht. De nieuwe eigenaar heeft de intentie om het pand te renoveren en weer te gaan bewonen (waarvoor zie het tweede artikel in het hoofdstuk Recente ontwikkelingen).

- De villa op Sterkenburgerlaan 2, het eerste pand dat je bij het betreden van buurtschap Nieuw Sterkenburg vanuit het noorden tegenkomt, is rond 1855 gebouwd in opdracht van J.A. Godin van Westrenen. De familie Godin van Westrenen was tot 1855 eigenaar van het hierboven beschreven huis Oudeweg op Driebergsestraatweg 63. De nieuwe villa kreeg als opvolger de toepasselijke naam Nieuweweg. In 1927 is villa Nieuweweg in opdracht van de toenmalige eigenaar jhr. H.A.M. van Asch van Wijck aan de noordwestzijde uitgebreid. Het vrijstaande huis bestaat uit twee bouwlagen onder een zadeldak, dat voorzien is van geprofileerde gootlijsten en een overstek met windveren. De kap is voorzien van latere dakkapellen. De wanden zijn opgetrokken in baksteen en okerkleurig gepleisterd. De gevel aan de straatzijde heeft links op de hoek een geblokte liseen en rechts daarvan een vijfzijdige houten serre. Tussen de houten staanders van de serre is diagonaal sierlatwerk geplaatst. Boven de serre hebben de vensters zomerblinden. Bij de entree in de zijgevel is een gevelsteen met tekst 'DEZE STEEN WERD GELEGD DOOR JKVR. M.A.W. VAN ASCH V. WYCK 7 JUNI 1927'.

- Het voormalige koetshuis op Sterkenburgerlaan 4 in Nieuw Sterkenburg dateert uit ca. 1840 en behoorde van origine bij de hierboven beschreven villa Oudeweg op Driebergsestraatweg 61. Het pand is markant gelegen in het groen. Het vrijstaande gebouw heeft een rechthoekige plattegrond en bestaat uit een bouwlaag onder een schilddak, dat bedekt is met gesmoorde oude Hollandse pannen en voorzien is van zes dakkapellen en twee bakstenen schoorstenen. De van muurankers voorziene wanden zijn opgetrokken in baksteen en zijn witgeschilderd.

- Villa Boschoord op Sterkenburgerlaan 10 dateert uit 1911 en is ontworpen door architect J. Appels. Van 1948 tot 1950 was dit de woning van schrijver Simon Vestdijk. De woning is beeldbepalend gelegen in buurtschap Nieuw Sterkenburg. Het vrijstaande huis bestaat uit een bouwlaag onder een wolfsdak met twee dakkapellen. De wanden zijn opgetrokken in rode baksteen en zijn voorzien van muurankers. De symmetrisch ingedeelde voorgevel heeft vensters met houten luiken en segmentbogen. Tussen deze vensters is een tegeltableau met de tekst BOSCHOORD. Voor het huis is een voortuin, die wordt afgesloten door een laag ijzeren hekwerk.

Reacties

(2)

De naamswijziging naar Nieuw-Sterkenburg is inmiddels een feit. Bebouwdekomborden zijn aangepast.
Zie ook https://www.heuvelrug.nl/actueel/nieuws_46419/item/sterkenburg-bij-doorn...

M.vr.gr.,
Dorine Loman,
inwoner Nieuw-Sterkenburg

Dank voor de tip Dorine! Het hing al een tijdje in de lucht zogezegd, en is dus nu in werking getreden ook qua bebording. Mooi! Ik heb alle teksten erop aangepast. Dan hebben we nu dus niet meer Sterkenburg (Driebergen) en Sterkenburg (Doorn), maar Sterkenburg (die dus onder Driebergen valt) en Nieuw-Sterkenburg (die dus onder Doorn valt). Wel zo duidelijk. Bij dezen de eerste homepage op het internet van Nieuw-Sterkenburg :-)

Reactie toevoegen