Status

- Oost-Souburg is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Vlissingen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1834. In 1835 ging het op in de nieuwe gemeente Oost- en West-Souburg, die op haar beurt per 1-7-1966 is opgegaan in de gemeente Vlissingen.

- Wapen van de voormalige gemeente Oost-Souburg.

- West-Souburg, W van het Kanaal door Walcheren, is formeel als wijk in de bebouwde kom van Vlissingen opgegaan (hoewel de inwoners West-Souburg nog wel een dorp vinden). Oost-Souburg is vermoedelijk vanwege zijn ligging O van het Kanaal door Walcheren - waardoor het in tegenstelling tot West-Souburg nooit aan de kern Vlissingen kan vastgroeien - dit lot bespaard gebleven, en wél formeel een apart dorp gebleven, met een eigen postcode en postale plaatsnaam (en officiële blauwe plaatsnaamborden/komborden), in tegenstelling tot West-Souburg, dat voor de postadressen 'in' Vlissingen ligt.

- Onder het dorp Oost-Souburg valt ook de buurtschap Groot-Abeele.

Naam

Uitspraak
Uit te spreken als Oost-Soeburg. Wordt ook wel kortweg Soeburg genoemd.

Oudere vermeldingen
1162 kopie 17e eeuw Sutburch, 1198 kopie ca. 1555 Sutburg, 1235 kopie 1321 Commerskerke, id est Oistersubburch, 1271 Kommerskerka, 14e-15e eeuw Commerskerke id est Oistersubburch, 1493 Oisterzouburch, 1560 Oist Souburg, 1573 OistSouburch, Oist Soubburg, 1665 Oost Zouburgh, 1696 OosterSoeburgh.

Naamsverklaring
Souburg is een samenstelling van zuid 'zuidelijk gelegen' en burg 'versterkte plaats, burcht'. Deze ringwalburg was de zuidelijkste van de drie tegen de Noormannen gebouwde burchten (zie ook Domburg). Heette alternatief Kommerskerke, kerk 'eigenkerk' van de persoon Kommer. De kerk was gewijd aan de heilige Maria. Met oost ter onderscheiding van West-Souburg.(1)

Ligging

Oost-Souburg ligt NO van Vlissingen, Z van Middelburg, O van het Kanaal door Walcheren.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Oost-Souburg 67 huizen met 469 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 5.000 huizen met ca. 12.000 inwoners.

Geschiedenis

Souburg is ontstaan rond een Karolingische ringwalburg, de Sudburgh, 'Zuidburg'. Deze burg is in de late 9e eeuw opgericht als vluchtplaats voor bewoners uit de omgeving tegen invallen van de Vikingen. Een burg is een omwald terrein en dus iets anders dan een burcht of kasteel. Later, in de 10e eeuw, raakte de burg in onbruik en verliet men de nederzetting. In de 20e eeuw is de burg bij opgravingen in kaart gebracht en onderzocht. Het terrein van de oude burg ligt thans braak.

In de vroege 11e eeuw wordt in het latere West-Souburg een parochiekerk opgericht. Eerst in de 13e eeuw wordt Oost-Souburg opnieuw bebouwd, om in 1250 een eigen parochiekerk te krijgen. Van de 15e tot de 18e eeuw heeft er in het dorp een slot gestaan. Sinds de indeling bij de gemeente Vlissingen in 1966, zijn in het dorp vele nieuwe wijken gebouwd om aan de groeiende vraag naar woningen in de gemeente Vlissingen te voldoen.

Stichting Aldegonde was een "stichting tot bevordering van het historisch besef met betrekking tot het grondgebied van de voormalige gemeenten Oost-Souburg en West-Souburg, haar bewoners, haar bestuur en de gebeurtenissen van historisch belang die dit gebied regarderen". Kennelijk is deze stichting ergens in de afgelopen jaren opgeheven, want zij was tot rond 2012 nog actief, maar haar website is opgeheven en wij kunnen op het internet geen recente berichten van of over de stichting vinden.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Oost-Souburg, kun je terecht bij de volgende site:

- Artikelen over de geschiedenis van (Oost- en West-) Souburg.

Bezienswaardigheden

- Oost-Souburg heeft 11 rijksmonumenten.

- De Hervormde (PKN) kerk van Oost-Souburg heet De Open Haven (Oranjeplein 2) en was oorspronkelijk een katholieke Onze-Lieve-Vrouwekerk, waarvan de gotische toren uit de eerste helft van de 14e eeuw stamt. In de toren hangt een klok uit 1511, gegoten door Willem en Jaspar Moer. Het schip is in de 15e eeuw gebouwd. Het schip is driebeukig. Het middenschip wordt overwelfd door een houten tongewelf, de zijbeuken door een vlak plafond. Tijdens de godsdiensttwisten in 1572 is de kerk zwaar beschadigd. In 1582-1583 is de schade hersteld en het koor afgebroken, teneinde de kerk voor de protestantse eredienst geschikt te maken.

In de 19e eeuw is het interieur gewijzigd, waarbij het onder meer een hogere kap kreeg. De oorspronkelijke kolommen zijn vervangen door houten stijlen. Ook is de toren toen verhoogd. Het orgel dateert uit 1874 en is gebouwd door K.M. van Puffelen. In 1949-1950 is de kerk gerestaureerd. Ook van 2005-2011 is de kerk opgeknapt. Sindsdien is het kerkgebouw naast de kerkdiensten tevens in gebruik door Stichting Vrienden van de Historische Kerk Souburg, die een gevarierd aanbod aan culturele activiteiten voor de Souburgse bevolking aanbiedt. Ook is het een officiële trouwlokatie van de gemeente Vlissingen. - Een uitvoerige geschiedenis van de kerk kun je hier lezen. - Site van Protestantse Gemeente Oost-Souburg.

- Korenmolen De Pere (Kanaalstraat 78) is in 1725 gebouwd ter vervanging van een standerdmolen. De molen stond tot de aanleg van het Kanaal door Walcheren rond 1870 op het grondgebied van West-Souburg, en is daarna tot het grondgebied van Oost-Souburg gaan behoren. Tot 1966 bleef de molen in gebruik op windkracht, waarna een moderne maalinstallatie in de molen is geïnstalleerd. Na aankoop door de gemeente Vlissingen in 1983 is de molen in 1987 weer geheel maalvaardig in gebruik genomen. Een beroepsmolenaar stelt de molen vrijwel dagelijks in gebruik. De molen bezit een uitgebreide inrichting voor het malen en verwerken van graan. Twee koppels maalstenen worden op windkracht aangedreven. In 2019 is bij een controle vastgesteld dat de beide roeden in een te slechte staat verkeerden om nog verantwoord te kunnen draaien. De molen is toen stilgezet. De actuele staat van de molen is ons vooralsnog niet bekend.

- De ringwalburg van Oost-Souburg.

- Watertoren uit 1939 (Vlissingsestraat 239).

- De draaibrug aan de Spoorstraat bij nr. 1 dateert oorspronkelijk uit 1871. Na verwoesting in 1944 is de spoorwegdraaibrug uit Sluiskil, daterend uit 1907, hier geplaatst op de behouden gebleven onderbouw van metselwerk. De herstelde brug is in 1947 heropend.

- Diaserie met 38 markante plekken in Oost-Souburg.

- Aan het Oranjeplein staat een borstbeeld van de in Oost-Souburg geboren onderwijzer Pieter Louwerse (1840-1908), in 1912 vervaardigd door zijn neef, beeldhouwer Pieter Puype. Na zijn onderwijzersschap wordt Louwerse bekend als schrijver van historische verhalen, romans en opstellen en gedichten voor de jeugd. Hij is ook medewerker van verschillende jeugdbladen: De Kinder-Courant, De Kleine Huisvriend, De Kinderkamer en Voor 't Jonge Volkje. Van dit laatste blad is hij hoofdredacteur, waarbij hij het blad grotendeels zelf vol schrijft. Verschillende liederen van zijn hand zijn opgenomen in de bekende liedbundel "Kun je nog zingen, zing dan mee" (eerste druk in 1906). Bekende liedteksten van Louwerse uit deze bundel zijn "Op de grote stille heide" en "Waar de blanke top der duinen". In 1908 overlijdt Louwerse doordat hij door een tram wordt aangereden. Hij is namelijk inmiddels doof geworden en hoort de tram niet aankomen. Voor nadere informatie zie de biografie van Pieter Louwerse op Wikipedia. Eén van de tientallen boeken van Pieter Louwerse, Vóór vier eeuwen. Een volksboek over de ontdekking van Amerika, is via de link online te lezen.

- Aan de Middelburgsestraat vind je het Ronde Putje - een piepklein rond watertje - en het beeld Het Melkmeisje (in 1994 vervaardigd door de Vlissingse kunstenaar Jan Haas). Het putje is waarschijnlijk ooit gegraven als drinkplaats voor vee en paarden. De ondertitel van de Souburgsche Courant ("waarin opgenomen 't Putje") verwijst naar dit putje. Het Melkmeisje verwijst naar de legende van boerendochter Keetje uit Oost-Souburg, die melk ventte in Middelburg. Zij werd verliefd op Eine, de rijkste boerenzoon uit de streek. Om indruk te maken wilde zij naast haar zilveren hoofdijzer gouden krullen in plaats van de koperen krullen die zij had. Maar haar familie was arm. Daarom bedacht zij de list om water uit het Ronde Putje bij de melk te mengen, om zo geld te sparen voor de gouden krullen. Enfin lees hier het hele verhaal over de legende van het melkmeisje en het Ronde Putje (doorscrollen naar pagina 6).

Jaarlijkse evenementen

- Op een zaterdag in september (in 2020 voor de 6e keer) is er de Rommmelroute Oost-Souburg. Met maar liefst meer dan 200 deelnemers op opritten, in tuinen, in garages en op stoepen is er voor elk wat wils. Op meer dan 50 plaatsen kunnen mensen wat eten en/of drinken en op ca. 15 plekken wordt muziek gemaakt of kunnen spelletjes worden gedaan. Alle deelnemende adressen staan op een plattegrond, die te vinden is op (en te downloaden van) de Facebookpagina van de Rommelroute.

Het doel van organisator Mary-Jane Barri is dat het een dorpsfeestje voor de Souburgers is, waar iedereen van meer of minder ver daarbuiten aan mee mag doen. Het draait om gezelligheid: in de straat, de wijk en het dorp. Sinds 2018 gaat de markt pas om 14.00 uur open, maar gaat hij wel tot 22.00 uur door. "Er zijn veel bezoekers die 's morgens de weekeindboodschappen doen, zelf sporten of naar het voetbal of een andere sport gaan. Antiquairs en andere koopjesjagers struinen op zaterdag vaak meerdere markten af. Door de route tot 's avonds door te laten lopen, geven we die mensen ook allemaal de mogelijkheid te komen", aldus Mary-Jane.

Natuur en recreatie

- "Speeltuin De Souburgt in Oost-Souburg (Koopmansvoetpad 73) is een plek waar kinderen zich sociaal, educatief en creatief kunnen uitleven. Er zijn verschillende klimtoestellen, schommels en voertuigen waarop gereden kan worden. Verder kan er in de zandbak ook met water worden gespeeld en zijn er trampolines voor de 'acrobaten'. In de hele speeltuin is er gelegenheid voor de begeleiders van de kinderen om heerlijk te zitten. In de kiosk kun je van alles kopen, zoals koffie, thee, limonade, snoep, chips, koeken en ijs, tegen vriendelijke prijzen. De speeltuin is geschikt voor kinderen t/m 12 jaar. Een gedeelte van het terrein is voor de kleinste kinderen (tot 5 jaar) ingericht. Tevens is dit gedeelte rookvrij. De onderhoudsploeg van de speeltuin zorgt ervoor dat alles tiptop in orde is. Dit wordt, net als het helpen in de kiosk, gedaan door vrijwilligers. Ook de organisatie van de evenementen wordt gedaan door enthousiaste vrijwilligers. In de zomer hebben we op het grote plein verschillende zwembaden staan om lekker in af te koelen. Ook voor de allerkleinsten wordt er in de peuterhoek een badje geplaatst. In de winter, als het voldoende vriest, wordt de schaatsbaan in elkaar gezet."

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Oost-Souburg, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Fotosite Souburg.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Oost-Souburg (online te bestellen).

Links

- Algemeen: - Site over Oost-Souburg en Ritthem met o.a. lokale links.

- Nieuws: - Oudere nummers van de Souburgsche Courant zijn via de link ook online te lezen.

- Belangenorganisatie: - Partij Souburg-Ritthem is de onafhankelijke lokale politieke partij voor de inwoners van Oost-Souburg, West-Souburg en Ritthem. Een partij die stabiel, betrouwbaar en consequent is. Een partij zonder vastgeroeste partijdogma’s en zonder vooringenomen standpunten. Als echte dorpspartij kijken zij steeds wat het beste is voor de dorpen en haar inwoners.

- Muziek: - "Philharmonie 50 plus is opgericht in 2001. Ons orkest bestaat uit muzikanten die met veel plezier in hun vrije tijd samen musiceren. Wij zijn een Philharmonie, wat betekent dat er bij ons plaats is voor strijkers, koperblazers, houtblazers, slagwerkers en bespelers van andere instrumenten die in ons orkest passen. Onze leden komen uit heel Walcheren en omgeving. Wij repeteren op woensdag van half drie tot half vijf, dan proberen we op een gezellige manier zo goed mogelijk samen muziek te maken. Geïnteresseerd? Loop gerust eens binnen! Voor onze repetitieruimte zijn we te gast bij vereniging Vlijt en Volharding te Oost-Souburg (in De Blazer, Ritthemsestraat 45). Ons repetoire is erg gevarieerd: we spelen koralen, klassieke muziek, big-bandrepetoire, blues, volksliedjes, pop, polka´s, walsen, marsen, meezingers, enzovoorts. Ons orkest treedt graag op. Voor een redelijke bijdrage verzorgen wij een optreden in bijvoorbeeld bejaarden- en verpleeghuizen, bij volksfeesten, op scholen, of op speciale bijeenkomsten."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Oost-Souburg.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)