Status

Oude Wetering is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Holland Rijnland, gemeente Kaag en Braassem. T/m 2008 gemeente Alkemade.

Naam

Spelling
De spelling van deze plaatsnaam is formeel - d.w.z. bijv. op de plaatsnaamborden en in de adresbestanden van postcodeboek en gemeentelijke basisregistratie BAG - zonder koppelteken (overigens net als bij de 'buren' in Nieuwe Wetering). Oude Wetering dus. In sommige bronnen komen wij de spelling met koppelteken tegen. Formeel is dat dus fout. Bij een voorvoegsel als Oude en Nieuwe is het een beetje arbitrair. Bij de dorpen Oude-Tonge en Nieuwe-Tonge is het wél met koppelteken. Bij voorvoegsels als Oud- en Nieuw- is het gebruikelijk(er) - en taalkundig ook te prefereren (zie 6.E) - om het met koppeteken te schrijven.

Oudere vermeldingen
1280-1287 Oude watheringhe, 1343 Oude Weteringhe.

Naamsverklaring
Een wetering is een watergang, waarlangs hoger gelegen gronden afwateren naar lager gelegen streken, hier met de toevoeging oud ter onderscheiding van Nieuwe Wetering.(1) O langs dit dorp loopt de gelijknamige waterloop, die de grens vormt tussen dit dorp en buurdorp Leimuiden.

Ligging

Het dorp Oude Wetering ligt aan het gelijknamige water, N van het Braassemermeer en het dorp Woubrugge en aan de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder en ligt verder O van de A4 en het dorp Nieuwe Wetering, NO van het dorp Roelofarendsveen, NW van het dorp Rijnsaterwoude, ZW van de dorpen Weteringbrug en Leimuiden, Z van het dorp Nieuw-Vennep en ZO van het dorp Abbenes.

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Oude Wetering 104 huizen met 801 inwoners, verdeeld over de gemeenten Alkemade 78/622 (= huizen/inwoners) en Leimuiden 26/179. Het deel onder de laatste gemeente heet dan Oost en Zuid-Oude Wetering. Tegenwoordig heeft het dorp ca 1.600 huizen met ca. 3.900 inwoners.

Geschiedenis

RK kerken
De RK Jacobuskerk uit 1893 in Oude Wetering (Veerstraat 27) was een neogotische kerk met torentje. Buiten gebruik gesteld in 1966, na het gereedkomen van de in dat jaar gebouwde nieuwe RK kerk. Later, na onttakeling van het interieur en sloop van het torentje, tijdelijk in gebruik geweest als postkantoor. Het pand is eind jaren zeventig of begin jaren tachtig gesloopt.

In 1966 verrijst de volgende RK Jacobuskerk (Meerkreuk 3). Deze moderne kerk met toren wordt op 9 februari 1969 door brand verwoest en in dezelfde vorm herbouwd. De RK parochies Sint Petrus’ Banden en Maria Presentatie te Roelofarendsveen en de Jacobusparochie te Oude Wetering zijn in 2006 samengevoegd tot de Emanuelparochie, die op zijn beurt later is opgegaan in, of onderdeel geworden van, de Clara en Franciscus federatie. In september 2014 is de Jacobuskerk buiten gebruik gesteld. In 2016 is hij gesloopt. Er is voor gekozen om van deze 3 kerken de Petruskerk te behouden. De redenen hiervoor vind je onder de link van de Jacobuskerk. De kerk had een losstaande klokkenstoel met 3 klokken (zie de afbeelding). Deze kon in het dorp kennelijk niet behouden blijven. De klokken zijn in 2016 namelijk herplaatst voor de RK kerk HH Martelaren van Gorcum in Brielle, in een nieuw vervaardigde klokkenstoel.

Het Farm
Stichting Jeugdsociëteit ’t Farmhouse is in 1970 opgericht in een schuur aan de Weteringlaan te Oude Wetering. Het begon allemaal met ‘instuifavonden voor de jeugd’ zoals in de statuten uit die tijd omschreven staat. In de loop der jaren is Het Farm, zoals het later is gaan heten, enkel op kracht van vrijwilligers uitgegroeid tot een vertrouwde uitgaansgelegenheid voor jongeren. Iedere week werden er uiteenlopende activiteiten georganiseerd, van dance avonden tot themafeesten.

Helaas hebben ze in 2015 de deuren moeten sluiten. Het Farm Festival in mei was het laatste feest. Het bestuur zag zich genoodzaakt tot deze maatregel door het sterk afnemende aantal bezoekers en daarmee ook een gebrek aan vrijwilligers. Het Farm had al langer te kampen met teruglopende bezoekersaantallen, maar de verhoging van de alcoholleeftijd naar 18 jaar was de druppel. Het werd daardoor steeds lastiger om de doelgroep van 15- tot 17-jarigen aan te spreken; de leeftijd waar de jeugdsociëteit met name voor bedoeld was. Hierdoor ontstond ook een gebrek aan vrijwilligers die de kar kunnen trekken. Het Farm bedankt iedereen, bezoekers en vrijwilligers, die er in de 45 jaar van haar bestaan mede voor gezorgd heeft om er voor de jongeren van Oude Wetering e.o. steeds weer een feestje van te maken.

Station
Van 1912 tot 1936 was er een spoorlijn tussen Hoofddorp en Leiden. Oude Wetering had een station aan deze spoorlijn. Het fraaie stationsgebouw is helaas in 1938 afgebroken. Onder de link kun je er nog een oude ansichtkaart en foto's van bekijken.

Aansluiting A4
Aansluiting Oude Wetering is aansluiting nr. 1 in de A44 gelegen NNW van het dorp, in de Noord-Hollandse gemeente Haarlemmermeer, en bedient het gelijknamige dorp in Zuid-Holland en het dorp Weteringbrug in Noord-Holland. De plaatsjes zijn gescheiden door de ringvaart om de Haarlemmermeer, die hier tevens de provinciegrens vormt.

Bezienswaardigheden

- Oude Wetering heeft 4 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk op Kerkstraat 11, het begin 19e-eeuwse huis op nr. 40, de Remonstrantse Kerk op nr. 41, en het herenhuis uit ca. 1774 (jaartal in muur van het zomerhuis) op nr. 46.

- Oude Wetering heeft 20 gemeentelijke monumenten, zijnde een reeks woonhuizen [Kerkstraat 7, 10 (voormalige pastorie), 32 (voormalig schoolhuis), 37, 42 (voormalige consistorie), 59, 71, 75, 79 (voormalig hotel Het Wapen van Alkemade), 91 (notariswoning), Veerstraat 1, 1b, 9, 10, 19, 20 en 40], de Gereformeerde kerk op Kerkstraat 50, het gemaalgebouw uit ca. 1920 bij Plantage 78, en de luchtwachttoren op Plantage 153.

- De Hervormde (PKN) kerk (Kerkstraat 11) uit 1691 heet sinds 2009 Schakelkerk, ook wel locatie De Schakel, als onderdeel van de huidige Protestantse Gemeente te Oude Wetering (het andere onderdeel is de Gereformeerde kerk, waaarvoor zie hierna).

- In 1888 verrijst er een houten noodkerk ongeveer op de plek van de huidige Gereformeerde (PKN) kerk in Oude Wetering (Kerkstraat 50), die in 1909 is gebouwd naar ontwerp van architect Tjeerd Kuipers. Het gebouw heeft de vorm van een kruisbasiliek en is opgetrokken in een eenvoudige neogotische stijl, zonder tierelantijnen, in donker baksteen, met hoge lichtgroene glas-in-loodramen, hoog pannendak, toren met hoge spits en uurwerken op alle zijden, plus luidklok. De rijzige, hoge indruk van het gebouw is door optische middelen verkregen. Bijvoorbeeld de toren wordt in een aantal trappen naar boven toe smaller, zodat hij hoger lijkt dan een rechte toren van deze lengte. Ook de reeksen smalle ramen doen hoger aan dan een kleiner aantal bredere ramen. Binnen is het licht en hoog.

Het kerkgebouw, de pastorie, de kosterswoning, het kerkhof en het parkeerterrein zijn bij het 100-jarig jubileum van de kerk in 2009 hernoemd tot locatie De Spreng van de huidige Protestantse Gemeente te Oudewetering. Tegenwoordig is De Spreng tevens een multifunctioneel centrum (MFC), waarvoor zie verder onder het kopje Links.

- Remonstrantse kerk (Kerkstraat 41) van de Remonstrantse Gemeente Oude Wetering. Het is een kleine, levendige en actieve, vrijzinnig protestantse geloofsgemeenschap. Haar geschiedenis gaat ver terug, tot circa 1630. De huidige kerk is een voormalige schuurkerk uit 1645 - en daarmee de oudste kerk van de gemeente Kaag en Braassem - die in 1819 is vergroot.

- Als kennelijk alternatief voor de in 2016 gesloopte RK kerk (waarvoor zie het hoofdstuk Geschiedenis), is in 2015, na 5 jaar voorbereiden en bouwen, de nieuwe Mariakapel (Dijkstraat 34, op de grens tussen Oude Wetering en Roelofarendsveen) door pastoor Jack Glas ingezegend. Initiatiefnemer Ans van der Zwet: "We zijn apetrots op het resultaat en de uitstraling. Het is mooi geworden. Echt een plek voor rust en bezinning, waar overigens iedereen welkom is." (bron: Leidsch Dagblad, 1-5-2015).

- Luchtwachttoren Oude Wetering uit 1958 wijkt af van de meeste andere luchtwachttorens omdat hij niet van de standaard betonnen raatelementen is gebouwd (onder de link kun je zien hoe die eruit zien). De gemeente vond dat namelijk niet fraai, daarom moest er een ander ontwerp komen. Het is een sierlijke slanke rode bakstenen toren in de stijl van de Delftse School. Bovenop de toren een uitkijkplatform, waar men kon rondkijken of er geen vijand aan kwam (in het kader van de zogeheten Koude Oorlog). De toren vormde een driehoek (kring) met de luchtwachtposten in Woerdense Verlaat (inmiddels verdwenen) en Alphen aan den Rijn.

De toren is gebruikt tot 1964, het jaar waarin het Korps Luchtwachtdienst (KLD) in Zuid- en Midden-Nederland is opgeheven. Daarna is de toren een tijd in gebruik geweest als oefentoren door de BB (Bescherming Bevolking). Oorspronkelijk stond de toren direct aan het Braassemermeer. In 1969 is er een appartementencomplex tussen gebouwd. Tegenwoordig is de toren in gebruik als beheerderskantoor van dit complex. De toren is een gemeentelijk monument, is eigendom van Stichting Braassemermeerflats, en is niet te bezichtigen. (bron: Meteotoren.nl)

Jaarlijkse evenementen

- Feest! in Oude Wetering. Gedurende 4 dagen in juli (in 2019 voor de 43e keer) is er van alles te doen. Met op zaterdag de braderie: slenteren, kopen en bij een koel drankje genieten van muziek. Een lang lint kramen zorgt voor een gevarieerd aanbod.

- Op een zaterdag begin september (10-16 uur) is er sinds 2016 jaarlijks de Rommelmarkt Botenbuurt Oude Wetering, waar inwoners hun overtollige spullen vanuit hun tuin verkopen.

- Op kerstavond, 24 december, is er jaarlijks het Kinderkerstfeest in de Remonstrantse Kerk te Oude Wetering (Kerkstraat 41). Er worden veel bekende kerstliedjes worden gezongen en er wordt muziek gemaakt. Ook wordt er door kinderen een kerstspel opgevoerd. Na afloop worden er buiten sterretjes aangestoken bij de vuurkorf en is er voor ieder wat te drinken. Vind je het leuk om samen met je kinderen / kleinkinderen naar het kerstverhaal en kerstmuziek te luisteren rondom de kerstboom, dan ben je van harte welkom in de Remonstrantse Kerk op 24 december om 19.00 uur (einde 20.00 uur).

Landschap, natuur en recreatie

- Er is een veerdienst tussen het dorp en buurdorp Leimuiden, over de Oude Wetering.

- Het kanaal de Oude Wetering loopt verticaal O langs het gelijknamige dorp. Het verbindt de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder in het N met het Braassemermeer in het Z. Een O zijtak van het kanaal is de Drecht, die hier begint en in O richting naar het Amstel-Drechtkanaal loopt.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Oude Wetering, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Oude Wetering (online te bestellen).

Links

- MFC: - De Spreng heet niet voor niets een multifunctioneel centrum (MFC). Als bruisend dorpshart van Oude Wetering kun je zowel zakelijk als feestelijk gebruik maken van De Spreng, zoals een bruiloft, familiefeest, diner, high-tea, concert, workshops, expositie, receptie en nog veel meer. Ze hebben verschillende zalen, van 5 tot 250 personen. Ook is er de mogelijkheid om gebruik te maken van verschillende vormen van techniek en catering. Er worden ook vele evenementen, concerten e.d. georganiseerd, waarvoor zie de Agenda in de linkerkolom van de website van De Spreng.

- Onderwijs en kinderopvang: - Sinds schooljaar 2017-2018 zijn de basisscholen De Schakel in Roelofarendsveen en de Gerardusschool in Oude Wetering gefuseerd tot Basisschool De Klimboom (op de locatie van De Schakel). De Gerardusschool had aan het eind nog maar 83 leerlingen en zat daarmee onder de (lokale) opheffingsnorm. Onderzoek wees uit dat een fusie met De Schakel de beste optie was. Zie daarvoor ook het interview met de directeuren van De Schakel en de Gerardusschool in Leidsch Dagblad, 1-5-2017. Omdat men wel is samengegaan in het pand van De Schakel, maar het eigenlijk toch een nieuwe school is, is ook gekozen voor een nieuwe naam. De Klimboom dus. Bijzonder is overigens dat De Schakel ca. 40 jaar daarvoor is voortgekomen uit de Gerardusschool. Dus de cirkel is nu weer rond, zou je kunnen zeggen. De school ligt op de grens van beide dorpen (Rembrandt van Rijnsingel 17), maar ligt voor de post nog nét in Roelofarendsveen, dus voor nadere informatie over de school zie aldaar.

- Locatie Grote Beer (Watergang 1a) van kinderopvangorganisatie Kindkracht verzorgt de kinderopvang en buitenschoolse opvang (BSO) voor de basisscholen De Klimboom en Elckerlyc, die er vlak naast liggen. De Grote Beer ligt in Oude Wetering, maar de genoemde basisscholen er vlak naast liggen formeel in Roelofarendsveen, omdat hier net de grens tussen de beide dorpsgebieden loopt. Op woensdag worden ook de kinderen van de Kiem en de Roelevaer op deze locatie opgevangen. Naast de genoemde scholen zijn ook kinderen van speciaal onderwijs welkom.

- Kinderopvang "bij Nanny" is een kleinschalige opvang in huiselijke sfeer, voor kindjes van 0-4 jaar. Flexibel (zo nodig ook buiten de gebruikelijke tijden).

- Sport: - In 1891 wordt IJsclub “IJsvermaak is ons doel” opgericht in Alkemade Oost. Kort daarna zijn ook in Alkemade West diverse ijsclubs opgericht. Deze zijn in 1931 samengegaan onder de naam IJsclub Wilhelmina. Vervolgens gaan de beide ijsclubs in 1967 samen tot IJsclub Alkemade. In de loop der jaren zijn diverse activiteiten opgestart, die nog altijd jaarlijks gehouden worden, zij het soms onder een andere naam of hoedanigheid, zoals: de Braasemloop, inmiddels overgenomen door Plantaris; de Fiets-, Molen- en Merentocht, die overgegaan is in de Rabofietsdag; een Vierkamp: lopen, fietsen en zwemmen in de zomer, gevolgd door schaatsen in de winter. Door het veelal ontbreken van ijs is dit overgergaan in de Driekamp. De ijsclub heeft ca. 450 actieve schaatsers en een kleine 1000 donateurs. De club is hiermee een van de grootste verenigingen in de voormalige gemeente Alkemade.

Een groot gedeelte van de actieve schaatsers (bijna 200) wordt gevormd door de jeugd tot 12 jaar die uit de gehele voormalige gemeente komt. IJsclub Alkemade beheert het jeugdschaatsen namelijk ook namens de (natuur)ijsclubs van Rijpwetering en Oud Ade. De Landijsbaan van de club ligt in Oude Wetering. De ingang is aan de Baan 32. De ijsbaan die hierop uitgezet kan worden is 333 meter. Dit is de kleinst mogelijke afmeting voor een officiële schaatswedstrijdbaan. De training en wedstrijdactiviteiten op kunstijs vinden op diverse locaties plaats: wedstrijdrijden is voornamelijk op de Uithof in Den Haag. Recreatieschaatsen of techniektraining doen ze in IJshal Leiden en op Kunstijsbaan Kennemerland in Haarlem. Ook het Jeugdschaatsen tot 12 jaar is in IJshal Leiden. En skeeleren doen ze op de skeelerbaan in Kudelstaart.

- Overige verenigingen: - Motorclub Road Crew.

- Zorg en welzijn: - Het zorgteam van locatie Jacobus (van zorginstelling WIJdezorg) biedt verzorging, verpleging en huishoudelijke hulp, zowel in de eigen locatie als in de omgeving bij ouderen thuis in Oude Wetering en Roelofarendsveen. Ideaal is de combinatie van zorglocatie en Dienstencentrum, dat een belangrijke functie heeft als ontmoetingsplaats. Iedereen kan hier altijd even binnenlopen voor een kop koffie, wat gezelschap en een luisterend oor. Wekelijks staan er tal van activiteiten op het programma.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Oude Wetering, met foto's van de grafzerken.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)