Teylingen (Kanis)

Plaats
Buurtschap
Woerden
Utrecht

teylingen_bij_kamerik_en_kanis_op_kaart.jpg

Teylingen is een buurtschap N van de dorpen Kamerik en Kanis. Op kaarten gaf men plaatsnamen expliciet aan door de gemeentenaam er afgekort onder te zetten, in dit geval 'Kk' = Kamerik. Helaas hebben de kaartenmakers die goede gewoonte verlaten. ©Kadaster

Teylingen is een buurtschap N van de dorpen Kamerik en Kanis. Op kaarten gaf men plaatsnamen expliciet aan door de gemeentenaam er afgekort onder te zetten, in dit geval 'Kk' = Kamerik. Helaas hebben de kaartenmakers die goede gewoonte verlaten. ©Kadaster

teylingen_bij_kamerik_en_kanis_gemeente_kamerik-houtdijken_kaart.jpg

Kaart van de gem. Kamerik-Houtdijken, zoals die van 1818 t/m 7-9-1857 heeft bestaan. ZO ligt buurtschap Houtdijk, ZW dorp Kamerik met N daarvan Kanis. In het N de polder Teylingen, met in het NW buurtschap Teylingen en in het NO buurtschap Oud-Kamerik.

Kaart van de gem. Kamerik-Houtdijken, zoals die van 1818 t/m 7-9-1857 heeft bestaan. ZO ligt buurtschap Houtdijk, ZW dorp Kamerik met N daarvan Kanis. In het N de polder Teylingen, met in het NW buurtschap Teylingen en in het NO buurtschap Oud-Kamerik.

teylingen_bij_kamerik_en_kanis_1763_teylinges.jpg

De huidige buurtschap en polder Teylingen onder Kamerik was tot eind 19e eeuw een ambachtsheerljikheid en gerecht. In deze huwelijksakte wordt een trouwlustige juffrouw beschreven die afkomstig is van 'Kamerik van Teylinges' (collectie Leonard van Kessel)

De huidige buurtschap en polder Teylingen onder Kamerik was tot eind 19e eeuw een ambachtsheerljikheid en gerecht. In deze huwelijksakte wordt een trouwlustige juffrouw beschreven die afkomstig is van 'Kamerik van Teylinges' (collectie Leonard van Kessel)

Teylingen (Kanis)

Terug naar boven

Status

- Teylingen is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente Woerden. T/m 1811 gemeente Kamerik-Houtdijken. In 1812 over naar gemeente Kamerik, in 1818 over naar de opnieuw ingestelde gemeente Kamerik-Houtdijken, per 8-9-1857 over naar de opnieuw ingestelde gemeente Kamerik, in 1989 over naar gemeente Woerden.

- De buurtschap Teylingen valt onder het dorp Kanis (als dichtstbijzijnde dorp), maar omdat dat dorp in 1978 geen eigen postcode en postale plaatsnaam heeft gekregen in het postcodeboek, liggen beide plaatsen voor de postadressen 'in' Kamerik.

- De buurtschap Teylingen heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

- De naam Teylingen heeft - in diverse spellingen, waarvoor zie hieronder - tot ca. 1940 expliciet als plaatsnaam - en in dit geval dus buurtschap - op de kaarten gestaan (zie afbeelding). Nadien is deze plaatsnaam 'zomaar' uit de atlassen verdwenen. Wat ons betreft ten onrechte. Immers de bebouwing is er nog altijd, en niet 'opgeslokt' door een omliggende kern, dus wat ons betreft bestaat dan dús de buurtschap ook nog altijd.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Tijlingen, Teijlingen, 1763 Teylinges (zie afbeelding).

Naamsverklaring
De buurtschap ligt in de polder Kamerik-Teylingen(s). De onder Status vermelde vroegere gemeente Kamerik-Houtdijken was vóór de Franse tijd een gerecht en/of ambachtsheerlijkheid, die ook wel Kamerik en de Houtdijken werd genoemd. Nog weer dáár voor is sprake geweest van verschillende andere benamingen, omdat gerechten vaak naar hun heer (van die periode) werden genoemd. Zo is voor hetzelfde gebied sprake geweest van de namen Selkartgerecht, Statengerecht, Gaesbeekgerecht, en 'Kamerik-Teylingen en (de) Houtdijken', naar het geslacht Van Teijlingen die hier 'heer' zijn geweest (waarvoor zie onderaan de pagina onder de link). De buurtschap (en polder, heerlijkheid, gerecht) is hier dus genoemd naar het geslacht en niet andersom, wat bij andere plaatsen vaak het geval is en ook hier het geval hád kunnen zijn. (bron: 'Een kort overzicht van de geschiedenis van het gemeentewapen van Kamerik', door C. Timmerman, in het periodiek 'Heemtijdinghen' van de Stichts-Hollandse Historische Vereniging (SHHV), 1995, nr. 4, p. 82-85)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Teylingen ligt N van de dorpen Kamerik en Kanis, N van de Houtkade, rond de Van Teylingenweg, voor zover gelegen W van de Kamerikse Wetering (vanaf huisnr. 147. De panden Z ervan, voor zover gelegen W van de doorgaande weg Mijzijde - W van de Kamerikse Wetering - vallen onder de buurtschap Mijzijde, de panden O ervan vallen onder buurtschap Oud-Kamerik).

Curieus is dat op kaarten tot begin 20e eeuw de naam Teylingen als veldnaam ook voorkomt in het ZO van de toenmalige gemeente Kamerik, ter hoogte van buurtschap Houtdijk. Dat lijkt ons een vergissing (het vroegere gerecht heette immers 'Kamerik-Teylingen en de Houtdijken' - waarvoor zie kopje Naam - wat dus twee verschillende gebieden waren). Na begin 20e eeuw is die naam daar dan ook verdwenen. Overigens ligt W daarvan, aan de Kamerikse Wetering, Stoomgemaal Teijlingens (net als de buurtschap genoemd naar het onder Naam vermelde geslacht), aan het begin van de kilometerslange Van Teylingenweg (die, je raadt het inmiddels al, ook genoemd is naar dat geslacht).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt de buurtschap Teylingen niet apart vermeld. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 25 huizen met ca. 60 inwoners.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Kamerik-Teylingen is een van de vier deelgebiedjes die onderdeel zijn van het beschermd Natuurmonument Schraallanden Utrecht-West. Het gebied bestaat uit een strook van 2000 meter lang en 25 meter breed (dus ca. 5 ha groot) en ligt in het uiterste N van het dorpsgebied van Kanis (postaal Kamerik), tussen Woerdense Verlaat en de Kamerikse Wetering, evenwijdig aan de Lange Meentweg, in de polder Kamerik-Teylingens, in deels gemeente Woerden, deels gemeente Nieuwkoop. Er komen bijzondere planten en dieren voor, zoals de wateraardbei, de Spaanse ruiter, de zonnedauw, de spotvogel en de bonte vliegenvanger.

Op 20 juni 2018 hebben Gebiedscommissie Utrecht-West, Staatsbosbeheer, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, en 3 agrarische bedrijven uit Kamerik / Kanis samen met provincie Utrecht gevierd dat het is gelukt om door ruilverkaveling een buffergebied te creëren voor natuurgebied Kamerik-Teylingen. "Door de goede samenwerking van alle partijen passen alle puzzelstukjes nu in elkaar. Het buffergebied scheidt het natuurgebied van de landbouwgronden, en helpt zo om het natuurgebied te beschermen”, aldus gedeputeerde Mirjam Maasdam. Dankzij de ruilverkaveling is er een buffer van 8 hectare gerealiseerd die dit gebiedje beschermt tegen verdroging en bemestende stoffen uit de landbouw.

De grondruil zorgt er ook voor dat het nu mogelijk is een rotonde aan te leggen bij het kruispunt N212 (Woerden-Mijdrecht) / N463 (ter plekke de Lange Meentweg geheten, die van hier naar Nieuwkoop loopt). Dit zorgt voor een verbeterde verkeersveiligheid. Daarnaast levert de ruil Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) een waterbergingsgebied op. Dit is belangrijk om het gebied duurzaam klimaatbestendig te maken. En de agrarische bedrijven krijgen door de ruilverkaveling een praktischer indeling van hun landbouwgrond, dan wel extra grond om zelf natuur te beheren. Gebiedscommissie Utrecht-West heeft in 2017, in opdracht van de provincie Utrecht, het ruilverkavelingstraject gestart samen met Staatsbosbeheer en agrarische bedrijven uit de omgeving. Zo zijn de partijen er samen in geslaagd een aaneengesloten buffergebied te creëren, waar Staatsbosbeheer natuur gaat ontwikkelen. (bron: Gebiedscommissie Utrecht-West, 21-6-2018)

Terug naar boven

Beeld

- © van de 2e afbeelding op deze pagina: Gemeentegeschiedenis.nl. De makers hebben beoogd de kaart van de voormalige gemeente Kamerik-Teylingen - het grijs geaccuenteerde deel - zo nauwkeurig mogelijk te projecteren op een actuele kaart. Het geheel is echter licht verschoven (zo te zien moet het geheel een klein stukje omhoog en een klein stukje naar rechts). Het gaat er hier dus primair om te visualiseren dat dit op hoofdlijnen het grondgebied van deze voormalige gemeente was. Maar vooral aan de randen moet je er dus rekening mee houden dat je niet tot op huisniveau van deze grenzen kunt uitgaan.

Reacties

(2)

Beste Frank, wat leuk voor dit uitgebreide verhaal van de 'geboorteplaats' van een Ter Aars bruidje.
Het verbaast mij keer op keer dat jij toch nog zoveel info weet te bemachtigen van een onderwerp.
Hartelijk dank
Leonard.

Dag Leonard,
Graag gedaan. 'In principe' is de site sinds enkele maanden compleet qua pagina's van wat je vandaag de dag redelijkerwijs nog als plaats(naam) kunt beschouwen, tot op buurtschap-niveau. Dat hebben we uit alle mogelijke hoeken en gaten gepeuterd, o.a. door minutieus gedetailleerde recente kaarten te bestuderen. We zijn dus gekomen tot in totaal ca. 6.500 stuks: ca. 2.500 steden en dorpen en ca. 4.000 buurtschappen.

Maar per provincie zal best nog een handvol 'witte vlekken' zijn, met name betreffende plaatsnamen die in de loop der jaren door laksheid van de kaartenmakers 'zomaar' uit de atlassen zijn verdwenen, terwijl de bebouwing er nog gewoon is en niet opgeslokt door een buurkern (ik kan me nog steeds verbazen over zo veel slordigheden op de kaarten, door de hele afgelopen eeuw heen, terwijl het nota bene die jongens hun vak is om daar nu juist wél accuraat in te zijn. Daar worden ze voor betaald...).

Dit is er daar dus één van. En als je dan vervolgens gaat spitten naar achtergrondinformatie blijkt het toch zo maar weer een paar A4'tjes op te leveren met wetenswaardigheden over verleden en heden van de nederzetting in kwestie. Waarvan helaas vrijwel niemand meer weet dat het (nog altijd) een buurtschap is, omdat ie 1) ten onrechte uit de atlassen is verdwenen, 2) de plaatsnaam 'vergeten' is in het postcodeboek en er 3) - wat mij betreft eveneens ten onrechte - ook geen plaatsnaambordjes (meer?) staan. En zo sterven plaats(nam)en dus onnodig uit. En voel ik mij dus geroepen om daar middels deze site iets aan/tegen te doen. :-)

En zo hebben we er in die categorie de afgelopen jaren dus een paar honderd van gedetecteerd en beschreven, die we hier op een rijtje hebben gezet: https://www.plaatsengids.nl/kennisbank/plaatsnamen-onterecht-niet-de-atl... . Natuurlijk blijf ik zelf ook alert op nieuwe vondsten, maar ben daarvoor ook afhankelijk van heemkundigen, genealogen e.d. die tips in dezen aanleveren. Dus ook jij bedankt, voor deze tip!
Gegroet,
Frank

Reactie toevoegen