Neerlangel

Plaats
Dorp
Oss
Noordoost-Brabant
Noord-Brabant

neerlangel_plaatsnaambord_en_kerk.jpg

De inwoners van het minidorpje Neerlangel (slechts ca. 25 huizen, 60 inwoners) zijn terecht trots op hun in 2011 gerestaureerde Sint Jan de Doperkerk, met tufstenen 11e-eeuwse toren, het oudste tufstenen bouwwerk van Brabant.

De inwoners van het minidorpje Neerlangel (slechts ca. 25 huizen, 60 inwoners) zijn terecht trots op hun in 2011 gerestaureerde Sint Jan de Doperkerk, met tufstenen 11e-eeuwse toren, het oudste tufstenen bouwwerk van Brabant.

Neerlangel

Terug naar boven

Status

- Neerlangel is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant, gemeente Oss. Voor 1810 gemeente Demen en Langel. In 1810 over naar gemeente Dieden, Demen en Langel, per 1-5-1923 over naar gemeente Ravenstein, in 2003 over naar gemeente Oss.

- Het dorp Neerlangel is kennelijk te dunbebouwd voor een bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden.

Terug naar boven

Naam

In het Brabants
Nerlangel.

Oudere vermeldingen
1421 Nederlanghel, 1470-1471 Nederlangel, 1540 Langel.

Naamsverklaring
Samengesteld uit neer 'neder, lager, stroomafwaarts gelegen' en Langel, een samenstelling van lang 'langgerekt' en lo 'licht, open bos', ter onderscheiding van Overlangel. Heette ook wel kortweg Langel.(1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet Neerlangel Schottelzakkenrijk.

Terug naar boven

Ligging

Neerlangel ligt direct N van Ravenstein, NO van Deursen-Dennenburg, ZO van Dieden en Demen, rond de Maasdijk, en grenst in het O aan de Maas (met aan de overkant het buitengebied van het Gelderse dorp Niftrik).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Neerlangel 15 huizen met 99 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 25 huizen met ca. 60 inwoners en is daarmee het kleinste dorp van de gemeente Oss (en wellicht zelfs het kleinste dorp van heel Brabant).

Terug naar boven

Geschiedenis

Je zou het vandaag de dag niet vermoeden, maar Neerlangel en Overlangel zijn ouder dan Ravenstein. Aanvankelijk was er sprake van een heerlijkheid Langel. Toen op de plek van het huidige Ravenstein in 1360 een kasteel werd gesticht, ontstond daar de plaats Ravenstein, die reeds in 1380 stadsrechten kreeg. Langel werd daardoor in tweeën gesplitst: Overlangel Z van Ravenstein en Neerlangel N ervan.

- Stichting Neerlangel Historie en Toekomst (SNHT) is opgericht in 2002 en heeft tot doel het behoud van al hetgeen gerekend kan worden tot de eigenheid van het dorp en zijn bewoners, en in het bijzonder zijn cultuurhistorisch belang. De stichting beoogt haar doel te bereiken door: het publiceren van een boek over zo veel mogelijk aspecten van de historie van het dorp; het verzamelen en archiveren van gegevens over het dorp; het bevorderen van het behoud van karakteristieke gebouwen, plaatsen en landschappen in het dorp. Aan de eerstgenoemde doelstelling heeft de stichting inmiddels voldaan; in 2005 heeft zij namelijk het boek 'Neerlangel vertelt' gepubliceerd, waarin de inwoners vanuit hun eigen herinneringen, overlevering en persoonlijke archieven vertellen over het leven in dit dorp in de afgelopen ca. 100 jaar. - Videoreportage van Omroep Walraven over het boek in wording, waarin leden van de werkgroep die het boek heeft samengesteld, vertellen hoe ze te werk zijn gegaan.

Na de publicatie van het boek in 2005 en de restauratie van het kerkje in 2011 bestaan de activiteiten van de stichting hoofdzakelijk uit het klein en groot onderhoud van het kerkje, waarbij zij zich met name laten leiden door de adviezen van Monumentenwacht Noord Brabant, met ondersteuning van het Bisschoppelijk Bouwbureau in 's-Hertogenbosch. In dit verband is er voor de jaren 2014-2020 BRIM-onderhoudssubsidie toegekend.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2014 is aan inwoner mevr. Riek Sommers-Brands het Osje van Verdienste - de hoogste gemeentelijke onderscheiding van de gemeente Oss - toegekend. Directe aanleiding voor de onderscheiding was het afscheid van Riek Sommers als voorzitter van Stichting Neerlangel Historie en Toekomst, waarvan zij vanaf de oprichting in 2002 voorzitter was. Haar vrijwilligersactiviteiten bestrijken anno 2014 echter al een periode van 60 jaar. Burgemeester Buijs sprak bij de overhandiging van de gestileerde Os van de 'Motor van Neerlangel' en 'Bezige Bij'. Niet alleen trok Riek Sommers de kar bij de grote restauratie van het in verval geraakte kerkje waar zij vlakbij woont, zij was ook de initiator van het in het hoofdstuk Geschiedenis vermelde, in 2005 verschenen boek over de geschiedenis van het dorp. "Daarnaast houd jij de kerk schoon, verzorgt de bloemen en enthousiasmeert de vrijwilligers. Vanaf je 18e jaar was je al lid en bestuurder van de KVO, je was sportleider, lid van de parochievergadering en lector", somde burgemeester Buijs op. Riek Sommers reageerde dat het in haar genen zit om te organiseren, maar dat het meeste werk toch echt door anderen was gedaan: "Waar zou ik zijn zonder een goede redactie voor het boek, of een goede bouwcommissie voor de restauratie?" (bron: Brabants Dagblad)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Neerlangel heeft 1 rijksmonument, zijnde de Sint Jan de Doperkerk.

- Neerlangel heeft 3 gemeentelijke monumenten, zijnde de langhuisboerderij op Maasdijk 62, de kortgevelboerderij (onbewoond) op nr. 63, en de T-boerderij op nr. 64.

- De neogotische Sint Jan de Doperkerk uit 1869 verving een romaanse tufstenen zaalkerk, waarbij de eveneens tufstenen 11e-eeuwse toren is behouden en verhoogd. Deze kerk bezit hiermee het oudste tufstenen bouwwerk van Brabant. Begin 21e eeuw is het kerkje hard aan restauratie toe. De in 2002 opgerichte Stichting Neerlangel Historie en Toekomst (SNHT) start met fondsenwerving, o.a. tijdens de jaarlijkse Open Monumentendagen. In 2009 komen de restauratieplannen in een stroomversnelling, als het kerkje de zogeheten Kanjerprijs van 50.000 euro van de gemeente Oss ontvangt. Samen met een subsidie van de provincie van 235.000 euro, bijdragen van onder meer de parochie en het Prins Bernhard Cultuurfonds, en het geld dat ze als stichting zelf gespaard hebben met collectes en giften, wordt de restauratie mogelijk. Het kerkje is in 2011 gerestaureerd (onder de link vind je een fotoalbum van het restauratieproject). De totale kosten van de renovatie, die ruim een halfjaar heeft geduurd, bedroegen 370.000 euro.

Met name de restauratie van de toren met het oude tufsteen en uitgesleten voegwerk was een uitdaging. De voegers en metselaars van Van Dinther Bouwbedrijf hebben dit met het nodige vakmanschap uitgevoerd. Verder is o.a. het leien dak vernieuwd, zijn de glas-in-loodramen gerestaureerd, en zijn binnen het stucwerk en het plafond weer in puike staat gebracht. - Interview met Joop Peters van de stichting over de start van het restauratieproject. - Reportage van de heropening van de kerk na het gereedkomen van de restauratie. - Interview met Joop Peters en Wilma van de Rijdt van SNHT n.a.v. het dan zojuist gereed gekomen restauratieproject, en de officiële heropening op 24 juni 2011*. - Informatief artikel over de Sint Jan de Doperkerk.
* Dat is de dag van de jaarlijkse Sint Jans viering in het dorp. Zie daarvoor verder het hoofdstuk Jaarlijkse evenementen.

De voormalige parochie is de moederparochie van de - inmiddels eveneens voormalige - Sint Luciaparochie te Ravenstein. De eerste vermelding van een eigen parochiekerk te Ravenstein dateert van 1538. Veel later is de parochie van Neerlangel bij die van Demen gevoegd. In de jaren dertig van de 20e eeuw zijn de oorspronkelijke banden hersteld; sindsdien was Neerlangel een onderdeel van de parochie te Ravenstein. Tegenwoordig is er sprake van de Parochie H. Johannes de Doper, die alle kernen, kerken en geloofsgemeenschappen van de voormalige gemeente Ravenstein omvat, plus de dorpen Schaijk en Reek (beide gemeente Landerd).

De onder Geschiedenis vermelde stichting draagt er zorg voor dat het kerkje het gehele jaar open kan zijn als plaats voor rust en gebed. De stichting is voor haar inkomsten volledig afhankelijk van giften en de opbrengst van kaarsengeld van de bezoekers van het kerkje. Meerdere sponsoren hebben zich via Comité Vrienden van de Kleine Sint Jan voor een jaarlijkse bijdrage aan het kerkje verbonden. Deze middelen zijn met name bedoeld voor grote uitgaven in de toekomst, zeker nu de subsidiebronnen zo langzamerhand opdrogen.

Het dagelijkse beheer van het kerkje is in handen van mevr. Riek Sommers-Brands, die samen met haar zus zr. Cis Brands zorgt dat het kerkje dagelijks open is en er netjes en gastvrij uitzet. Voor de periodieke grotere poetsbeurten is er een vijftal extra vrijwilligers, waarvan een persoon zorgt dat de toren er het hele jaar door prachtig uitziet en de anderen het schip van het kerkje onderhanden nemen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Op een zondag rond 24 juni is er jaarlijks de Sint Jan viering, georganiseerd door het lokale Sint Jansgilde. Op het 'kerkplein' onder de oude eiken wordt dan om 11.00 uur een Heilige Mis opgedragen, als viering van de geboortedag van patroonheilige Sint Jan de Doper. Na de viering is er koffie en vogelschieten, door het lokale Sint Jansgilde, het Sint Barbaragilde uit Ravenstein, en door het publiek. Muzikale opluistering door Stadsharmonie OBK uit Ravenstein. - Artikel over de vroegere Sint Jansprocessies in Neerlangel.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De fam. Van de Rijdt heeft in 2011 een flink stuk van een van hun akkers aan de Langelsestraat in Neerlangel ingezaaid met een breed scala aan veldbloemen. Daardoor derven ze natuurlijk inkomsten, maar die worden gecompenseerd met een subsidieregeling. Het is namelijk van belang dat er meer bloemrijke akkerranden komen, net als vroeger, omdat allerlei insecten (bijen, vlinders e.d.) en andere diersoorten daar belang bij hebben, en daardoor weer in het landschap terugkeren, dan wel in aantal toenemen. In deze videoreportage van Omroep Walraven legt Wilma van de Rijdt uit hoe deze vork in de steel zit, en ook vrijwilligers van het IVN lichten toe wat het belang hiervan is, en waarom meer boeren dit zouden moeten doen.

Terug naar boven

Links

- Verenigingen: - Het kleine dorp Neerlangel heeft een eigen gilde, namelijk het Sint Jansgilde. Helaas kunnen wij daar verder niets over vertellen, omdat zij voor zover ons bekend niet (meer) met een een website of -pagina op het internet aanwezig zijn. Het Sint Jansgilde dateert reeds van voor 1710, maar helaas is het archief verloren gegaan, waardoor er niets over de oudere geschiedenis van het gilde bekend is.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Neerlangel, met foto's van de grafzerken.

Reacties

(2)

Is het boek "Neerlangel vertelt" (2005) nog verkrijgbaar?

groet, Wim

Ik zal het voor u uitzoeken, en het u melden, en het ook hierboven vermelden, opdat anderen met dezelfde vraag het daar dan direct kunnen lezen.

Reactie toevoegen