Twijtel

Plaats
Buurtschap
Ooststellingwerf
Stellingwerven
Fryslân

twijtel straatnaambordjes.jpg

De weg Z van de kruising in Twijtel heeft twee namen en wordt met straatnaambordjes keurig als zodanig aangegeven.

De weg Z van de kruising in Twijtel heeft twee namen en wordt met straatnaambordjes keurig als zodanig aangegeven.

Twijtel kaart Ruurd de Vries (Kopie).JPG

Kaart met de ligging van de 'overgebleven taartpunt' Twijtel

Kaart met de ligging van de 'overgebleven taartpunt' Twijtel

Twijtel

Terug naar boven

Status

- Twijtel is een buurtschap in de provincie Fryslân, in de streek Stellingwerven, gemeente Ooststellingwerf.

- De buurtschap Twijtel valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Makkinga.

- De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden. Eén van de wegen in de buurtschap heet Twijtel, zodat je tenminste daaraan nog kunt zien dat je in de buurtschap bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

In het Stellingwerfs
Twietel.

In het Fries
Twitel.

Oudere vermeldingen
De oudst bekende vermelding van deze buurtschap is in een document uit 1604 (zie daarvoor de link onder Ligging), met de spelling 't Dwijtel. Verdere spellingen in de loop der tijd zijn o.a. 1622 en 1664 Tuytel (ook uit te spreken als Twietel), 1664 't Wytel, 1718 Twytel, 1840 (1) Twietel, 1848 (2) 'Twijtel of Het Wijtel'.

Naamsverklaring
- Etymologie onbekend. Is wel verklaard als te Wietelo 'bij het vochtige bos' (= wiet 'nat' en lo 'licht, open bos').(3)
- Het zou hier om een naam kunnen gaan op lo, met een element vergelijkbaar met twijg als eerste bestandsdeel.(4)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap ligt ZW van Makkinga, rond de kruising van de wegen Twijtel / Abbendijk, Prikkedam, Grindweg en Bercoperweg. Curieus is dat de weg Z van de kruising 2 namen heeft*: de noordkant valt onder het dorp Makkinga en heet Twijtel, de zuidkant valt onder het dorp Nijeberkoop en heet Abbendijk. Op de straatnaamborden ter plekke wordt dit keurig aangegeven (zie foto). - Uitvoerige informatie over de Ligging, Naam en het ontstaan van de buurtschap Twijtel.
* Dit komt in ons land maar zelden voor. Er zijn veel wegen waar een dorps- en/of gemeentegrens midden doorheen loopt, maar die delen hebben zelden verschillende namen. Vergelijkbare curiosa zijn Egelshoek (NH), Hoge Dijk / Groenstraat (NB), en Weverwijk (UT), waar men de respectievelijke delen aanduidt middels verschillend gekleurde huisnummers.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Twijtel 4 huizen met 32 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 30 huizen met ca. 80 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Ontstaan
Destijds zijn de dorpsgebieden in deze omgeving in zathes ingedeeld. Min of meer evenwijdig vanuit de kom van Makkinga gebeurde dit ook richting Twijtel. Het betreft stroken grond van ca. 200 m breed die zich vanaf de Tjonger uitstrekten tot aan de Tronder-es. De meeste daarvan waren van een boerderij voorzien. Die waren (ten westen van de dorpskom) aan het oude kerkepad – ook wel Middelpad genoemd - gelegen. Samen vormden ze de buurtschap Middelburen. Ook vanuit het ZW gelegen Oldeberkoop en Nijeberkoop vond een dergelijke gebiedsindeling plaats. De evenwijdige stroken liepen hier vanaf de Tjonger tot aan de Linde. Tussen beide gebieden in bleef een 'taartpunt' over (zie de kaart hieronder). Dat is dus het huidige Twijtel geworden.

Kerk
Van 1932 tot 1958 was er een eenvoudig gereformeerd kerkje op Twijtel, W van de kruising, dus nog net op grondgebied van Nijeberkoop. Het gebouwtje stond voorheen in de Belgische Wijk in Jubbega, waar het ook een Evangelisatiegebouwtje was. In 1958 is het pand verplaatst naar ’t Haventje in Makkinga.

Molens
In ieder geval van 1685 (en wellicht eerder) tot 1925 zijn er 3 opvolgende molens geweest in Twijtel. In laatstgenoemd jaar is de laatste molen verplaatst naar de kom van Makkinga. De molens hebben in de loop der jaren nogal wat meegemaakt. Zie verder de link.

Brug over de Tjonger
Tot de kanalisatie van de Tjonger in 1888 was hier ter hoogte van Twijtel een eenvoudige brug "die de naam van brug nauwelijke kon verdragen", aldus Foppe Boersma in de Woudklank, 15-12-1994. Volgens hem was de brug opgebouwd uit ruwe dennen-liggers met daarop takkenbossen. Een 'prikkedam' dus. Bij de kanalisatie van 1888 is deze brug vervangen door een 'klepbrug' (ophaalbrug), die bekend stond als 'takkebrug'. In 1956 wordt deze vervangen door de huidige vaste betonbrug, de Prikkedambrug. Zie verder de pagina bruggen in Twijtel vroeger en nu.

Voor nadere informatie over deze buurtschap zie de zeer uitvoerige site over de geschiedenis van Twijtel door de in deze buurtschap geboren en opgegroeide Ruurd de Vries, die al meer dan 15 jaar de geschiedenis van de buurtschap onderzoekt en daarover publiceert op zijn site. Als Ruurd iets te melden heeft of te vragen heeft, bijv. of men kan meedenken om bepaalde afbeeldingen of personen te identificeren, meldt hij dat op zijn Facebookpagina van Twijtel.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2014 is er een reünie geweest voor inwoners en oud-inwoners van Twijtel. Dat was zo'n succes dat er als vervolg ook in 2015 een reünie is georganiseerd.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Twijtel heeft 1 (archeologisch) rijksmonument.

Terug naar boven

Links

- Sport: - Motorcrosscircuit Prikkedam van Motorsportvereniging De Prikkedam is opgericht in 1946, en is gelegen in een mooie natuur- en bosrijke omgeving. Er is een royaal rennerskwartier, een overzichtelijke jeugdbaan, en er zijn goede sanitaire voorzieningen. De baan is bijna overal 10 m breed en er kan ook met quads en zijspannen gereden worden. De grote crossbaan is een mooie zandbaan van 1509 meter. De baan is bijna overal toegankelijk voor publiek. Er kan veilig op de geluidswallen worden gelopen en dat geeft een zeer goed overzicht over grote delen van het circuit. Voor de veiligheid wordt er altijd in 2 groepen gereden: gevorderden en beginners, of zo je wilt geoefenden en ongeoefenden. - Er was in 2017 een Facebookpagina "Prikkedam Makkinga moet blijven", dus kennelijk was er zekere tijd een dreiging dat de baan zou moeten sluiten. Maar in de zomer van 2017 lazen wij op die - inmiddels opgeheven - pagina dat er plannen zijn voor zonnepanelen om het terrein zo energieneutraal te maken, wat erop duidt dat de dreiging inmiddels van de baan was.

Reacties

(2)

Graag wijs ik er op dat mijn website inmiddels is overgezet van twijtel.webklik.nl naar twijtel.jouwweb.nl. hierop is ook aandacht onder 'kerkepad' voor het pad dat door Middelburen en Twijtel liep.

Dank voor de tip Ruurd! Ik heb alle niet meer werkende links aangepast naar de gewijzigde www-adressen, en een link naar de kerkepad-pagina toegevoegd. Dit alles is over ca. een dag te zien, omdat de pagina's naar de bezoekers toe 1x per dag worden ververst.

Reactie toevoegen