Blokzijl

Plaats
Stad
Steenwijkerland
Kop van Overijssel
Overijssel

blokzijl_plaatsnaambord_kopie.jpg

Blokzijl is een stad in de provincie Overijssel, in de streek Kop van Overijssel, gemeente Steenwijkerland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1972. In 1973 over naar gemeente Brederwiede, in 2001 over naar gemeente Steenwijkerland.

Blokzijl is een stad in de provincie Overijssel, in de streek Kop van Overijssel, gemeente Steenwijkerland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1972. In 1973 over naar gemeente Brederwiede, in 2001 over naar gemeente Steenwijkerland.

gemeente_blokzijl_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie_kopie.jpg

Gemeente Blokzijl anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Blokzijl anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Blokzijl gevelsteen Sonoy.jpg

Gevelsteen ter herdenking van het feit dat Diederick Sonoy eind 16e eeuw in Blokzijl een schans heeft aangelegd

Gevelsteen ter herdenking van het feit dat Diederick Sonoy eind 16e eeuw in Blokzijl een schans heeft aangelegd

Blokzijl Grote Kerk I.jpg

Blokzijl, Grote Kerk

Blokzijl, Grote Kerk

Blokzijl Grote Kerk II.jpg

Blokzijl, Grote Kerk

Blokzijl, Grote Kerk

Blokzijl Grote Kerk interieur.jpg

Blokzijl, Grote Kerk, interieur

Blokzijl, Grote Kerk, interieur

Blokzijl Grote Kerk orgel.jpg

Blokzijl, Grote Kerk, orgel

Blokzijl, Grote Kerk, orgel

Blokzijl

Terug naar boven

Status

- Blokzijl is een stad* in de provincie Overijssel, in de streek Kop van Overijssel, gemeente Steenwijkerland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1972. In 1973 over naar gemeente Brederwiede, in 2001 over naar gemeente Steenwijkerland.

* Gezien de grootte of beter gezegd kleinte van deze kern, in relatie tot de werkelijke 'stedelijke' functies en ja of nee verzorgingsfunctie voor de regio, zouden we dit vandaag de dag een dorp noemen. Maar lokaal hecht men om cultuurhistorische en toeristische redenen nog altijd aan de kwalificatie 'stad', dus conformeren wij ons daaraan.

- Wapen van de voormalige gemeente Blokzijl.

- Onder de stad Blokzijl valt ook de buurtschap Muggenbeet.

Terug naar boven

Naam

Uitspraak
De klemtoon ligt op -zijl. In het Nedersaksisch: Bloksiel of Blokziel.

Oudere vermeldingen
1375 Groote Zijl, 1438 Groote Zyl by Blockes huis, 1542 Blokzijl, 1570 Bluckzijl, 1596 Bloxiel.

Naamsverklaring
Ook bekend als soortnaam, als het Oudfriese block-syl (1487), en o.a. ook in Aduarder blockzijl, Steenwijker en Vollenhoofsche blokzijl. Samenstelling van blok 'balk' en zijl 'uitwateringssluis'. Op basis van de oude vorm 'Groote Zyl by Blockes huis' denkt men ook aan een persoonsnaam Block.(1)

Terug naar boven

Ligging

Blokzijl ligt W van Giethoorn, N van Vollenhove en grenst in het W aan de provincie Flevoland.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Blokzijl, die alleen de gelijknamige stad omvat, 392 huizen met 1.666 inwoners. Tegenwoordig heeft de stad ca. 550 huizen met ca. 1.350 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Blokzijl heeft in 1672 stadsrechten verkregen van stadhouder Willem III, uit erkentelijkheid voor de moedige houding van de burgers ten opzichte van de Munsterse bezetting in dit 'rampjaar'.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad, kun je terecht bij Museum Het Gildenhuys. Het museum is in 1986 gesticht vanuit Stichting Oud Blokzijl, die het museum nog altijd exploiteert. In 1999 is het gebouw in zijn geheel afgebroken en herbouwd, voor een deel met gebruikmaking van de oorspronkelijke materialen. In 2003 is het museum opgenomen in Het Nederlands Museumregister en kreeg toen het certificaat “Geregistreerd Museum”. Het museum ontleent zijn naam aan de in vroeger tijden zeer belangrijke gilden die hier functioneerden, maar waar helaas weinig van bewaard is gebleven. Het museum wordt volledig gerund door een groep zeer enthousiaste vrijwilligers, die graag voor je klaar staan om je vragen te beantwoorden.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Het doorgaande verkeer tussen Vollenhove en de N333 (Steenwijkerweg) wordt nu nog door het historische centrum van Blokzijl afgewikkeld. De route door het centrum bestaat uit smalle straten (Zuiderstraat-Brouwerstraat-Kuinderstraat) en is niet ingericht om grotere hoeveelheden doorgaand en zwaar verkeer af te wikkelen (zo heeft in september 2018 een te grote vrachtwagen zich nog klemgereden op de kademuur). Hierdoor staat de leefbaarheid van het centrum onder druk. Om deze problematiek op te lossen zijn in het verleden diverse onderzoeken uitgevoerd naar de mogelijkheden van een nieuwe ontsluitingsweg ten zuidwesten van het stadje. De verwachting is dat met een dergelijke maatregel de verkeersdruk in de kern zal afnemen en de verkeersveiligheid zal verbeteren. Hiermee zal tevens de beleving van het karakteristieke historische centrum worden verbeterd.

De gemeente Steenwijkerland heeft aan Sweco gevraagd een Startnotitie ontsluitingsweg Blokzijl (zie ook de samenvatting Startnotitie) op te stellen, waarin twee varianten van een nieuwe ontsluitingsweg in beeld worden gebracht. Het doel van de in februari 2018 verschenen notitie is om een globaal beeld te geven van de verschillende aspecten die gemoeid zijn met het aanleggen van een nieuwe ontsluitingsweg. In de startnotitie wordt geen keuze gemaakt voor een voorkeursalternatief. De ontsluitingsweg blijkt een kostbare aangelegenheid; het gaat zo'n 6 tot 7 miljoen euro kosten. De volgende stap in het proces is dat het college de gemeenteraad in november 2018 bij de begrotingsbehandeling heeft gevraagd om geld voor aanvullend onderzoek. Met dat onderzoek in de hand kan de raad bij de behandeling van de Perspectiefnota 2020-2023 besluiten wel of geen geld voor de ontsluitingsweg beschikbaar te stellen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Blokzijl heeft 58 rijksmonumenten.

- Blokzijl heeft 17 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) Grote Kerk van Blokzijl (Brouwerstraat 11) is in 1613 gebouwd als zaalkerk, en is in de loop van de 17e eeuw diverse malen uitgebreid, waardoor zij uiteindelijk de vorm kreeg van een Grieks kruis. Tot de inventaris behoren een eiken preekstoel en banken, die in 1663 zijn geplaatst toen de laatste uitbreiding van de kerk klaar was. Orgel uit 1902 van de firma Bakker en Timmenga uit Leeuwarden.

- Op de wijziging aan de top van de voorgevel na, bevindt Doopsgezinde Vermaning 't Lam (Breestraat 2) zich nog in vrijwel oorspronkelijke staat en kan derhalve als gaaf worden gekwalificeerd. Als uitdrukking van een ontwikkeling in de 19e-eeuwse kerkelijke bouwkunst is 't Lam van cultuurhistorische waarde. De architectuurhistorische waarde wordt vergroot door het gave, originele interieur, waarin overigens de preekstoel, de banken, de tribune en de orgelkas blijkens enkele van ca. 1920 daterende foto's ooit bruin zijn geweest. Belangrijk is ook de aanwezigheid van het nog vrijwel gave orgel van de hand van Van Loo, die een klein, maar waardevol oeuvre naliet. De kerk is tevens stedenbouwkundig van belang als beeldbepalend onderdeel van de straatwand. De Verenigde Doopsgezinde Gemeente Blokzijl is een kleine ondogmatische geloofsgemeenschap. Zij herkennen zich in de doopsgezinde lijfspreuk: "Dopen wat mondig is, spreken wat bondig is, Vrij zijn in Christelijk geloven, Daden gaan woorden te boven."

- Het beeld van Kaatje, vlaktij de sluis, herinnert aan de legende van Kaatje uit Blokzijl. Volgens de legende runde een vrouw genaamd Kaatje hier begin 18e eeuw een eigen herberg. Het ging Kaatje lange tijd voor de wind, maar het liep uiteindelijk slecht met haar af. Het verhaal van deze legende kun je lezen onder de link.

- De haven van het stadje dreigde nog weleens te verzanden. Dat zand was/is volgens Stichting Vuurtoren Blokzijl "het fijnste zand ter wereld". Om de verzanding tegen te gaan, is er destijds een strekdam aangelegd, richting ZW. Aan het eind van de strekdam is in 1907 een vuurtorentje geplaatst, ook wel 'lichtbaken' en 'lichtopstand' genaamd. In 1942 is het vuurtorentje opgeblazen, omdat het kennelijk in de weg stond bij de inpoldering van de Noordoostpolder. De genoemde stichting wilde dit lokaal toch belangrijke cultuurhistorische element graag weer zichtbaar maken. Ze hebben zich er daarom sinds 2003 voor ingezet om een replica van het vuurtorentje te maken. Dat is in 2008 gereed gekomen. De materialen zijn 99 procent die van destijds. Alleen de lamp brandt nu met behulp van zonnecellen. Dat is wel zo praktisch, dan hoeft er geen stroom naartoe te worden aangelegd. Op 24 mei 2008 is het torentje feestelijk in gebruik genomen. Zie ook de videoreportage onder de link. Het torentje staat ZW van het stadje, op de oorspronkelijke plek, aan de huidige Ettenlandseweg, formeel nét op grondgebied van het huidige Marknesse.

- Gevelstenen in Blokzijl.

Terug naar boven

Evenementen

- Stichting Events Blokzijl is opgericht door 7 lokale ondernemers met als doel om door het jaar heen diverse evenementen te organiseren voor inwoners en gasten.

- Nu het aantal kerkleden terugloopt, stelt De Verenigde Doopsgezinde Gemeente Blokzijl haar kerkje ook op een andere manier open voor de inwoners en ander belangstellenden. Zij willen meehelpen om de lokale leefbaarheid te versterken en dragen daarom graag bij aan projecten op maatschappelijk en cultureel gebied. Zij stellen hun kerkgebouw ter beschikking voor evenementen (cultuur, expositie, vergaderingen etc). Door activiteiten in het eeuwenoude kerkje ‘t Lam te organiseren willen zij een plaats bieden voor cultuur en educatie en een ontmoetingsplek bieden waar iedereen “gewoon samen” kan zijn.

Het programma wordt ingevuld door een onafhankelijke programmacommissie en wordt georganiseerd door een programmacoördinator. De activiteiten zelf worden begeleid door vrijwilligers. Iedereen is van harte welkom! Er is door het jaar heen regelmatig van alles te doen o.a. op het gebied van muziek, theater, film, dichters en schrijvers. Voor het programma voor de komende tijd zie de agenda van Cultureel/maatschappelijk programma 't Lam ontmoet...

- Als er in de winter genoeg ijs ligt, is er de Blokzijler Merentocht op de schaats, die duizenden deelnemers trekt uit binnen-en buitenland. Als alternatief is er de Blokzijler Meren Wandeltocht (eind maart), waarbij zoveel mogelijk wordt geprobeerd om de routes langs het waterrijke gebied te doen lopen waar 's winters de natuurijs-variant ook langs loopt. Je kunt kiezen uit de afstanden 10, 15, 25, 30 en 40 km. Onderweg kom je, afhankelijk van de afstand waar je voor kiest, door idyllische buurtschappen met curieuze namen als Muggenbeet, Wetering en Nederland. Buurtschap Moespot (bij Vollenhove) ligt vermoedelijk net niet aan de route(s).

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Zwembad Blokzijl is een verwarmd openluchtzwembad. Geopend van medio mei tot medio september. Er is een 25 meter bad, een kleuter-/peuterbad, een speelweide, een shop, en je kunt er ook terecht voor zwemlessen: diploma's A,B,C, en zwemvaardigheid 1,2,3.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Blokzijl, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Live webcam in de haven van Blokzijl. - Live webcam bij de sluis.

Terug naar boven

Literatuur

- Tweedehands boeken over Blokzijl (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Blokzijl.

- Nieuws: - Nieuws uit Blokzijl op Facebook.

- MFC: - Multifunctioneel Centrum (MFC) De Ploats biedt onderdak aan het verenigingsleven van Blokzijl. Daarnaast kun je er ook terecht voor feesten en partijen e.d.

- Onderwijs en kinderopvang: - Kindcentrum De Schutsluis biedt een basisschool, kinderopvang en peuteropvang onder één dak.

- Op Basisschool De Rolpaal werken ze volgens het programma 'Vreedzame School'. De Vreedzame school wil: leerlingen leren op een goede manier met conflicten om te gaan; leerlingen meer verantwoordelijk maken, een stem geven, op eigen benen zetten; de klas en school tot een democratische gemeenschap maken, waarin iedereen zich betrokken en verantwoorlijk voelt. De Rolpaal is een onderwijsvernieuwende school, die zich laat inspireren door o.a. de ideeën van Freinet en Jenaplan. Op de Rolpaal krijgt ieder kind een passende aanpak. Daarom plannen zij 4 keer per jaar een coachgesprek in tussen leerlingen, leerkracht en ouders. Ze leren kinderen om samen te werken, te overleggen, democratisch besluiten te nemen en verantwoording te nemen.

- Muziek: - Het Koopmansvrouwenkoor uit Blokzijl is opgericht in 1997. Het koor heeft in de loop der jaren een brede regionale bekendheid opgebouwd. Onder muzikale leiding van de alom bekende en altijd enthousiaste Lucie de Lange zingen ruim 30 dames de sterren van de hemel.

- Sport: - Voetbalvereniging s.v. Blokzijl is opgericht in 1921.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Blokzijl alg.

Reacties

(2)

Jammer dat de in 2008 herbouwde vuurtoren van Blokzijl (lichtopstand) niet is vermeld!

Dank voor de tip!, want het herbouwde vuurtorentje en de geschiedenis ervan had ik tot heden nog niet opgemerkt. Voordeel van een site ten opzichte van de boeken die ik voorheen maakte, is dat een site wél is bij te werken met aanvullingen. Dus ik heb deze aanvulling nu hierboven verwerkt.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen