Terug naar boven

Status

- De Bilt is een dorp en gemeente in de provincie Utrecht, in de streek Utrechtse Heuvelrug (in het N grenzend aan 't Gooi, in het W aan de Vechtstreek, in het Z aan de Kromme Rijnstreek en in het O aan Eemland). Gemeentehuis te Bilthoven.

- De gemeente heeft een stedenband (jumelage) met Coesfeld (Duitsland), Miescisko (Polen) en Ouidah (Benin).

- Wapen van de gemeente De Bilt.

- De gemeente is in 2001 vergroot met de gemeente Maartensdijk.

- Oorspronkelijk omvat de gemeente De Bilt alleen het gelijknamige dorp, met daarnaast het sinds ca. 1900 ontstane dorp Bilthoven. Sinds de herindeling van 2001 zijn daar de dorpen Maartensdijk (met de buurtschap Achterwetering), Hollandsche Rading (met een deel van de buurtschap Egelshoek), Groenekan (met de buurtschap Nieuwe Wetering en een deel van de buurtschap Blauwkapel) en Westbroek (met de buurtschap Achttienhoven) bij gekomen. In totaal zijn dit 6 dorpen en 5 buurtschappen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente De Bilt.

Terug naar boven

Naam

Soortgelijke naam elders in het land
De naam De Bilt wordt weleens verward met de t/m 2018 bestaan hebbende gemeente Het Bildt in Fryslân. Vooral als je oudere documenten voor je hebt kan het verwarrend zijn, omdat de plaats namelijk tot begin 20e eeuw De Bildt heeft geheten.

Oudere vermeldingen
De Ronde Bilt, De Bildt, 1307 die Bilt, 1381-1383 ter Bilten-waert, 1426 opter Bilt, 1434 an der Bilt neffen Vrouwencloester, 1883 De Bilt.

Naamsverklaring
Men denkt aan belt 'bult, verheffing', als ablautsvorm van bult, met secundaire ontwikkeling tot bilt. De jongste verklaring verbindt de naam met het Middelnederlandse belt (uit het Latijnse balteus) in de betekenis 'gordel', namelijk de zoom van de hoge zandgronden.(1)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente De Bilt ligt grotendeels NO van Utrecht, O van de A27. Alleen de kern Westbroek ligt W van de A27.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente De Bilt 137 huizen met 1.529 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 126/1.464 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Oostbroek 5/32 en Coelenberg 6/33 (Bilthoven bestond toen nog niet, dat is pas later in de 19e eeuw ontstaan). Verder was er nog sprake van een buurtschap Over de Vecht. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 18.000 huizen met ca. 42.000 inwoners, waarvan ca. 4.000 huizen met ca. 10.500 inwoners in het gelijknamige dorp.

Terug naar boven

Geschiedenis

De ontstaansgeschiedenis van De Bilt gaat terug tot de 12e eeuw. Door de steeds weer terugkerende overstromingen van de Kromme Rijn was het gebied moerassig en moeilijk toegankelijk. De afdamming in 1122 in opdracht van bisschop Godebald maakte de ontginning van het gebied mogelijk.

Mathildis, echtgenote van de Duitse keizer Hendrik V van het Heilige Roomse Rijk, schonk op 14 maart 1122 aan het pas opgerichte dubbelklooster Oostbroek, wat later een Benedictijnenklooster werd, het eeuwigdurend bezit van het gehele moerasgebied Oostbroek en het aangrenzende grondgebied. Verder werden enkele heerlijke rechten geschonken zoals het recht van tijnsheffing (grafelijke erfpacht) en het innen van tienden, en het recht tot wetgeving, rechtspraak en bestuur. De datum van deze schenkingsakte wordt daarom ook beschouwd als het begin van het lokale overheidsgezag. Op 14 maart is het in de gemeente officieel Mathildedag.

Andere feiten betreffende De Bilt:

- In 1372 is het dorp verwoest door de Geldersen.

- In 1644 is het kanaal de Biltse Grift aangelegd.

- In de 17e en 18e eeuw verkochten de Staten van Utrecht grote stukken grond (die onder andere in eigendom waren geweest van de kloosters) aan vermogende burgers, die er vele buitenplaatsen bouwden.

- De Bilt is sinds lange tijd doorgangsplaats van het oosten naar Utrecht, waardoor er herbergen en bijbehorende ambachten ontstonden langs de Dorpsstraat.

- De plaatsnaam is landelijk bekend vanwege de vestiging van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut KNMI.

Tweede Wereldoorlog
In 2015 is het boek 'Bilthoven en De Bilt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Verhalen hoe de oorlog is verdwenen' gepubiceerd (auteur: Bernard Schut, uitg. De Drie Ceders). In 2018 verschijnt het vervolg: 'Bilthoven en De Bilt de eerste jaren na de bevrijding. De rekening van vijf jaar oorlog' (zelfde auteur, zelfde uitgever), waarin de effecten van de Tweede Wereldoorlog worden beschreven, in het bijzonder voor deze gemeente; eveneens gebaseerd op literatuurstudie en interviews met ooggetuigen.

- "De geschiedenis van de stad Utrecht begint maar liefst 8.000 jaar eerder dan tot medio 2017 werd aangenomen. Dat hebben archeologen ontdekt na opgravingswerkzaamheden voorafgaand aan de nieuwbouw van het Prinses Máxima Centrum op de Uithof. Bij dat onderzoek zijn namelijk sporen van menselijke bewoning gevonden die teruggaan tot 11.000 jaar voor het begin van de jaartelling. Nog nooit eerder zijn zulke vondsten uit de Oude Steentijd (Paleolithicum) in deze stad aangetroffen. Eerder zijn in Leidsche Rijn en Hoograven sporen gevonden uit de prehistorie, met name uit de Bronstijd en de IJzertijd. Dat de locatie op de huidige Uithof populair was voor mensen uit de prehistorie blijkt uit het feit dat er bij dit archeologisch onderzoek ook sporen uit het mesoliticum (midden steentijd), neoliticum (nieuwe steentijd), bronstijd en ijzertijd zijn gevonden. De hele prehistorie van Utrecht dus op één plek bij elkaar." (bron en voor nadere informatie zie de tekst en video op RTV Utrecht, 13-3-2018)

Zo is dit dus in diverse pers-uitingen verschenen. Ellen Drees van Historische Kring De Bilt tekende daar in een reactie bij aan dat het gebied van De Uithof sinds de 12e eeuw bij De Bilt heeft gehoord, en pas in 1975 door grenscorrectie aan de gemeente Utrecht is toegewezen, omdat die gemeente daar het universiteitscomplex De Uithof wilde realiseren. Historisch gezien is het dus Bilts en geen Utrechts grondgebied en is dus eigenlijk niet Utrecht maar De Bilt door deze ontdekking 13.000 jaar oud, zo stelde zij. Ze vond het daarom een beetje flauw dat de gemeente Utrecht daar in haar persberichten over deze ontdekking op geen enkele manier aan refereerde.

Voor nadere informatie over de geschiedenis van De Bilt kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Historische Kring d'Oude School. De vereniging is opgericht in 1992. Het ledental bedraagt ca. 450. Het werkgebied van Historische Kring D’Oude School is de de kernen De Bilt en Bilthoven, oftewel de oude gemeente, van voor de herindeling van 2001. Het doel van de vereniging is het naspeuren van en wekken van belangstelling voor de geschiedenis van de toenmalige gemeente en haar omgeving, alsmede van die aspecten van de regionale, vaderlandse en algemene geschiedenis, die van belang zijn voor een goed begrip van de geschiedenis van de toenmalige gemeente.

De Redactie verzorgt de samenstelling, de lay-out en de uitgave van het tijdschrift De Biltse Grift (oudere jaargangen van het tijdschrift De Biltse Grift, vanaf jaargang 1, 1992!, zijn via de link ook online te lezen). De naam van dit tijdschrift is ontleend aan de oude vaarweg die tussen Utrecht en Zeist door de gemeente loopt. Deze uitgave verschijnt viermaal per jaar. Leden van de vereniging ontvangen het tijdschrift kosteloos. Losse exemplaren van het laatst verschenen nummer zijn à € 6,50 verkrijgbaar bij de plaatselijke boekhandels. De leden van Werkgroep Onderzoek doen individueel of in samenwerking naspeuringen naar vele aspecten van de geschiedenis van gemeente De Bilt. Daarnaast verzorgt deze groep de gestructureerde vastlegging van de onderzoeksresultaten in dossiervorm t.b.v. de Werkgroep Bibliotheek en Documentatie en de Werkgroep Digitalisering en Beeldbank. De Evenementencommissie organiseert regelmatig activiteiten voor de leden van de Kring zoals tentoonstellingen, excursies, lezingen etc. en stelt brochures samen ter ondersteuning van deze activiteiten.

De Werkgroep WebCie verzorgt het ontwerp van, de samenstelling van, en de plaatsing van gegevens op de website. De werkgroep Bibliotheek en Documentatie en de Werkgroep Digitalisering en Beeldbank verzorgen de Bibliotheek en het Documentatiecentrum respectievelijk het digitaliseren en archiveren van mediabestanden (foto’s, geluidsbestanden en film). Verder wordt De Biltse Grift gedigitaliseerd. De Bibliotheek en het Documentatiecentrum omvat onder meer boeken, tijdschriften, krantenknipsels en documenten. He is gevestigd in Gebouw Noordpool (Kometenlaan 399a in Bilthoven) en is geopend op donderdag van 10.00-12.00 uur. Bezoek is ook mogelijk na telefonische afspraak met Bart van der Veen (tel. 030-2250636).

- Regionaal Historisch Centrum (RHC) Vecht en Venen, een samenwerkingsverband op archiefgebied tussen de gemeenten Stichtse Vecht, De Ronde Venen, De Bilt en Weesp.

- Op 30 augustus 2018 is in het gemeentehuis het Online Museum De Bilt feestelijk in gebruik genomen. De website is bestemd voor iedereen die in cultuur en geschiedenis van de gemeente is geïnteresseerd: jong en ouder, scholen, verenigingen, particulieren en bedrijfsleven. Veel belang wordt gehecht aan het gebruik door jongeren en scholen. Het online museum wil het culturele erfgoed van de gemeente op één website bij elkaar brengen. Daarbij wordt aandacht besteed aan alle aspecten van het verleden. Het online museum geeft informatie over en beelden van de geschiedenis van de zes kernen van de gemeente. Digitaal worden beelden en archiefstukken van lokale en bovenlokale betekenis weergegeven en toegelicht, van prehistorie tot heden. Partners van het online museum zijn Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen te Breukelen, de lokale Stichting Kunst en Cultuur, Historische Vereniging Maartensdijk, de Biltse Historische Kring d’Oude School, Bibliotheek Idea Bilthoven en het Comité Open Monumentendag.

"Onlinemuseumdebilt.nl is een site met anno begin 2021 al omstreeks 1.100 bijdragen over de lokale geschiedenis van het grondgebied van de huidige gemeente De Bilt. Een enthousiaste club vrijwilligers richtte in 2018 een stichting op om de plaatselijke geschiedenis op een moderne en aansprekende manier en professioneel aangepakt digitaal toegankelijk te maken, voor jong en oud, liefhebber en zo maar geïnteresseerde. Het idee sloeg aan. Nu bezoeken al meer dan 700 mensen iedere week ons museum.

Aan de hand van de volgende vraag wordt de collectie van het museum steeds verder uitgebreid: welke zaken uit de (cultuur-)historie van de zes kernen van de gemeente zijn de moeite waard voor de inwoners, hebben een bovenlokale betekenis, zijn beeldend weer te geven, met de nodige informatie en doorverwijzingen? Inmiddels staan er rondleidingen op de site van het onlinemuseum over onderwerpen als de lokale adel, over het bedrijfsleven in de zes kernen, over de bevrijding etc. Men kan op de site bijna 60 historische kaarten van het gebied bewonderen en er zijn in samenwerking met Regio TV De Bilt filmpjes gemaakt over ‘Levende Monumenten’. Maandelijks gaat een uitgebreide Nieuwsbrief de deur uit. Op de site vind je ook e-books, zoals een hertaald fraai 16e-eeuws 'James Bondverhaal' over de grenzen van Gooi en Sticht."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "De druk op de woningmarkt in onze regio is enorm. De wachttijd voor een sociale huurwoning is in de afgelopen jaren opgelopen tot meer dan 10 jaar. De gemiddelde huizenprijs neemt hand over hand toe. We willen zorgen dat wonen in gemeente De Bilt bereikbaar blijft voor alle inkomens dus ook lagere inkomens en gezinnen/mensen met modaal inkomen. Onze gemeente is de meest vergrijsde gemeente in de regio. Niet alleen omdat er veel ouderen blijven wonen, maar ook omdat er relatief weinig of minder jongere mensen kunnen wonen, die voor een meer ‘gezonde’ opbouw van onze gemeentelijke bevolking kunnen zorgen. Iedereen kent wel in zijn of haar omgeving een woningzoekende. We hopen daar met het bouwen van nieuwe woningen wat aan te kunnen doen.

Woningbouwopgave. In 2016 heeft de gemeenteraad van De Bilt de ambitie uitgesproken om 845 woningen in de periode 2016-2026 en 450 sociale huurwoningen in de periode 2016-2030 te willen realiseren. Deze aantallen overlappen elkaar deels vanwege de verschillende periodes. Daarnaast is besloten dat bij nieuwbouw minimaal 10% en liefst 20%, middenhuurwoningen moeten worden gerealiseerd. Een deel van deze opgave is inmiddels gerealiseerd of zit definitief in de pijplijn. Op basis hiervan wordt het aantal van 845 waarschijnlijk wel gerealiseerd. In deze plannen zitten echter te weinig sociale huurwoningen voor de periode tot 2030. We hebben daar nog een tekort van minimaal 150 sociale huurwoningen.

Vier pijlers. De woningbouwopgave voor en in gemeente De Bilt steunt op vier pijlers: 1. We maken afspraken met woningbouwcorporaties, particulieren en ontwikkelaars en stellen eisen aan het bouwen. We hebben een doelgroepenverordening vastgesteld voor sociale- en middenhuur. Particuliere initiatiefnemers, die zelf geen of onvoldoende sociale huurwoningen kunnen realiseren binnen hun project, moeten een bijdrage storten in het fonds sociale woningbouw. 2. We zetten ook in op bouwen buiten de bebouwde kom. Daar hebben we wel medewerking van de provincie Utrecht bij nodig. Deze stelt als voorwaarde dat eerst goed gekeken is wat binnen de bebouwde kom mogelijk is. Eerder is uitgesproken dat we in eerste instantie denken aan uitbreiding in de buurt van Maartensdijk. 3. Zoveel mogelijk beïnvloeden van de zogeheten ‘zachte’ plancapaciteit naar meer sociale- en middenhuur. 4. Bijdragen van gemeentegrond aan de woningbouwopgave. We gaan wel door met de locaties waarover de gemeenteraad al eerder besloten heeft dat daar herontwikkeling plaats moet vinden.

Dilemma’s. Bouwen van een groot aantal woningen in gemeente De Bilt hangt heel erg samen met andere belangen, thema’s en uitdagingen. Een heel krachtenveld waarin we alles in samenhang moeten bekijken. Onder andere dit stelt ons voor dilemma’s: 1. Überhaupt locaties vinden binnen de bebouwde kom is lastig, omdat er veel partijen bij betrokken zijn en omdat er gevestigde belangen spelen die afgewogen moeten worden tegen de woningnood, leefbaarheid, duurzaamheid en natuurwaarde. 2. De gemeente zit in financieel zwaar weer. Daarom kan de gemeente niet alles op eigen grond realiseren. 3. Er lopen parallelle trajecten tegelijkertijd: omgevingsvisie, nieuw woningbehoefteonderzoek, nieuwe woonvisie, uitvoering van projecten op locaties, andere ruimtebehoeftes zoals duurzame energieopwekking en klimaatadaptatie. Dit proces moet daarop aansluiten of onderdeel van uitmaken.

In onze gesprekken en bij het besluiten over het bouwen van woningen moeten we met dit alles goed rekening houden. Het is belangrijk dat we - gemeentebestuur, inwoners en belangengroepen – dat samen zien en oppakken. Inwoners doen mee. Inwoners van gemeente De Bilt tonen zich zeer betrokken bij de woningbouwopgave. Op 28 januari 2020 verzamelden zich zo’n 100 inwoners rond gesprekstafels per wijk of dorp. Samen brachten zij hun ideeën over het vervolg van de participatie en de woningbouwopgave in beeld. Je kunt hier per werkgroep de bevindingen en de gesprekverslagen nalezen." (bron en voor nadere informatie zie de pagina 'Woningbouwopgave' op de site van de gemeente)

- Langs de weg van De Bilt naar Utrecht stond jarenlang het opvallende pand van Hessing auto's. Deze firma is, na later gevestigd te zijn geweest in Utrecht in een geluidswal aan de A2, in 2012 failliet gegaan. Voor het Hessingterrein zijn in 2010 plannen ontwikkeld voor een nieuwe villawijk Park Bloeyendael. - Filmpje over de beoogde wijk Park Bloeyendael. - Nog een videoreportage over de beoogde villawijk Park Bloeyendael. Het project is genoemd naar het iets naar het ZW, op grondgebied van de gemeente Utrecht, Z van Fort De Bilt, gelegen park Bloeyendael, dat al sinds 1975 bestaat. Het project is echter niet doorgegaan. De gemeenteraad is eind november 2018 akkoord gegaan met het verder uitwerken van een bouwplan voor een nieuwe woonwijk door de huidige eigenaar van de grond, de firma Verwelius.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De kern De Bilt heeft 71 rijksmonumenten (onder de link staat het getal 65, maar dat is kennelijk een tel- of tikfout), waarvan er alleen al 20 betrekking hebben op landgoed Vollenhove, 10 op landgoed Beerschoten, 10 op landgoed Sandwijck, 8 op landgoed Houdringe, 8 op de Nieuwe Hollandse Waterlinie/Werken bij Griftenstein, 4 op landgoed Oostbroek, en 3 op boerderij Den Eyck (Utrechtseweg 18) uit 1806 met toebehoren. Dat zijn er bij elkaar 63. Verder zijn er dan nog de Hervormde kerk uit 1657, de boerderij op Bisschopsweg 2, De Oude School/Kosterij der Hervormde Kerk (Burgemeester de Withstraat 29), het Stenen Duifhuis (bij Kerklaan 40), het Tolhuis op Soestdijkseweg Zuid 98, huis Het Spinneweb uit begin 19e eeuw op Visserssteeg 20, Villa Linnaeus uit 1890 op De Holle Bilt 17, en het magnetisch paviljoen van het KNMI uit 1897 bij Wilhelminalaan 10.

- Nadat in 1580 het monnikenklooster Oostbroek en in 1585 het Vrouwenklooster met bijbehorende kerken waren gesloopt, was er voor de Biltse bevolking geen plaatselijke kerk meer. De inwoners konden nu naar Zeist gaan. Hier was de kerk na de reformatie nog gespaard gebleven. Vanaf 1640 kon men naar de nieuw gestichte kerk in Blauwkapel. In de doopboeken van de Blauwkapelse gemeente komen veel namen voor van inwoners uit het dorp. Na enkele jaren was het aantal gezinnen dat de protestante godsdienst beleed gegroeid tot meer dan veertig. Het was nu tijd geworden voor een eigen kerk in De Bilt. Die kwam er in 1652.

Het werd een eenvoudig rechthoekig zaalkerkje van 20 meter lang en ongeveer 10 meter breed. De muren waren 7 meter hoog en midden op de 13 meter hoge nok van het zadeldak met wolfseinden werd een klein torentje met spits en luidklokje geplaatst. Op de spits werd een ijzeren vierwindstrekenkruis met daarop een weerhaantje geplaatst. In zijvleugels werden vensters aangebracht met min of meer gotische vormgeving. Het interieur was sober. De preekstoel bestond alleen uit een achtkantige kuip met een trapje. In de kerk was plaats voor 200 kerkgangers. In 1661 werd bij de Staten van Utrecht een subsidie aangevraagd voor een gaanderij, zodat het aantal zitplaatsen kon worden uitgebreid.

Vanaf 1798 waren volgens de staatsregeling alle kerktorens van de burgerlijke gemeente. De gemeente De Bilt besloot in 1839 het torentje af te breken en tegen de westgevel van de kerk een nieuwe toren te bouwen. De ingang van de toren werd tevens de hoofdingang van de kerk. De huidige luidklok is van 1783 en wordt door de koster nog altijd met de hand geluid. In 1976 is een nieuwe haan geplaatst. In 1976 zijn tevens restauraties uitgevoerd aan de omloop en de koepel van de toren. Bij een inspectie in 1987 werd geconstateerd dat de toren was aangetast door de bonte knaagkever. Daar de kans bestond dat ook het dak van de aangrenzende kerk zou worden aangetast, is in 1989 een restauratie uitgevoerd. Het meeste aangetaste houtwerk is vervangen. Het overige houtwerk is geïnjecteerd met een bestrijdingsmiddel. Ook het loden plat van de torenomloop en een deel van het muurwerk zijn gerestaureerd. In 2008 is de toren door de burgerlijke gemeente opnieuw gerestaureerd.

In de loop van de 19e eeuw werd de kerk te klein doordat het aantal kerkgangers sterk groeide. In 1895 wordt besloten om de kerk te vergroten. De oostgevel en de kerkenkamer zijn gesloopt en vervangen door een dwarsaanbouw en een nieuw kerkenkamer. Tevens is toen een toegangsdeur in de zuidgevel gemaakt. Hiermee heeft de kerk haar huidige vorm gekregn. Na de verbouwing was het aantal zitplaatsen toegenomen tot ongeveer 530. In 1952 is een grondige opknapbeurt in gang gezet, ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan van de kerk. Er kwamen nieuwe banken en er is voetverwarming aangelegd. Nieuwe gebrandschilderde glas-in-loodramen werden geschonken door de gemeenteleden. De ramen werden ontworpen door mevrouw Gunhild Kristensen. In 2002 is ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan rondom de kerk verlichting aangelegd. De Hervormde (PKN) Dorpskerk (Dopsstraat 70) staat nu mooi in de schijnwerpers en is vanaf de Dorpsstraat en de Burgemeester de Withstraat goed zichtbaar. (bron: 350 jaar Dorpskerk in De Bilt. Dit interessante boekje is nog steeds te bestellen via de Contactpagina van de Dorpskerk) - Kerkhof bij de Hervormde Kerk. - Site van de Dorpskerk.

- Gevelstenen in De Bilt.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- De Biltse Streekmarkt is een evenement dat is voortgekomen uit Stichting BiltsHeerlijk. Een aantal enthousiastelingen heeft het initiatief genomen om de dorpsmarkt, die ca. 20 jaar geleden verdween, weer terug te halen naar de Dorpsstraat in het oude centrum van De Bilt. Maar nu gericht op duurzaamheid en lokale ondernemers. De Biltse Streekmarkt is er op 4 vrijdagen door het jaar heen (in april, juni, oktober en december). "Op de Biltse Streekmarkt staat lokaal geproduceerd, gezond en milieuvriendelijk voedsel centraal. Om de markt nog aantrekkelijker te maken voor bezoekers willen we naast voedsel ook enkele non-food ondernemers een plek bieden. Hierbij vinden we het belangrijk dat het duurzame producten zijn met een transparant, goed verhaal."

- "De jaarlijkse Kunstmarkt De Bilt (weekend in september, in 2021 voor de 20e keer) is een cultureel festival en kent naast de markt met kunstenaars, die op zaterdag (van 12.00-18.00 uur) hun werk in marktkramen presenteren en verkopen, een uitgebreid cultureel programma. Door de jaren heen is het festival steeds verder uitgegroeid. De eerste Kunstmarkt werd gehouden op de Dorpsstraat. Sinds 2010 is het lommerrijke Van Boetzelaerpark de locatie voor het festival, dat jaarlijks zo’n 10.000-15.000 bezoekers trekt. In 2013 is begonnen met een succesvolle muziekavond (Boetz Beatz) op vrijdag (vanaf 17.00 uur). De organisatie van het festival is geheel in handen van vrijwilligers, met financiële ondersteuning van een aantal instanties en bedrijven. De Kunstmarkt heeft elk jaar een ander thema.

Vier vaste vrijwilligers - met verschillende achtergronden - nemen jaarlijks de organisatie van Kunstmarkt De Bilt op zich. Zij starten in november al met de voorbereidingen. Denk daarbij aan kunstenaars werven en selecteren, sponsoren en fondsen benaderen, vergunningen aanvragen bij de gemeente, logistieke zaken regelen, vormgeving en communicatie opzetten, culturele programma samenstellen, enz. Vóór de zomervakantie is het programma grotendeels klaar, hebben de kunstenaars zich aangemeld en draait de pr-machine op volle toeren. Op de dagen zelf lopen ruim 100 extra vrijwilligers rond om te helpen. Wil jij als vrijwilliger ook deel uitmaken van dit superteam van ruim 100 vrijwillig(st)ers? Kijk dan of je je bij een van deze onderdelen wilt inzetten. Voor een indruk van dit evenement kun je hier een Impressie van de Kunstmarkt editie 2019 in tekst en beeld vinden."

- "Jaarlijks is er op een zondag eind november de Chocolademelkloop (in 2021 voor de 17e keer), op Landgoed Beerschoten in De Bilt. Hoe is de Chocolademelkloop ontstaan? In 2002 werd een beginnersclinic van De Loopschool afgesloten in november. Omdat het zo koud was, bracht Saskia Fonteijne, trainer en eigenaar van De Loopschool, warme chocolademelk mee. Dit beviel zo goed, dat het jaar erna ook familieleden, kinderen en vrienden mee wilden doen. De geboorte van de Chocolademelkloop, met 70 deelnemers, was een feit. Ieder jaar daarna wilden steeds meer mensen meelopen, waaronder de verschillende Pieten! Dankzij het grote succes van dit hardloopevenement in De Bilt, is de Chocolademelkloop uitgegroeid tot een middelgrote loop in Nederland, met ca. 1500 deelnemers. Het doel van de Chocolademelkloop is dat zoveel mogelijk mensen plezier hebben en genieten van het samen sporten in de natuur. Met elkaar, in verbinding met je vrienden, je familie, je gezin, maar ook met je lokale gemeenschap en je directe leefomgeving. We willen bijdragen aan een gezonde leefgewoonte met veel bewegen en aandacht voor de omgeving met een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk. Iedereen die opgroeit met de Chocolademelkloop krijgt dat met de paplepel, of eigenlijk met de chocolademelkbeker, ingegoten. De opbrengst van de Chocolademelkloop komt ten goede aan het onderhoud van Landgoed Beerschoten."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Landgoed Beerschoten in De Bilt ligt aan de N327 (Utrechtseweg) en De Holle Bilt, en grenst aan de landgoederen Houdringe en het Panbos. Samen vormen deze landgoederen een groot natuurgebied van circa 379 hectare.
In 1966 is landgoed Beerschoten aangekocht door het Utrechts Landschap. Het landhuis en de omringende tuin is in die tijd aangekocht door Grontmij. Twee jaar na de overplaatsing van de metaalwarenfabriek kocht en restaureerde het Utrecht Landschap het koetshuis. In 2002 kwam het landhuis in particuliere handen. In 2004 zijn diverse onderdelen van Beerschoten aangewezen als rijksmonument, waaronder het landhuis, de tuinmanswoning, een ijskelder, een brug en de parkaanleg. Het landgoed bestaat voornamelijk uit ongemengd bos. Het heeft meerdere wandelroutes, die voornamelijk lopen door beukenlanen en lanen van douglassparren. Naast de grote lanen zijn er ook kleinere paden door berceaus heen. Naast de wandelingen kun je ook een beeldentuin bezichtigen, de winkel bekijken en wat eten en/of drinken bij Paviljoen Beerschoten.

"In 1999 is op Landgoed Beerschoten het Beeldenpark Jits Bakker gerealiseerd. Het park bevat 31 beelden in brons, graniet en marmer. Sinds 2009 is provincie Utrecht eigenaar van de beelden. Het beeldenpark is alle dagen vrij toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. In 2020 hebben de provincie, het Utrechts Landschap, gemeente De Bilt en Stichting Jits Bakker Collectie het beeldenpark gezamenlijk heringericht. Het park is weer klaar voor de toekomst en sluit nu meer aan bij de eisen van deze tijd. Verder is de inrichting verbeterd en is het park meer in harmonie met de omgeving.

Jits Bakker (1937-2014) werkte ruim 50 jaar als zelfstandig en veelzijdig kunstenaar in binnen- en buitenland. Naast beeldhouwer was hij ook kunstschilder, tekenaar, aquarellist, glaskunstenaar, graficus, frescoschilder en maker van sieraden. De beeldend kunstenaar uit De Bilt omarmde de renaissance-idealen die zijn geïnspireerd op de oudheid, en streefde naar een zo veelzijdig mogelijke ontwikkeling. Hij koos bij voorkeur voor universele thematiek en herkenbare, tijdloze beeldtaal. Er zijn in zijn kunstwerken vaak verwijzingen terug te vinden die herinneren aan de klassieke mythologie, muziek, dans, sport en zijn traumatische ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog. Kenmerkend voor het werk zijn de ruwe en vlot gemodelleerde beelden vol dynamiek, tegenover de esthetische, strakke en gepolijste structuren in marmer en graniet." (bron: Provincie Utrecht)

- "Eind 2020 heeft de provincie Utrecht de faunatunnel Griftenstein onder de Utrechtseweg (N237) in De Bilt aangelegd. Deze faunatunnel vormt samen met de faunapassage onder De Biltse Rading in Utrecht de laatste schakel in de ecologische verbindingszone tussen het Kromme Rijngebied en het Noorderpark. De faunatunnels verbinden deze natuurgebieden aan elkaar. Dat is goed voor de biodiversiteit, omdat dieren zich via de tunnels beter kunnen verspreiden. Achtergrond. In 2017 heeft de provincie Utrecht geld beschikbaar gesteld om faunatunnel Griftenstein aan te leggen. De faunatunnnel sluit aan beide zijden van de weg aan op de werken van Griftenstein, onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW). Om het zicht op de verdedigingswerken van Griftenstein en doorzicht vanaf de weg naar het achterliggende inundatiegebied te kunnen behouden is gekozen voor een kleinere tunnel die geen afbreuk doet aan het landschap en geschikt is voor zoveel mogelijk diersoorten.

De basis van het natuurbeleid in Nederland is het Natuurnetwerk Nederland (NNN, voorheen Ecologische Hoofdstructuur/EHS). Het NNN is een samenhangend netwerk van natuurgebieden in Nederland. Grotere natuurgebieden zijn beter bestand tegen negatieve milieu-invloeden, zoals verdroging. Ze zijn gevarieerder en er kunnen meer soorten planten en dieren leven. Door natuurgebieden met elkaar te verbinden, kunnen planten en dieren zich makkelijker verspreiden. Het Natuurnetwerk Nederland wordt vaak doorsneden door infrastructuur zoals snelwegen, spoorlijnen en kanalen. Om dieren de gelegenheid te geven over te steken legt de provincie Utrecht ecoducten, faunatunnels en andere faunapassages aan. Ook zijn er minder aanrijdingen met dieren; dit is veiliger voor automobilisten en beter voor de populatieontwikkeling van diersoorten. Zo blijven de omvang en genetische diversiteit van populaties op peil en kunnen planten- en diersoorten duurzaam voortbestaan." (bron: Provincie Utrecht)

- Het oude en smalle fietstunneltje onder de N237 direct Z van de dorpskern van De Bilt is in 2019 vervangen door een nieuw en veilig exemplaar voor de vele fietsers op de route van en naar De Uithof. De oude tunnel werd als onveilig ervaren en er gebeurden veel (bijna) botsingen. Om de verkeersveiligheid en sociale veiligheid te vergroten, is besloten om de smalle tunnel te vervangen door een nieuwe, bredere tunnel. Het oude tunneltje ernaast blijft bestaan en is omgebouwd tot faunatunnel. De nieuwe tunnel is ruim, open en licht met een doorzicht naar de andere kant, zodat je kunt zien wat er in de tunnel gebeurt. Door toepassing van slimme trapingangen is er ook voor voetgangers een korte route naar de overkant, zodat het illegaal en onveilig oversteken tot het verleden behoort.

De nieuwe fietstunnel past in het beleid van de provincie Utrecht om meer en betere fietsvoorzieningen te maken. De provincie wil dat alle belangrijke werklocaties, onderwijsinstellingen en knooppunten veilig, comfortabel en snel per fiets te bereiken zijn. Uitgangspunt is dat er de komende tijd nóg meer fietsers bijkomen en dat het aantal elektrische fietsen stijgt. Dat vraagt meer ruimte om de snelheidsverschillen veilig te kunnen opvangen. Waar mogelijk zet de provincie kunst in bij wegreconstructies. Grafisch ontwerper/kunstenaar Hansje van Halem heeft voor de tunnel in De Bilt een ontwerp gemaakt dat een relatie heeft met de omgeving, in dit geval het nabijgelegen KNMI. Van Halem liet zich inspireren door de computerbeelden van weerpluimen, isobaren, temperatuur- en weerkaarten en heeft deze vertaald en verwerkt in haar ontwerp. De uitvoering is gedaan door 9 kunstenaars van ‘De Strakke Hand’. (bron: Provincie Utrecht, november 2019)

- "In april 2021 is een kleinwildraster aangelegd langs de Amersfoortseweg (N237) in De Bilt, in opdracht van de provincie Utrecht. Een wildraster voorkomt dat dieren op de provinciale weg worden aangereden en draagt bij aan de verkeersveiligheid. Het wildraster begint bij de Utrechtseweg en heeft een lengte van ruim 700 meter. Bij de inrit van de parallelweg is een wildrooster geplaatst met ijzeren spijlen en een betonnen onderbak. Dieren durven niet over de ijzeren spijlen te lopen, maar auto’s kunnen hier gemakkelijk overheen rijden naar de achtergelegen woningen. Het wildraster is uitgevoerd in gegalvaniseerd fijnmazig gaas met duurzame robinahouten palen.

Groter leefgebied. Het wildraster voorkomt dat dassen en andere dieren zomaar de hoofdrijbaan oversteken en worden aangereden. In het raster zijn verschillende terugkeerkleppen geplaatst zodat verdwaalde dieren hier doorheen kunnen en hun route veilig kunnen vervolgen. Wildrasters zorgen ervoor dat dieren naar de bestaande faunatunnels of ecoducten worden geleid waar ze de weg wél veilig kunnen passeren. Op die manier ontstaat er een groter en gevarieerder leefgebied. In het geval van de N237 gaat het om een verbinding tussen de landgoederen Den Eik en Beerschoten-Panbos in De Bilt, die op hun beurt weer in verbinding staan met de eveneens Biltse landgoederen Vollenhove en Oostbroek.

Utrechtse Heuvelrug. De genoemde landgoederen maken deel uit van de Utrechtse Heuvelrug, een aaneengesloten natuurgebied van 20.000 ha, een stuwwal met bos en heide. De provincies Utrecht en Noord-Holland hebben samen met terreinbeheerders, gemeenten, Rijkswaterstaat en ProRail de afgelopen jaren ecoducten gebouwd, faunatunnels aangelegd en nieuwe natuur ontwikkeld om van de Heuvelrug weer een samenhangend natuurgebied te maken. Wegen en spoorwegen zijn grotendeels weer passeerbaar voor dieren. Ook de recreatieve routes zijn verbeterd en uitgebreid waardoor de natuur nog beter kan worden beleefd." (bron: Provincie Utrecht, april 2021)

Terug naar boven

Eten en drinken

- "Stichting Biltsheerlijk maakt zich zorgen over het effect van voedselproductie op bodem, klimaat, economie en landschap. Ongezond voedsel is bovendien te makkelijk en goedkoop verkrijgbaar, maar wat zijn dan de ‘gezonde’ alternatieven?: Lokaal geproduceerd, SeizoensVERS en Milieuvriendelijke voedselproducten. Dát willen wij dan ook de normaalste zaak van gemeente De Bilt maken. Biltsheerlijk zet zich lokaal in voor een gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem. Met onze acties en concrete resultaten zetten we gezond, duurzaam geproduceerd voedsel in de schijnwerpers.

Als we als consument duurzaam geproduceerd eten willen kopen blijkt dat dat nog niet gemakkelijk. We zien dat de veranderingen in het aanbod maar heel langzaam gaan, ondanks de door ons gevoelde urgentie. Met Biltsheerlijk willen we daar op lokaal niveau iets aan doen. Lokaal en milieuvriendelijk voedsel betekent eten met je gezonde verstand. Het is niet alleen lekker, maar ook beter voor jezelf én de boer én het milieu. Doelstelling Biltsheerlijk: bijdragen aan en verduurzamen van voedselsystemen; lokaal de beschikbaarheid vergroten van gezond en milieuvriendelijk geproduceerd voedsel voor iedereen, in alle lagen van de bevolking, met activiteiten die hiermee verband houden of daartoe bevorderlijk zijn. Wij vragen Aandacht voor het thema voedsel, bieden een Platform om zo te komen tot een goed Programma in gemeente De Bilt. Stichting Biltsheerlijk is opgericht door Willy Douma, Maaike Noorlander en Joanne Ronhaar. Gezamenlijk vormen zij het bestuur van Stichting Biltsheerlijk. Zij hebben een breed netwerk dat wordt ingezet voor het programma van Biltsheerlijk. Onze kernwaarden: inspiratie, innovatie, interactie, initiatie, informatie delen en inkomsten werven om doelen te verwezenlijken, helpen de juiste keuzes te maken."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving De Bilt, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- DeBiltInBeeld.nl brengt regelmatig foto's en verhalen uit de gemeente.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en tweedehands boeken over De Bilt (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente De Bilt. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter. - De gemeenteraad heeft een eigen website voor raadsinformatie. Hier vind je de agenda, kun je documenten inzien en vergaderingen live volgen. Ook staat er informatie over de raad en de raadsleden.

- Gemeentegids: - In de digitale versie van de gemeentegids van De Bilt vind je de meest actuele lokale informatie en adressen van alle bedrijven en voorzieningen binnen de gemeente. Om toegang te krijgen tot deze uitgebreide adressengids gebruik je de zoekbalk. Daarnaast vind je onder het menu 'E-book' een digitale weergave van de gedrukte versie van de gids.

- Media / Nieuws: - "Regio TV De Bilt is het televisiestation van de publieke streekomroep voor deze gemeente."

- De Vierklank is een wekelijks huis-aan-huisblad dat verschijnt in alle kernen van de gemeente De Bilt plus het dorp Lage Vuursche. Via de link is de krant ook online te lezen.

- Huis-aan-huiskrant de Biltsche Courant.

- Zorg en welzijn: - "MENS De Bilt is dé organisatie voor maatschappelijke ondersteuning in deze gemeente. Onze medewerkers en vrijwilligers ondersteunen initiatieven van inwoners op het gebied van welzijn, wonen en zorg. Wij faciliteren activiteiten, beantwoorden vragen en geven ondersteuning en advies. Al onze activiteiten zijn erop gericht dat mensen zoveel mogelijk (blijven) meedoen in de maatschappij en zelf de regie houden over hun leven. Daarom focussen wij op hun eigen kracht en sluiten we aan bij hun mogelijkheden. Wij werken samen met de gemeente, maatschappelijke organisaties, zorgaanbieders en bedrijven. Maar vooral werken wij samen met de inwoners van de zes kernen van de gemeente. Je vindt ons dichtbij huis bij een van onze servicecentra, bij de jongerencentra, het Steunpunt Mantelzorg en je kunt je vragen stellen bij het Sociaal Team."

- "Wij, Dirk-Jan en Martine Stelling, wonen en werken op Boerderij Nieuw Bureveld in De Bilt. Naast het runnen van een agrarisch bedrijf, Landwinkel De Hooierij en het geven van educatie aan basisschoolleerlingen, bieden wij zorg aan mensen met een hulpvraag. Wat is ons doel? Ons doel is de hulpboeren te activeren en structuur te bieden door terugkomende activiteiten aan te bieden. Hierbij gaat het niet alleen om het werk, maar ook om het plezier dat zij op de boerderij beleven. Hulpboeren enthousiasmeren zodat zij genieten van het meewerken, vinden wij belangrijk. Voor wie zijn we er? Zorgboerderij Nieuw Bureveld is een kleinschalige boerderij waar per dag maximaal 6 hulpboeren in een prettige sfeer kunnen helpen bij de werkzaamheden. Onze zorgboerderij biedt voornamelijk hulp aan mensen uit de verslavingszorg, de psychiatrie en mensen met een burn-out. Soms is er plaats voor mensen uit een andere doelgroep. Onze hulpboeren komen uit de eigen gemeenten en uit de buurgemeenten Utrecht, Zeist, Nieuwegein en Hilversum."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - "Business Contact de Bilt (BCB) is de ondernemersvereniging voor alle bedrijven uit alle kernen van deze gemeente. BCB is een vereniging die veel waarde hecht aan de onderlinge contacten en daarvoor circa tien keer per jaar een bijeenkomst organiseert bij een van de leden. Naast onderlinge contacten met en tussen de leden onderhouden wij ook contacten met de gemeente en lokale organisaties en initiatieven. Tevens hebben we goede relaties met andere bedrijven- en winkeliersverenigingen, zowel binnen de gemeente als in omliggende gemeenten. Zo werken wij samen met Zeist, Bunnik, Utrechtse Heuvelrug en Wijk bij Duurstede aan de promotie van de Krommerijn-Heuvelrug regio. Wij nodigen je van harte uit om eens een bijeenkomst van de BCB bij te wonen om zelf te ervaren wat de BCB voor jou kan betekenen. Aanmelden kan via info@bcbdebilt.nl."

- Veiligheid: - Nieuws van Politie De Bilt op Facebook. - Nieuws van Brandweerpost De Bilt op Facebook.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van De Bilt kerk.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)