Status

- Opheusden is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe, gemeente Neder-Betuwe. T/m 2001 gemeente Kesteren.

- Hoewel (1) er niets over vermeldt, lijkt de Kuijperkaart uit ca. 1870 elders op deze pagina erop te duiden dat Opheusden begin 19e eeuw gedurende enkele jaren een zelfstandige gemeente is geweest. Vermoedelijk in de jaren 1812-1817, omdat in die periode veel Gelderse dorpen kortdurend een gemeente zijn geweest.

- Onder het dorp Opheusden valt ook een deel van de buurtschap Lakemond.

Naam

Oudere vermeldingen
Waarschijnlijk 2e helft 9e eeuw kopie 1150-1158 in uilla Husuduna, 1290 Heusdense waard: Hosdenrewert, 1294-1295 Hoisdenne, 1328 Hoesden, Huesden, 14e eeuw de Huesden, 1502 in Hoesden, 1599 Hoesden, 1665 Hoesden, 1846 Op-Heusden.

Naamsverklaring
Wordt beschouwd als een prehistorische naam. Zie voor de etymologie bij Oudheusden. Het voorzetsel op 'hoger, stroomopwaarts gelegen' is later toegevoegd ter onderscheiding van Heusden aan de Maas.(2)

Ligging

Het dorp Opheusden ligt aan de Z oever van de rivier de Rijn en ligt O van het dorp Kesteren, ZO van de stad Rhenen, ZW van de stad Wageningen en het dorp Randwijk, W van het dorp Zetten en NW van het dorp Dodewaard.

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Opheusden 218 huizen met 1.276 inwoners. Tegenwoordig omvat het dorp ca. 2.400 huizen met ca. 6.000 inwoners.

Geschiedenis

- Geschiedenis van Opheusden e.a. wetenswaardigheden over dit dorp (even naar onderen scrollen op die pagina tot je bij dit dorp bent, of zoeken op deze naam met ctrl-f).

Recente ontwikkelingen

- ProRail heeft in mei 2019 een onbeveiligde overweg in Opheusden met betonblokken afgesloten. De spoorbeheerder loopt hiermee vooruit op de definitieve opheffing van de overgang. Het gaat om een Niet Actief Beveiligde Overweg (NABO) aan de Parallelweg/Polsestraat. “Over deze overweg zijn we al enkele jaren in gesprek met betrokken partijen, waaronder de gemeente en omwonenden”, meldt ProRail. Er is een beveiligde overweg in de buurt waar voetgangers, fietsers en gemotoriseerd verkeer gebruik van kunnen maken. In 2017 vond het meest recente ongeluk op deze overweg plaats. Een bestelbusje belandde in de sloot nadat het werd aangereden door een trein. De bestuurder raakte daarbij gewond, in de trein waren geen gewonden. Doel van het Rijk en ProRail is om in de komende jaren uiteindelijk alle NABO's te sluiten dan wel te beveiligen (afhankelijk van de mate en het belang van het gebruik).

Bezienswaardigheden

- Opheusden heeft 3 rijksmonumenten.

- De Dorpskerk (Hamstraat 2) is de oudste kerk van Opheusden. Het is een laatgotische kerk met een driebeukig, pseudobasilicaal schip en dwarspand, dat gedateerd is op het jaar 1524. Het koor dateert uit de 15e eeuw. Er is een sacristie in de hoek tussen het koor en de zuiderdwarsarm. In 1940 is het gebouw door oorlogshandelingen verwoest. Hierbij zijn de toren en het westelijk deel van het schip verloren gegaan. Tijdens een grootschalige restauratie in 1949/50 is het schip naar het westen verlengd. De kerk bezit nog vier zerken uit de 17e en 18e eeuw. De kerk wordt tegenwoordig gebruikt door de plaatselijke Hersteld Hervormde Gemeente, die ruim 2600 leden heeft. De kerk biedt plaats aan 670 mensen.

Opheusden kent drie grote reformatorische kerken: een Hersteld Hervormde Gemeente, een Gereformeerde Gemeente en een Gereformeerde Gemeente in Nederland. De eerste scheuring vond plaats in 1873, toen een grote groep lidmaten met de kerkvoogden buiten de Nederlandse Hervormde Kerk geraakte. Deze kerkvoogden hadden in 1871 landbouwer-oefenaar Elias Fransen uit Twello enkele malen in de kerk laten voorgaan. Een klacht naar aanleiding daarvan bij het classicaal bestuur van Tiel resulteerde in de ontzetting van de kerkvoogden en notabelen uit het lidmaatschap van de Nederlandse Hervormde Kerk.

Het kerkgebouw van de Hervormde gemeente van Opheusden kon na de Tweede Wereldoorlog vanwege oorlogsschade niet worden gebruikt. Na de weken van gezamenlijke kerkgang in het veilinggebouw te Kesteren kerkten de hervormde Opheusdenaars aanvankelijk in zaal De Zwaan en later in houten units uit Zweden, die op de plaats van het huidige gebouw Eltheto aan de Ooievaarstraat waren neergezet. De restauratie van het kerkgebouw verliep in fasen. De laatste fase vond plaats in de zomer van 1960. Toen moest al het pleisterwerk vernieuwd worden. De hervormde gemeente maakte in die zomer enkele maanden gebruik van het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente in Nederland onder voorwaarde dat er geen ringdominees mochten voorgaan. In 1956 scheurde de Gereformeerde Gemeente, nadat de kerkenraad en het grootste deel van de gemeente zich aansloten bij de Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Een kleine groep scheidde zich af en sloot zich aan bij de Gereformeerde Gemeenten. In 2004 besloten gemeente en kerkenraad niet mee te gaan in de nieuw gevormde Protestante Kerk in Nederland en sloot men zich aan bij de Hersteld Hervormde Kerk.

- Aan de Kerklaan 1 staat de kerk van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland uit 1951 (tot 1956 Gereformeerde Gemeente Synodaal). Aanvankelijk met 1.700 zitplaatsen, in 2000 uitgebreid tot 2.600 zitplaatsen en in 2008 uitgebreid tot 2.850 zitplaatsen, waarmee de kerk qua zitplaatsen de grootste is van Nederland.

- De Gereformeerde Gemeente heeft aan de Reigerstraat 11 van 1971 tot 2014 een kerk gehad met 1.550 zitplaatsen. Deze werd kennelijk te klein, want deze kerk is afgebroken, op dezelfde plek is in 2015 een nieuwe kerk gebouwd met 1.900 zitplaatsen. Deze kerk komt daarmee in de top-20 van kerken met de meeste zitplaatsen in Nederland.

- De Geredja Indjili Maluku (GIM) (= Molukse Evangelische Kerk) (Jabbok 1) dateert uit 1992. De kerk verving een oudere kerk op dezelfde locatie uit 1964, die bij de ingebruikname van de nieuwe kerk is afgebroken. De kerk heeft ongeveer 400 leden. Anno 1998 waren er ca. 170 Molukse gezinnen in Opheusden. Interview met Dick Papilaja over de Molukse gemeenschap in het dorp, in het Reformatorisch Dagblad, 1998. De Geredja Indjili Maluku (GIM) heeft in Nederland in totaal ca. 25.000 doopleden, waarvan er 10.000 belijdende leden zijn. Verspreid over heel Nederland is er in 65 plaatsen een GIM gemeente.

- Gevelstenen in Opheusden.

Jaarlijkse evenementen

- Koningsdag.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Opheusden, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Opheusden (online te bestellen).

Links

- Onderwijs: - Basisschool Het Palet. - Rehobothschool. - De Hervormde School. - Eben-Haëzerschool.

- Muziek: - "Koninklijke muziekvereniging Kunst en Vriendschap (K&V) is een gezellig muzikaal genootschap uit de Betuwe. Ons muziekkorps bestaat uit een fanfare en een malletband. De vereniging is al meer dan 80 jaar gevestigd in en verbonden aan het dorp Opheusden en is in 1932 opgericht als mondharmonica vereniging, waarna al snel besloten werd om de mondharmonica’s in te ruilen voor grotere blaasinstrumenten. In de loop der jaren hebben beide groepen zich op het muzikale vlak enorm ontwikkeld en daardoor heeft zowel de Fanfare als de Malletband hun eigen alsook een gezamenlijk repertoire. Deze muzikale stukken worden bij verschillende gelegenheden ten gehore gebracht. Zowel binnen als buiten het dorp verzorgen onze leden muzikale optredens. De muziek wordt iedere maandag- en donderdagavond vanaf 19:30 uur geoefend in multicultureel verenigingsgebouw De Notenbalk."

- Sport: - Sportclub Door Fusie Sterk (sv DFS) afdeling voetbal is opgericht in 2001 en ontstaan uit een fusie tussen de toenmalige verenigingen v.v. Opheusden en a.s.v. Sparta’57. Het vlaggenschip van de voetbalafdeling komt uit in Hoofdklasse A van het zaterdagvoetbal. Het streven is om zo veel als mogelijk met eigen talenten op dit niveau te blijven acteren. Uiteraard wordt ook de jeugd niet vergeten. Er wordt door vele vrijwilligers, trainers en ouders veel energie en tijd in de jeugdafdeling gestoken met als doel de kinderen een goede opleiding en een veilige sportomgeving aan te bieden. - sv DFS Vrouwen 1. - sv DFS afdeling Gym.

- Veiligheid: - Brandweer Opheusden.

• 1. Repertorium van Nederlandse gemeenten vanaf 1812,
  van der Meer, Onno Boonstra A.
  , p.302, (2006)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)