Strijensas, met de rijksmonumentale ophaalbrug over de eveneens rijksmonumentale schutsluis ('sas') waar het dorp naar genoemd is.
Strijensas is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek en gemeente Hoeksche Waard. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1811. In 1812 opgegaan in de gemeente Strijen, per 1-4-1817 weer afgesplitst van deze gemeente tot opnieuw een zelfstandige gemeente, per 1-9-1855 opnieuw opgegaan in de gemeente Strijen, in 2019 over naar gemeente Hoeksche Waard.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Sas van Strijen, Strijensche Sas, Striensche Sas, 1840 Strijensas, 1856 Strijen Sas. In de in 2009 in werking getreden Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) heeft tot medio 2010 de foutieve spelling Strijen-Sas gestaan.
Naamsverklaring
Genoemd naar de in 1647 in de monding van het toegangskanaal naar Strijen gelegde sas 'sluiskolk, schutsluis'. Voor het naamdeel Strijen- zie Strijen.(1)
Het dorp Strijensas ligt ZO van het dorp Strijen en grenst in het Z aan het Hollands Diep. Aan de overkant ligt het dorp Moerdijk en het Industrieterrein Moerdijk.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Strijensas, die slechts het dorp omvat, 48 huizen met 301 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 180 huizen met ca. 450 inwoners.
Terug naar bovenOorspronkelijk, en tot begin 19e eeuw, viel Strijensas onder het nu Brabantse Klundert, aan de overzijde van het Hollands Diep. Dat lijkt nu vreemd, maar vóór de 2e Sint Elisabethsvloed van 1421, als gevolg waarvan het Hollands Diep is ontstaan, waren Holland en Brabant nog één aaneengesloten gebied. Ook Klundert viel overigens tot begin 19e eeuw nog onder Holland.
Om de Moerdijkbruggen goed te kunnen verdedigen is in 1937 te Strijensas een kazemat gebouwd, die ook de Dordtsche Kil kon afsluiten voor scheepvaart.
Het dorp is o.a. bekend van het feit dat prins Johan Willem Friso hier in 1711 verdronk in het Hollands Diep, op weg naar het dorp vanuit Moerdijk. In 2011 is in Strijensas herdacht dat dat toen 300 jaar geleden was. Ook is in 2011 een biografisch boek verschenen over deze prins (zie verder de link).
- Nadere informatie over de geschiedenis van Strijen en Strijensas.
Terug naar boven- In 2019 heeft woningcorporatie HW Wonen 4 kavels uitgegeven in Strijensas (3 aan de Adriaan van Vugtstraat en een aangrenzend kavel aan de Suze Groenewegstraat), waarop vrijstaande woningen beogen te worden gebouwd.
- Basisschool De Hooistoof in Strijensas heeft helaas na afloop van schooljaar 2014-2015 de deuren moeten sluiten, omdat er te weinig leerlingen waren om nog verantwoord door te kunnen gaan. De school is gesloten en gefuseerd met basisschool De Meerwaarde in Strijen, waar de Strijensasse kinderen nu naar school gaan. Deze school is overigens in 2009 zelf ontstaan uit fusie van de basisscholen De Striene en De Patrijspoort tot een Brede School.
Terug naar boven- Strijensas heeft 3 rijksmonumenten*, zijnde de schutsluis uit 1848, de ophaalbrug daarbij uit 1908, en het havenlicht uit 1870.
* Onder de link staan er 5, maar boerderij Ora et Labora hoort er niet bij, want die valt onder Strijen.
- De Hervormde kerk maakt deel uit van de Hervormde Gemeente Strijen. De indijking van de Strijense polder in 1647 is het begin van de nederzetting Strijensas. Naarmate de bevolking groeit, ontstaat de behoefte aan een eigen kerk. Deze komt er in 1879, en staat dan aan de Achterweg, nu Nieuweweg geheten. In februari 1945 raakt de kerk door beschietingen zodanig beschadigd dat deze niet meer hersteld kan worden. Daarom komt er in 1952 een geheel nieuwe kerk, aan het Kerkplein. Het interieur van de kerk kenmerkt zich door een sober karakter, en is nog vrijwel in de originele staat. Het orgel is geplaatst in 1976 en gebouwd door J.L. van den Heuvel te Dordrecht. De kerk heeft 230 zitplaatsen. In de aangebouwde consistoriekamer wordt zondagsschool gehouden en kunnen kerkelijke bijeenkomsten worden gehouden. Iedere zondag wordt er een dienst gehouden. De ene week om 10.00 uur (zomertijd om 9.30 uur) en de andere week om 18.00 uur.
- De luchtwachttoren langs het Hollands Diep bij Strijensas is in 2012 gerestaureerd. Het in 1953 op een bunker uit 1937 gebouwde verdedigingswerk is de nog enige overgebleven luchtwachttoren van Zuid-Holland. De toren verkeerde al langere tijd in slechte staat. Voordat de restauratie kon beginnen moesten de gemeente, de erfpachter van de grond en de eigenaar van de luchtwachttoren eerst een instandhoudingsovereenkomst tekenen. De overeenkomst geldt voor een periode van 15 jaar.
Het bouwwerk is militair erfgoed en van belangrijke krijgshistorische waarde. De luchtwachttorens zijn volgens een standaardontwerp gebouwd, waarbij de torens in wisselende hoogten zijn opgetrokken uit rasterblokken van beton, volgens het syteem 'Raat'. De toren van Strijensas is met ca. 6,50 meter hoogte een van de laagste torens van ons land. Momenteel staan er nog zo’n 16 torens in Nederland. Gedurende de Koude Oorlog zijn er ongeveer 130 van gebouwd als uitkijkpost voor het afzoeken van het luchtruim naar Russische vliegtuigen. De toren is na de restauratie vooralsnog niet open voor publiek, maar het streven is om dat uiteindelijk wel te realiseren.
- De schutsluis en ophaalbrug, eigendom van Waterschap Hollandse Delta, zijn in 2010 gerestaureerd. De schutsluis is onderdeel van het sluiscomplex in het in 1647 verlengde havenkanaal van Strijen. In dat jaar is het havenkanaal verlengd tot aan het huidige Strijensas, waar het kanaal ten behoeve van de scheepvaart is voorzien van een sas (schutsluis), waar het daarbij ontstane dorp naar is genoemd. De oude waterkering is in 1848 vervangen door de huidige schutsluis, die is voorzien van 4 paar sluisdeuren.
De sluisdeuren zijn zogenaamde puntdeuren, waarvan de hoogste bij hoog water als vloeddeuren fungeren. De uit giet- en welijzer samengestelde, dubbele ijzeren ophaalbrug over de sluiskolk vervangt in 1908 zijn houten voorganger. De sluis is gerestaureerd en verlengd in 1926 door bouwkundige C.F. Sepmeyer en opnieuw gerestaureerd in 1960. In dat laatste jaar zijn ook de houten vloeddeuren vervangen door stalen deuren. Deze schutsluis is de laatse overgebleven historische schutsluis van de Hoeksche Waard.
Terug naar boven- ´t Sassedurpsfeest (op een zaterdag eind juni of begin juli).
Terug naar boven- Sinds 2016 exploiteert schipper Jan Blokland de veerverbinding Strijensas - Moerdijk met de Lucretia, een ruime vlet uit 1973 van bijna 15 meter lang. Neem lekker plaats en geniet van de prachtige tocht over het Haringvliet. Het pontje vaart van eind april tot eind september. Voor dagen, tijden en tarieven zie de link. Voorheen werd de veerverbinding geëxploiteerd door Hans de Zwart, met motorsleepboot de Nieuwe Vaart, een zogeheten Amsterdammertje uit 1948.
- Op de site Ontdek Strijensas kun je lezen welke mogelijkheden je hebt om het dorp en de omgeving ervan te verkennen. Dat kan wandelend, fietsend, kanoënd, met een elektrische scooter, met een fluisterboot, en met de step.
- Wandeling Strijensas 5 of 8 km.
- "In 1961 was bij de aanleg van de kade van de Leendertspolder grond nodig voor een oprit naar de Buitendijk. Een perceeltje riet, gelegen langs de westzijde van de Buitenhaven, werd hiertoe tot -2.00m N.A.P. afgegraven. Zo ontstond de Westhaven, waarvan een aantal ligplaatshouders, zoals de toenmalige dijkgraaf Overwater en een aantal Strijense notabelen, in 1962 overging tot oprichting van WSV Strijensas, waarna het perceeltje water met een autoparkeerplaats in erfpacht werd verkregen. In 1970 werd het haventje uitgebreid tot 27 ligplaatsen.
De jachthaven. Nadat eerdere pogingen faalden om het terrein ten oosten van de Buitenhaven een recreatieve invulling te geven werd in 1971, een jaar na de afsluiting van het Haringvliet, Jachthaven Strijensas gesticht. Deze bood ligplaats aan ca. 150 schepen. Waar eerder op het haventerrein een rietschuur stond verrees in 1976 het havengebouw. Vóór de oorlog stond hier een aantal kanonnen opgesteld ter verdediging van de Moerdijkbruggen en dat is de verklaring voor de naam van het café-restaurant dat in het havengebouw werd gevestigd: "de Batterij". Watersport werd een populaire vorm van vrijetijdsbesteding, wat in 1979 leidde tot de uitbreiding van de haven tot ca. 300 ligplaatsen en in 1986 tot de bouw van de botenloods. In 2006 werden de westelijke havendam en de tussendam afgegraven. Zo ontstond een ruimer havenbassin dat geheel opnieuw werd ingericht volgens de normen van de 21e eeuw, met o.a. vier nieuwe drijvende steigers voorzien van alle wenselijke voorzieningen.
De vereniging. Vanaf de aanleg in 1971 ontstond in de Jachthaven al snel een "club van watersporters" en nadat de belangen van de oorspronkelijke ligplaatshouders aan de Westhaven waren ondergebracht in een nieuw opgerichte Vereniging van Eigenaren, werd in 1972 besloten om de krachten van beide "clubs" te bundelen. "Johan Willem Friso"* werd als nieuwe naam overwogen, maar uiteindelijk werd besloten om de overkoepelende vereniging onder de bestaande naam WSV Strijensas voort te laten leven. * Johan Wilem Friso, de Prins van Oranje, verdronk hier op 14 juli 1711 toen hij met zijn koets het Hollands Diep wilde oversteken en de veerboot door een plotselinge sterke windvlaag omsloeg.
Van Ark naar Bark. Al in de eerste jaren van de nieuwe WSV Strijensas ontstond de behoefte aan een clublokaal. De Jachthaven stelde daarom een oud arkje aan de vereniging ter beschikking. Echter, het bestuur van de gemeente Strijen, bezorgd over de hygiëne en de veiligheid, was niet gelukkig met het intensieve gebruik van het arkje. Onder voorwaarde dat het arkje zou verdwijnen verleende het gemeentebestuur daarom in 1978 toestemming om een etage in de werkplaats van het havengebouw te construeren waarop de WSV haar clublokaal "de Bark" mocht inrichten (wat de naam van de jaarlijks gehouden clubzeilwedstrijd om de Barkbokaal verklaart). Een belangrijk deel van de inrichting werd door de leden zelf gebouwd. Gedurende tal van jaren troffen de leden elkaar hier, aan de stamtafel, om ervaringen te delen en de kelen te smeren."
- Net als zijn 'grote broer' de Biesbosch, is ook het gebied Oeverlanden Hollands Diep W van Strijensas een zoetwatergetijdegebied. Hier vind je ongerepte natuur, met verruigde rietlanden, open water, geulen en kreken, buitendijkse natuur en wilgenbossen. En met eb en vloed dus, wat zeldzaam is op zoet water. Wandel-, ruiter- en fietspaden maken het mogelijk De Oeverlanden Hollands Diep van oost naar west te doorkruisen. Maar het mooiste is dat je in een groot deel van de Oeverlanden ook buiten de paden mag. Geniet van overtrekkende vogels en bijzondere planten als de spindotter en het zomerklokje. Lekker struinen dus door dit gebied, dat niet voor niets deel uitmaakt van Natura 2000, het Europese netwerk van bijzondere beschermde natuurgebieden. Het gebied wordt beheerd door Staatsbosbeheer.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Strijensas, met laagsteprijsgarantie!
- Voor wie zich afvraagt waarom 'Paalkamperen' in natuurgebied Oeverlanden Hollands Diep bij Strijensas niet meer mogelijk is, lichten wij dat hierna toe. "Kamperen is pas echt leuk in natuurgebied Oeverlanden Hollands Diep. Ga avontuurlijk wild kamperen midden in de natuur. Geniet van de ongerepte natuur en de bijzondere zoetwatergetijden die dit gebied kenmerken. Gewoon vanuit je eigen tent. Speciaal voor avontuurlijk ingestelde fietsers of wandelaars zijn er door het hele land paalkampeerplekken van Staatsbosbeheer: kampeerterreintjes waar je 'wild' mag kamperen. Ook in Oeverlanden Hollands Diep staat een paal waar je je tentje mag opzetten. Kamperen is op veel locaties mogelijk. Iedereen heeft wel eens gekampeerd. Maar Paalkamperen onder de sterrenhemel ergens op een stille plek in de natuur is een compleet andere beleving. Zonder buren, zonder douche en zonder toilet. Met fantastisch uitzicht en grote kans op een ontmoeting met een edelhert, ree, wild zwijn of bever. Paalkamperen is de kunst om van weinig alles te maken. Alles wat je nodig hebt, moet passen in een rugzak. Meer heb je niet nodig om van de vrijheid te proeven die Paalkamperen zo bijzonder maakt. Wanneer je eenmaal hebt wild gekampeerd wil je nooit meer anders." Aldus Staatsbosbeheer destijds op haar site.
Echter medio 2020 verschijnt het volgende bericht op de site van Staatsbosbeheer: "Staatsbosbeheer is per juni 2020 gestopt met het aanbieden van de paalkampeerterreinen, waaronder die bij Strijensas. Vanwege de coronamaatregelen waren de 17 paalkampeerterreinen al tijdelijk gesloten, maar besloten is dat ze niet meer open gaan en worden ontmanteld. Wij vinden het erg vervelend voor de recreanten die wél voor hun rust van de paalkampeerterreinen genoten, maar de overlast van andere groepen gebruiken is de laatste jaren te groot geworden. Steeds vaker werd er vuur gebruikt; afval en toiletpapier achtergelaten; vernielingen aangebracht en langer en met meer mensen dan toegestaan overnacht. Toezicht en handhaving bleek door het grote oneigenlijke gebruik van de paalkampeerterreinen niet langer haalbaar. Paalkamperen was decennialang dé manier om gratis legaal en met minimale middelen te overnachten midden in de natuur. Volgens de huisregels was er plek voor maximaal drie kleine trekkerstenten die binnen een straal van tien meter rond de paal moesten worden opgezet. Een verblijf mocht niet langer dan 72 uur duren. Water moest men zelf meenemen. Koken mocht op een campingbrander. Open vuur was niet toegestaan en bij vertrek mocht niets worden achtergelaten, dus ook geen afval. Wij vinden het erg spijtig dat wij dit besluit hebben moeten nemen, maar hopen op je begrip. Wij hopen je te mogen verwelkomen op een van onze natuurkampeerterreinen of groepsterreinen."
Terug naar boven- Fotoreportage van Strijensas door Kees Wittenbols uit Breda.
Terug naar boven- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Strijensas, met foto's van alle grafzerken.
Reacties
(2)Strijensas ligt niet aan het Haringvliet, maar is gelegen aan het Hollands Diep, en de Land van Esseweg is geen Strijensas, maar ligt in Strijen.
Dank voor uw correcties! U hebt volkomen gelijk zie ik. Ik heb het verwerkt. Bij alle 6.500 plaatsen ligt nu een stevige inhoudelijke basis, waar ik in totaal 10 jaar aan heb gewerkt. Mijn hoop en doel is vanaf nu dat lokale ingewijden met aanvullingen, actualiseringen en/of correcties de laatste puntjes op de i helpen zetten, dus dank hiervoor!
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl
Reactie toevoegen