Status

- Maarsbergen is een dorp in de provincie Utrecht, in de streek en gemeente Utrechtse Heuvelrug. T/m 2005 gemeente Maarn.

- Onder het dorp Maarsbergen valt ook de buurtschap Valkenheide.

Naam

Oudere vermeldingen
1134 Merseberch, 1189 Mersberge, 1e kwart 13e eeuw Merseberch, 1274 Marsberge, 1315 en 1395 Meersberch, 1348 en 1379 Mersberch, 1397 Meersberghen, 1599 Meersbergen, 1665 Meersberge, 1773 Meersbergen.

Naamsverklaring
Wel verklaard als een samenstelling van het Oudnederlandse berch = berg 'terreinverheffing, heuvel', en de persoonsnaam Meriso*. Anderen denken aan een waternaam Marisa*. Het eerste deel is zeker niet maars = meers 'land aan water, moerasland, weiland', dat immers teruggaat op het Oudnederlandse mersce.(1)

Ligging

Maarsbergen ligt O van Maarn, Z van Woudenberg, N van Leersum en wordt horizontaal doorsneden door de A12 en de spoorlijn Utrecht-Arnhem en verticaal door de provincialeweg N226 (Amersfoort-Leersum).

Statistische gegevens

In 1840 heeft Maarsbergen 33 huizen met 262 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 500 huizen met ca. 1.300 inwoners.

Geschiedenis

De aanleg van de spoorlijn Utrecht - Arnhem in 1844 zorgt ervoor dat Maarsbergen uit zijn isolement komt, zeker nadat er ook een station komt. Door dit station, de bouw van een school in 1864 (de eerste in de gemeente Maarn) en de kerk in 1884 ontstaat in feite een nieuw dorp op de huidige plaats. De oude 'Meersbergse buurt' bevond zich oorspronkelijk bij het kasteel.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de de volgende literatuur en instantie:

- Voor een kleine plaats als Maarsbergen is er door de eeuwen heen tamelijk veel geschreven over de geschiedenis van dit dorp. Hoewel dorp, eigenlijk was het niet meer dan een verzameling boerderijen, waar in de laatste 200 jaar wat huizen bij zijn gekomen. En toch kan het bogen op een roemrijke geschiedenis. Behorend tot de geestelijke goederen, eigendom dus van de kerk, is er over de voor-reformatorische tijd veel historisch materiaal bewaard gebleven. Onderzoek naar de periode van voor 1500 daarentegen loopt doorgaans al snel dood wegens een beperkt aantal en lastig te interpreteren bronnen. Herman Postema zag door minutieus onderzoek kans een reconstructie te maken van het ontstaan van het dorp en een bewonersgeschiedenis op te stellen van vrijwel alle inwoners van de periode 1500-1800.

Wat heeft geleid tot het boek 'De erfenis van ridder Fulco. Het ontstaan van het dorp Maarsbergen' (2019). Als projectleider archieven bij het Regionaal Historisch Centrum (RHC) Zuidoost Utrecht zat Herman Postema natuurlijk dicht bij het vuur. Maar hij heeft veel meer onderzoek gedaan dan alleen in het RHC. Ook in het archief van de abdij van Berne in Heeswijk, het Utrechts Archief en Archief Eemland is hij inmiddels een bekend gezicht. Dit heeft erin geresulteerd dat hij unieke bronnen heeft gevonden, waardoor dit boek een bijzonder document is geworden.

- Het boekje Boerenbouw op Herengoed. Monumenten van het agrarische bedrijf in Maarsbergen, verschenen ter gelegenheid van Open Monumentendag 2003, bevat naast veel beschrijvingen van monumentale panden, ook een aantal hoofdstukken over de geschiedenis van het dorp. De gids is via de link ook online te lezen.

- "Cultuurhistorische Commissie (CHC) Maarn-Maarsbergen organiseert al vele jaren met succes de Open Monumentendagen. Naar aanleiding daarvan zijn boekjes uitgegeven waarin buitenplaatsen, kerken, landgoederen, volkscultuur, bosbouw en archeologie van de dorpen worden behandeld. De CHC vervult een voortrekkersrol bij het streven naar erkenning van diverse objecten als rijks- of gemeentelijk monument. Onder verantwoordelijkheid van de CHC kwam de Cultuurhistorische Waardenkaart van de gemeente Maarn tot stand, die nu in de bibliotheek hangt, in dorpshuis De Twee Marken te Maarn. Heb je oude foto's, documenten of verhalen over onze dorpen die interessant zouden kunnen zijn voor het nageslacht? Neem dan contact op met de secretaris van de Cultuurhistorische Commissie."

Recente ontwikkelingen

- "Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht hebben in november 2020 het inpassingsplan 'Spooronderdoorgang N226 Maarsbergen' vastgesteld. Door dit project verbeteren de verkeersveiligheid, doorstroming en leefbaarheid in het dorp en omgeving. Aanleiding. Met het Provinciaal Inpassingsplan spooronderdoorgang N226 wordt realisatie van de spooronderdoorgang en het verleggen van de N226 in westelijke richting planologisch juridisch mogelijk gemaakt. Voor de natuur die moet wijken om dit project mogelijk te maken wordt op twee locaties (Landgoed Anderstein en Valkenheide) nieuwe natuur gerealiseerd.

Geluid. Door het verleggen van de N226 zal voor 40 woningen in Maarsbergen de directe omgeving van het project het geluidsniveau iets toenemen. Gedeputeerde Staten hebben om die reden een Besluit hogere grenswaarden Wet Geluidhinder genomen. In dit plan staan de extra (bovenwettelijke) maatregelen beschreven die de geluidshinder van het verkeer verminderen. Zo wordt in de spooronderdoorgang geluidsabsorptie in de wanden aangebracht en komt er stil asfalt in de onderdoorgang en op de Woudenbergseweg." (bron: Provincie Utrecht, november 2020)

In december 2020 heeft Provinciale Staten vergaderd over het project Spooronderdoorgang. De ingediende zienswijzen hebben geleid tot een op onderdelen gewijzigd plan. De beantwoording is terug te vinden in de opgestelde 'Zienswijzennota ontwerp-inpassingsplan Spooronderdoorgang N226 Maarsbergen'. De thema's/onderwerpen die hierin vaak terugkomen zijn: zorgen over geluidshinder, verzoek tot overkapping van de spooronderdoorgang bij de Engweg, omlaag brengen van de maximumsnelheid naar 50km p/u, inbreng van een nieuwe variant waarbij de Tuindorpweg openblijft voor doorgaand verkeer en vragen over het al dan niet bovenwettelijk zijn van specifieke kwaliteitsmaatregelen. Deze opsomming is niet volledig; een compleet overzicht van de zienswijzen en beantwoording daarvan is te vinden bij agendapunt 12 onder deze link. Het voorstel is tijdens de stemming aanvaard. Ook zijn de moties over het in dialoog treden met ProRail over verdere geluidreducerende maatregelen en om de aanbevelingen van het veiligheidsonderzoek voor te leggen voordat de aanbesteding start allebei aanvaard. - Nieuws over het project spooronderdoorgang op Facebook.

- De afgelopen jaren is in Maarsbergen het nieuwbouwwijkje De Marezhof gerealiseerd, met ca. 60 woningen, zowel starterswoningen, rijwoningen, twee onder een kapwoningen als vrijstaand. Het wijkje ligt vanaf de provinciale weg gezien aan het eind van het dorp, tussen de Haarweg en de spoorlijn, aan de straatnaam Samuel de Marezhof. De straat en het wijkje zijn genoemd naar Samuel de Marez, een Amsterdamse koopman die in de 17e eeuw eigenaar van het dorp is geweest. De makelaar van de 14 vrijstaande woningen stelde met wel érg veel dichterlijke vrijheid: "Deze zakenman liet kasteel Maarsbergen bouwen en heeft zo zijn naam verbonden aan het gebied." Dat klopt natuurlijk niet, want deze plaatsnaam is immers in de 12e eeuw al bekend, 5 eeuwen vóór de geboorte van de heer De Marez. Dit betoog van de makelaar klopt gezien de kaart wél: "De Marezhof is opgezet om het buurtgevoel te stimuleren. De huizen staan gerangschikt rond een groene kern, waar kinderen veilig kunnen spelen. Deze groenstrook volgt de loop van de Heigraafbeek. Hier is een wandelpad met leuke doorkijkjes en zitjes waar de buurtgenoten elkaar kunnen ontmoeten." - Hier vind je een videoreportage met enkele bewoners van deze wijk.

- Daarnaast verrijst er anno 2020 nog een nieuw wijkje aan de rand van het dorp, genaamd Maarsweide, met 18 vrijstaande woningen.

Bezienswaardigheden

- Maarsbergen heeft 33 rijksmonumenten, waarvan er alleen al 20 betrekking hebben op het kasteel met toebehoren.

- Maarsbergen heeft 31 gemeentelijke monumenten.

- Buurtschap Maarsbergen wordt een dorp door de bouw van de Hervormde (thans PKN) Dorpskerk (Woudenbergseweg 52) in 1883-1884, in opdracht van Geertruida Adriana du Bois, weduwe van C.J. Blok. De kerk zou zijn gebouwd naar aanleiding van de wens van haar broer, Aalt du Bois. De familie Du Bois bewoonde het kasteel, en liet de kerk op eigen grond bouwen. De in eclectische stijl gebouwde zaalkerk is ontworpen door de architecten F.W. van Gendt en A.R. Freem. Met name in de toren en de steunberen zijn de renaissancekenmerken te herkennen die ook voorkomen bij de Amsterdamse Zuiderkerk en Westerkerk. In 1934 is de toren op initiatief van de Commissie tot herdenking van het 50-jarig bestaan gebouwd naar ontwerp van architect J. Pothoven. Deze toren met open keizerskroon verving een kleine gevelbekroning. Voor- en achtergevel bezaten oorspronkelijk een eenvoudige gelede bekroning. Op de voorgevel was een luidklok onder een afdakje geplaatst, op de achtergevel een bolvormige bekroning.

Het interieur is gaaf bewaard gebleven. Tegen de achtergevel van de kerk is een ontmoetingsruimte gebouwd, die buiten de rijksbescherming valt. De noordgevel van dit gebouwtje dateert uit de 19e eeuw. Oorspronkelijk diende het pand als schoolgebouwtje. Het eenklaviers orgel is omstreeks 1800 gemaakt door een onbekende orgelmaker. In 1886 is het in deze kerk geplaatst. De kerk is van cultuurhistorische waarde vanwege de ontstaansgeschiedenis en de relatie tussen de kerk, het dorp en het kasteel. Het gebouw is van architectuurhistorische waarde vanwege de gaafheid van exterieur en interieur, en vanwege de neorenaissance-kenmerken. Het object is tenslotte van ensemblewaarde vanwege de opvallende ligging op de hoek van de Woudenbergseweg en de Haarweg. De Dorpskerk valt onder de Protestantse Gemeente Maarn-Maarsbergen.

- Huis Maarsbergen (Maarnse Grindweg 30) is een kasteelachtig landhuis en landgoed. Het land rond het dorp was in de vroege middeleeuwen voor een groot deel eigendom van het riddergoed Berne bij Heusden. Ridder Fulco (Folcoldus) van Berne kreeg de goederen alhier in bezit toen hij trouwde met de dochter van de heer van Heusden. In 1134 schonk Fulco zijn bezittingen, waaronder dit dorp, aan de Norbertijner monniken en werd door bisschop Andries van Utrecht de stichting van een abdij bevestigd. Dit klooster is in 1218 en 1430 verwoest en weer opgebouwd, waarna het diende als woning voor proosten die het land van de abdij van Berne huurden. Het stond daarna bekend als het Proosdijhuis. In 1610 wordt het nog vermeld als een omgrachte, versterkte boerderij met een eendenkooi (het huidige natuurgebied De Kom). Tot 1621 bleef het goed een uithof van de abdij van Berne, waarna de laatste proost wegens wanbeheer werd ontslagen.

Na de vrede van Münster zijn de landerijen in 1648 door de Staten van Holland in beslag genomen. Deze verkopen het in 1656 aan de Amsterdamse koopman Samuel de Marez. Het Proosdijhuis bevindt zich dan al in een zeer verwaarloosde toestand en De Marez besluit op een andere plaats een nieuw huis te bouwen, het huidige kasteel Maarsbergen. De oude proosdij wordt in 1676 nog op de kaart aangegeven; zij bevond zich nabij de huidige boerderij "de Koedam". Tot 1764 blijft het kasteel in het bezit van de familie de Marez. In 1804 wordt het kasteel gekocht door de heer Du Bois. Zijn dochter verkoopt het in 1882 aan Karel Antonie Godin de Beaufort, dat sindsdien familiebezit is gebleven. De bekendste bewoner was autocoureur Carel Godin de Beaufort. Ten zuiden van de parkaanleg bevindt zich de Folcoldusheuvel, met het familiegraf van Godin de Beaufort.

Sinds 2017 wordt in de tuin van kasteel Maarsbergen het tv-bakprogramma Heel Holland Bakt opgenomen. Dit programma werd voorheen in de tuin van Kasteel Broekhuizen in Leersum opgenomen, maar dat kasteel werd in 2016 een hotel, waardoor deze locatie niet meer geschikt was als opnamelocatie voor het programma. De hotelgasten zouden de deelnemers al kunnen zien voordat het programma werd uitgezonden, wat niet de bedoeling was.

- Kaas- en Botermuseum De Weistaar is gratis te bezoeken. Al wandelend door het museum zul je vele indrukken opdoen van vroeger. Het museum geeft een beeld van het maken van kaas en boter. Verder vind je er boerderijgevels, een dorpsplein en straatjes met authentieke winkeltjes, aangekleed met levensechte poppen in klederdracht.

- Gevelstenen in Maarsbergen.

Jaarlijkse evenementen

- Dorpskerk Maarsbergen organiseert door het jaar heen diverse evenementen en activiteiten, zoals het Levend Kerstverhaal, de Fietstocht, het Paasontbijt en de Lentemarkt. Op hun Facebookpagina onder de link houden ze je hiervan op de hoogte.

- Koningsdag.

- "Op een zondag in juni of juli is er jaarlijks de Sint Joris Rally (in 2020 voor de 8e keer). Start en finish zijn op Landgoed Maarsbergen. De route is ca. 160 kilometer lang. De rally kent de inmiddels vertrouwde beginnersklasse (de Tankers) en een klasse voor iets meer gevorderde kaartlezers (de Verkenners). Alle cavaleristen zijn uitgenodigd om in te schrijven en mee te doen. En uiteraard zijn deelnemers van ‘neveneenheden’ ook welkom. Na de prijsuitreiking zijn de deelnemers van harte welkom om te blijven en te genieten van een high tea/borrel. De organisatie stelt het erg op prijs als je met een bijzondere auto komt. De rally is namelijk bedoeld voor klassieke auto’s, of auto’s die het misschien in zich hebben wellicht ooit een klassieker te worden. Met het laatste deel van deze omschrijving word je uitgenodigd om in te schrijven: jouw bijdrage aan de gezelligheid is net iets belangrijker dan de leeftijd van de auto waarin je deelneemt! Het inschrijfgeld bedraagt € 55,- per persoon. Hiervoor ontvang je koffie/thee met iets lekkers bij de start en een lunch halverwege. Bovendien ontvang je de rallyboeken en een paar rallyschilden voor op de auto. De eigen bijdrage voor de high tea/borrel bedraagt €25,- per persoon. Inschrijven kan vanaf 1 april (geen grap) via de website."

- "Op zaterdag 12 december 2020 wordt op Landgoed Maarsbergen weer een sfeervolle Kerstbomendag georganiseerd. Rondom de werkschuur van het kasteel (van Heel Holland Bakt!) kun je genieten van gezellige kraampjes en activiteiten met Glühwein, warme chocomelk, pannenkoeken en broodjes bakken boven het houtvuur, een knus kerstkoor, kerstkabouterpad, kerstknutsels maken, spelletjes en een spectaculair vliegend tapijt. Je kunt een vers gezaagde boom van het landgoed kopen, maar dit jaar kun je ook een eigen boom uit het bos adopteren! Super leuk en duurzaam: zelf uitgraven, na oud en nieuw weer terugbrengen en met een beetje geluk staat hij volgend jaar weer bij je thuis.
Volg de bewegwijzering. Er is ruime parkeergelegenheid binnen het hek op het prachtige landgoed."

Landschap, natuur en recreatie

MMN
- Vereniging Maarn - Maarsbergen Natuurlijk (MMN) is een natuur- en cultuurhistorische vereniging met ruim 500 leden en vele vrijwilligers. Zij zetten zich in voor behoud en herstel van de natuurlijke omgeving en de cultuurhistorie, en ook om inwoners te leren en te enthousiasmeren over de mooie cultuur en natuur in en rondom de dorpen.

Anderstein
- Landgoed Anderstein ligt op de grens van de Gelderse Vallei en de Utrechtse Heuvelrug, in Maarsbergen, aan de Woudenbergseweg (provinciale weg N226). Het 220 hectare grote landgoed omvat onder meer een golfbaan (100 ha), bossen, grasland en heidevelden. Tot 1985 fungeerde het landgoed als melkveehouderij en kaashandel. Door het melkquotum en de daling van de melkprijzen was dit niet langer rendabel. Daarom is besloten het boerenbedrijf te vervangen door een golfbaan, in 1987 in gebruik genomen. In het kader van de ontwikkeling van de ecologische hoofdstructuur (EHS) van Nederland is sinds 2000 een stuk landbouwgrond rond Mandersloot ontwikkeld tot natuurgebied. De nog bestaande gebouwen, de rijksmonumentale villa en het koetshuis, zijn tegenwoordig in gebruik als kantoor- en vergaderruimte.

"Landgoed Anderstein realiseert met de provincie Utrecht 3,6 hectare aan nieuwe natuur. Hiermee wordt de boskap gecompenseerd die nodig is voor de nieuwe spooronderdoorgang van de N226 aan de Woudenbergseweg in Maarsbergen. De spooronderdoorgang is nodig om de verkeersveiligheid, doorstroming en leefbaarheid te verbeteren. Door de aanleg van de toerit naar de nieuwe spooronderdoorgang verliest Landgoed Anderstein 1,4 hectare aan voornamelijk park en bosgrond langs de Tuindorpweg. Om dit verlies te compenseren, realiseerde het landgoed samen met de provincie Utrecht een natuurbestemming op 3,6 hectare tussen de Schapendrift en de Meentsteeg in Maarn en een eenmalige compensatie van de provincie voor de aanleg van natuur en bos.

Marcel Wickel, Raad van Bestuur Landgoed Anderstein: “Een nieuwe weg door het bos was even behoorlijk wennen, maar voor het dorp Maarsbergen heel nodig. Door bos- en heidegrond terug te brengen op de nieuwe locatie, zijn we tevreden dat hierdoor nu geen natuur verloren gaat. Dit past bij onze doelstelling om bos- en natuurlandschap duurzaam in stand te houden, te herstellen en te ontwikkelen.”

Gedeputeerde Arne Schaddelee van de provincie Utrecht zegt hierover: “In dit project is intensief samengewerkt met veel partijen aan de spoorondergang. Hiermee verdwijnt de gelijkvloerse spoorwegovergang waardoor de verkeersveiligheid, de doorstroming en de leefbaarheid in Maarsbergen flink verbeteren. Bij die leefbaarheid hoort ook natuur en duurzaamheid. Met de jonge bomen, struiken en heide op Anderstein en andere groene maatregelen in de omgeving van de spooronderdoorgang geven we daar nu invulling aan.” (bron: Provincie Utrecht, mei 2021)

Ecoduct
"Provincie Utrecht gaat een belangrijke natuurverbinding realiseren over de N226. Met de landgoederen Maarsbergen en Het Blauwe Huis is overeenstemming bereikt over de locatie van het ecoduct. Het ecoduct komt ten zuiden van de Maarnse Grindweg, tussen de beide landgoederen in. De natuurverbinding over de N226 maakt onderdeel uit van een groot ecologisch netwerk dat loopt van ’t Gooi tot aan de Uiterwaarden aan de Rijn. Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) wordt op sommige locaties doorsneden door wegen, spoorrails of rivieren. Het is daardoor niet altijd mogelijk voor diersoorten om in andere natuurgebieden te komen. De vrije en veilige doorgangen zijn wel belangrijk voor soorten, zoals de ree, de das en verschillende vogel- en vlindersoorten. Een ecoduct of faunapassage versterkt daarmee de biodiversiteit. Het draagt bij aan een verdere ontwikkeling van het aantal plant- en diersoorten in de provincie Utrecht.

Ontwerp. Het ecoduct N226 Maarsbergen wordt maximaal vijftig meter breed en zal circa vijf meter boven het maaiveld uitsteken. Om het ecoduct niet hoger dan vijf meter te laten worden, wordt de provinciale weg een tot anderhalve meter verdiept. Omwonenden. De direct aan- en omwonenden van het ecoduct worden betrokken bij het ontwerp en het specificeren van de rasters die aan weerszijde van het ecoduct komen. Het gaat om de hoogte en de locatie van de rasters. Deze rasters zijn nodig om de dieren naar het ecoduct toe te begeleiden. Verwachting is dat de start van de bouw van het ecoduct in 2022 plaatsvindt. Medio 2023 zal het ecoduct en de omliggende natuur gerealiseerd zijn. Meer informatie. Wil je op de hoogte blijven van de voortgang van de werkzaamheden en het proces? Dan kun je de speciale provinciale webpagina over het ecoduct raadplegen." (bron: Provincie Utrecht, augustus 2021)

Hinderdijk / grenswal / Monnickendijk
"De grens tussen Woudenberg en Maarsbergen is sinds 1200 voor een groot deel een aarden wal. Op oude kaarten ziet men vaak op deze grens de oude namen Hinderdijk, Monnickendijk en Zeghedijk. Hoewel deze genoemde dijken niet erg hoog zijn, vaak maar een halve meter, geeft het toch aan dat wij hier over een laag en nat gebied spreken. De aanwezige wallen rond kasteel Maarsbergen zijn vaak net zo hoog, maar die wallen zijn ontstaan als begrenzing van oud cultuurland (landbouwpercelen). De dijken in het lagere gebied zijn echter aangelegd bij de ontginning van het gebied.

Ongeveer 800 jaar geleden begon de grote ontginning van het laagste deel van Woudenberg. Om de hinder van water tegen te gaan werd er een zogeheten hinderdijk aangelegd. Deze dijk is nog volledig aanwezig, en loopt van de hogere gronden bij Anderstein naar de Grift bij de Woudenbergseweg. De hinderdijk kruist de Woudenbergse weg en is ook aan de overzijde langs een fietspad weer zichtbaar. Omdat dit deel werd aangelegd door monniken heet het Monnickendijk. Het dijkje is aangelegd om het water te keren van de hogere gronden van Maarsbergen. Omdat er in die tijd nog geen waterschappen waren die de afvoer van water regelden, was het te veel aan water vaak een reden voor ruzie. En dus trachtte men door aanleg van een kade het water van de buren te keren (hinderen - vandaar de naam 'hinderdijk'). Daarna kon men het gebied gaan ontginnen. Op een oude kaart van 1696 zijn deze dijken al zichtbaar en ook in gebruik als weg. Dat verklaart de breedte van dit soort dijken, ongeveer 3-4 meter.

De gemeenten Utrechtse Heuvelrug en Woudenberg zagen het historisch belang in van deze dijk en daarom is in 2012 een renovatieproject uitgevoerd van de nog aanwezige delen van de grenswal tussen Maarsbergen en Woudenberg. Ook de provincie Utrecht heeft een bijdrage geleverd. Er is een informatiepaneel geplaatst bij een recreatieplaats halverwege het fietspad, dat loopt van de Maarsbergseweg naar de Rumelaarseweg, en dat na afronding van de renovatie de naam Monnickendijk heeft gekregen. Het informatiepaneel is voorzien van een oude kaart en informeert passanten over de geschiedenis van de Monnickendijk. Het project Monnickendijk is een samenwerking van gemeente Utrechtse Heuvelrug, gemeente Woudenberg, provincie Utrecht en Landschap Erfgoed Utrecht. Doel van het project Monnickendijk is de geschiedenis van het landschap te vertellen en te bewaren, voor nu en voor volgende generaties." (bron: Cees van Lambalgen, Landschapsbeheer Utrechtse Heuvelrug)

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Maarsbergen, met laagsteprijsgarantie!

Links

- Belangenorganisatie: - "Waar staat Dorpsraad Maarsbergen voor? - We zijn een vereniging van bewoners en vóór bewoners. Ook de financiële drempel om lid te worden is laag te noemen. - Iedereen of je nu een bewoner of bedrijf bent, kan meedenken en meepraten. - We willen weten wat er leeft onder de inwoners zodat we werkelijk het idee hebben dat we ze representeren. Een netwerk van contactpersonen per straat kan hierbij helpen. - Onze activiteiten zijn met name gericht op versterking van de verbinding tussen bewoners: het dorpsgevoel. - We zetten in op verbetering van de leefbaarheid in al zijn facetten. Of het nu gaat om het signaleren van kapotte straatverlichting, volle kliko’s of vernielde banken, we ondernemen actie, meestal naar de gemeente. - We zijn pleitbezorger bij provincie en gemeente als het om zaken gaat van algemeen belang voor ons dorp. - We zijn alert op de communicatie vanuit gemeente en provincie aangaande de planning van de ondertunneling.

Hoe bereiken we onze doelen? We: - versterken het dorpsgevoel door allerlei activiteiten (binnen en buitenshuis) voor alle inwoners te organiseren, die de ‘ontmoeting’ als hoofddoel hebben; - betrekken bewoners bij het ontwikkelen en volgen van het uitvoeren van beleid. Buiten het bestuur zijn er ook inwoners, die ons versterken door hun specifieke kennis in te zetten op een aandachtsgebied. Dit zijn commissieleden, die het bestuur op de hoogte houden van relevante ontwikkelingen zoals bijv. de planning van de ondertunneling; - onderhouden goede relaties met het provinciale en gemeentebestuur; ook aan de fracties in de gemeenteraad wordt aandacht besteed. Waar nodig spreken we ook in op inspraakavonden bij gemeente of provinciebestuur namens onze leden; - dragen mede zorg voor een optimale communicatie inzake de ontwikkelingen die Maarsbergen aangaan. Dat geldt zowel voor Provincie, gemeente en projectteam ondertunneling. Het zal in de komende jaren veel aandacht vragen; - vertegenwoordigen ook onze leden bij diverse externe overlegvormen in en buiten de Utrechtse Heuvelrug."

- Onderwijs: - "Basisschool De Merseberch in Maarsbergen is sinds 2017 bezig met het ontwikkelen van een nieuw onderwijsconcept, dat is gebaseerd op actuele inzichten over leren en op inzichten wat kinderen nodig hebben om volwaardig deel te kunnen nemen aan een complexe en snel veranderende maatschappij. Missie: Wij willen elk kind een duurzame basis meegeven voor het leven. Kinderen zijn van nature nieuwsgierig. Zij leren door samen te spelen, te ontdekken en te onderzoeken. Deze kwaliteiten worden op de Merseberch aangesproken, versterkt en verder ontwikkeld. Op de Merseberch ontwikkelen de kinderen een basis voor hun leven. Deze basis is gebaseerd op vier pijlers: ontwikkelen van de zintuiglijke prikkelverwerking; zelfstandig leren leren; verwerven van basiskennis en vaardigheden; verantwoordelijkheid nemen voor jezelf, elkaar en de omgeving. De vier pijlers staan niet los van elkaar. Elke dag is een mix van alle pijlers zodat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen." Nadere informatie over wat de pijlers inhouden vind je onder de link.

- Jeugd: - "Scouting Ridder Fulco is al sinds 1969 dé Scoutingvereniging van Maarn-Maarsbergen. Iedere zaterdag beleven ruim 80 kinderen bij ons een toffe middag. Scouting biedt leuke en spannende activiteiten waarmee meiden en jongens worden uitgedaagd zich persoonlijk te ontwikkelen. Al vanaf 5 jaar ben je welkom bij Scouting, waar je iedere week weer uitdagende activiteiten doet. Speel jij ook graag lekker buiten? Hou je wel van een spannend avontuur? Vind je af en toe knutselen ook wel tof? Doe je graag samen dingen? Dan is Scouting bij Scouting Ridder Fulco echt iets voor jou! Hebben we je nieuwsgierig gemaakt? Kom dan een keertje kijken! Voordat je besluit lid te worden mag je vrijblijvend 3 keer meekijken.

Zonder vrijwilligers is er geen Scouting! Wij zijn altijd op zoek naar nieuwe vrijwilligers die ons kunnen ondersteunen. Ben jij enthousiast, geef je goed leiding of vindt je het leuk om kinderen en jongeren te begeleiden bij hun persoonlijke ontwikkeling? Of heb je misschien bestuurlijke kwaliteiten die je wilt inzetten voor Scouting Ridder Fulco? Dan zijn we op zoek naar jou! Je bent bij ons van harte welkom en je kunt meteen aan de slag. Ons Scouting terrein is schitterend gelegen in de bossen van de Utrechtse Heuvelrug aan de rand van Maarn. Hier hebben we twee mooie, ruime gebouwen voor al onze activiteiten: de Ridder Fulco Burcht en de Verrassing. Hierdoor hebben we ook bij slecht weer een mooi onderkomen."

- Muziek: - Manderen is het harmonieorkest van Maarn en Maarsbergen waar muziek maken en gezelligheid hand in hand gaan. Ze repeteren wekelijks met de ensembleklas en het harmonieorkest. Tweemaal per jaar geven ze een groot concert, daar tussendoor verzorgen ze de muzikale omlijsting van de dorpsgebeurens, zoals Koningsdag, de Herdenking der gevallenen en de Kerstsamenzang.

- Sport: - "Voetbalvereniging SVMM (Sportvereniging Maarn Maarsbergen), opgericht in 1947, is een sportvereniging voor voetbal en korfbal. SVMM is een gezellige en goed georganiseerde vereniging, waar iedereen respectvol met elkaar omgaat, en waarbij recreatief en competitief sporten hand in hand gaan. SVMM is een vereniging die toekomst ziet in het samenwerken met diverse maatschappelijke organisaties, daarom participeren wij in de Lions Midwinterfair, het Stratentoernooi, het Tuindorpfeest en de organisatie van de Heuvelrugloop. Tevens werken wij samen met naschoolse opvang organisaties."

- Bedrijfsleven: - Nieuws van Middenstand Maarn Maarsbergen (MMM) op Facebook.

- Veiligheid: - "Betreffende de zorg voor de brandbestrijding in de gemeente Maarn in de loop der jaren, kan het volgende werden vermeld. Pas vanaf 1927 is sprake van een aanpak op het gebied van de georganiseerde brandbestrijding in de gemeente. Voordien was men aangewezen op de hulp van de gemeenten Doorn of Woudenberg, Aanleiding om hierin verandering te brengen was dat in augustus 1923 de boerderij 'de Haar' afbrandde en de Doornse brandweer te laat kwam. Uit officiële stukken honderd jaar daarvoor, in 1823, blijkt dat voor het eerst over brandbestrijding wordt gesproken. In de gemeente was toen nog geen enkel brandblusmiddel aanwezig; men vond aanschaffing daarvan niet nodig en trouwens ook te kostbaar. Het gemeentebestuur vertrouwde er op dat de ingezetenen elkaar in geval van brand wel met emmers water te hulp zullen komen. Een ander motief om geen brandblusmiddelen aan te schaffen is te lezen in het provincieel verslag over 1863, waarin staat dat deze aanschaffing geen zin heeft wegens gebrek aan water in de gemeente.

Zo duurde het tot 1927 aleer een behoorlijke regeling werd getroffen voor een eigen georganiseerde brandbestrijding, Het gemeentebestuur vraagt dan aan de Provinciale Brandweerbond advies over de aanschaf van brandblusrniddelen. De gemeente was in 1927 lid van deze Bond geworden, omdat deze bond kosteloos adviezen geeft aan leden. In dat jaar worden op gemeentekosten brandslangen aangeschaft en aansluitingen op enkele brandputten gemaakt. Overigens waren alleen op bepaalde plaatsen snelblussers, brandhaken en brandladders aanwezig. Deze snelblussers waren door de gemeente in 1925 aangeschaft en geplaatst in openbare gebouwen, nl. het raadhuis, de openbare scholen in beide dorpen, de Chr. school aan de Kapelweg en voorts in de woningen van de gemeenteveldwachter te Maarn en de rijksveldwachter te Maarsbergen.

In verband met de hiervoor vermelde aansluiting op brandputten stellen burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad voor om f 400,— uit le trekken voor proefneming met een uitbreiding van het aantal brandputten met 45 stuks. De raad gaat met deze proefneming akkoord, doch is er van overtuigd, dat voor een afdoende brandbestrijding zulks onvoldoende is, daar men vreest dat de putten gauw leeg zijn. Het Tuindorp was toen nog het enige enigszins dichtbebouwde deel in de gemeente en had met het oog op brandbestrijding de meeste aandacht. Men houdt in mei 1927 aldaar een 'brandbluschdemonstratie' om na te gaan welke maatregelen genomen dienen te worden. Besloten wordt tot maken van 4 brandkranen en aanschaf van 4 x 25 meter brandslang. Het 'bluschwater' zal worden geleverd door het in het Tuindorp staande pompstation." Hoe het verder door de jaren heen is verlopen met de lokale brandweer kun je lezen op de pagina Historie op de site van de brandweer. Nieuws van Brandweer Maarn-Maarsbergen vind je op hun Facebookpagina.

- Genealogie: - De website Historischehuizen.nl geeft onderzoekers de mogelijkheid hun gegevens over de bewoningsgeschiedenis van een huis, wijk, dorp of stad te publiceren. Initiatiefnemer Herman Postema heeft zelf al een flinke basis gelegd en het goede voorbeeld gegeven met de vrijwel complete bewoningsgeschiedenis van Maarsbergen tussen 1500 en 1800. Deze 'sjabloon' is ook zeer goed voor andere plaatsen in ons land te gebruiken, zodat men dat wiel niet opnieuw hoeft uit te vinden en het wellicht kan uitgroeien tot een portaal met op den duur een zo landelijk mogelijke dekking. Inmiddels staat er ook al informatie over de bewoningsgeschiedenis van panden in Leusden, Rhenen en Woudenberg. "Heb jij de geschiedenis van een huis, wijk, dorp of stad dan kom ik graag met je in contact. Wellicht kan deze website jouw podium vormen waarop je je onderzoek zichtbaar kunt maken. Uiteraard sta ik open voor suggesties, opmerkingen, aanvullingen en mutaties." Aldus dhr. Postema.

Hoe hebben mensen geleefd, wat voor voetsporen hebben ze nagelaten? Als onderzoeker wil Herman Postema terug naar de oorsprong. Hij heeft Maarsbergen in kaart gebracht, iedere boerderij, iedere bewoner heeft hij opgezocht in talloze archiefstukken. "Het is een kwestie van losse puzzelstukjes aan elkaar leggen. Net zo lang tot je een kader krijgt. Ik wilde zo dicht mogelijk bij de mens komen. Het is fascinerend dat er bijna 1000 jaar mensen op een bepaalde plek hebben gewoond. Het leukste is om die mensen terug te vinden." En dat is voor dit dorp een grote uitdaging geweest. De eerste vermelding van de plaatsnaam dateert uit 1134. De eerste Maarsberger die Postema terugvond kwam van Groot Haksvoort en kreeg in 1333 een boete. "Dat is dan ook precies het enige wat ik weet." (bron en voor nadere informatie zie het interview met dhr. Postema over dit project in Nieuwsblad De Kaap, 10-11-2018)

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)