Kamperveen

Voormalige gemeente
Kampen
Overijssel

Kamperveen richtingbord (Kopie).jpg

Kamperveen staat in de omgeving als kennelijke plaatsnaam op richtingborden aangegeven, maar die 'plaats' ligt helemaal nergens; het grondgebied van deze voormalige gemeente omvat alleen een zestal buurtschappen...

Kamperveen staat in de omgeving als kennelijke plaatsnaam op richtingborden aangegeven, maar die 'plaats' ligt helemaal nergens; het grondgebied van deze voormalige gemeente omvat alleen een zestal buurtschappen...

gemeente_kamperveen_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Kamperveen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Kamperveen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Kamperveen

Terug naar boven

Status en ligging

- Kamperveen is een voormalige gemeente en sinds 1978 een 'formele woonplaats'* in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Kampen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1936.

* Formeel, d.w.z. voor o.a. het in 1978 in werking getreden postcodeboek en daarmee ook voor de in 2009 in werking getreden gemeentelijke basisregistratie (BAG), is het een 'woonplaats'. Maar in de praktijk bestaat die plaats(naam) helemaal niet, omdat het ter plekke nergens ligt. Het betreft in de praktijk alleen het grondgebied van de voormalige gemeente Kamperveen, die alleen 6 buurtschappen omvat, zijnde De Heuvels, De Roskam, De Zande (grotendeels), Hogeweg, Posthoorn (grotendeels) en Zuideinde (grotendeels).

Kennelijk hebben gemeente en/of PTT er in 1978, bij het ontstaan van het huidige postcodesysteem, voor gekozen om deze 6 buurtschappen gemakshalve gezamenlijk de 'postale plaatsnaam' Kamperveen toe te kennen. Begrijpelijk, maar niet terecht, dat sommigen daardoor in de veronderstelling verkeren dat er ter plekke dan wel sprake zal zijn van een dorp Kamperveen. Niet dus. Nu weet je in ieder geval dat deze 'plaats' in werkelijkheid nergens ligt, mocht je ter plekke willen gaan zoeken, dan wel zijn wezen zoeken, en je hebben afgevraagd waarom je ter plekke nergens plaatsnaamborden met deze plaatsnaam bent tegengekomen. Nou, hierom dus...

- Zuideinde en Posthoorn hebben gezien de ligging veel banden met het Gelderse buurdorp Oosterwolde, De Zande wordt van oudsher gekenmerkt door zijn ligging aan de Hank, een zijtak van de rivier de IJssel; De Zande valt, gezien zijn ligging, in de praktijk onder het dorp Zalk (een heel klein deel van de buurtschap valt ook voor de postadressen onder dat dorp, en dus niet onder de formele woonplaats Kamperveen). Hogeweg en Zuideinde hebben beide een kerk en een school en zijn daarmee als de hoofdplaatsen van het gebied te beschouwen. De Heuvels en De Roskam vallen, gezien de ligging ervan, in de praktijk onder de stad Kampen. Verspreid tussen deze 6 kerntjes bevinden zich veel agrarische ondernemers, die hoofdzakelijk veehouderij bedrijven. In de praktijk vinden ook de inwoners van buurtschap Trutjeshoek, die formeel onder het Gelderse dorp Oosterwolde en daarmee de gemeente Oldebroek valt, zich tot Kamperveen (-Zuideinde) behoren.

- Wapen van de voormalige gemeente Kamperveen.

- Qua bebording hebben alleen de buurtschappen De Zande en Zuideinde plaatsnaamborden (en wel blauwe, waarmee ze dus een 'bebouwde kom' hebben). Buurtschap Hogeweg staat alleen in de omgeving met een richtingbordje aangegeven (foutief zwart op wit in plaats van wit op blauw, zoals plaatsnamen horen te worden aangegeven). De overige buurtschappen zijn noch aan plaatsnaamborden, noch aan richtingbordjes te herkennen. In de omgeving staat verder nog een richtingbord naar de kennelijk veronderstelde 'plaats' Kamperveen (zie afbeelding).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Kamperveen 81 huizen met 499 inwoners, verdeeld in de 3 ongeveer even grote buurtschappen Zuideinde 27/159 (= huizen/inwoners), De Zande 23/157 en Hogeweg 31/183. Tegenwoordig omvatten deze 3 buurtschappen samen ca. 250 huizen met ca. 800 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
Kamperveen is de naam van het poldergebied van ruim 2000 hectare ten zuiden van de stad Kampen, gelegen tussen de IJssel en de provincie Gelderland. Het is een klei-op-veengebied. Het dorp is vermoedelijk begin 13e eeuw ontstaan. Het was in die tijd een moerassig en haast onbewoonbaar gebied. Friese kolonisten vestigden zich hier in de hoop een bestaan op te kunnen bouwen. Zij slaagden erin het veen te ontginnen. Rond 1330 bouwden ze een kerk op de ‘Dempe’ aan de Leidijk. Deze kerk is in 1718 afgebrand en niet herbouwd. Slechts een grafheuvel herinnert aan de plaats waar de kerk ooit heeft gestaan. Later in die eeuw is een nieuwe kerk gebouwd in de buurtschap Hogeweg.

Waterschap
De waterhuishouding in dit gebied is van 1822 tot 1970 geregeld door een eigen waterschap. In 1970 ging Waterschap Kamperveen op in Waterschap IJsseldelta, waarna door verdere fusies vervolgens in 1997 Waterschap Groot Salland en in 2016 Waterschap Drents Overijsselse Delta is ontstaan.

Landschap
Het landschap in Kamperveen heeft sterk onder invloed gestaan van dijkdoorbraken en overstromingen, zowel vanuit de vroegere Zuiderzee als vanuit de IJssel. De grote watersnoodramp van 1825 maakte in het westelijk deel van de provincie Overijssel meer dan 300 slachtoffers en bracht grote schade toe aan have en goed. De kolken langs de bochtige wegen in deze omgeving herinneren nog aan de dijkdoorbraken. De in 2012 voltooide Hanzelijn - de nieuwe spoorlijn naar Dronten en Lelystad - en de al eerder aangelegde N50 richting Emmeloord hebben het agrarische karakter van het landschap enigszins aangetast.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit gebied, kun je terecht bij de volgende instantie en site:

- De in februari 2021 op 88-jarige leeftijd overleden oud-inwoner Jan Spronk heeft jarenlang een zeer uitvoerige site over de geschiedenis van de voormalige gemeente Kamperveen opgebouwd en onderhouden, in maar liefst ca. 90 hoofdstukken/webpagina's, in tekst en beeld, met ook diverse schilderijen en tekeningen van dhr. Spronk zelf. Op de homepage van de site lichtte hij dat als volgt toe: "Diverse archieven heb ik in de achterliggende jaren geraadpleegd. Alles wat maar enigszins betrekking had op deze voormalige gemeente heb ik genoteerd en zonodig bijgewerkt. Omdat de gemeente geen eigen archief had moest tussen de notulen en beschrijvingen van andere gemeenten informatie gezocht worden. Toch is wel het een en ander duidelijk geworden over het verleden tot heden. Oude tekeningen en foto’s zijn opgedoken en gekopieerd om diverse gebeurtenissen aan te vullen en te verduidelijken. Al met al is daarom toch een redelijk beeld verkregen over het leven in onze omgeving in de achterliggende eeuwen. Belangstellenden kunnen met deze info meer over het verleden van dit gebied opdoen." De site is formeel opgeheven, maar gelukkig heeft een archiveringsportaal er een kopie van gemaakt, zodat de site via de link gelukkig voorlopig nog te raadplegen blijft.

- "De aandacht van Historische vereniging voor de IJsseldelta 'Jan van Arkel' richt zich niet slechts op de geschiedenis van de stad Kampen, maar ook op die van het platteland en de dorpen van de IJsseldelta. Mede als gevolg van de fusie van de burgerlijke gemeenten Kampen en IJsselmuiden in 2001 beschouwt de vereniging heel het gebied van de gemeente Kampen als haar werkterrein. Zij wil dus ook de kennis en belangstelling voor de geschiedenis van het Kampereiland, Grafhorst, IJsselmuiden, Wilsum, ‘s-Heerenbroek, Mastenbroek, Zalk en Veecaten, De Zande en Kamperveen bevorderen. Wie interesse of vragen heeft over de historie van een van deze kernen en/of zijn bewoners kan dus bij 'Jan van Arkel' terecht."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2010 is het Dorpsplan Kamperveen verschenen, maar doordat enkele jaren daarna de site Dorpsplanplus.nl is opgeheven (waar enkele tientallen, rond dat jaar opgestelde dorpsplannen op stonden, waaronder deze), is ook dit dorpsplan van het internet verdwenen, temeer daar de dorpssite Kamperveen.com inmiddels kennelijk ook al is opgeheven, waardoor hij daar ook niet meer kan worden geplaatst... Op het internet hebben wij gelukkig nog wél de volgende zinnen over dit onderwerp aangetroffen, die tenminste nog een klein tipje van de sluier oplichten m.b.t. de plannen: "Wijkwethouder Pieter Treep overhandigde Vereniging Streekbelangen in maart 2010 10.000 euro voor een te realiseren project uit het in die maand ondertekende Dorpsplan. De ideëen voor verbetering van de leefbaarheid zijn door inwoners tijdens dorpsbijeenkomsten aangedragen. De tien plannen die de meeste bijval oogstten, zijn op de lijst met actiepunten beland. Een vijftal werkgroepen ging die onderwerpen verder uitwerken tot beoogd haalbare en uitvoerbare projecten. De planning was dat alle plannen medio 2014 gerealiseerd zouden zijn. Maar wij hebben dus geen idee om welke plannen het ging, en of die al dan niet inmiddels gerealiseerd zijn, omdat het Dorpsplan van het internet is verdwenen...

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Kamperveen heeft 4 rijksmonumenten.

- Kamperveen heeft 11 gemeentelijke monumenten.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De Boerentrekkertrek Kamperveen (op een zaterdag in april) is er sinds 2002, als een doorstart van Trekkertrek ‘t Harde. Het is een gezellige familiedag met Trekkertrek wedstrijden van het hogere niveau. Bekend en geliefd op de Noord-West Veluwe en ver daarbuiten! De opbrengst van de Boerentrekkertrek is jaarlijks ca. €15.000 en komt ten goede aan de kankerbestrijding (KWF). Het evenement is altijd een groot succes, dankzij de hechte groep vrijwilligers die zich als één grote familie inzet om het evenement te doen slagen. Daarnaast stellen de landeigenaren ieder jaar weer hun land ter beschikking en blijven de sponsoren ondanks de crisis het evenement trouw.

Naast de reguliere tractorpulling is er nóg een bijzonder evenement op deze dag, namelijk Micropulling. Micropulling is precies het zelfde als tractorpulling, alleen op schaal 1 op 10 en radiografisch bestuurd. Deze kleine monsters zijn zeer sterk. Er zijn zelfs pullers die meer dan 10 pk leveren. Al dit geweld zorgt voor een spectaculaire wedstrijd door de grote snelheid en de brute kracht die dan vrijkomt. Deze op afstand bestuurde race-auto's zullen, met snelheden oplopend tot wel 60 km/h, door het bochtige circuit racen en vliegend over de spingbulten en soms buitelend over elkaar de grond hoog doen opwerpen. Uiteraard staat dit garant voor spanning en sensatie.

- "Op een zaterdag eind augustus 2018 is er de 1e editie van Oogstdag Kamperveen, rondom de woning van Dirkje en Aalt van den Hul (Zuidwendigeweg 9, die onder de buurtschap Trutjeshoek valt, die formeel onder het Gelderse dorp Oosterwolde valt, maar waarvan de inwoners zich gezien de ligging zich meer bij het Kamperveense Zuideinde vinden horen). Dirkje en Aalt hebben de afgelopen jaren enkele hectaren grond rondom hun woning aangekocht. Deze grond is door Aalt gebruikt om er oude gewassen op te laten groeien, zoals boekweit, rogge, gerst en diverse soorten biologisch geteelde aardappelen. Op zaterdag 25 augustus zullen de gewassen op traditionele wijze worden geoogst, bijvoorbeeld door het dorsen van het graan met een "ouderwetse" dorsmachine. Ook kunnen de deelnemers met hun "oude" machines zelf maaien, schudden, persen, ploegen etc.

Om 10.00 uur wordt de opening verricht door de burgemeester van Kampen, dhr. Bort Koelewijn. Tot 17.00 uur kunnen bezoekers, geheel kosteloos, genieten van een mooi aanbod, waaronder in het bijzonder aandacht voor de bij: er komt een imker met een speciaal op kinderen gericht programma. Daarnaast zal het MEC (Mechanisch Erfgoed Centrum) uit Dronten aanwezig zijn met diverse oude machines. Bierliefhebbers uit Zwolle zijn aanwezig met hun verhaal én product: het bier Axes Castellum, gebrouwen van gerst. Er is een kinderspeelplaats met oude spelen, hooibalen, een dierenweide, een springkussen etc. en een plek voor catering waar bijv. hamburgers te koop zijn. Ook komen er kraampjes waar diverse spullen en lokale producten worden aangeboden." Aldus de aankondiging van Dirkje en Aalt van den Hul van de 1e editie van de Oogstdag in 2018. Wat het echtpaar Van den Hul ook zo mooi vindt aan dit initiatief, is dat de hele buurt spontaan meewerkt. ’Dat is best bijzonder te noemen’, vindt Aalt. ‘De hele gemeenschap is betrokken bij de Oogstdag, en we sluiten de dag gezamenlijk af.’ Iedereen is van harte welkom, van jong tot oud. Toegang gratis! Het was een zodanig succes dat er in 2019 een 2e editie is geweest (voor een indruk van dit evenement zie de Fotoreportage Oogstdag editie 2019) en dat men besloten heeft dat Kamperveen er hiermee weer een jaarlijkse traditie bij heeft.

- Oogstfeest Kamperveen (oktober).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- In de omgeving van Kamperveen zijn in 2008 de Binnenwetering en enkele omliggende weteringen heringericht. Vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water heeft elke waterbeheerder de opdracht gekregen om zogenaamde waterlichamen aan te wijzen. Voor elk waterlichaam zijn ecologische doelstellingen benoemd, zoals het aantal vissoorten en waterplanten. Omdat het ecologisch wensbeeld voor de Binnenwetering hoger ligt dan de huidige situatie waren maatregelen nodig.

Langs de wetering is een ondiepe oeverzone oftewel een natuurvriendelijke oever aangelegd. Door het ondiepe water valt er meer licht op de bodem en warmt het water sneller op. Dit zijn ideale omstandigheden voor bijvoorbeeld waterplanten, vissen en libellen. Naast natuurvriendelijke oevers zijn ook stabiele oevers gerealiseerd. Deze oevers zijn wat flauwer dan de oude oevers, waardoor ze niet afkalven en een nieuwe, kostbare beschoeiing niet nodig is. Daarnaast geven ze een meer natuurlijk beeld. Het totale werk omvatte ca. 9 kilometer oeverherinrichting, waarvan 1,5 kilometer als natuurvriendelijke oever en het overig deel als stabiele oever.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Kamperveen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- YouTube-kanaal over Kamperveen met ca. 40 filmpjes over verleden en heden.

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisatie: - Vereniging voor Streekbelangen Kamperveen.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Kamperveen.

Reacties

(2)

Vraag: weet iemand iets van het vroegere gemeentehuis van Kamperveen?
Het zou vroeger aan de Burgwal in Kampen hebben gestaan.
Zijn er foto’s van? Wanneer werd er vergaderd? Hoe lang is er gebruik van gemaakt?
Ik kan er op het internet niets over vinden.
In afwachting.
M.v.g.
Gerrit Rietberg
Langenberglaan 1
6711 HK Ede

Als er iemand reageert, laat ik het u weten. Ik heb ook het internet afgezocht en niets gevonden. Ook in de rijks- en gemeentelijke monumentenlijst van Kampen is geen match zoekende op de term Kamperveen, wat je wel zou verwachten als het pand als 'voormalig raadhuis' een rijks- of gemeentelijk monument zou zijn, maar dat lijkt dus niet het geval. U zou 2 instanties kunnen benaderen die hetzij dit weten, hetzij dit wellicht willen uitzoeken: 1) de hierboven beschreven Historische Vereniging Jan van Arkel, en 2) Stadsarchief Kampen, dat hier https://www.stadsarchiefkampen.nl/meer-weten-over/omliggende-kernen/item... een summiere pagina over Kamperveen heeft, met niets over het raadhuis van die gemeente. De lotgevallen daarvan moeten toch ooit ergens beschreven zijn en zich in het stadsarchief bevinden. Allicht kunnen zij u die informatie verstrekken dan wel melden waar dat te vinden is.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen