Botshol

Plaats
Buurtschap
De Ronde Venen
Utrecht

Botshol 1.jpg

Botshol is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen.

Botshol is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen.

botshol_collage.jpg

Botshol, collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Botshol, collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Botshol 2.jpg

Ophaalbrug over de Oude Waver tussen de buurtschappen Botshol en Waver

Ophaalbrug over de Oude Waver tussen de buurtschappen Botshol en Waver

Botshol 3.JPG

De Oude Waver bij de buurtschappen Botshol en Waver

De Oude Waver bij de buurtschappen Botshol en Waver

Botshol 4.jpg

Natuurgebied Botshol, gezien vanuit Waver

Natuurgebied Botshol, gezien vanuit Waver

Botshol straatnaambord (Kopie).jpg

Botshol heeft geen plaatsnaamborden, alleen aan de straatnaambordjes kun je zien dat je er bent aanbeland

Botshol heeft geen plaatsnaamborden, alleen aan de straatnaambordjes kun je zien dat je er bent aanbeland

Botshol

Terug naar boven

Status

- Botshol is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen. T/m 1840 gemeente Waverveen. In 1841 over naar gemeente Vinkeveen en Waverveen, in 1882 over naar gemeente Abcoude-Proostdij*, per 1-5-1941 over naar gemeente Abcoude, in 2011 over naar gemeente De Ronde Venen.
* In 1882 is de buurtschap en polder overgegaan van de gemeente Vinkeveen en Waverveen naar de gemeente Abcoude-Proostdij, in ruil voor het in hetzelfde jaar door die gemeente aan de gemeente Vinkeveen en Waverveen afstaan van de buurtschap die tegenwoordig Achterbos heet, en destijds Proostdij, en ook wel Aasdom heette. Uitvoerige achtergrondinformatie hierover vind je in het hoofdstuk Geschiedenis, in het aldaar gelinkte artikel over de geschiedenis van deze gebiedjes.

- De buurtschap Botshol valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Abcoude.

- De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden. In de buurt staan wel richtingwijzers en 'paddenstoelen' die naar de buurtschap verwijzen. Ter plekke stond alleen een piepklein straatnaambordje (omdat de straatnaam ook maar kort is natuurlijk) 'Botshol gem. Abcoude' die je, omdat de oude gemeentenaam er onder stond, als de facto plaatsnaambordje zou kunnen beschouwen. Een onzer informanten berichtte ons medio 2021 dat dit bordje is vervangen door een gewoon straatnaambordje zonder de gemeente-vermelding.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1575-1608 Botsholemeer, 1624 en 1639 Botshol, ca. 1700 Boxhol.

Naamsverklaring
Oorspronkelijk een waternaam. Het tweede deel is hol 'moerassige, laaggelegen plaats of water' (zie ook Schiphol). Voor het eerste deel kan men denken aan een persoonsnaam Bot(te), maar ook aan botze 'moeras'. Vergelijk Botshoofd.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Botshol ligt rond de gelijknamige weg, ZW van Abcoude, O langs het riviertje de Oude Waver. De provincie- en gemeentegrens lopen hier door de Oude Waver. W hiervan is provincie Noord-Holland, gemeente Ouder-Amstel, kern Ouderkerk aan de Amstel, buurtschap Waver. O ervan is provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen, kern Abcoude, buurtschap Botshol.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Botshol wordt niet vermeld in de Volkstelling van 1840 (2). Volgens (3) heeft de buurtschap in dat jaar 46 huizen met 320 inwoners. Het dorp Waverveen, waar de buurtschap toen nog onder viel, had in dat jaar maar 35 huizen. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners. D.w.z. dit betreft de panden aan de gelijknamige weg. Een deel daarvan valt vermoedelijk toe te rekenen aan de buurtschap Stokkelaarsbrug.

Terug naar boven

Geschiedenis

Botshol is vroeger een heerlijkheid geweest. In 1672 hebben zoals veel andere plaatsen in ons land, ook deze buurtschap en buur-buurtschap Waver geleden onder de rondtrekkende en plunderende Franse legers. Van der Aa (4) vertelt daarover: "In 1672 hebben Botshol en Waveren veel overlast van de Franschen geleden, die hier zware brandschattingen vorderden, welke de ingezetenen niet in staat waren op te brengen; ook werden zij hierin verhinderd door het verbod der Staten, om dit den vijand in te willigen; en men trachtte hen te beveiligen door eenen uitlegger aan de Bijleveldsche brug te plaatsen, die tevens den aanvoer van turf naar den vijand zoude beletten. De Franschen, hierdoor verbitterd, trokken met omtrent 400 man, tusschen den 4 en 5 november, naar deze ambachten, om de ingezetenen te tuchtigen. Zij overmeesterden den uitlegger en pleegden veel geweld, door branden en blaken, zoodat er in de beide heerlijkheden samen 57 huizen door het vuur verteerd werden."

Een uitvoerige beschrijving van de geschiedenis van deze buurtschap en polder, inclusief de onder Status vermelde grenscorrectie/gebiedsruil van 1882, vind je in het via de link online te lezen artikel 'De geschiedenis van Botshol', door Ger van der Morst, in de Angstelkroniek, nr. 06, nov. 2000.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Fort in de Botshol is geen echt fort, in die zin dat er nooit betonnen verdedigingswerken zijn aangelegd (voor nadere toelichting zie de link). Het is wel een in het landschap herkenbaar 'verdedigbaar aardwerk', daterend uit 1895, en onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Het fort is eigendom van Natuurmonumenten.

- Bij het 'fort' ligt, op huisnr. 23, de voormalige fortwachterswoning. Fort en wachterswoning zijn beide rijksmonumenten, tevens de enige rijksmonumenten van deze buurtschap.

Terug naar boven

Evenementen

- Als het in de winter hard genoeg vriest, wordt de Botsholtocht georganiseerd. Die trekt dan duizenden schaatsers.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Botshol is tegenwoordig vooral bekend als natuurgebied. Het bestaat o.a. uit twee grotere plassen, de Grote Weije en de Kleine Weije, die door nauwe doorgangen met elkaar verbonden zijn. Deze plassen zijn ontstaan door (te) intensieve vervening. In de rest van het gebied herken je het klassieke verveningspatroon met petgaten en sloten. De vegetatie bestaat hoofdzakelijk uit rietland, bos en struweel. De ruigten, galigaanvegetatie en kranswierbegroeiingen zijn internationaal van belang. Daarom is het gebied ook benoemd tot Natura 2000-gebied.

In 2011 heeft Natuurmonumenten de tweede fase uitgevoerd van de herstelwerkzaamheden in Botshol. Verdroogde plekken in het gebied zijn uitgegraven tot de oorspronkelijke petgaten. In 2007 is de eerste fase hiervan al uitgevoerd. Het natuurgebied wordt de komende jaren (vanaf 2013) verder opgeknapt. Ook de Oostelijke Vechtplassen, het Naardermeer, de Nieuwkoopse Plassen en andere laagveengebieden in Nederland worden onder handen genomen. Doel is om de leefomstandigheden voor zeldzame planten en dieren te verbeteren. Dat willen Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer doen door de flora en fauna te herstellen die van oudsher in het laagveengebied thuishoren.

Zo worden bossen en houtopslag in veenmosrietlanden, galigaanmoeras en trilvenen verwijderd. Verzuurd rietland wordt geplagd en er worden petgaten gegraven. Op die manier kan het veenlandschap verjongen, zodat het voor laagveengebied kenmerkende proces van verlanding kan blijven doorgaan. Verlanding was vroeger een gevolg van de turfwinning, maar dat gebeurt tegenwoordig niet meer. De maatregelen zouden onder meer een gunstig effect moeten hebben op karakteristieke open wateren met kranswieren, krabbenscheer en fonteinkruiden, maar ook op trilvenen en blauwgraslanden en soorten als grote vuurvlinder, Noorse woelmuis en gevlekte witsnuitlibel. Ook een aantal moerasvogelsoorten profiteert van het herstel.

In 2016 is het Beheerplan Botshol vastgesteld. Hierin staat welke maatregelen worden genomen om de bijzondere natuurwaarden van het natuurgebied te beschermen en welke activiteiten er de komende jaren in en rond het gebied mogen plaatsvinden. Zo gaat er 's zomers vaker gemaaid worden en er worden petgaten gegraven om ervoor te zorgen dat de verlanding weer op gang komt. De provincie Utrecht heeft het beheerplan opgesteld in samenwerking met Waterschap Amstel Gooi en Vecht, Natuurmonumenten en diverse andere partijen. Zie ook het Handhavingsplan voor dit natuurgebied en de beantwoording van de zienswijzen op het ontwerp-Beheerplan voor dit natuurgebied.

Het natuurgebied Botshol is alleen buiten het broedseizoen (1 april tot 16 juni) te bekijken met huurroeibootjes of tijdens excursies van beheerder Natuurmonumenten. Waar de Botsholsedwarsweg overgaat in de Botsholsweg bevindt zich een bankje met ruim uitzicht over De Grote Wije. - Pagina met beschreven vogelwaarnemingen vanaf het uitkijkpunt. - Jaarlijks broeden ca. 30 paartjes lepelaars in dit natuurgebied. - Nadere informatie over natuurgebied Botshol op de site van beheerder Natuurmonumenten.

- Huur eens een bootje waarmee je door dit gebied kunt varen. Voor 10 euro de hele dag plezier in de mooie natuur. Botenverhuur A.J. Jansen, Botshol 3.

Terug naar boven

Beeld

- Rietsnijder Paul van der Kroon, die in dit gebied werkzaam is, houdt je middels zijn Facebookpagina over Botshol in tekst en vooral ook met veel mooie foto's op de hoogte van ontwikkelingen in dit prachtige gebied.

Reacties

(2)

In 1882 ging Botshol van de gemeente Vinkeveen en Waverveen naar de gemeente Abcoude-Proostdij, in ruil voor Aasdom (zie Ger van der Morst, 'De geschiedenis van Botshol', in de Angstelkroniek, nr. 06, nov. 2000).

Dank voor uw tip! We hadden al wel gedetecteerd en beschreven op onze pagina van de huidige buurtschap Achterbos dat in dat jaar dat gebiedje, destijds Aasdom of Proostdij geheten, van de gemeente Abcoude-Proostdij naar de gemeente Vinkeveen en Waverveen is overgegaan, maar wij wisten nog niet dat de gemeente Abcoude-Proostdij in ruil daarvoor het gebied Botshol van de gemeente Vinkeveen en Waverveen heeft verkregen. Wij hebben dit nu onder Status beschreven. Dank ook voor uw tip m.b.t. het uitvoerige artikel over de geschiedenis van dit gebied, dat ook online te lezen blijkt, en dat wij daarom nu hebben gelinkt in het hoofdstuk Geschiedenis. Weer een puzzelstukje opgelost!
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen