Gemaal is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen. T/m 1988 gemeente Vinkeveen en Waverveen. Op de achtergrond het gemaal waar de buurtschap naar is genoemd.
Heel landelijk gelegen, zien we in de verte de buurtschap Gemaal
Het gemaal van buurtschap Gemaal
De brug over de Waver bij buurtschap Gemaal
De kleine buurtschap Gemaal, gelegen aan de Hoofdweg
- Gemaal is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen. T/m 1988 gemeente Vinkeveen en Waverveen.
- De buurtschap Gemaal valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Waverveen.
- De buurtschap Gemaal ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden. Door wegwerkzaamheden - verlegging van het fietspad - was het plaatsnaambord (geheel in hoofdletters, en met blauwe letters), dat alleen aan de kant stond komend vanuit de richting Waverveen, medio 2018 verwijderd. De inwoners hebben de gemeente verzocht plaatsnaamborden terug te plaatsen. Nog in 2018 zijn er nieuwe plaatsnaamborden geplaatst, nu met hoofd- en kleine letters, wat wij ook netter vinden, en in zwarte letters, en aan beide zijden van de buurtschap.
Terug naar bovenNaamgeving
De buurtschap is genoemd naar het alhier gelegen gemaal Winkel.
De buurtschap Gemaal ligt N van Waverveen, nabij de brug over het riviertje de Oude Waver en rond de splitsing van de Waverdijk met de Hoofdweg.
Terug naar bovenDe buurtschap Gemaal omvat ca. 15 huizen met ca. 40 inwoners.
Terug naar boven- Gemaal Winkel (Waverdijk 6) uit 1960 is genoemd naar J. Winkel Jzn (1883-1969) en dus niet naar het nabijgelegen 2 km NO van de buurtschap gelegen riviertje Winkel. Het bemaalt de polder Groot-Mijdrecht en is gelegen aan de Hoofdtocht. Lozing vindt plaats op de Waver. Naast het pand bevindt zich een regionaal steunpunt van het hoogheemraadschap, bestaande uit een kantoor en een werkplaats. Langs de Waver bevinden zich drie dienstwoningen, waarvan er twee gelijktijdig met het gemaal zijn gebouwd.
Gemaal Winkel is voor de bemalingsgeschiedenis van Nederland van belang als gaaf voorbeeld van een poldergemaal met de combinatie van door diesel- en elektromotoren aangedreven centrifugaalpompen. De dieselmotor vervult een reserverol doordat hij niet direct en permanent aan een eigen pomp is gekoppeld. Deze oplossing is naderhand vaker toegepast in bemalingsinstallaties waar op een gegeven moment dieselmotoren door elektromotoren zijn vervangen. De aanwezigheid van de dienstwoningen vergroot de waardestelling.
Terug naar boven- De Waverhoek is een 60 hectare groot moerasgebied in de Polder Groot-Mijdrecht, gelegen direct ZO van buurtschap Gemaal en Z van buurtschap en natuurgebied Botshol. Het natuurgebied is op 30 juni 2007 officieel geopend en bestaat uit een gedeeltelijk afgegraven polder die voor een groot deel onder water staat. Ondanks het korte bestaan zijn er al veel vogels te vinden, waaronder de lepelaar. Het gebied wordt beheerd door Natuurmonumenten.
- Waverveen ligt in de ca. 1.000 ha grote polder Groot-Mijdrecht Noord. In deze polder spelen allerlei planologische ontwikkelingen en problematieken in verband met bijvoorbeeld het waterpeil, de waterkwaliteit (zout kwelwater), bodemdaling en landbouw. Een zestal varianten voor de herinrichting van deze polder is in de afgelopen jaren onderzocht op uitvoerbaarheid en wenselijkheid. Die bleken geen van alle ideaal. In 2012 is overeenstemming bereikt tussen Waterschap Amstel Gooi en Vecht, Natuurmonumenten, de bewonersdelegatie, gemeente De Ronde Venen en de provincie Utrecht over het eindbeeld voor het gebied Groot Mijdrecht Noord-Oost. Het betreft de 'Versoberde Veenribbenvariant'. Minder moeras, het aanleggen van kades om het moeras, ruimte voor particulier natuurbeheer en vrijwilligheid zijn de belangrijkste punten uit deze variant. Betrokken partijen hebben in dit kader in oktober 2012 het Pact van Poldertrots ondertekend.
"In Groot Mijdrecht Noord-Oost nabij Waverveen, ZO van buurtschap Gemaal, realiseert de provincie drie moerasblokken met daaromheen bloemrijk grasland. Op die manier ontstaat er een leefgebied voor bijzondere vogelsoorten zoals de lepelaar, purperreiger en de roerdomp en zal daarmee mooi aansluiten op het noordelijk gelegen natuurgebied Waverhoek dat circa 55 hectare groot is. Op 8 april 2019 zijn twee moerasblokken van circa 4 en 13 hectare groot opgeleverd als zijnde Moerasblok 2 & 3. Deze gebieden zijn voorzien van waterhuishoudkundige kunstwerken die zijn bedoeld om een fluctuerend waterpeil binnen de moerasblokken mogelijk te maken en te regulieren. In november 2019 is de provincie gestart met de planvoorbereiding van het laatste en tevens het grootste moerasgebied in Groot Mijdrecht Noord-Oost. Een gebied ter grootte van 57 hectare is beoogd voor de inrichting van Moerasblok 1. De verwachting is dat dit gebied in meerdere fasen wordt gerealiseerd. Het streven is om in het najaar van 2021 te starten met de uitvoering van fase 1.
Het ontwerp bestaat onder andere uit het aanleggen van kades met een rietkraag, zodat vogels niet worden verstoord, het maken van een stuw voor een goed waterpeil en het realiseren van een vispassage, zodat de vissen kunnen inzwemmen. Ook worden er rondom sloten gegraven voor een droge polder, er komt een vogelkijkpunt en er worden windmolentjes geplaatst om zoet water het gebied in te pompen. Het ontwerp van het moerasgebied is tot stand gekomen door een samenwerking van de provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen, Natuurmonumenten en Waternet Amstel Gooi Vechtstreek. Een bewonersdelegatie beslist mee over de plannen." (bron en voor nadere informatie zie de pagina 'Moerasblokken in Groot Mijdrecht Noord-Oost' op de site van de Provincie Utrecht)
- In de polder Groot Mijdrecht Noord-Oost, ZO van buurtschap Gemaal, Z van Fort Botshol, is een moeras gerealiseerd. Natuur, waterberging en landbouw gaan hier samen. De eerste 17 hectare natte natuur voor moerasvogels is nu een feit. De oude slootstructuur is nog altijd zichtbaar. In de moerasblokken ontstaat een variatie van nat en droog, met riet- en grasvegetaties. Het watersysteem is geïsoleerd van de omgeving. Dit om regenwater vast te houden voor een goede waterkwaliteit. Aan de randen van de moerasblokken liggen sloten. Die beperken de vernatting van aangrenzende percelen. De provincie en het waterschap vonden elkaar in Groot Mijdrecht Noord-Oost. De provincie streeft naar meer biodiversiteit en vergroting van het Natuur Netwerk Nederland (de vroegere Ecologische Hoofdstructuur). Het waterschap heeft een waterveiligheidsopgave. Het nieuwe moerasland vervult daarom twee functies: het bergen van water en natte natuur voor moerasvogels, amfibieën en insecten.
Tussen de moerassen in komen bloemrijke graslanden. Voor het beheer daarvan wil Natuurmonumenten, dat de moerasblokken gaat beheren, samenwerken met natuurboeren die de percelen gebruiken voor natuurinclusieve landbouw. Natuurmonumenten zoekt natuurboeren om deze percelen te pachten. Over de natuurontwikkeling die nu gerealiseerd is, was de afgelopen jaren veel te doen. In het oorspronkelijke plan moesten de inwoners wijken voor nieuwe natuur. Na bemiddeling van oud-politicus Johan Remkes en een in 2012 door Natuurmonumenten, gemeente De Ronde Venen, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, bewoners en de provincie gesloten Pact van Poldertrots was er wél draagvlak voor natuurontwikkeling volgens een versoberde veenribbenvariant. Daarbij konden alle polderbewoners blijven wonen in Groot Mijdrecht Noord-Oost. (bron: Provincie Utrecht, juli 2019)
Reacties
(2)Goedendag,
Het bordje 'Gemaal' was indertijd verdwenen vanwege het verleggen van het fietspad.
Het was mij en andere inwoners van de buurtschap ook opgevallen dat het bordje weg was.
Daarop heb ik een mail gestuurd aan gemeente De Ronde Venen, die de bordjes (meervoud!) teruggeplaatst heeft. Een aan elke kant van onze buurtschap.
Dit is in 2018 reeds gerealiseerd, met dank aan onze gemeente :)
Met vriendelijke groeten,
Paul Driessen
Dank voor uw reactie! Helaas kan ik op het internet zelden vinden wanneer en waarom plaatsnaamborden verdwijnen en/of worden teruggeplaatst, dus ben ik altijd blij als inwoners mij melden hoe de vork in de steel zit. Helaas verdwijnen plaatsnaamborden van buurtschappen vaker 'gemakshalve' als gevolg van wegwerkzaamheden, zoals o.a. ook bij de buurtschappen Kievitswaard https://www.plaatsengids.nl/kievitswaard en Voulwames https://www.plaatsengids.nl/voulwames lijkt te zijn gebeurd.
Dat de meeste buurtschappen in 1978 administratief gemakshalve geen eigen postcode en postale plaatsnaam hebben gekregen - en daarmee voor het postcodeboek en de gemeentelijke basisegistratie BAG formeel geen 'woonplaatsen' zijn - is nog tot daar aan toe, maar in de praktijk zijn buurtschappen - hoe klein soms ook - wel degelijk woonplaatsen, in geografische, cultuurhistorische en maatschappelijke zin, met een eigen identiteit, en bij een woonplaats - dus ook bij buurtschappen - horen plaatsnaamborden.
Daar zijn die dingen immers ooit voor in het leven geroepen. Opdat inwoners expliciet kunnen zien dat ze er wonen, en toeristen en recreanten kunnen zien dat ze door de buurtschap komen, en ook voor bezoekers, leveranciers en hulpdiensten is het wel zo handig. Het is daarom ook wel zo netjes om als plaatsnaamborden verdwijnen omdat ze in de weg staan bij herinrichtingswerkzaamheden, ze nadien ook weer terug te plaatsen, zo nodig op een andere plek aan de weg waar ze niet in de weg staan.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl
Reactie toevoegen