Dishoek

Plaats
Buurtschap
Veere
Walcheren
Zeeland

DK_20110711_2025_Dishoek.jpg

Dishoek is een buurtschap in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. T/m 30-6-1966 gemeente Koudekerke. Per 1-7-1966 over naar gemeente Valkenisse, in 1997 over naar gemeente Veere.

Dishoek is een buurtschap in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. T/m 30-6-1966 gemeente Koudekerke. Per 1-7-1966 over naar gemeente Valkenisse, in 1997 over naar gemeente Veere.

DK_20110711_2021_Dishoek.jpg

De RK Emmauskerk dateert uit 1964. Vóór 1984 heette het de Sint Michaelkerk. Van half mei tot half september is er in deze Toeristenkerk Dishoek, zoals de kerk ook wel wordt genoemd, iedere zondag om 10.00 uur een eucharistieviering.

De RK Emmauskerk dateert uit 1964. Vóór 1984 heette het de Sint Michaelkerk. Van half mei tot half september is er in deze Toeristenkerk Dishoek, zoals de kerk ook wel wordt genoemd, iedere zondag om 10.00 uur een eucharistieviering.

DK_20110711_2020_Dishoek.jpg

Dishoek, recreatiewoning

Dishoek, recreatiewoning

DK_20110711_2022_Dishoek.jpg

Dishoek, boerderij met bakhuisje en schuur

Dishoek, boerderij met bakhuisje en schuur

Dishoek

Terug naar boven

Status

- Dishoek is een buurtschap in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. T/m 30-6-1966 gemeente Koudekerke. Per 1-7-1966 over naar gemeente Valkenisse, in 1997 over naar gemeente Veere.

- De buurtschap Dishoek valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Koudekerke.

- Het Vebenabos Z van de buurtschap wordt grotendeels in beslag genomen door de vestiging van het gelijknamige bungalowpark. In de Topografische atlas Zeeland (1) wordt Vebenabos ten onrechte als "plaats" gekwalificeerd. Vermoedelijk is men misleid door de officiële - witte, voorheen blauwe - plaatsnaamborden (komborden) bij het bungalowpark. Logischer zou zijn een blauw bord Dishoek (als aanduiding van de woonplaats waar het onder valt) met een wit bordje Vebenabos er onder.

- Overigens is ook de buurtschap Dishoek zelf voorzien van blauwe plaatsnaamborden en heeft daarmee dus een bebouwde kom.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1333 Dijcshoeke, 1393 Dijxhoke, 1753 't Gehugte Dishoek.

Naamsverklaring
Gaat terug op dijkshoek = hoek in of van de dijk. Ook in West-Friesland ontlenen plaatsen hun naam soms aan de ligging in een horn 'hoek' van de dijk, vergelijk Hoorn.(2) De naam Dijcshoeke gaf de plek aan van de overgang van de jonge duinen in een dijk. Vermoedelijk is dit de dijk die de oude stroomgeul (Houtenhondse Sprink) heeft gedicht. (bron: Koudekerke.info).

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Dishoek ligt direct NW van Vlissingen, ZW van Koudekerke.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt Dishoek niet apart vermeld. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 100 huizen met ca. 250 inwoners, omgeven door veelal tijdelijk bewoonde vakantiewoningen.

Terug naar boven

Geschiedenis

Dishoek is evenals De Vijgheter als uitkijkpost voor Vlissingen gesticht en werd hierdoor veiliger, waardoor mensen dicht bij de plek kwamen wonen. De Vijgheter bestaat tegenwoordig niet meer.

Tweede Wereldoorlog
De bunkers bij Dishoek speelden tijdens de Slag om de Schelde een cruciale rol bij de bevrijding van Nederland in november 1944. Na de val van Antwerpen riep Hitler Walcheren uit tot ‘Festung’. Tot de laatste druppel bloed moesten zijn troepen het eiland verdedigen. Dus zetten de geallieerden de aanval in: vanuit het oosten rukten ze op over de Sloedam, vanuit het zuiden landden ze op Uncle Beach in Vlissingen en vanuit Oostende in de duinen van Westkapelle. De opmars was succesvol, waardoor de Duitsers de Westerschelde alleen nog maar konden verdedigen vanuit het bunkercomplex bij Dishoek. Het is daarom een uniek Nederlands stukje Atlantikwall geworden, waar volop bombardementen en beschietingen plaatsvonden. Een complex waar velen de dood vonden en waar een Brits commando-eenheid de bloedigste gevechten uit haar bestaansgeschiedenis beleefde.

Het bunkercomplex in de duinen van Dishoek is dus één brok geschiedenis. Waar in de hospitaalbunker onervaren artsen onder erbarmelijke omstandigheden gewonden moesten verzorgen. Waar persoonlijke verhalen zijn overgeleverd van beide partijen, zoals de Britse luitenant-kolonel Cecil Farndale Phillips en Oberleutenant Hellmuth Lange. Het complex geeft bovendien een indruk van hoe gewone soldaten leefden in de manschappenbunkers en vertelt het verhaal van ná de oorlog: hoe burgemeester Plomp van Valkenisse zich hard maakte voor het behoud van dit indrukwekkende oorlogsmonument*. Het hele verhaal van deze boeiende geschiedenis horen? Boek dan een rondleiding! Bezoek de unieke hospitaalbunker, kijk hoe de soldaten leefden in de manschappenbunkers, hoe enorm de opslagcapaciteit was van de munitiebunkers en herbeleef de hevige gevechten om de bunkers. Tijdens de rondleiding komt de geschiedenis van de Slag om de Schelde tot leven. Je hoort de menselijke kant van het verhaal, door anekdotes van beide strijdende partijen. Het legt het drama van de oorlog bloot en geeft een levendig beeld van de heftige strijd die hier is gevoerd om Nederland en delen van Europa te bevrijden. Ooit bestond deze batterij uit 22 bunkers, daarvan zijn er heden ten dage nog 10 over. Tijdens de rondleiding bezoek je 6 van deze bunkers, waaronder de M159, waarvan er nog maar één over is in Nederland.

* Eind jaren vijftig en begin jaren zestig zijn de bunkers van de batterij aan de zeezijde afgebroken. In de eerste helft van de jaren tachtig zouden de overige bunkers worden gesloopt. Van 1985 tot 1993 was drs. Tin Plomp burgemeester van de toenmalige gemeente Valkenisse. Zijn voorganger had toestemming gegeven aan springmeester Danny Jowenko om een proefexplosie uit te voeren, omdat hij als springmeester een belangrijk aandeel zou hebben in de op stapel staande bunkersloop in Vlissingen (Zwanenburg) en Dishoek. Zo ontstond de vernieling aan de toegangszijde van de munitiebunker. Toen in 1986 de aanvraag voor de bunkersloop volgde, wenste burgemeester Plomp dat de bunkers bewaard zouden blijven als historische monumenten. Voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis speelden bunkers als cultureel erfgoed een rol in de beslissing om wel of niet tot sloop over te gaan.

Plomp werd via tal van kanalen geïnformeerd over de waarde van bunkers in de vestingbouwgeschiedenis. Omdat de bunkers geen monumentale bescherming genoten, was het op juridische gronden niet mogelijk de sloopvergunning af te wijzen. Deze werd dan ook verleend. Toen stelden de burgemeester en wethouders voor om op basis van beschermd natuurgebied een aanlegvergunning voor sloopmaterieel te weigeren. Nagenoeg de gehele raad wees de weigering van de hand. Na een kritisch pleidooi van Plomp aan de raad werd unaniem gekozen voor het weigeren van de aanlegvergunning. Zo konden vrachtwagens en graafmachines niet de duinen in, waardoor de sloop praktisch niet uitvoerbaar was en dit unieke bunkercomplex behouden bleef. (bron: Hans Sakkers, Koudekerke)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Op de plek van het gesloopte familiehotel Zeeduin is in 2015 Noordzee Résidence Dishoek gereed gekomen, een complex met ca. 80 luxe recreatievilla's en hotelappartementen. Aanvankelijk stond dit project bekend als Dorphotel Dishoek.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De RK Emmauskerk dateert uit 1964. Vóór 1984 heette het de Sint Michaelkerk. Van half mei tot half september is er in deze Toeristenkerk Dishoek, zoals de kerk ook wel wordt genoemd, iedere zondag om 10.00 uur een eucharistieviering. "In de jaren vijftig van de vorige eeuw is met de opkomst van het toerisme in Zeeland het katholieke toeristenpastoraat ontstaan. In de loop der jaren is er veel veranderd in de maatschappij en dus ook in de kerkbeleving. De laatste decennia is het ontvangen van en de ontmoeting met de medemens in de RK Toeristenkerk steeds meer centraal komen te staan.

Wijlen Aalmoezenier Jan Sweere, die in september 2014 is overleden, heeft ons het voorbeeld gegeven door hier eerder jarenlang met succes het accent op te leggen. Wat voor ons, team van pastores en werkgroepleden, van belang is met betrekking tot de vieringen, is dat de bezoeker zich welkom voelt. Enerzijds maant de natuurlijke omgeving waarin men zich bevindt tot ontspanning (het “ont - moeten”) en reflectie en anderzijds is er de vreugde van de boodschap van het evangelie vertaald naar het leven van alledag, met de nadruk op het belang van medemenselijkheid en saamhorigheid. Ook na de viering, wanneer er gelegenheid is om koffie en thee te drinken, wordt ons regelmatig door bezoekers verteld dat men het geheel ervaart als een fijne, inspirerende ontmoeting. Dit motiveert ons, pastores en werkgroepleden, om, ondanks de vele inspanningen die het vergt om het geheel draaiende te houden, door te gaan op de ingeslagen weg.

Praktische informatie: De kerk is vlak achter de duinen gesitueerd aan de Westerscheldelaan en er zijn volop parkeerplekken. Fietsen kunnen achterin de kerk worden geplaatst. De ruimte van de openluchtkerk leent zich bijzonder goed voor exposities van kunst en is, in overleg, voor dat doel beschikbaar. Als je eens een kijkje in onze kerk wilt nemen dan ben je ook welkom op de woensdagochtend. Door een groepje mensen van onze werkgroep wordt er wekelijks tussen 9 en 12 uur onderhoud gepleegd. We staan klaar om je (opnieuw) te begroeten en er ook komend jaar weer een mooi seizoen van te maken! Namens de pastores en de leden van de werkgroep, Marianne de Veen-Dorrestijn, voorzitter van de werkgroep." De RK Emmauskerk valt onder de H. Maria Parochie Walcheren.

-De vuurtorens van Kaapduinen zijn twee lichtopstanden in de duinen bij Dishoek. De vuurtorens vormen samen een lichtlijn in noordwestelijke richting om schepen veilig door de vaargeul van het Oostgat te loodsen. De lichtopstanden dragen de namen Kaapduinen Hoog en Kaapduinen Laag. Ze staan achter elkaar op één lijn met de vaargeul. De toren van het hoge licht heeft een hoogte van 12,6 meter en de toren van het lage licht 13,8 meter. Beide hebben een vierkante vorm, opgetrokken in baksteen met een tentdak en zijn horizontaal gestreept met banen van geel en rood. De torens zijn gebouwd in 1950-1951, maar de lichtlijn is reeds in 1866 ingesteld. De torens hebben geen lichthuis, maar laten de lichtlijn schijnen door een raam boven in de torens. De geven wit licht, hebben een lichthoogte van 36 (hoog) en 27 meter (laag) boven zeeniveau. Het licht van beide torens reikt 13 zeemijlen ver.

- In oktober 2019 hebben de Britse Royal Marines in de duinen bij Dishoek een herdenkingsmonument onthuld ter nagedachtenis aan de gevallenen van het 47 Royal Marine Commando op Walcheren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een zuil van graniet met een plaquette met de namen van de gevallenen en een kaart van Walcheren. Het monument is een initiatief van Dorpsraad van Koudekerke, in het kader van de 75-jarige herdenking van de bevrijding. Het monument staat bovenaan het duin, bij de duinovergang ter hoogte van strandpaviljoen Kaapduin.

- In de omgeving Kaapduinen stond de Marine Seeziel Batterie Dishoek. Deze batterij heeft een grote rol gespeeld in de strijd met de geallieerde strijdkrachten die ingezet zijn bij de landingen in Westkapelle. Dit complex is door de Duitsers gebouwd rond een voormalige Nederlandse kustbatterij. Bunkertype M 159 is een Gefechtsverbandplatz in Stützpunkt Fidelio. Deze voormalige hospitaalbunker is waarschijnlijk nog het enige resterende exemplaar in de hele Atlantikwall en is in bezit van John Daane, die er zijn eigen WOII-gerelateerde verzameling in heeft ondergebracht.

John Daane is de initiatiefnemer en stuwende kracht achter het te bezichtigen Bunkercomplex Dishoek. Daane (Middelburg, 1964) kwam als klein jochie al veel in het duinengebied in deze omgeving. Hij speelde in de bunkers en hield van schatzoeken. Ook zijn oma had nog het nodige ‘Duitse spul’ liggen - een helm, een bajonet. Zo legde hij de basis voor zijn verzameling. Zijn familiegeschiedenis speelt eveneens een rol in zijn interesse in de Tweede Wereldoorlog. Johns opa zat in het verzet, werd opgepakt en in ’44 in Duitsland gefusilleerd. In datzelfde jaar raakte zijn oma zwaargewond tijdens een ongeluk met munitie in de Zandstraat in Middelburg. Een Duitse arts redde toen haar leven.

In de loop der jaren bouwde John een enorme verzameling met spullen uit WOII op. Sinds de jaren tachtig exposeerde hij zijn collectie op diverse locaties op Walcheren. Ook ontdekte hij met een vriend een unieke bunker in Ritthem, die zij opknapten. Maar Bunkercomplex Dishoek heeft Johns hart écht gestolen. De afgelopen jaren heeft hij zo’n 100.000 kilo puin uit de bunkers afgevoerd, ze opgeknapt, aanbouwtjes gesloopt, elektriciteit en een ventilatiesysteem aangelegd en de veiligheid vergroot. Dankzij een ontelbaar aantal uren werk, zijn tomeloze energie en veel doorzettingsvermogen heeft hij dit bijzondere stukje historie in oorspronkelijke staat hersteld en klaar gemaakt voor bezichtiging.

John wil in het bunkercomplex vooral het menselijke drama van de oorlog aan bod laten komen. De vele gesprekken met veteranen - Engelsen, Nederlanders én Duitsers - en hun vaak onvoorstelbare verhalen, zijn zijn drijfveer om de herinneringen aan de oorlog levend te houden. Zoals hij het zelf formuleert: “Ik doe het voor hen, de veteranen. Zodat het tot iedereen doordringt dat dit nooit meer mag gebeuren. Daar draag ik graag mijn steentje aan bij.” Ook heel geschikt voor een schoolexcursie of bedrijfsuitje. Op het contactformulier kun je aangeven hoe groot de groep is en wat je wensen zijn.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De Kerstloop (2e kerstdag) is 4 of 8 km door de duinen en over het strand.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Dishoek is in de zomermaanden, door de gunstige ligging aan de voet van de duinen nabij het Noordzeestrand, een drukbezochte badplaats.

- De Dishoekduikers informeren je op hun site over duikmogelijkheden rond Walcheren.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Dishoek, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude ansichtkaarten van Dishoek.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Dishoek (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisatie: - Strandvereniging Dishoek behartigt de belangen van de eigenaren van strandhuisjes op het strand bij deze buurtschap.

- Veiligheid: - Strandwacht Dishoek.

Terug naar boven

Trivia

- Op 29 juni 2011 heeft een sportvisser op het strand van Dishoek een 90 cm grote haai gevangen. Ter geruststelling: het betreft een haai van het ongevaarlijke type.

Reacties

(1)

Beste,
Enkele weken geleden gingen wij wandelen op het strand/dijk Dishoek.
Dit tesamen met onze trouwe viervoeter. Zoals het hoort hadden wij de nodige hondenpoepzakjes bij ons.
Tijdens onze strandwandeling stelden we meteen vast dat de honden niet aan de leiband liepen, en hun behoefte op het strand deden. De eigenaars keken ernaar en liepen verder. Op de dijk waren we genoodzaakt in het midden te lopen. Reden: de dijk was zowel links als rechts bezaaid met hondenpoep. Gewoonweg schandalig. Wij vinden het teleurstellend dat we dit moesten vaststellen in het mooie Dishoek.

Reactie toevoegen