Status

- Teckop is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente Woerden. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1811. In 1812 over naar gemeente Harmelen, per 1-4-1817 weer afgesplitst tot een zelfstandige gemeente, per 8-9-1857 over naar gemeente Kamerik, in 1989 met Kamerik over naar gemeente Woerden (tijdens de debatten in de Tweede Kamer over de herindeling, gingen stemmen op om Teckop, gezien haar ligging in een uithoek ten opzichte van Kamerik, met Kockengen, waar de buurtschap dichterbij ligt, naar de gemeente Breukelen te laten overgaan. Dat is dus niet doorgegaan). De gemeente Teckop viel t/m 1820 onder de provincie Holland. De lokale herberg fungeerde als gemeentehuis.

- De buurtschap Teckop valt onder het dorp Kanis, maar voor de postadressen liggen beide 'in' Kamerik.

- De buurtschap Teckop had ooit blauwe plaatsnaamborden (zie foto) en was in die tijd dan ook kennelijk een bebouwde kom. Tegenwoordig is dat kennelijk niet (meer) het geval, want er staan geen blauwe plaatsnaamborden meer. Sterker nog; er staan helemáál geen plaatsnaamborden meer. Eigenlijk horen bij een buurtschap buiten de bebouwde kom witte plaatsnaambordjes te staan. Maar men zal wel gemakshalve hebben gedacht dat dat niet nodig is, omdat de straatnaam gelijk is aan de naam van de buurtschap en je daarom aan de straatnaambordjes kunt zien dat je in de buurtschap bent aangekomen. Op zich zit daar wat in, alleen is de doorsnee passant zich op die manier er niet van bewust dat hij door een buurtschap komt, juist omdát er geen plaatsnaambordjes maar alleen straatnaambordjes staan.

Naam

Oudere vermeldingen
Theckop, 1281-1284 Teykincoep, 1288 Tekencope, 1308 Tekencoep, 1343 Teykencoep, 1433 Teccoep, 1840 (1) Teckop, 1859 (PTT) Teccop, 1901 (Polderkaart van de landen tusschen Maas en IJ, W.H. Hoekwater) Tekkop.

Naamsverklaring
Een cope was een tegen betaling van een jaarlijkse cijns ter ontginning uitgegeven stuk veen. Het Middelnederlandse cope is etymologisch hetzelfde woord als het Nederlandse koop, maar om een eigendomsoverdracht in moderne zin ging het niet. Hier betrof het een contract waarbij de landsheer (graaf, bisschop) die de beschikking had over de woeste gronden, het zogeheten wildernisregaal, een afgepaald stuk hiervan ter ontginning uitgaf. Als gevolg hiervan ontwikkelt cope in de Hollandse veengebieden ook de betekenis 'veenontginning'. Plaatsnamen met cope als grondwoord hebben als eerste lid veelal een persoonsnaam, meestal de naam van de ondernemer of ontginner (hier: Teyke), meer zelden die van de verkoper. Vergelijkbare naamtypen in de omgeving zijn Willeskop, Gerverscop, Reijerscop, Benschop.(2)

Ligging

De buurtschap Teckop ligt als lintbebouwing rond de gelijknamige rechte horizontale weg, NO van Kamerik en Kanis, ZW van Kockengen. Het grondgebied van de buurtschap grenst in het W aan de verticaal lopende N212 (Ingenieur Enschedéweg). In het O vormt de onbebouwde verticaal lopende Hollandse Kade de grens met het dorpsgebied van Kockengen. De buurtschap ligt aan weerszijden van een wetering. Daarom zie je hier veel bruggetjes om bij de boerderijen aan de N kant van de wetering te komen.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Teckop, die slechts de gelijknamige buurtschap omvat, 27 huizen met 161 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Geschiedenis

De polder Teckop is in de 13e eeuw ontgonnen als restontginning, wat nog te zien is aan de onregelmatige omtrek van de polder.

Religie
Begin 17e eeuw, als door de Reformatie de katholieken uit hun kerken worden verbannen en de kerken worden overgenomen door de protestanten, zo ook in Kamerik en Kockengen, krijgt het destijds nog Hollandse Teckop, dat relatief veilig was, een katholieke 'schuilkerk'*. De RK kinderen uit Kamerik en Kockengen en de daaronder vallende buurtschappen werden daarom sindsdien in deze buurtschap gedoopt. In het doopregister Teckop 1768-1773 komen we dientengevolge dopelingen tegen uit deze buurtschap en verder uit de plaatsen Kamerik, Kamerik-Houtdijk, Kamerik-Mijzijde, Oud-Kamerik, Breeveld, Gerverscop, Noord-Portengen, Zuid-Portengen, Spengen, Kockengen, Geer en 's-Gravesloot.
* Een 'schuilkerk' was een 'verscholen' kerk die van buitenaf niet mocht opvallen, vaak van bescheiden omvang, in bijv. een schuur, en daarom ook wel 'schuurkerk' genoemd. Deze kerken bestonden formeel niet, maar werden door de protestanten wel gedoogd. Een 'publiek geheim' zou je ook kunnen zeggen.

Opvallend in het document zijn de vele verschillende spellingen van de dorps- en buurtschapsnamen. Zo zien we bijv. - in een tijdsspanne van dus slechts 5 jaar en ook nog eens door dezelfde pastoor! - Kockengen gespeld als Kockengen, Kockenge, Kokenge, Kokkenge, Kokkeng, Cockengen, Cockenge, Cockkenge en Cokkenge. Dat zijn 9 verschillende spellingen...

Na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 komen er weer katholieke kerken in Kockengen (1854) en Kamerik (en wel in de Kamerikse buurtschap Kanis, 1855. Overigens een plaatsnaam die kennelijk pas kort tevoren in gebruik is geraakt, omdat zij in het hiervoor vermelde doopregister uit 1768-1773 nog niet voorkomt). De schuilkerk in Teckop raakt daarom in 1855 buiten gebruik.

Posterijen
Van 1859 tot 1865 was er sprake van een bestelhuis genaamd 'Teccop en Portengen'.

Molen
De Teckoper Molen dateerde uit 1615 of eerder en is helaas in 1913 gesloopt. Gelukkig zijn er nog wel foto's en ansichtkaarten van. Het was een bijzondere molen; een windmolen / poldermolen, een rietgedekte wipmolen met uitwendig scheprad en vierkante ondertoren. Qua kruiwerk was het een zetelkruier.

Bezienswaardigheden

- In Teckop vind je nog veel oude monumentale boerderijen, waaronder de 5 rijksmonumentale panden op huisnrs. 9 (18e eeuw), 17 (18e eeuw), 20 (langhuisboerderij uit 1814), 23 (waarschijnlijk 17e eeuw) en 40. Bijzonder is dat 4 boerderijen de namen van de jaargetijden hebben, zijnde Winter op nr. 9, Zomer op nr. 23, Lente op nr. 40 en Herfst op nr. 38, dat het enige gemeentelijke monument is in de buurtschap.

Landschap, natuur en recreatie

- De polders Gerverscop en Teckop worden van water voorzien vanuit de Oude Rijn en de Bijleveld in Kockengen. Om de inlaatmogelijkheden van water uit de Oude Rijn richting de achter gelegen polders te verbeteren, is inlaat Teckop in 2018 vervangen door een duiker met een grotere diameter. Het water wordt nu via twee eveneens in 2018 gerealiseerde automatische inlaten richting polders Gerverscop en Teckop geleid. Hierdoor kan het waterniveau in de peilgebieden beter op peil worden gehouden. Goed nieuws voor vissen en vissers: om de vismigratie te bevorderen zijn zowel de bestaande inlaat als de nieuwe inlaten vispasseerbaar gemaakt. Dankzij de vispassages is nu vismigratie tussen de peilgebieden en de Oude Rijn mogelijk.

Tussen de polder en de boezem is het peilverschil meer dan een meter. Om het voor vissen mogelijk te maken stroomopwaarts te zwemmen zijn hier De Wit-sluisvispassages* aangelegd. Dit is een buis die aan beide uiteinden voorzien is van een automatische schuif. Deze schuiven gaan omdebeurt elk kwartier open en dicht. De werking is daarmee vergelijkbaar met een scheepssluis. Het project is een maatregel uit het Watergebiedsplan Kamerik en Kockengen.
* Deze is speciaal ontworpen voor peilverschillen groter dan een meter. In dat geval is dit speciale type vispassage namelijk goedkoper dan een klassieke vispassage, en het geeft minder waterverlies, wat vooral van belang is in drogere gebieden, en het scheelt energie(kosten) omdat minder water opnieuw aan- of afgevoerd hoeft te worden.

- In veenweidegebieden is het een uitdaging om het grondwaterpeil niet te hoog te houden zodat de koeien geen natte voeten krijgen, maar ook niet te laag, omdat anders schade kan optreden aan funderingen van panden. Soms conflicteren deze met elkaar, kan niet met één systeem aan beide behoeften tegemoet worden gekomen, omdat dan altijd een van de twee de dupe is. Daarom worden tegenwoordig soms gescheiden circuits aangelegd. In het gebied Teckop heeft de firma Roelofs van 2010 tot 2012 de ondergrondse infrastructuur heringericht in verband met een noodzakelijke wijziging van het polderpeil. Die wijziging heeft tot gevolg dat de hoogwatervoorziening ter plaatse wordt doorsneden. De hoogwatervoorziening dient in verband met de fundering van de woningen alhier en mogelijke risico’s van zettingen wel in stand te worden gehouden. Daarom heeft Roelofs een constructie ontworpen die voorziet in hoogwater rondom de woningen, en die tevens de watergangen met verlaagde polderpeilen in de omgeving met elkaar verbindt. Voor nadere informatie zie de link.

Links

- Genealogie: - Doop- en trouwregisters Teckop 1733-1811.

• 1. Alphabetisch register van alle bewoonde oorden des rijks (gebaseerd op de Volkstelling 1840, red.),
  Doorman, De erven
  , p.448, (1850)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)