Friesland

Plaats
Buurtschap
Montferland
Liemers
Gelderland

friesland_didam_frieslandweg_straatnaambord.jpg

Friesland is een buurtschap in de provincie Gelderland, gem. Montferland. De buurtschap valt onder het dorp Nieuw-Dijk. De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de straatnaambordjes Frieslandweg kunt zien dat je er bent aangekomen.

Friesland is een buurtschap in de provincie Gelderland, gem. Montferland. De buurtschap valt onder het dorp Nieuw-Dijk. De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de straatnaambordjes Frieslandweg kunt zien dat je er bent aangekomen.

friesland_didam_pand_t_vriesland_frieslandweg_11.jpg

In de volksmond woon je 'op het Friesland'. En sommigen houden om nostalgische redenen liever oude spellingen aan. Zo heet het pand op Frieslandweg 11 't Vriesland. (© van deze en de vorige afbeelding: Google StreetView)

In de volksmond woon je 'op het Friesland'. En sommigen houden om nostalgische redenen liever oude spellingen aan. Zo heet het pand op Frieslandweg 11 't Vriesland. (© van deze en de vorige afbeelding: Google StreetView)

friesland_didam_boerderij_oost_vriesland_op_kaart_ca._1900.jpg

Het begint in de huidige buurtschap Friesland / 't Vriesland allemaal met de 17e-eeuwse boerderij Oost-Friesland / Oost-Vriesland op het huidige adres Frieslandweg 3.

Het begint in de huidige buurtschap Friesland / 't Vriesland allemaal met de 17e-eeuwse boerderij Oost-Friesland / Oost-Vriesland op het huidige adres Frieslandweg 3.

friesland_didam_buurtschap_oost-vriesland_op_kaart_jaren_twintig.jpg

In de jaren twintig van de 20e eeuw besluit de Topografische Dienst (of een andere instantie) om het omliggende huizengroepje tot buurtschap Oost-Vriesland te benoemen (te herkennen aan de afgekorte gemeentenaam 'Dm' onder de plaatsnaam).

In de jaren twintig van de 20e eeuw besluit de Topografische Dienst (of een andere instantie) om het omliggende huizengroepje tot buurtschap Oost-Vriesland te benoemen (te herkennen aan de afgekorte gemeentenaam 'Dm' onder de plaatsnaam).

friesland_didam_buurtschap_oost-friesland_op_kaart_jaren_dertig.jpg

In de jaren dertig besluit men de spelling van de plaatsnaam te wijzigen in Oost-Friesland (in die tijd zijn veel plaatsnamen van spelling gewijzigd / gemoderniseerd / aangepast aan de uitspraak) en verhuist de plaatsnaam op de kaart iets naar het westen.

In de jaren dertig besluit men de spelling van de plaatsnaam te wijzigen in Oost-Friesland (in die tijd zijn veel plaatsnamen van spelling gewijzigd / gemoderniseerd / aangepast aan de uitspraak) en verhuist de plaatsnaam op de kaart iets naar het westen.

friesland_didam_op_kaart_ca._1990.jpg

Rond 1990 besluiten de kaartenmakers het voorzetsel Oost- eraf te laten vallen (wellicht om de naam meer in lijn te laten zijn met de in de buurtschap gelegen Frieslandweg). Sindsdien heet de buurtschap dus Friesland. (© van de 4 kaarten: www.kadaster.nl)

Rond 1990 besluiten de kaartenmakers het voorzetsel Oost- eraf te laten vallen (wellicht om de naam meer in lijn te laten zijn met de in de buurtschap gelegen Frieslandweg). Sindsdien heet de buurtschap dus Friesland. (© van de 4 kaarten: www.kadaster.nl)

Friesland

Voor degenen die in de zoekfunctie 'Friesland' hebben ingevoerd en hadden verwacht op de pagina van de provincie W van de provincie Groningen terecht te komen: die provincie heet tegenwoordig officieel Fryslân. Zie aldaar dus. :-)

Terug naar boven

Status

- Friesland is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Liemers, gemeente Montferland. T/m 2004 gemeente Didam.

- De buurtschap Friesland valt onder het dorp Nieuw-Dijk, maar ligt voor de postadressen - want net als Nieuw-Dijk zelf - 'in' Didam.

- De buurtschap Friesland heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de straatnaambordjes Frieslandweg en het opschrift 't Vriesland op en bij het pand op Frieslandweg 11 kunt zien dat je in de buurtschap bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

In of op
Je woont 'op het Friesland' (zie onder de link de 1e alinea onder het hoofdstuk 'Wegen en verkeer').

Alternatieve naam
Wordt ook 't Vriesland genoemd.

Oudere vermeldingen
Aanvankelijk is hier alleen sprake van de 18e-eeuwse boerderij Oost-Vriesland, op de huidige locatie Frieslandweg 3. Begin 20 eeuw verschijnt deze naam als plaatsnaam en daarmee in dit geval buurtschapsnaam op de kaarten, voor het huizengroepje in de omgeving. Rond 1930 verandert de spelling in Oost-Friesland (en verdwijnt de genoemde boerderij van de kaart, wegens kennelijke afbraak. In de jaren tachtig verschijnt ter plekke een nieuwe boerderij op de kaart). In de jaren negentig valt het voorzetsel van de plaatsnaam weg en wordt het gewoon Friesland (en verschijnt de naam 't Vriesland op de kaarten bij het in 1935 gebouwde pand op Frieslandweg 11. Die naam staat ook op de voorgevel en op de toegangspilaren van dit pand, waar tegenwoordig een gelijknamige B&B is gevestigd).

Naamsverklaring
In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, heeft hij niets te maken met onze provincie Fryslân of de Duitse provincie Oost-Friesland (althans het verwijst indirect wel naar de laatstgenoemde streek, maar niet in die zin dat de plaats genoemd is naar personen die daar vandaan komen en zich hier gevestigd hebben, zoals bijvoorbeeld Oosterzee-Gietersebrug verwijst naar de 'Gietersen' (mensen uit Giethoorn) die daar de boel hebben ontgonnen). Hoe het dan wél zit?: In het bevolkingsregister van de gemeente Didam is bij raadsbesluit van 10 december 1956 de bestaande huisnummering volgens wijken vervangen door een huisnummering per straat. Wegen die geen straatnaam hadden, hebben die toen alsnog gekregen. Deze nieuwe straatnaamgeving en huisnummering ging in per 1 januari 1957. De motivatie voor de straatnaam 'Frieslandweg' werd hierin aldus beschreven: "In het begin van de 18e eeuw stichtte het Huis Bergh in het ontblote Milsterlobos de boerderij Oost-Friesland, genoemd naar de Berghse gravin Leopoldina van Oost-Friesland-Rietberg.* " (bron: de onder Geschiedenis vermelde Jan Beursken)
* "Rietberg was een van de twee graafschappen waaraan haar geslacht zijn naam ontleende. Het lag in de omgeving van Gütersloh in Westfalen. Het graafschap Oostfriesland lag ten oosten van Groningen aan de Noordzee." (bron: Berghapedia)

Kortom: de buurtschap is genoemd naar de vroegere boerderij op huidig adres Frieslandweg 3, de boerderij is genoemd naar de genoemde gravin, en een deel van de achternaam van die gravin verwijst naar de streek Oost-Friesland, omdat haar familie daar kennelijk het een en ander in de pap te brokkelen had. Dus uiteindelijk, in vierde instantie, is de buurtschap toch genoemd naar de streek Oost-Friesland.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Friesland ligt O van Didam, NO van Nieuw-Dijk, rond de Frieslandweg en grenst in het N aan de spoorlijn Zevenaar-Winterswijk, in het O aan de gemeente Doetinchem (dorp Wehl) en in het Z aan de A18.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Friesland omvat ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Secretaris Jan Beursken van Oudheidkundige Vereniging Didam (OVD) heeft een artikel van 24 pagina's geschreven over buurtschap Friesland / 't Vriesland door de eeuwen heen. Het is verschenen in jaarboek Aover Diem 2020 van genoemde vereniging, dat in mei 2020 is verschenen. Het boek kost 10 euro excl. verzendkosten en is te bestellen bij de OVD en ook te koop bij de Bruna in Didam.

Reacties

(3)

Vraag: waar komt deze gezien de ligging toch wel bijzondere plaatsnaam vandaan?

Goede vraag. Helaas staat deze plaatsnaam nu net niet in het recente standaardwerk over de verklaring van bíjna al onze plaatsnamen. Op kaarten uit de 19e eeuw zie ik dat hier aanvankelijk alleen sprake is van een boerderij genaamd Oost-Vriesland, welke naam later als plaatsnaam en daarmee in dit geval buurtschapsnaam op het omliggende huizengroepje is overgegaan, waarbij in de loop der tijd het voorzetsel er af is gevallen en de spelling is aangepast aan de huidige spelling. De vraag is dan natuurlijk waar de naam van die boerderij vandaan komt. Wellicht iemand afkomstig uit het Duitse Oost-Friesland die ermee naar zijn geboortestreek verwijst? Gelukkig heeft Didam een oudheidkundige kring, met o.a. een werkgroep Boerderijen, dus ik heb hen gemaild of zij dit weten, dan wel zouden willen uitzoeken, zodat ik het hier kan vermelden, ook voor anderen die zich dit afvragen (en natuurlijk ben ik er zelf ook nieuwsgierig naar :-) ).
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Ik heb inmiddels een reactie gekregen van de genoemde oudheidkundige vereniging, van de secretaris die mijn mail ontving, en die hier 1) geboren en getogen blijkt te zijn en 2) onlangs een uitvoerig artikel over deze buurtschap door de eeuwen heen heeft geschreven, dat zojuist gepubliceerd is. Welk een toeval! Wat de naam betreft: dat is een mooi verhaal, dat ik nu hierboven heb verwoord, en erop neerkomt dat uiteindelijk, via via via, de naam te maken heeft met de Duitse streek Oost-Friesland.

Reactie toevoegen