Molenhoek (Nederasselt)

Plaats
Buurtschap
Heumen
Rijk van Nijmegen
Gelderland

molenhoek_nederasselt_maasmolen_en_straatnaambord_molenweg.jpg

Molenhoek is een buurtschap van dorp Nederasselt in de provincie Gelderland, gemeente Heumen. De buurtschap heeft helaas geen plaatsnaamborden, dus als je er langskomt zul je het moeten doen met deze 'hints': de Maasmolen en de Molenweg. (© StreetView)

Molenhoek is een buurtschap van dorp Nederasselt in de provincie Gelderland, gemeente Heumen. De buurtschap heeft helaas geen plaatsnaamborden, dus als je er langskomt zul je het moeten doen met deze 'hints': de Maasmolen en de Molenweg. (© StreetView)

molenhoek_nederasselt_op_kaart_openstreetmap.jpg

Molenhoek is een buurtschap in de provincie Gelderland, gemeente Heumen. De buurtschap valt onder het dorp Nederasselt. Niet te verwarren met het slechts enkele kilometers naar het O gelegen dórp Molenhoek. (© www.openstreetmap.org)

Molenhoek is een buurtschap in de provincie Gelderland, gemeente Heumen. De buurtschap valt onder het dorp Nederasselt. Niet te verwarren met het slechts enkele kilometers naar het O gelegen dórp Molenhoek. (© www.openstreetmap.org)

molenhoek_nederasselt_maasmolen_kopie.jpg

Dankzij hét monument van buurtschap Molenhoek, de Maasmolen uit 1741, kun je al van verre herkennen dat je deze buurtschap nadert. De molen was in nov. 2016 stilgezet wegens mankementen, maar dankzij restauratie in 2017 draait hij weer als een zonnetje.

Dankzij hét monument van buurtschap Molenhoek, de Maasmolen uit 1741, kun je al van verre herkennen dat je deze buurtschap nadert. De molen was in nov. 2016 stilgezet wegens mankementen, maar dankzij restauratie in 2017 draait hij weer als een zonnetje.

Molenhoek (Nederasselt)

Terug naar boven

Status

- Molenhoek is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen, gemeente Heumen. T/m 30-6-1980 gemeente Overasselt.

- De buurtschap Molenhoek valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Nederasselt.

- De buurtschap Molenhoek heeft geen plaatsnaamborden, en er is ook geen gelijknamige straatnaam - wat bij de meeste buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat. Alternatieve herkenningspunten zijn de straatnaam Molenweg en natuurlijk de molen waar de buurtschap naar is genoemd.

- Niet te verwarren met het slechts enkele kilometers naar het O gelegen dorp Molenhoek, dat deels onder de Gelderse gemeente Heumen valt, en grotendeels onder de Limburgse gemeente Mook en Middelaar.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1840 De Molen.

Naamsverklaring
Samenstelling van hoek '(afgelegen) plaats' en molen. De plaatsnaam Molenhoek Een synoniem van namen als Molenbuurt en Moleneind. In dit geval genoemd naar de zogeheten Maasmolen, die in 1741 meer landinwaarts is gebouwd, nadat een eerdere molen - reeds vermeld in 1301 - bij dijkdoorbraak was verwoest.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Molenhoek ligt O van Nederasselt, rond de T-splitsing van de provinciale weg N846 - die ter plekke Broekstraat heet - met de Molenweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat buurtschap Molenhoek 25 huizen met 173 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In het verpondingkohier van 1650 wordt melding gemaakt van een molen toebehorende aan de abdis van Nieuwklooster (of Gravendaal) bij Goch. De molen kwam in de loop van de 17de eeuw in handen van de molenaar Wilhelm Hendrixen, die hem in 1692 verkocht aan Arnold van der Moelen, heer van Overasselt. In 1740 is de molen bij een dijkdoorbraak van de Maasdijk door het water verwoest. In 1741 is vervolgens meer landinwaarts de huidige Maasmolen (bij Molenweg 1) gebouwd, in buurtschap Molenhoek, die naar deze molen is genoemd.

Het is een gesloten standerdmolen. De letters HH in de windvaan verwijzen naar molenaarsfamilie Heijnen, die de molen in de 19e eeuw heeft bediend. In 1972/1973 heeft de fa. Beijk een forse restauratie uitgevoerd, en meer dan dat: de molen is toen ook 160 meter in westelijke richting verplaatst. Restauratie was hard nodig, want de molen hing sterk voorover en verkeerde algeheel in slechte staat. Hierbij is ook de kleurstelling grondig veranderd: de kast was vóór 1973 grijs geschilderd met witte biezen, waarvan de bovenste rand met geblokte uitstulpingen. Er was een ijzeren galerijhek. De muren van de onderbouw waren gewit. Twee bijzonderheden van deze molen: 1) Deze molen is gebruikt als voorbeeld voor de nieuw te bouwen molen nr. III in Heusden (gemeente Heusden). 2) Opmerkelijk (en een beetje luguber): de baansteen (halssteen) is een oude grafsteen, met als opschrift 'rust in vrede'.

In 2006 heeft de firma Coppes groot onderhoud uitgevoerd aan de Maasmolen in buurtschap Molenhoek. Het beschot aan beide zijkanten en de gehele achterkant van de molenkast is deels vernieuwd en geschilderd. Er zijn twee nieuwe deuren gemaakt, de galerijplanken zijn vernieuwd, de trap is geteerd en behandeld tegen houtworm. De molen staat er sindsdien weer fraai bij. Helaas was het om financiële redenen niet mogelijk de molen de draaivaardige molen meteen ook maalvaardig te maken.

In november 2016 ontdekt molenaar Rob Pols dat de houten bovenkant van de molen van 35 ton, die balanceert op één grote boomstam, 7 centimeter uit het lood staat. Hij zet de molen daarom stil, in afwachting van een diagnose en restauratie. Daarvoor moest de hele molenkast worden opgevijzeld met onder alle vier de hoeken een olievijzel. Eigenaar gemeente Heumen wilde de molen verkopen maar pas als de molen in goede staat verkeerde, en heeft daarom deze klus van 23.500 euro betaald. In de zomermaanden van 2017 is de kap gelicht en is herstelwerk verricht. Veel van het houtwerk bleek verrot of aangevreten, wat met het 'blote oog' niet te zien was. De balk die op de as rust was verrot, waardoor er veel speling op zat en de molen scheef stond. Vrijwillig molenaars Rob Snel en Frans Heessen draaien sinds de restauratie, die in augustus 2017 is gereedgekomen, weer elke zaterdag met de Maasmolen. Dankzij de restauratie kan de molen - omdat hij nu weer helemaal recht staat - weer door één persoon in de wind worden gedraaid ('kruien'). Voorheen moesten ze dat met zijn drieën doen.

De gemeente Heumen heeft de molen in 2018 verkocht aan de firma Coppes. In november 2019 is op verzoek van de molenaars het nabijgelegen eikenbosje gesnoeid. Ze waren bang dat het bosje anders binnen enkele jaren zo hoog gegroeid zou zijn, dat het de wind uit de wieken zou nemen. Het eikenbosje is in 2014 tijdens een Boomfeestdag aangeplant. Het ligt op een 10 hectare groot perceel dat eigendom is van de gemeente Heumen en sinds 2003 door Natuurstichting Kadans wordt onderhouden. Zij maakte er een veelzijdig natuurlandschap van met diverse bossen, een visvijver en een vlindertuin. "Het iepenbos achter het eikenbosje is veel ouder en hoger, maar daar zit de iepenziekte in, daarom sterft dat bos vanzelf langzaam af. Er staan ook wat elzen en beuken. Als je deze eiken nu niet knot, kun je er over tien jaar niets meer mee, dan zijn ze te groot. Op deze manier zijn ze beter te beheren. En het is een bijzonder bosje; knotwilgen zijn er veel, maar in de regio was er nog geen eiken knotbos te vinden", aldus vrijwilliger van het eerste uur Henk van den Heuvel. De Maasmolen in buurtschap Molenhoek bij Nederasselt is op zaterdagen van 12.00-17.00 uur te bezoeken. (bron o.a. Vereniging Molenvrienden Land van Cuijk e.o.)

- De Maasmolen is - uiteraard - een rijksmonument. Het tweede rijksmonument in buurtschap Molenhoek is de naastgelegen boerderij op huisnr. 2. Dit is de (vroegere?) molenaarswoning. "Boerderij uit de eerste helft van de 19e eeuw. Woonhuis en stal vormen een T-vormige plattegrond. Het woonhuis heeft een rieten schilddak en vensters met luiken, en bevat nog de oude deuren met fraaie panelen. De stal draagt een met pannen en riet gedekt wolfdak. Gang met zwarte plavuizen en plint van antieke witte tegels. Gemutileerde schouw, waarnaast tegeltableau voorstellende hond en kat. Muurkast aan binnenzijde bekleed met antieke witte tegels." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Voor de liefhebbers van het rivierenlandschap is de 'Trage Tocht Nederasselt' (14 km) een mooie wandeling in het Rijk van Nijmegen langs de Maas. Je start in genoemd dorp bij de monumentale katholieke kerk Antonius Abt en komt al snel langs de bakstenen Hervormde kerk. Je loopt naar de Maas, waar je zicht hebt op de sluis en de imposante brug over de rivier naar Grave. Daarna wordt het ruim vier kilometer lang struinen langs de rivier. Bijzonder aan dit traject langs de Maas is dat het water aan weerszijden is omzoomd door prachtige bomen. In de buurt van Overasselt heb je steeds zicht op standerdmolen Zeldenrust en natuurlijk de torenspits van de kerk. Je komt door een klein landgoedje De Zomp. Je struint over gras onderlangs de Waalbandijk. De route vervolgt over enkele betonpaden door het boerenland in de uiterwaarden. Het is absoluut de moeite waard om het heen-en-weertje naar Kroonwerk De Coehoorn te maken, restant van een fort uit de Zuiderwaterlinie, aangelegd door Menno van Coehoorn om de vestingstad Grave aan de overkant van de Maas te verdedigen. Op het laatste deel van de wandeling loop je nog even langs een fraaie waterplas, het Molenwiel, in buurtschap Molenhoek, met uitzicht op de mooie Maasmolen, ook een standerdmolen."

- Het meertje bij de molen van Molenhoek heet het Molenwiel en is een oeverwaldoorbraakgat. W van het meertje ligt het 9 hectare grote natuurgebied Kadans. Het gebied met zijn hooiland, poelen, bosjes en bomen, is deels toegankelijk. Er komen zeldzame dieren voor zoals waterhoentjes en roerdompen. vossen en dassen. In 2011 zijn er extra wandelpaden aangelegd. Voor de beschrijving van dit gebied zie de pagina van Nederasselt.

Overzicht van waargenomen dier- en/of plantensoorten in buurtschap Molenhoek (tip: als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of geen resultaten ziet, leg de datum dan een stuk, bijvoorbeeld een jaar, terug).

Reacties

(7)

Mijn mening na een recentelijk bezoek:

Dit is niet zo'n bijzonder buurtschap, ook al vanwege de ligging aan een drukke weg. Ze bestaat uit een mix van (auto)bedrijven, industrie en overgebleven boerderijen. Sommige van deze laatste zijn wel heel oud, heb ik het idee. Wat voor Molenhoek pleit, is dat er ook echt een molen staat. En niet de minste, prachtig gesitueerd in het groen. De naam van de buurtschap is nergens terug te vinden; ook niet op gevels van panden. Uiteindelijk vond ik aan de dijk nog een informatiebord waarop Molenhoek ook even genoemd wordt. Het huidige dorpsgebied van Nederasselt wordt in tweeën gedeeld door het Molenwiel, met in het westen het dorp en in het oosten de buurtschap, viel er onder meer te lezen. Misschien heb je interesse in een foto van de molen, Frank?

Dank voor de tip Martijn! Deze pagina was nog niet uitgewerkt. Sommige objecten die voor het postadres 'in' een stad of dorp liggen, blijken in werkelijkheid in een buurtschap te liggen. Dat is altijd puzzelen, waar ik stukje bij beetje achter kom. Dan verplaats ik ze naar de buurtschap en verwijs ik er op de stads- of dorpspagina naar. Bij deze molen was me dat nog niet opgevallen. Bij dezen. Het verhaal van de molen gelijk goed uitgewerkt met de actuele ontwikkelingen. Het pand naast de molen blijkt ook een rijksmonument en is de (vroegere?) molenaarswoning. Er blijkt ook nog een wandelroute door de buurtschap te lopen, dus die er ook bij gezet. En via via kom je zo van het een op het ander; al Googlend spotte ik dat er in Nederasselt recentelijk een mooi natuurgebiedje is ontwikkeld, dat ik nu aldaar heb beschreven (en die pagina en passant geupgrade van 1.500 naar 2.500 woorden dankzij nog enkele aanvullingen, waaronder een jaarlijkse Run, een Dierenweitje en een Stichting Gezond Nederasselt), en hierboven heb ik ernaar gelinkt, omdat het aan het Molenwiel grenst, welk meertje de stichting die het natuurgebied beheert, ook beheert. Foto van de molen: graag!

Ik ben hier zelf ook veel mee bezig, maar dan ‘offline’. De informatie op deze site brengt me altijd naar de juiste plek als het om buurtschappen gaat. De situaties van dorpen en steden zijn altijd duidelijk, maar die van buurtschappen meestal niet door het (vaak) ontbreken van plaatsnaamborden. De buurtschapnamen zijn vaak mooier dan die van dorpen en steden; alleen daarom al zouden plaatsnaamborden het landschap aanzienlijk verfraaien. Maar goed, het is niet anders ;)

Persoonlijk vind ik het het leukst om nog niets te weten van een buurtschap en dan maar kijken wat je zoal tegenkomt. Pas na afloop ga ik dan op zoek naar verdere informatie. En die vind je vooral hier.

Dank voor je compliment! Eind dit jaar wil ik het inhoudelijk bij alle 6.500 plaatsen helemaal af hebben. Daarna 'alleen nog' bijhouden op actuele ontwikkelingen. Ben benieuwd of dat gaat lukken.
Dit project ben ik mede begonnen omdat in oudere naslagwerken, maar ook op Wikipedia, bij de buurtschappen vaak niet meer staat dan alleen de ligging. En verder niets inhoudelijks. Terwijl er over de meeste buurtschappen best het een en ander te vertellen valt. Maar ja, het kost wel meer moeite (dan bij de dorpen en steden). O.a. omdat de meeste buurtschappen voor de post niet bestaan (98 procent van de 4.000 buurtschappen heeft helaas geen eigen postcode en postale plaatsnaam gekregen, slechts ca. 100 wel), waardoor het moeizaam is er achter te komen dat de molen 'in' Nederasselt eigenlijk in buurtschap Molenhoek staat etc. Maar stukje bij beetje vallen alle puzzelstukjes op hun plaats.

Qua buurtschappen als zodanig heb ik 99 procent nu wel vermeld denk ik. 1 procent van 4.000 is immers 40, en zoveel zouden er in de loop van het jaar druppelsgewijs nog wel bij kunnen komen vermoed ik. Van die onterecht uit de atlas gegumden, waar ik inmiddels ook de meeste wel van gedetecteerd heb. Zoals zojuist Klein Tilburg. En grijs-gebied-gevallen zoals het onlangs toegevoegde https://www.plaatsengids.nl/halfweg-groningen, dat weliswaar door de stad Groningen is opgeslokt, maar de oude bebouwing is nog wel duidelijk herkenbaar en ligt los van de omringende nieuwbouw. Daar heb ik de term 'buurtschap in de stad' voor bedacht (naast 'dorp in de stad'). En er blijken mooie verhalen over te vertellen, dat speelt ook mee, dat zou op de pagina van stad Groningen niet kunnen, dat zou daar buitenproportioneel zijn, die pagina komt al vol met alleen de echt stadse dingen.

Overigens stimuleer ik gemeenten hier en daar subtiel waar ik dat nuttig acht, door te verwijzen naar goede voorbeelden als Vlagtwedde, Bellingwedde, Kollumerland, Hof van Twente e.d., die op enig moment al hun buurtschappen van bordjes hebben voorzien, omdat ze de identiteit van de inwoners daarmee (h)erkennen en snappen dat het ook voor een toerist en recreant wel zo leuk is om te kunnen zien dat hij door buurtschap Jipsingboermussel e.d. komt. Helaas vergeten ze dan vaak nog informatiepanelen, waar men gelijk kan lezen wat er dan zo bijzonder is aan die buurtschap. Want daar krijgt zo'n buurtschap geliljk meer identiteit, een eigen 'gezicht' mee, en is ook aantrekkelijk voor toeristen. Ook dat wordt druppelsgewijs gerealiseerd, vaak door lokaal initiatief, zoals bij https://www.plaatsengids.nl/hengforden en https://www.plaatsengids.nl/heierhoeve. Dus ik blijf porren op deze thema's waar ik dat nuttig acht, want de aanhouder wint! Eens komt de dag dat alle plaatsen (inclusief buurtschappen, want dat zijn ook woonplaatsen!) plaatsnaamborden hebben, en alle buurtschappen ook informatiepanelen en een picknickbankje (zoals de goede voorbeelden Hengforden en Heierhoeve)! :-)

Dat laatste zou mooi zijn! Ik begin in plaatsen - en dus ook buurtschappen - altijd met het plaatsnaambord. Mocht zo'n bord er niet zijn, schakel ik over op een straatnaambord, bij gebrek aan beter. En vaak staat daar dan ook maar deels de buurtschapnaam op, zoals dus de Molenweg. Als er wél de volledige buurtschapnaam op staat, heb je met een beetje pech nog te maken met de toevoeging -straat of -weg die weliswaar praktisch is, maar wél volledig afbreuk doet aan de naam. Als er 'gewoon' een plaatsnaambord staat, hoef je je daar tenminste niet druk over te maken.

Interessante discussie trouwens op de pagina van Heierhoeve, dat mij verder volledig onbekend is. Het is een discussie over 'de' of 'het' buurtschap. Ikzelf schreef eerst ook altijd automatisch 'het buurtschap' zonder daar verder bij na te denken ;)

Ik heb tamelijk recent bedacht, in het kader van een eenduidige uitstraling van de site, dat ik op de plaatsenpagina's ook altijd het plaatsnaambord bovenaan zet, als dat er is (die mag ik gebruiken van Harry Fluks, die ze in een paar jaar tijd allemaal op de foto heeft gezet, én ook bijhoudt!, op gemeentelijke herindelingen - waardoor de gemeentenaam op het bord verandert - en nieuw geplaatste borden). Als dat er niet is, dan een straatnaambordje met de naam van de buurtschap - waarbij ik het inderdaad ook irritant vind als die nét niet helemaal overeenkomt, ook i.v.m. onduidelijke aanduiding van de ligging, want bijv. Heikantseweg kan zowel weg náár als weg ván buurtschap Heikant betekenen. Als het ván is noem het dan ook gewoon Heikant, wel zo duidelijk... Maar inderdaad: een plaatsnaambord is natuurlijk nog beter. Nog beter: allebei, zoals bij o.a. Geelbroek :-) - en/of als opschrift op een huis. Daaronder een kaartje ter visualisering van de ligging, zijnde primair een Kuijperkaart als die er is (waar ik deels z/w-kaarten nog door kleurenkaarten moet vervangen), en anders een OpenStreetMap-kaartje. Ook díe beide aspecten beogen eind dit jaar overal helemaal gereed te zijn.

Ik schreef uit mezelf altijd al 'de buurtschap'. Tot iemand die foto's aanleverde het in zijn bijschriften had over "het buurtschap...", een ander daarop zeer stellig stelde dat het alleen maar 'de' kon en moest zijn, en weer een ander even stellig beweerde dat het 'het' moest zijn (doet me eraan denken dat af en toe eens ergens iemand heel stellig reageert dat plaats A geen dorp of buurtschap maar een stád is - die dat in werkelijkheid allang niet meer is - omdat die in 12zoveel stadsrechten heeft gekregen, welke rechten al in de 19e eeuw zijn afgeschaft). Toen heb ik het dus uitgezocht, waarop bleek dat taalautoriteit A stelt dat het 'de' moet zijn en taalautoriteit B stelt dat beide goed zijn. Conclusie: kwestie van persoonlijke voorkeur dus, en ik vind 'de' het mooiste klinken en staan. :-)

Ja, ik vind 'de buurtschap' ook beter klinken. Op dat informatiebord dat ik langs de dijk van Molenhoek naar Nederasselt zag staan, stond: 'het buurtschap Molenhoek'. Overigens stond dat bord bij het Molenwiel waar de info vooral over ging.

Goede keuze om plaatsnaamborden te gaan plaatsen, en handig om daarbij terecht te kunnen bij Harry Fluks. Het bord dat ikzelf vastlegde in Molenhoek was de straatnaam 'Molenweg' die nog het meeste in de buurt komt maar bepaald niet ideaal is.

Reactie toevoegen