Bornerbroek

Plaats
Dorp
Almelo
Twente
Overijssel

Bornerbroek plaatsnaambord plus carnavalsbord HF [640x480].jpg

Bornerbroek valt sinds de herindeling van 2001 onder de gemeente Almelo en heet tijdens carnaval Knoll'n Brook

Bornerbroek valt sinds de herindeling van 2001 onder de gemeente Almelo en heet tijdens carnaval Knoll'n Brook

bornerbroek_cv_de_knollntrekkers.png

Als katholiek dorp doen ze in Bornerbroek natuurlijk ook aan carnaval. Bij Carnavalsvereniging De Knoll'ntrekkers is dat in goede handen.

Als katholiek dorp doen ze in Bornerbroek natuurlijk ook aan carnaval. Bij Carnavalsvereniging De Knoll'ntrekkers is dat in goede handen.

bornerbroek_pinksterfeesten_logo.jpg

Een van de andere grote evenementen in Bornerbroek zijn de Pinksterfeesten, vier dagen feest in het pinksterweekend, waarvoor honderden vrijwilligers uit het dorp zich inzetten. De opbrengsten komen ten goede aan vele goede doelen in het dorp.

Een van de andere grote evenementen in Bornerbroek zijn de Pinksterfeesten, vier dagen feest in het pinksterweekend, waarvoor honderden vrijwilligers uit het dorp zich inzetten. De opbrengsten komen ten goede aan vele goede doelen in het dorp.

bornerbroek_autocross.jpg

Ook een van de jaarlijkse succesnummers in Bornerbroek is de Autocross. Voor de datum van de eerstvolgende keer zie de link onder Evenementen en activiteiten.

Ook een van de jaarlijkse succesnummers in Bornerbroek is de Autocross. Voor de datum van de eerstvolgende keer zie de link onder Evenementen en activiteiten.

Bornerbroek

Terug naar boven

Status

- Bornerbroek is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Twente, gemeente Almelo. T/m 2000 gemeente Borne. Het dorp is bij de gemeentelijke herindelingen van 2001 middels grenscorrectie overgegaan van de gemeente Borne naar de gemeente Almelo.

- Bij de herindeling van 2001 is de nieuwe gemeentegrens ter plekke langs de A1 komen te liggen. Daarom ligt sinds dat jaar ook een klein stukje van de buurtschap Deldenerbroek postaal gezien 'in' dit dorp, nl. het driehoekje tussen Semmekrotsweg en Goordijk, N van de A1, O van Enterbroek en W van Bornerbroek en Twentekanaal. Het gaat slechts om een handvol huizen. Het overige, grootste deel van Deldenerbroek is 'in' Ambt Delden gebleven en daarmee naar de gemeente Hof van Twente overgegaan.

- Bij de gemeente Almelo valt Bornerbroek bij de 'wijkindeling' onder het stadsdeel Zuidoost, hoewel de plaats bij de beschrijving op de site van de gemeente gelukkig - en terecht natuurlijk, gezien de geografische ligging en de eigen identiteit - nog wel als dorp wordt bestempeld.

- Onder het dorp Bornerbroek vallen ook de buurtschap Tusveld, een deel van de buurtschap Azelo en dus, postaal gezien, een klein deel van de buurtschap Deldenerbroek.

Terug naar boven

Naam

Spelling
De plaatsnaam wordt regelmatig foutief als Bornebroek geschreven.

Oudere vermeldingen
1475 Bornerbroeck, 1665 Borner broeck.

Naamsverklaring
Betekent broek 'moerassig, drassig land' bij Borne.(1)

Terug naar boven

Ligging

Bornerbroek ligt W van Borne, Z van Almelo en ligt in de driehoek van de A1 in het Z, de A35 in het N en de zijtak van het Twentekanaal in het W. Het is een radiaal dorp; er zijn 11 wegen die van en naar de dorpskern lopen. De bebouwing is oorspronkelijk langs de toen bestaande wegen gerealiseerd (lintbebouwing). Het dorp ligt tussen de stad Almelo en het landgoed Twickel. Het dorp en omgeving zal steeds meer gaan fungeren als corridor tussen deze twee gebieden. De realisatie van de Doorbraak, fietsroutes en wandelroutes dragen hier positief aan bij (zie verder bij Natuur en recreatie).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1748 heeft Bornerbroek 446 inwoners, verdeeld in 164 mannen en vrouwen, 108 kinderen onder de 10 jaar, 93 kinderen boven de 10 jaar, 60 dienstboden en knechten en 21 inwonenden. In 1840 heeft het dorp 99 huizen met 570 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 700 huizen met ca. 1.800 inwoners, gelijkelijk verdeeld over dorpskern en buitengebied.

Terug naar boven

Geschiedenis

Rond het jaar 1000 zijn de broeklanden (lager gelegen gronden) bij Borne ontgonnen en voor bewoning geschikt gemaakt. In 1385 wordt in het manuaal van de rentmeester van Twente (bisschop Florentio de Wevelichoven) voor het eerst gesproken over 5 boerenhoeven "bie den Broke". In de 16e eeuw is Bornerbroek een zelfstandige marke binnen het richterambt Borne, naast de andere Bornese marken Zenderen en Hertme. Aan het einde van de 17e en het begin van de 18e eeuw zien we een sterke toename van het aantal inwoners. De erven, de lijftuchthuizen en bijgebouwde wonnershuisjes, evenals schuren en bakhuisjes worden vaak door meerdere gezinnen bewoond. Ook wordt in die tijd vaak clandestien gebouwd. Een hutje of schuurtje mocht echter blijven staan, als het in één dag was neergezet en er ‘s avonds rook uit de schoorsteen kwam.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de in 2014 opgerichte Historische Kring Bornerbroek. "Zonder verleden geen heden. Wie goed om zich heen kijkt, ziet overal tastbare getuigen van cultuur en geschiedenis. Alles wat vorige generaties gebouwd, gemaakt of bedacht hebben, vertelt zijn eigen verhaal. Onder de noemer 'cultureel erfgoed' vallen ontelbare objecten: groot, klein, opvallend of juist verborgen. Het schattingsregister van Twente van 1475 benoemt 'Bi den Brooke'. Sindsdien is veel bewaard gebleven zoals foto’s, bidprentjes, oude notulen van vergaderingen van verenigingen, bedrijven enz. Het is overal verspreid en vaak in bezit van particulieren. Tijdens de kerstmarkt in 2014 is het idee ontstaan voor het oprichten van een historische kring. Veel Bornerbroekers waren erg enthousiast over het idee. Een groep mensen heeft zich verenigd en dankzij een startsubsidie van de gemeente Almelo kon de historische kring worden opgericht. De groep stelt zich ten doel historisch materiaal te verzamelen, op te slaan, te rubriceren en toegankelijk te maken voor een breed publiek."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Van ca. 45 families zijn de huizen afgebroken, zij hebben moeten verhuizen voor de aanleg van Regionaal Bedrijventerrein (RBT) Twente. Dit heeft een grotere impact gehad dan welke gebeurtenis ook in de historie van het dorp. Als in 1999 het gerucht de ronde doet over de mogelijke aanleg van grootschalige industrie in Bornerbroek-Noord, springt Dorpsbelangen hier strijdlustig op in. Ook deskundige hulp wordt ingeschakeld en heel het dorp trekt hiervoor grif de portemonnee. Maar helaas, de politiek besluit dat het RBT (Regionaal Bedrijventerrein) Twente er toch komt. Tegenwoordig kun je amper nog zien waar de boerenbedrijven hebben gestaan van de mensen die weg moesten. Het RBT heet tegenwoordig XL Businesspark Twente.

- Met Dorpsvisie Bornerbroek 2016-2025 streven de dorpelingen naar behoud van het dorpse karakter van het dorp in een groen landschap en het versterken van de toegevoegde waarde ervan voor de bewoners en haar omgeving. De inwoners kiezen voor een ontwikkeling die past bij een dorp en het dorpse karakter. Dit betekent dat, in tegenstelling tot grotere plaatsen, gekozen wordt voor een kleinschalige benadering en initiatieven op het gebied van woningbouw, voorzieningen, bedrijven en recreatie.

- Omdat Bornerbroek door de uitgestrektheid van de leef- en werkgebieden zo lang geïsoleerd is geweest en zich op eigen kracht heeft moeten en kunnen ontwikkelen, is de gemeenschapzin groot. Het dorp is wel met de tijd meegegaan, maar weet dat waarden en normen van een kleinschalige woonkern van belang zijn voor de toekomst. Bornerbroekers houden van hun dorp. Ze zijn trots op hun saamhorigheid, op hun gemeenschapszin en op hun sociale beleving. Tegelijkertijd vinden ze het ook belangrijk dat ze zichzelf kunnen zijn. Individuen binnen het geheel. Dat maakt het dorp levendig en kleurrijk.

Het karakter van het dorp blijkt uit de volgende typeringen: Een kleine dorpskern en een groot buitengebied; Een bepaalde mix van voorzieningen en faciliteiten (school, kerk, sport, middenstand, horeca); Een zekere homogeniteit in de bevolkingsamenstelling (weinig import). Veel eigen initiatieven in het regelen en organiseren, sociale controle en vooral noaberschap: sterk sociaal netwerk; Een groot gevoel van veiligheid, geborgenheid en saamhorigheid. Dat laatste uit zich onder meer in vrijwilligerswerk, buurtverenigingen, een sterk ontwikkeld verenigingsleven en gezamenlijke organisatie van festiviteiten; Fe met name in deze tijd opmerkelijke saamhorigheid en kleinschaligheid maken het dorp uitermate leefbaar. Nieuwe bewoners zullen enige moeite moeten doen om zich bij de ‘way of life’ in Bornerbroek aan te passen. Maar zullen dan ook zonder problemen in de dorpsgemeenschap worden opgenomen. (© Stg. Dorpsbelangen)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Bornerbroek heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de Sint Stephanuskerk en het baarhuis op het kerkhof. De overwegend katholieke inwoners (nog steeds is meer dan 95% van de Bornerbroekers van oorsprong rooms-katholiek) verlangden heftig naar een eigen kerkje. In 1803 is het eindelijk zover en kan er met de bouw van een kerkje worden begonnen. De overlevering wil ons doen geloven dat het godshuis richting Almelo was gepland. Echter, de boeren met hun paard en zwaarbeladen wagens met stenen voor het nieuwe kerkgebouw, kwamen vast te zitten in de modderige zandweg. Een wagen kantelde en de stenen schoven eraf op de plek waar de huidige Sint Stephanuskerk staat. Men vond dat ook wel een geschikte plek. Want daar komen 7 wegen samen. En de stenen hoefden niet nog eens weer opgeladen te worden...

Door de eeuwen heen is het kerkgebouw drie keer vergroot. De huidige kerk dateert van 1919 en is onder architectuur van J.A. Kropholler gebouwd. Deze zaalkerk, deels met zijbeuken, is van cultuurarchitectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang vanwege de beeldbepalende ligging in Bornerbroek. Van grote waarde zijn ook de muurschilderingen op de triomfboog en de glas in lood ramen. De kerk met zijn verlichte toren staat nog steeds fier overeind en wordt door een grote groep vrijwilligers met liefde en toewijding perfect onderhouden. (© Stg. Dorpsbelangen)

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Knoll'ntrekkers.

- De Pinksterfeesten Bornerbroek is 4 dagen feest in het pinksterweekend, met o.a. Kermis, livebands en DJ's. Elk jaar zetten honderden vrijwilligers uit het dorp zich in voor de Pinksterfeesten, die in 1983 zijn ontstaan met als doel opbrengsten te genereren voor de instandhouding van dorpshuis ’t Brookshoes. Inmiddels krijgen vele verenigingen jaarlijks een bijdrage, en zijn speficieke projecten gesteund zoals de bouw van het scoutinggebouw en de sportzaal, AED’s, het ommetje en Sinterklaas- en Pietenkleding.

- De Brookland Run (op een zaterdag in mei, afstanden 5 en 10 km) is geschikt voor zowel de recreatieve als de sportieve hardloper.

- Autocross (voor de datum van de eerstvolgende keer zie de link. Kennelijk is er geen vaste datum voor, want in 2016 was het in oktober en in 2017 was het in mei).

- Brooker Noazommer Feest (september).

- "Jaarlijks zetten de vele vrijwilligers die ons dorp rijk is zich in voor het welzijn van ons mooie dorp. Ondanks het vele harde werken en de belangeloze inzet van al die mensen, blijft het financiële gedeelte vaak een zorgenkindje. De afgelopen 4 jaar heeft Stichting Glazen Café Bornerbroek ervoor gekozen om deze vrijwilligersorganisaties financieel te ondersteunen, door geld in te zamelen voor verschillende sportieve, culturele en maatschappelijke projecten. Dit allemaal onder het motto “Wij komen in actie dóór en vóór Bornerbroek”. Dankzij de inzet van heel velen hebben wij afgelopen jaar maar liefst € 28.086 kunnen uitkeren aan lokale projecten en initiatieven. Naar onze mening was deze editie een MEGA succes. Vanzelfsprekend gaan we dit jaar vrolijk op de zelfde voet verder. In samenwerking met AAFM en Café Brockie ook in 2019 dus een editie van Het Glazen Café. Graag zien we je verschijnen in Café Brockie tijdens het lange feestweekend van donderdag 12 december t/m zondag 15 december. Onder leiding van onze DJ’s gaan we er hopelijk met ons allen weer een geslaagde actie van maken. Tot dan!" Aldus de beschrijving van het waarom van het - sinds 2015 - jaarlijkse Glazen Café in het dorp en de aankondiging van editie 2019.

- Kerstmarkt Bornerbroek.

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in dit dorp schaatsen op de in 1993 gerealiseerde IJsbaan 't Linschot.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Door het jaar heen is er regelmatig van alles te doen in Bornerbroek, o.a. dankzij de Activiteitencommissie Kulturhus.

- In 2012 is het Dorpspark gerealiseerd, rond de kerk, in het centrum van het dorp, op de plek van de parochietuin en de restanten van het oorspronkelijke kerkebos. Een ontmoetingsplek, met vlindertuin en kruidentuin, die ook kan worden gebruikt voor markten, feesten of concerten. Het park is ook aangesloten op het wandelpadennetwerk in en rond het dorp. Bij de ingang van het park vind je 2 informatiepanelen, waar je kunt lezen en zien wat er nu zo bijzonder is aan Bornerbroek. En dat is heel wat...

- Rond Bornerbroek is de nieuwe 13 km lange beek de Doorbraak aangelegd (gereed gekomen in 2015). Een beek met vallei van 75 meter breed waarin het landelijk water zijn natuurlijke weg kan vinden. De aanleg van de beek was nodig om het water in Twente meer ruimte te geven, wateroverlast en verdroging te voorkomen en een ecologische verbinding te maken tussen Noordoost Twente en de Sallandse Heuvelrug. Een doorbraak dus, voor waterbeheer, landbouw en natuur. - Wandelroutes in de omgeving van de Doorbraak. - Fietsroutes in de omgeving van de Doorbraak.

- Erik en José Dood, eigenaren van de Schapen Grazerij Bornerbroek, begrazen met hun kudde zeldzame Schoonebeker heideschapen (natuur)terreinen in de regio Twente, en dragen zo bij aan het onderhoud, herstel en beheer van deze terreinen. De inzet van een kudde Schoonebeeker schapen is een uitstekend hulpmiddel gebleken voor natuurbeheer en landschapsonderhoud. Bovendien komt het ras van oorsprong uit Oost-Nederland en heeft het er zijn natuurlijke habitat. Door het selectieve graasgedrag krijgen zeldzame plantensoorten een kans en gaat het boomopslag tegen. De kudde heeft ook een culturele, historische en toeristische waarde voor het landschap. Met de schaapskudde als inzet kan de schaapherder ter plaatse informatie verstrekken aan belangstellenden. Natuurlijk is een kudde Schoonebeekers ook een lust voor het oog. Daarnaast dragen ze ermee bij aan het instandhouden van een zeldzaam huisdierras.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Bornerbroek, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Bornerbroek in oude ansichten.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Bornerbroek (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Bornerbroek.

- Nieuws: - Actualiteiten uit Bornerbroek op Facebook. - Weekblad het Brooksblad is via de link ook online te lezen.

- Dorpsraad: - Stichting Dorpsbelangen Bornerbroek is opgericht in 1996.

- Kulturhus: - In de loop der jaren zijn helaas veel historische panden in het dorp verdwenen. Door sanering verdwenen de CAVV van de ABTB, de melkfabriek, het Theresiahuis, de bibliotheek, het parochiehuis en de Rabobank. Op de vrijgekomen plekken verschenen een supermarkt, huizen, aanleunwoningen en het bruisende dorpshart Kulturhus Bornerbroek met o.a. dorpshuis 't Brookshoes en sporthal De Latei.

- Onderwijs: - Basisschool Sint Stephanus.

- Sport: - Het voetbal begint hier in 1923 met voetbalvereniging VIOS (Vooruitgang Is Ons Streven). Kennelijk wilden sommigen specifiek een katholieke voetbalvereniging, want 10 jaar later komt SVV (Stephanus Voetbal Vereniging) erbij. Tijdens de oorlog is het gedaan met het voetballen. In 1945 ondergaat laatstgenoemde vereniging een naamsverandering tot RKSV (Rooms Katholieke Sport Vereniging) Bornerbroek. In 1970 fuseren ze met de handbalvereniging, waardoor het een omnisportvereniging is geworden. Na ruim 70 jaar RKSV is het nog altijd een bloeiende vereniging, met een goede jeugdopleiding en een prachtig complex met o.a. een kunstgrasveld.

- Tennisvereniging.

- Zorg: - De Theresiahof is een begrip in Bornerbroek. Het kleinschalige verzorgingshuis vormt een thuis voor mensen die niet langer zelfstandig kunnen wonen. Bewoners van De Theresiahof wonen zelfstandig, maar hebben alle (zorg)voorzieningen binnen handbereik. De rolstoelvriendelijke locatie heeft geen verdiepingen en beschikt over een gezamenlijke binnenplaats met veel groen. De woningen zijn ruim opgezet met een eigen keuken, een badkamer en een zolder. Vanuit De Theresiahof biedt TMZ thuiszorg en personenalarmering aan inwoners uit het dorp en omgeving. Daarnaast wordt de dagbesteding druk bezocht. - Zorgboerderij 't Klein Wierke. - Zorgboerderij De Zegger.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Bornerbroek.

Reacties

(2)

Ik heb in vele plaatsen gewoond in Borne en Bornerbroek. Op de Oude Almeloseweg, en de laatse plaats was Merelstraat. Is daar nog een Merelstraat daar? Dank U wel,
Frans

Jazeker is die er nog altijd. Zie
https://www.google.nl/maps/place/Merelstraat,+7622+AM+Borne/
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen