Hooidonk is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in deels de streek Kempen, gemeente Nuenen, Gerwen en Nederwetten, deels in de gemeente Son en Breugel. De buurtschap valt deels onder het dorp Breugel, deels onder het dorp Nederwetten.
In het (Son en) Breugelse deel van buurtschap Hooidonk wordt nog de verouderde spelling Hooijdonk gehanteerd.
Toen we met Google Streetview hier virtueel rondkeken, leek hier Hooidooidonk te staan. Drukfoutje? Nee, hier zijn twee shots niet helemaal strak aan elkaar gemonteerd.
De Hooidonkse Beek vormt hier de grens tussen het Breugelse en Nederwettense deel van buurtschap Hooidonk, en mondt hier uit in de Dommel. (© van deze foto en de drie hierboven: Google StreetView)
- Hooidonk is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen deels in de streek Kempen, gemeente Nuenen, Gerwen en Nederwetten, deels in de gemeente Son en Breugel.
- De buurtschap Hooidonk valt deels onder het dorp Breugel, deels onder het dorp Nederwetten. Voor de postadressen valt het deel van de buurtschap dat onder Breugel valt onder de postale plaats Son en Breugel; het deel van de buurtschap dat onder Nederwetten valt, valt voor de postadressen onder Nuenen, omdat Nederwetten in 1978 geen eigen postcode en postale plaatsnaam heeft gekregen in het postcodeboek.
- De buurtschap Hooidonk heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.
Terug naar bovenSpelling
In het Nederwettense deel (even huisnummers) heet de straatnaam Hooidonk, in het Breugelse deel (oneven huisnummers) heet de straatnaam Hooijdonk... (althans volgens het postcodeboek en de gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Zie de links. Vreemd is dat op Google Maps bij objecten in het Nederwettense deel de spelling met ij staat). Ter plekke staan geen plaatsnaambordjes waaruit wij de spelling van de plaatsnaam zouden kunnen afleiden. Dan vallen wij vaak terug op de straatnaam, áls die gelijknamig is, voor het spellen van de plaatsnaam. Maar hier hanteert men dus 2 spellingen voor de straatnaam.
Omdat wij voor deze pagina graag wél eenduidig één spelling aangehouden, hebben wij gekozen voor de spelling Hooidonk, omdat die aansluit bij de hedendaagse Nederlandse spelling en ook het gangbaarst is voor deze buurtschap. Overigens hebben wij de indruk dat gemeenten bij buurtschappen-met-een-gelijknamige-straatnaam die onder twee gemeenten vallen, soms bewust een licht verschillende spelling hanteren, om de delen zo van elkaar te kunnen onderscheiden (vergelijk bijv. ook de buurtschappen Windraak/Wintraak en Daniken/Daneken). Maar het kan natuurlijk ook gewoon zo zijn dat een van de gemeenten een inmiddels verouderde spelling nooit heeft geactualiseerd en de andere wel.
Oudere vermeldingen
Hooydonk, Hooydonck, 1170-1180 Hodunc, 1275 Hoydunc.
Naamsverklaring
Samengesteld uit ho 'hoog' en donk 'zandige opduiking in moerassig terrein'. Vergelijk Haiink.(1)
De buurtschap Hooidonk ligt rond de gelijknamige weg (in Nederwetten) en rond de bijna gelijknamige weg Hooijdonk (in Breugel). De buurtschap ligt direct NW van het dorp Nederwetten, NW van het dorp Nuenen, Z van het Wilhelminakanaal en het dorp Breugel, ZO van het dorp Son, NO van de stad Eindhoven, O van het dorp Best en WZW van het dorp Lieshout.
Terug naar bovenDe buurtschap Hooidonk omvat ca. 10 huizen met ca. 25 inwoners.
Terug naar bovenPriorij
Bij Nederwetten heeft het eerste klooster van Brabant gestaan. In 1146 geeft de abt van het Limburgse augustijnenklooster Rolduc toestemming voor de stichting van Priorij Hooidonk in de gelijknamige Nederwettense buurtschap. Aanvankelijk was het een dubbelklooster, dus voor mannen en vrouwen. Vanaf 1242 woonden er nog slechts vrouwelijke religieuzen, alle overigens van adellijke afkomst. Vijf eeuwen zou het klooster hier gevestigd zijn, tot de gemeenschap in 1648 op last van de protestantse overheid van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd opgeheven. Van het klooster is slechts een gotisch keldergewelf over. De kelder behoorde tot een boerderij en werd onder meer gebruikt voor de opslag van aardappelen.
- Op de plaats in buurtschap Hooidonk waar in 1244 het onder Jaarlijkse evenementen beschreven wonder gebeurde, is in 1954 op initiatief van pastoor Woestenburg - de toenmalige pastoor van Nederwetten - de H. Kruiskapel gebouwd, omringd door een fraai Processiepark met een kruisweg en een Mariabeeld. De 14 kruiswegstaties zijn tussen 1958 en 1961 vervaardigd door beeldhouwer Piet Schoenmakers in atelier Sint Joris te Beesel. Alle staties zijn geschenken van particulieren, wier namen op de zijkanten van de staties zijn aangebracht. De kapel valt onder de Parochie Heilig Kruis.
- De Hooidonkse watermolen is een dubbele onderslagmolen met twee waterraderen. Er zijn twee molengebouwen, beide van hout, met rieten dak. Het is niet bekend hoe oud de molen is. Zowel het midden van de 9e eeuw als de 12e eeuw worden genoemd. In 1335 komt de watermolen in bezit van de heer van Mierlo. Voorheen was hij in eigendom van de Priorij Hooidonk. Het klooster lag op het eiland van de watermolen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is de molen verwoest en later weer herbouwd. Na de herbouw is een volmolen toegevoegd. In de 17e eeuw was er een molenaar, Matthias Jansen van der Crabbe, die pinten bier verstrekte aan klanten, in de hoop hen weg te houden van de concurrerende Opwettense watermolen. Op de korenmolen wordt nu geregeld spelt gemalen voor een bakker die er o.a. speculaas en speltbrood van bakt. De molen fungeerde in het verleden ook als olie- en houtzaagmolen.
Het mechaniek van de oliemolen is rond 1935 verwijderd, en dat van de houtzaagmolen in 1954. Beide bevonden zich in het gebouw aan de oostzijde (het lagere van de twee). Daarin werd een mechanische maalderij ondergebracht. Het is in de tweede helft van de 20e eeuw met 8 m verlengd en tot woonhuis omgebouwd. In de jaren 1996 t/m 2000 is er veel restauratiewerk verricht. De molen ligt, evenals de kapel, in het Nuenense/Nederwettense deel van buurtschap Hooidonk, aan een kunstmatige aftakking van de Dommel. Op enige afstand voor de molen, waar de tak afsplitst, ligt een stuw en een vispassage. Sinds 2005 wordt met behulp van een nieuwe stuw stroom opgewekt; de productie wordt afgenomen door Greenchoice. Met de opbrengst wordt de molen onderhouden. De waterkrachtcentrale levert genoeg op om 40 huishoudens van stroom te kunnen voorzien. In 2009 is ook het waterrad aan het woonhuis aangesloten op een generator, waarmee ook stroom wordt opgewekt. De molen is privé-eigendom en is niet te bezichtigen. - Nog een pagina over de Hooidonkse watermolen.
Terug naar boven- Enkele honderden meters voorbij de kerk van Nederwetten in de richting van het dorp Breugel ligt de Hooidonkse dubbelmolen aan de rivier de Dommel. Onmiddellijk daar achter liggen de terreinen van de voormalige priorij van Hooidonk, omsloten door de Dommel en een speciaal gegraven aftakking van dit riviertje. Op deze plek werkten en baden van 1146 tot 1650 reguliere kanunniknessen van Sint Augustinus. De grootste schat die het klooster bezat, was een relikwie van het Heilig Kruis. Om zich van de echtheid van de relikwie te overtuigen, legde bisschop Bonifatius, toen hij op 4 september 1244 de eerste stenen kapel kwam inwijden, het stukje hout in een glas water en het zonk aanstonds naar de bodem. Toen de bisschop het uit het water opnam sijpelden dikke druppels bloed uit de relikwie. Velen dronken van het water en zij verklaarden dat het water een honingzoete smaak had. Sommigen waren na het drinken van hun chronische kwalen genezen. Het klooster werd tot een waar pelgrimsoord.
In dat kader is hier nog altijd jaarlijks een Processie. Bij aanvang van de plechtigheden op de 1e of 2e zondag van september komt de pastoor met de H. Kruisreliek per auto naar Hooidonk. De processie vertrekt daarna vanaf de molenaarswoning (huisnr. 14) met de reliek naar de devotiekapel. Het St. Annagilde uit Nederwetten, diverse verenigingen uit Nederwetten en een delegatie van de boerinnenbond met het Maria-van-Hooidonkvaandel nemen deel aan de processie. In het recente verleden was ook het H. Kruisgilde van Gerwen bij de processie aanwezig. Achteraan de stoet loopt de priester met de reliek. De processie loopt circa 200 meter tot aan het rustaltaar. Vervolgens wordt in de openlucht een eucharistieviering gehouden. Afsluitend brengen vendelzwaaiers een hommage aan het H. Kruis. De reliekhouder wordt tenslotte voor belangstellenden nog een korte tijd in de devotiekapel uitgestald.
Terug naar boven- De Hooidonkse Beek vormt hier de grens tussen het Breugelse en Nederwettense deel van buurtschap Hooidonk, en mondt hier uit in de Dommel.
Reacties
(2)Een goede avond, uw link naar de Kruiskapel werkt niet, u heeft als link: (...). Dit moet zijn: (...)
Dank voor de tip! Het www-adres bleek gewijzigd. Ik heb het aangepast, en de pagina gelijk inhoudelijk en visueel nog wat aangevuld.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl
Reactie toevoegen