Stokt

Plaats
Buurtschap
Horst aan de Maas
Noord-Limburg
Limburg

Stokt

Terug naar boven

Status

- Stokt is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Noord-Limburg, gemeente Horst aan de Maas.

- De buurtschap Stokt valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Broekhuizen.

- De buurtschap Stokt heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
De Stok.

Oudere vermeldingen
1851 Stokt.

Naamsverklaring
Afgeleid door middel van het verzamelsuffix -t van stok 'boomstam, stronk, tak' en dan 'plaats waar boomstammen of stronken staan', volgens sommigen meer speciaal 'bos van hoogstammige bomen'. De vorming is reeds oud: 1119 Stocheta (ligging onbekend, bij Diksmuide, B), 1215 Stockeide (Stockheide bij Aken, D) en 1217 Stocd (Stokt bij Brussel, B).(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Stokt ligt ZW van het dorp Broekhuizen, rond de Stokterweg, Horsterweg, Roamweg, Hilkensbergweg, Hoogveldweg en Vonkelweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat buurtschap Stokt 15 huizen met 83 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Kasteel Broekhuizen
In buurtschap Stokt ligt, ter hoogte van Stokterstraat 16, de ruïne van het in de oorlog verwoeste Kasteel Broekhuizen. Het kasteel is waarschijnlijk in de 13e eeuw gebouwd. Vanaf die tijd bestuurden de heren van Broekhuizen hun heerlijkheden vanuit dit kasteel. Het is niet bekend hoe het kasteel er in de middeleeuwen uit heeft gezien; wel dat er rond 1473 een woontoren is gebouwd. Ook zijn kaarten uit 1749 en 1821 beschikbaar, en plattegronden waarop de vorm van het kasteel en bijgebouwen is te zien. In de loop van de eeuwen werd het huis verder uitgebreid, met onder meer een woonvleugel. In de 18e eeuw werd de woonvleugel vervangen door een nieuw herenhuis, waarbij de toren is behouden. In 1889 werd het inmiddels wat bouwvallige huis opgeknapt. Door leegstand in de jaren dertig van de 20e eeuw raakte het kasteel in verval. In 1936 werd het gerestaureerd.

Het huis en de andere gebouwen zijn in 1944 door oorlogsgeweld grotendeels verwoest, maar een deel van de 15e-eeuwse toren stond nog overeind. In het voorjaar van 1945 geeft de eigenaar van het kasteel, de heer Berger (burgemeester van Venlo) (zie pagina 4 onder de link), toestemming om houten bouwmaterialen uit het kasteel te verwijderen om er de zwaar getroffen huizen van Stokt en Broekhuizen mee te herstellen. Een jaar later besluit de gemeente het huis grotendeels te slopen en de materialen te hergebruiken. In 1974 is de ruïne door de erfgenamen van de heer Berger verkocht aan Verzekeringsmaatschappij AMEV, die bomen op het land plantte. In 1987 is het 2 hectare grote kasteelterrein vervolgens verkocht aan de aangrenzende boomkweker. De nog overeind staande delen zijn niet behouden gebleven. In maart 1990 zijn met een tractor en kabel de nog overeind staande hoekdelen omgetrokken. Daarvoor was medio jaren tachtig de oprijlaan met eeuwenoude bomen al weggehaald. Ondanks meerdere reddingspogingen van de toenmalige gemeente Broekhuizen is het niet gelukt dit ruïne-monument te behouden." (bron: dorpssite Broekhuizen - Broekhuizenvorst)

Boerderij De Vonkel
De oorspronkelijke Boerderij De Vonkel (vroeger genaamd de Voewinckel, Voghtwinckel en Vonckel) in buurtschap Stokt is in 1589 door het echtpaar Peter van Broeckhuysen en Wendel Wijnen alsmede de gezusters Wijnen gekocht van de erven Van den Voewinckel en in 1599 door hen geschonken aan het weeshuis van Venlo. Sindsdien is het eeuwenlang een gemeentelijke boerderij geweest met een pachter erop. De in de Tweede Wereldoorlog verwoeste boerderij is aan de andere kant van het straatje herbouwd. Het land van deze hof ligt in Broekhuizen én Lottum. De locatie is vernoemd naar en gelegen in een hoek (= winckel) van het dorp Broekhuizen nabij de (voormalige) vochtige moerassen (= voe of voght).

Tweede Wereldoorlog
In november 1944 is een 12-tal boerderijen in de buurtschap door de Duitse bezetter in brand gestoken en het vee afgevoerd naar Duitsland. - Artikel over de bevrijding van Broekhuizen en Stokt. - Nog een verslag van de bevrijding van deze kernen. Zie m.b.t. de Tweede Wereldoorlog ook het hoofdstuk Bezienswaardigheden.

Jeugdherinneringen
Verslag van Jan Huys uit - destijds - Grubbenvorst, die als kind rond 1950 jaarlijks op nieuwjaarsvisite ging bij zijn familie 'op de Stokt'.

Heemkunde
- Site met uitvoerige historische informatie over de kernen Broekhuizen, Broekhuizenvorst, Ooijen en Stokt, alsmede genealogieën van tientallen uit deze kernen afkomstige families, eigendom van en aangeboden door Stichting Familie Van Broeckhuysen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In 1939 bouwde de toenmalige eigenaar van Kasteel Broekhuizen, burgemeester Berger uit Venlo, een Sint Jozefkapel aan het eind van de vroegere weg langs het kasteel in buurtschap Stokt (Horsterweg 6). De kapel is gebouwd met oude stenen, afkomstig van eerder afgebroken woningen. De kapel is ontworpen door architect Jules Kayser uit Venlo. Rondom de kapel werden 6 bomen gepland; iedere boom symboliseerde een kind van het echtpaar Berger. Het keramieke kunstwerk van beeldhouwer Charles Vos is geschilderd in zachte kleuren en vervolgens geglazuurd. Het toont de heilige Jozef in zijn werkplaats met Christus aan zijn rechterzijde. Jozefs linkerhand grijpt het linkerhandje van Christus vast, terwijl zijn rechterhand achter het hoofdje van het Kind is geplaatst. De stilistisch weergegeven lelies, links en rechts op het relief, symboliseren de maagdelijkheid van Jozef.

In de oorlog sneuvelde een van de bomen bij de kapel tijdens de zware gevechten rondom het kasteel. Ook vond een kind van het echtpaar Berger, Alfons Berger, in 1945 de dood in concentratiekamp Neuengamme. Een in 1986 in de kapel geplaatste plaquette is hieraan gewijd. In 1997 is in het kapelletje nog een plaquette aangebracht, ter herinnering aan drie jongemannen uit buurtschap Stokt die door oorlogsgeweld tijdens de Tweede Wereldoorlog en in Indië het leven lieten. Hierop staan vermeld: Sef van Megen verzetsstrijder, Leo Timmermans militair en Jac Timmermans militair.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Paaszaterdag is de dag waarop de schooljongens ratelend hun rondgang door onze dorpen en de buitengebieden houden. Pinksterzaterdag is de beurt aan de meisjes; de Pinksterbloem trekt dan zingend en ratelend door de straten van Broekhuizenvorst, Heide en Ooijen en sinds 1990 ook weer door Broekhuizen en de Stokt. De Pinksterbloem heeft niets te maken met de langs de sloten en in weilanden groeiende bloem die deze naam draagt. De rondgang van de Pinksterbloem, ook wel de Pinksterbruid genaamd, is een nabootsing door de kinderen van feesten die door de ouderen bij het begin van de meimaand gevierd werden. Wij noemen het hier meiboom planten, het meitak steken. Het soort tak dat door de jongemannen aan de woningen van de meisjes werd gestoken gaf aan hoe men over de meisjes dacht en het uitroepen van de meikoningin met de daarbij behorende feesten. De feesten voor de ouderen zijn hier goeddeels verdwenen."

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- "Tussen de kernen Ooijen en Wanssum heeft een gebiedsontwikkeling plaatsgevonden, waarbij tal van maatregelen zijn genomen om de waterveiligheid te verbeteren. In het kielzog van deze maatregelen is destijds de visclub van Broekhuizen - HSV Willem Een - verplaatst naar de Haasdonkerweg, NW van buurtschap Stokt. In dat kader zijn twee vijvers planologisch-juridisch mogelijk gemaakt middels een omgevingsvergunning, in afwijking van het bestemmingsplan, omdat de vigerende bestemming deze verplaatsing niet zonder meer mogelijk maakte. Deze omgevingsvergunning is op 14 maart 2017 verleend en door de uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State op 14 december 2018 (nr. 201808381/2/A1) onherroepelijk geworden. De visvijvers zijn op twee percelen gelegen en gescheiden door een agrarisch perceel dat niet tot het projectgebied behoort. Thans is echter de wens ontstaan, en ook de mogelijkheid, doordat het tussenliggende perceel in eigendom is gekomen van de Provincie Limburg, om de visvijvers naast elkaar te situeren. De bestaande (verleende) omgevingsvergunning dient derhalve te worden ingetrokken en te worden vervangen door een nieuwe, waarvoor deze ruimtelijke onderbouwing is bestemd."

Terug naar boven

Links

- Buurtvereniging: - Buurtvereniging De Stokt.

Reacties

(2)

Ik ging vroeger als kind van 7 á 8 jaar met mijn vader Rien van den Edah (later de Végé) met de bakfiets naar de Stokt om de hele buurt boodschappen te brengen. De ene week de bestellingen opnemen en de andere week de bestellingen brengen. Als de mand leeg was mocht ik altijd voor in de mand en dat vond ik natuurlijk geweldig. En zo ging dat jaar in jaar uit. Totdat ik oud genoeg was en niet meer met mijn vader meeging.
Zijn er trouwens nog mensen uit die tijd? Dan moet je terugdenken aan begin jaren '50, zoals '54 tot ca. '58. Ik zou het op prijs stellen als er nog mensen uit die tijd leven en wonen op de Stokt.

Ik vind het altijd mooi om jeugdherinneringen van mensen aan bepaalde plaatsen te lezen. En anderen die 'iets' met de plaats in kwestie hebben en dat lezen, herkennen daar vaak weer dingen van en dat leidt soms tot wederzijdse contacten en het ophalen van verhalen uit vroeger tijden.
Als er iemand onder een pagina reageert, is dat voor mij vaak aanleiding om het hele internet nog eens af te zoeken wat er nog meer over de plaats in kwestie te vertellen valt. Dat heb ik nu ook gedaan en daar kwam heel wat uit! Dat heb ik hierboven nu samengevat, met een aantal links naar elders voor nadere informatie.
Als er iemand op uw oproep reageert laat ik het u weten.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen