Status

- Philippine is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen, gemeente Terneuzen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-3-1970. Per 1-4-1970 over naar gemeente Sas van Gent, in 2003 over naar gemeente Terneuzen.

- Een Z deel van de voormalige gemeente (en van het huidige dorpsgebied) viel vanouds onder de gemeente Waterdijk. In 1814 is die gemeente opgeheven en is het N deel van die gemeente naar de Nederlandse gemeente Philippine overgegaan. Het Z deel van Waterdijk valt nu onder de Belgische gemeente Assenede.

- Wapen van de voormalige gemeente Philippine.

- Onder het dorp Philippine vallen ook de buurtschappen Bouchauterhaven, Isabellahaven en Posthoorn.

Naam

Oudere vermeldingen
1505 "aldaar te stellen, eene ghesloten stadt, die noemende Philippijne", 1570 en 1639 Philippine, 1664 kopie 1679 Philippijnen, 1773 Filippine.

Naamsverklaring
Ontleent zijn naam aan de ligging in de gelijknamige polder, rond 1505 bedijkt door Hieronymus Laureijn, Heer van Watervliet (ca. 1450-1509), een dienaar van Philips de Schone (1478-1506), waaraan de naam Philippine refereert.(1)

Ligging

Philippine ligt ZW van Terneuzen, Z van de Braakmanpolder en grenst, via het buitengebied, in het Z aan België.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Philippine 68 huizen met 454 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 47/265 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Posthoorn 9/37 en Buchauts-Havenwijk (= Bouchauterhaven) 12/152. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 800 huizen met ca. 2.050 inwoners.

Geschiedenis

De voormalige vesting Philippine is oorspronkelijk op last van Filips II aangelegd. Van de vroegere wallen bestaan nog overblijfselen.

Tegenwoordig is het dorp vooral bekend vanwege zijn mosselen, waarvoor zie het hoofdstuk Jaarlijkse evenementen.

Heemkunde
"De Vereniging tot Behoud van de Historie van Philippine is opgericht in 1988 met als doelstelling het behouden, onderhouden en eventueel renoveren van de rijke Historie van ons dorp. Zo is “De steenen beer”, een deel van de vesting, nog altijd aanwezig en probeert men deze in zo goed mogelijke staat te onderhouden. Verder helpt de vereniging om de historische panden van het dorp te inventariseren. De historie van ons dorp wordt op gezette tijden openbaar gemaakt, bijv. door het houden van excursies, tentoonstellingen en lezingen. zowel voor leden als ook voor bijvoorbeeld de schooljeugd. Zij zijn immers de toekomst voor ons dorp.

Sinds de opening van de Brede School te Philippine in 2003 beschikt de vereniging over een locatie binnen de bibliotheek. Mocht u als (oud-)inwoner van ons dorp nog beschikken over documenten of foto’s waarvan u denkt dat die tot nut kunnen zijn voor de historische vereniging, dan zijn uw reacties natuurlijk altijd van harte welkom. Elk jaar wordt door de vereniging een prachtig jaarboek uitgegeven, waarin vele verhalen en foto’s over de rijke historie van ons dorp. Dit boek krijgt u als lid gratis."

Bezienswaardigheden

- Philippine heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de hardstenen grenspaal uit ca. 1770 tegenover Philipsplein 1, het tweezijdig aangebouwde stadhuis uit 1869 op Stadhuisplein 1, en de RK Onze Lieve Vrouw Hemelvaartkerk op Philipsplein 10.

- Philippine heeft 6 gemeentelijke monumenten.

RK kerk
In 1924 wordt een nieuwe RK Onze Lieve Vrouw Hemelvaartskerk gebouwd aan het Philipsplein, als opvolger van de kerk aan de Gentsebreedsttraat. De kerk is een ontwerp van Hubert van Groenendael. In 1944 is de kerk door oorlogsgeweld verwoest. De nieuwe, huidige kerk komt gereed in 1954, naar ontwerp van Alphons Siebers en Wilhelm van Dael in de trant van de Bossche School. Het betreft een bakstenen koepelkerk met elementen die refereren aan de basilicastijl. Het gebouw heeft een aangebouwde, vierkante klokkentoren. Het ruime interieur wordt gekenmerkt door schoon metselwerk. In 1955 is in de apsis een schildering aangebracht door Egbert Dekkers, die de hemelvaart van Maria verbeeldt. Ook de twee voorgaande kerken komen daar in beeld. Niel Steenbergen heeft veel beeldhouw- en houtsnijwerk en meubilair verzorgd, zoals de preekstoel. De kerk is, als zeer belangrijke wederopbouwkerk, in 2009 benoemd tot rijksmonument.

Voormalige RK kerk
De RK kerk uit 1862 op Gentsebreedstraat 1, naar ontwerp van P. Soffers, is in 1924 buiten gebruik gesteld wegens de bouw van de nieuwe kerk op het Philipsplein. Het pand is nadien in gebruik geweest als patronaatsgebouw, waartoe de toren in 1929 is verlaagd. Tegenwoordig is het pand in gebruik als supermarkt.

Hervormde kerk
De Hervormde kerk (Koningin Emmastraat 7) uit 1646 is in 1900 wegens bouwvalligheid afgebroken en vervangen door de huidige kerk. De kerk valt tegenwoordig onder de (PKN) Protestantse Gemeente te Philippine - Sas van Gent - Sluiskil. Het gebouw in dit oorsponkelijke vissersdorp draagt een tekening van een scheepje met kruis op de voorgevel en een vis als windvaan op de toren.

De klok is in 1638 gegoten door de Middelburgse Klokkengieterij Michael Burgerhuys in opdracht van Jonkheer Hendrik van Tuyl van Serooskerke, destijds Stadscommandant van Philippine. De klok heeft een doorsnede van 50 centimeter en weegt 122 kg. De huidige kerk is gebouwd met een klokketoren alleen steunend op de voormuur en daardoor niet geschikt om er een klok van 122 kg in te hangen en te luiden, een en ander doordat een echte toren op grond van de burgerlijke gemeente zou komen te staan en men klaarblijkelijk niet tot overeenstemming kon komen. In 1933 werd daarom het besluit genomen om de klok bij klokkengieterij Van den Berge te Heiligerlee te laten omsmelten voor een kleinere, die wel geschikt was voor de kerk van Philippine. De directie van de klokkengieterij zond echter een kleiner klokje en verkocht de Philippiense klok aan de NH Evangelisatievereniging Uw Koninkrijk Kome te Veelerveen, om aldaar in de kerktoren te worden gehangen, aangezien men daar luidrechten had.

Met onderbreking van de oorlogsjaren heeft hij daar gehangen tot mei 2005. In de oorlogsjaren heeft hij, zegt men, in het Provinciehuis in Assen gehangen als alarmklok, maar hierover bestaat geen zekerheid. Aangezien de kerk van Veelerveen in 2005 gesloten is, is na onderhandelingen tussen beide kerken overeenstemming bereikt om de klok naar Philippine terug te krijgen. Op 4 juni 2005, de Keuredag, is de klok officieel in ontvangst genomen door de Burgemeesters van de Vier Ambachten. Doordat de klok tijdens alle omzwervingen beschadigd was, is zij bij een klokkengieterij in Duitsland opnieuw voorzien van een bekroning en verder in oude luister hersteld door Klokken- en Kunstgieterij Reiderland uit Beerta. Op 16 mei 2009 is de klok door een verre nazaat, maar nog altijd baron Van Tuyl van Serooskerke, na 370 jaar feestelijk heringeluid.

Stenen 'beer'
Aan de Philippineweg in Philippine is een stenen 'beer' opgegraven. Deze Oostbeer, een gemetselde dam, is een restant van een 16e- en 17e-eeuws militair verdedigingswerk dat is aangelegd in de periode van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) tot aan de Franse Tijd (1794). Het stelsel van verdedigingswerken strekte zich aan beide zijden van de landsgrens uit van Knokke-Heist in het westen tot Antwerpen in het oosten. De Linies hebben niet alleen een belangrijke rol gespeeld in de bepaling van de landsgrenzen tussen Nederland en België, maar ook in de verdere geschiedenis van de twee landen. Een groot deel van deze linies en vestingen is nog in het landschap terug te vinden en zijn tegenwoordig cultuurhistorische bezienswaardigheden. In 2013 is deze Oostbeer gerestaureerd door Aannemersbedrijf Leenhouts uit Oostburg. O.a. een ROP-leerling metselen niveau 3 heeft eraan gewerkt. Voor de opleiding was deze restauratie bijzonder interessant omdat er verschillende soorten metselconstructies voorkomen. Verder waren de gebruikte stenen en mortels een uitdaging omdat het metselwerk zich zowel onder, op als boven de waterlijn bevindt.

Muziekkoepel
De kiosk in het hart van Philippine staat er weer als nieuw bij. Een groep enthousiaste vrijwilligers heeft de in de jaren vijftig gebouwde muziektent in 2021 gerenoveerd. Maikel de Clippelaar was initiatiefnemer van de opknapbeurt en benaderde in 2020 de wijkcoördinator van de gemeente. Hij vroeg of inwoners zelf de handen uit de mouwen mochten steken om de kiosk weer in zijn oude glorie te herstellen, want die zag er niet meer uit. De gemeente stelde 5000 euro beschikbaar en met een inzamelingsactie in het dorp werd nog eens hetzelfde bedrag opgehaald.

Jaarlijkse evenementen

- Facebookpagina met nieuws over evenementen en activiteiten in Phillipine.

- Carnaval. - CS De Mosselkrauwers. - Bouwklup De Sloebers.

- Toneelvereniging Esmoreit in Philippine is opgericht in 1955 en brengt jaarlijks in maart een nieuw stuk op de planken. Met amateur toneelspelers, plaatselijk alsook regionaal en zeker ook met gewaardeerde spelersinbreng vanuit Vlaanderen. Nog altijd is het voor bestuur en leden van Toneelvereniging Esmoreit een uitdaging om het publiek een plezante toneelavond te bezorgen. In de voorbereidingen genieten ze vooral zelf hiervan en tijdens de uitvoeringsavonden doen ze dat samen met het publiek. Wat hen betreft volgen er nog veel mooie toneeluitvoeringen.

- Omloop van de Braakman (op een zaterdag eind maart of begin april, in 2019 voor de 50e keer).

- De Ronde van Philippine (wielrennen, op een zaterdag in juli, in 2019 voor de 53e keer) staat ook bekend als 'kermiscriterium'.

- Wie Philippine zegt, zegt mosselen. Een dorp met slechts 2.000 inwoners, dat zich profileert als Mosselstad, met zo'n 800 restaurant-stoelen, verdeeld over acht restaurants. Vijf van de acht patrons zijn familie van elkaar. Ze hebben dezelfde grootvader: Arie Wiskerke. Een mosselvisser, die hier in 1949 een mosselrestaurant is begonnen. De acht restaurants zijn niet gelijk aan elkaar. Zij variëren van een eerlijke keuken tot een culinaire belevenis met talrijke specialiteiten buiten de mosselgerechten om. Maar allemaal hebben ze de mosselen 'op Philippiense wijze' op de kaart staan; gekookte mosselen met kruiden, groente en witte wijn. Jaarlijks kiezen de burgemeesters van Zeeuws Vlaanderen de nieuwe mosselwijn, bijgestaan door bekende Belgen en Nederlanders. Bijna altijd is dat een Pinot Blanc d'Alsace. De bekende Mosselfeesten zijn het laatste volle weekend van augustus (in 2019 voor de 43e keer). Met rommelmarkt, straattheater, muziek, en gekookte mosselen tegen kostprijs.

Landschap, natuur en recreatie

Nieuw bos
"Staatsbosbeheer heeft in de winter van 2020-2021 11,5 hectare nieuw bos aangeplant in Braakman-Zuid bij Philippine en 4 hectare aan de Kloosterweg bij Koewacht. Het nieuwe bos is mede tot stand gekomen door een samenwerking met De Hoop Terneuzen. De komende jaren zal er door een investering van De Hoop Terneuzen in totaal 100 hectare bos in Zeeland bijkomen. Het nieuwe bos legt CO2 vast en levert daarmee een structurele bijdrage aan het terugdringen ervan (gemiddeld 10 ton CO2 per hectare per jaar), een uitstoot die volgens het Nederlandse Klimaatakkoord in 2030 met minstens de helft verminderd moet zijn. De Hoop Terneuzen streeft naar een duurzame ontwikkeling en zorg voor de omgeving. Daarom draagt zij bij aan de investering van bosaanplant in Zeeland.

Toekomstbestendig bos. Nieuw bos heeft naast een bijdrage aan de beperking van de klimaatverandering nog meer functies. Het draagt ook bij aan de soortenrijkdom in de natuur, de kwaliteit van het landschap, waterbuffering, de gezondheid van mensen en de aantrekkingskracht voor toeristen en recreanten. Het bos biedt voor toekomstige generaties allerlei keuzemogelijkheden op het gebied van natuur en recreatie. Door het planten van een groot aantal verschillende boom- en struiksoorten wordt er rekening mee gehouden dat het bos aantrekkelijk is voor mens, plant en dier. Gevarieerde bossen zijn beter bestand tegen klimaatverandering, langere periodes van droogte, ziektes en stormen. Ze bieden een gevarieerdere leefomgeving voor verschillende planten en dieren die in de Nederlandse bossen leven. Voor een gevarieerd bos maakt Staatsbosbeheer onder meer gebruik van bekende en streekeigen soorten zoals de eik, beuk, de linde en de gewone esdoorn, maar ook van minder bekende bomen zoals de veldesdoorn.

Samen voor meer bos. Bos staat ook in het overheidsbeleid weer volop in de belangstelling. Het ministerie van LNV presenteerde in november 2020 de Bossenstrategie. Rijk en de provincies hebben samen de ambitie het bosoppervlak in Nederland met 10% te laten toenemen, zo’n 37.000 hectare. De plannen van Staatsbosbeheer passen daar naadloos in. Provincie Zeeland heeft die landelijke ambitie vertaald naar een eigen visie. De Zeeuwse Bosvisie is opgesteld in nauw overleg met alle Zeeuwse overheden, agrarische partijen en terreinbeheerders overheden. Samen willen zij ongeveer 425 hectare extra bos realiseren binnen het bestaande NatuurNetwerk." (bron: bouwmaterialenleverancier De Hoop Terneuzen)

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Philippine, met laagsteprijsgarantie!

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Phillipine op Facebook.

- Belangenvereniging: - De in 2013 opgerichte Dorpsraad Philippine heeft als doestelling de leefbaarheid in de kern te behouden en waar mogelijk te verbeteren, en gevraagd en ongevraagd advies te geven, de ogen en de oren voor de gemeenteraad te zijn.

- Dorpshuis: - Gemeenschapshuis De Kaaie is eind jaren tachtig gerealiseerd als opvolger van het gebouw De Meerpaal, dat voorheen als zodanig dienst deed. In 2013 is het pand grondig verbouwd en opgeknapt waardoor het weer helemaal aan de eisen des tijds en de wensen van de gebruikers voldoet. De naam is symbool voor het feit dat het gebouw op de oude kade van Philippine staat, waar vroeger de mosselvissers hun mosselen aan land brachten.

- Onderwijs: - Basisschool Laureyn is een school waar alle kinderen welkom zijn, ongeacht hun geloof of afkomst. De school is ontstaan uit een fusie van OBS De Stelle en RKBS De Zeester. De school neemt in het dorp Philippine een bijzondere plaats in. Ze zijn gevestigd in het gebouw van de brede school, samen met kindercentrum Prokino (met kinderopvang Juultje en De Boefjes), de biblotheek en de Historische Vereniging. Vanuit een veilige en beschermde omgeving willen ze kinderen leren om hun plaats te vinden in het dorp, de provincie en de wereld van nu. Vanaf de kleutergroepen krijgen de kinderen er al les in de Engelse taal.

- Muziek: - Als je muziek wilt maken bij een muziekvereniging, ben je van harte welkom bij Muziekvereninging St. Cecilia. Het maakt niet uit of je jong of ouder bent, muziek kun je op elke leeftijd leren. Lessen kun je bij de vereniging volgen. Geen instrument? Geen probleem, dat kun je van de vereniging in bruikleen krijgen. Stap gerust eens binnen bij een repetitie op de maandagavond (19.15-21.30 uur) in het dorpshuis.

- De Big Swing Band is een bigband die al meer dan 40 jaar aan de muzikale weg timmert. De bigband is in 1978 ontstaan als John White's Big Band, vernoemd naar zijn oprichter Johan de Witte. Na het afscheid van Johan is de naam veranderd in Big Swing Band. De Big Swing Band is een internationale formatie van 17 muzikanten, een dirigent en een vocaliste uit Zeeuws-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Zuid-Beveland. De big band heeft in 40 jaar een gevarieerd repertoire op een hoog muzikaal niveau opgebouwd van o.a. Duke Ellington, Count Basie, Pat Metheny, Quincy Jones, Bob Porter, Mathias Vercammen en Bert Joris. De bigband repeteert wekelijks in gemeenschapshuis De Kaaie.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Philippine is opgericht in 1955.

- Wielertoerclub WTC Philippine.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)