Terug naar boven

Status

- Montfort is een dorp* in de provincie Limburg, in de streek Midden-Limburg, en daarbinnen in de Roerstreek, gemeente Roerdalen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1990. In 1991 over naar gemeente Ambt Montfort, in 2007 over naar gemeente Roerdalen.

* Deze plaats wordt door sommigen nog stad of stadje genoemd, omdat deze plaats ooit stadsrechten heeft verkregen. Maar vandaag de dag kijkt men - en ook wij - voor de huidige, meest passende kwalificatie van een plaats** naar de actuele geografische en maatschappelijke situatie, en daarbij past de kwalificatie 'dorp'. Overigens betitelde de gemeente Montfort zelf haar kern ook al zo, reeds in de Volkstelling van 1840(1).
** Tenzij men lokaal om nostalgische en/of toeristische redenen erg aan de stad-kwalificatie hecht, dan voegen wij ons daarnaar, maar volgens ons is dat hier niet het geval, omdat wij diverse regionale en lokale instanties van 'dorp' zien spreken. En bijvoorbeeld de Facebookpagina van het dorp heet 'Mofert Mien Dörpke'.

- Wapen van de voormalige gemeente Montfort.

- Sinds de jaren dertig van de 20e eeuw is er aan de N kant, langs de Huysbongerdweg en Waarderweg en N daarvan, een 2e dorpskern gegroeid, slechts door een smalle horizontale groenstreek gescheiden van de oude kern. In de atlassen heeft dit gestaan, en soms nog, als vermeende buurtschap/plaatsnaam Aan de Berg. Dit deel maakt echter integraal deel uit van de dorpskern en is daarmee geen aparte buurtschap/plaatsnaam, zo het dat al ooit geweest is.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Mofert.

Oudere vermeldingen
1258 Montem circumfossatum qui Miemekar nuncupator, 1272 Montfoirt, 1276 Montfort, 1277 Monforth.

Naamsverklaring
"Kort na 1267 bouwde Hendrik III van Gelre, prins-bisschop van Luik, ter plaatse het kasteel Montfort 'sterke burcht', vernoemd naar zijn sterkte aan de Ourthe. De oorspronkelijke naam van deze plaats is abusievelijk gelezen als Miemekar in plaats van Miemelar, een samenstelling van laar 'intensief benut bos, bosweide' en een oude boomnaam mieme* 'jeneverbes (Juniperus communis) of ijf (Taxus baccata)' als in het Oudnoorse Mímameiðr. De identificatie van Miemelar voor deze plaats is overigens onzeker; het lag mogelijk ten westen van Linne en kan zijn weggespoeld door de Maas."(2)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Montfort ligt ZW van Roermond, ZO van Maasbracht.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvatten de gemeente en het dorp Montfort 135 huizen met 686 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.250 huizen met ca. 3.100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
Montfort komt op de kaart voor sinds Hendrik, bisschop van Luik er in 1260 een kasteel bouwde. Het kasteel, dat Grouwert of Tromp werd genoemd, werd in 1794 door de Fransen verwoest en is sindsdien een ruïne, te zien als je het dorp aan de westkant binnenkomt.

Tweede Wereldoorlog
Het dorp heeft op het einde van WO II - oktober 1944/februari 1945 - een wel zeer gedenkwaardige periode beleefd. Voordat het dorp in november overspoeld werd met vluchtelingen, had het al kennis gemaakt met de verschrikkingen van een moderne oorlog. Gevolg: een dode na een beschieting begin oktober en op 22 oktober 1944 acht doden (onder wie vier kinderen) toen een Brits vliegtuig zijn formatie verliet en om onbekende redenen zijn bommen liet vallen boven het dorp. Kort daarop, in november, komt de grote evacuatie vanuit de regio Echt, waardoor ook Montfort overbevolkt raakt.

Op 20/21/22 januari 1945 wordt het overvolle dorp opnieuw door de RAF gebombardeerd. Door de bombardementen, frontbeschietingen en bevrijdingsgevechten sterven meer dan 180 mensen, groot en klein, en er raken velen gewond. Het dorp wordt na zware gevechten twee dagen later, op 24 januari 1945, bevrijd. Vele onderduikers, vluchtelingen- en pilotenhelpers (inclusief vrouw en kinderen) werden verraden, opgepakt, naar werk- en concentratiekampen gevoerd; 20 van hen, onder wie 6 vrouwen en 5 kinderen kwamen niet meer terug. De bevolking van het bevrijde Montfort werd gedurende 6 weken geëvacueerd onder meer naar Sittard. Voor nadere informatie zie - ooggetuigeverslagen van de bevrijdingsgevechten in januari 1945, - videoreportage met ooggetuige Wiel Creemers, - verslag d.d. 24-1-1945 van de bevrijdingsgevechten en - uitvoerig verslag van de bombardementen, deel 2 in Jaarboek 2019 van Heemkundevereniging Roerstreek. Deel 1 is verschenen in Jaarboek 2015, deel 3 is verschenen in Jaarboek 2020.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Montfort heeft 3 rijksmonumenten.

- Montfort heeft 2 gemeentelijke monumenten.

- In 1344 stichtte de bisschop van Luik, Adolf van der Mark, een kerspel in Montfort. Vermoedelijk werd toen ook een kerk gebouwd of is een aanzet daartoe gegeven. In de 19e eeuw was er een kleine zaalkerk met een polygonale koorsluiting en een ongelede fronttoren met naaldspits. De kerk, gelegen op een kerkberg, werd halverwege de 19e eeuw te klein en vervallen bevonden. In de periode 1853-1858 werd naar een ontwerp van architect Carl Weber een nieuwe kerk gebouwd. Daarbij groef men de kerkberg een meter af. In de jaren 1930 was de kerk opnieuw te klein. In 1933 werd daarom de zangtribune vergroot om zo meer ruimte voor zitplaatsen te hebben. De kerk bleef te klein maar van het in 1937 gemaakte plan kwam wegens de oorlog niets. In de Tweede Wereldoorlog had de kerk te lijden onder artillerievuur. Na de oorlog is de schade hersteld.

In 1947 vond men uitbreiding van de kerk geen geschikte oplossing om het capaciteitsprobleem van de kerk op te lossen en wilde men nieuwbouw. Daarbij verwachtte men in Montfort een sterke groei van het aantal parochianen als gevolg van de opening van Staatsmijn Beatrix in buurdorp Herkenbosch. In 1955 stelde men architect Joseph Franssen aan, die de opdracht kreeg een nieuwe kerk te ontwerpen waarbij de oude toren behouden bleef. Dit plan werd niet uitgevoerd. In 1960 herstelde men de toren. In 1963 begon men met de bouw van een nieuwe kerk, op een nieuwe locatie ten noorden van de oude kerk, naar een ontwerp van Franssens compagnon Jos van der Pluijm. In 1964 is de huidige RK Sint-Catharinakerk (Aan de Kerk 7) in gebruik genomen en in 1965 geconsacreerd. De oude kerk is toen afgebroken.

De niet-georiënteerde vierkante zaalkerk heeft een plat dak en een losstaande vlakopgaande campanile. De kerk is opgetrokken in breuksteen en de campanile in beton. Het Vermeulen-orgel uit 1876 is tijdens het oorlogsgeweld in 1944 verloren gegaan. In 1953 bouwde de fa. Gebr. Vermeulen een nieuw orgel, dat in 1965, bij de plaatsing in de huidige kerk, werd uitgebreid. De kerk heeft geen monumentale status. De pastorie uit 1787 (Kerkstraat 19) is een rijksmonument.

- Kasteel Montfort (Huysdijk 4) dateert uit 1260 en was eeuwenlang een van de grootste kastelen van Nederland. Hieraan herinnert nog de indrukwekkende ruine met een bezoekerscentrum in een gerestaureerde kasteeltoren. In 2017 is een volgend restauratieproject afgerond; de prachtige 14e-eeuwse gewelven van de oostelijke kelders samen met het trappenhuis en de zuidoosttoren. Een bezoek brengen aan de kasteelruïne is de moeite waard. Zeker als je dat combineert met een bezoek aan de kasteeltuin, een wandeling of fietstocht door het fraaie landschap van de 'Heerlickheit Montfort', waaronder de landgoederen Rozendaal, Erks, Sweeltje, Reigersbroek en Schrevenhof. Routebeschrijvingen zijn in het entreegebouw van het kasteel verkrijgbaar.

Het kasteel is van eind april t/m eind oktober (voor de exacte periode zie hun site) iedere dinsdag, woensdag, donderdag en zondag geopend, telkens van 10.00 tot 17.00 uur. Op andere dagen is de poort open bij voldoende bezetting. De entree is slechts €4,50 voor volwassenen en jongeren vanaf 13 jaar (incl. gidsje). Voor kinderen van 4 t/m 12 bedraagt de entree €2,50. Kinderen tot 4 jaar: gratis. Verdere bijzonderheden: Elke 1e zondag van de maand wordt een middeleeuws tentenkamp opgebouwd door Levende Geschiedenis Limburg. In middeleeuwse kledij laten ze de leefwijze uit die tijd zien. Met o.a. middeleeuws koken, ambachten, boogschieten en zwaardvechtdemonstraties. 2e Pinksterdag is er de Dag van het Kasteel. En in een weekend half juli is er het evenement Middeleeuws Montfort (met afwijkende openingstijden en entree). Wellicht is dit een 4-jaarlijks evenement, omdat op de site van het evenement alleen sprake is van edities 2013 en 2017. Maar dat wordt op de site niet expliciet vermeld, dus dit is een wellicht foutieve interpretatie van ons.

- Het Roerdriehoek Museum in Montfort is gespecialiseerd in de geschiedenis van dit gebied gedurende de Tweede Wereldoorlog. Wat wordt bedoeld met de Roerdriehoek?: Na de bevrijding van Zuid Limburg in september 1944 waren de Amerikanen oostelijk richting Aken getrokken (het gebied boven Sittard behoorde tot de Britse zone), om daar de Westwall (ook wel Siegfriedlinie genoemd) aan te vallen en kwamen bij Aken en in het Hürtgenwald in een bloedige strijd terecht. De Amerikaanse 102nd Infantry Division wist uiteindelijk bij Linnich de Roer te bereiken en de Britse 43rd Wessex Division kwam een paar kilometer ten noorden van Geilenkirchen tot stilstand. Aangezien de Duitsers de Roerdammen in de Duitse Eifel in handen hadden werd er geen oversteek over de Roer ondernomen. Op 22 november 1944 hadden de Britten ook de laatste Duitsers aan de westzijde van de Maas bij Roermond verjaagd en op 3 december is het bruggenhoofd bij Blerick opgeruimd en liep de frontlinie langs de rivieren de Maas en Roer. De Roerdriehoek, het Duitse bruggenhoofd tussen Roermond-Maaseik-Geilenkirchten, stond nu nog als enige in de weg voor een verdere opmars het Rijnland in.

"Gekoppeld aan het Roerdriehoek Museum is de educatiegroep "Oorlog in de Roerdriehoek" die jaarlijks een aantal scholen in de regio bezoekt. Om de hedendaagse jeugd bewust te maken van de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog, en met name de strijd in Midden Limburg, bezoeken wij jaarlijks een aantal scholen in de regio. In voorgaande jaren is gebleken dat onze workshops op de basisscholen in grote behoefte voorzien. Onze workshop is gebaseerd op een tweetal uitgangspunten, nl. herkenbaarheid en tastbaarheid. Herkenbaarheid: met behulp van oude foto´s en afbeeldingen wordt een powerpoint presentatie gegeven over de ontwikkelingen voor en tijdens WOII. Ook worden de oorlogshandelingen in Midden Limburg en de omgeving van de school behandeld. Tastbaarheid: wij dragen tijdens ons bezoek oude uniformen en met behulp van oude gebruiksvoorwerpen wordt een beeld geschetst van het leven uit die tijd."

Terug naar boven

Evenementen

- Carnaval. - De meeste carnavalsverenigingen dateren 'pas' van na de Tweede Wereldoorlog, maar in Montfort zijn ze er in 1906 al mee begonnen. Ze vertellen in het dialect hoe dat zo gekomen is, maar een niet-Moferter met een beetje taalgevoel komt daar vast ook wel uit: "Vastelaovesvereniging KV d'n Uul van den Grauwert vindj zienen oorspróng in `t jaor 1906. In det jaor waerdje d’r in Mofert `ne historischen optoch gehajen en `n vastelaovesgezèt oetgegaeve. Dit alles haet plaatsgevónjen op 18 februari, de zónjig veure vastelaovendj. Daen datum weurd dan ouch besjouwd es d'n datum vannen oprichting van Den Uul van den Grauwert. D'r waas `ne prins en `ne raod van èllef. Mer doe numdje ze det neet de prins, mer d’n drosserd. D'n drosserd woondje vreuger op Kestieël Mofert. Hae bestuurdje `t Amb Mofert names de grave en de hertoge van Gelder, wobie `t Amb Mofert behuuerdje." - Zangduo La Bamba gooit altijd hoge ogen op het Limburgs Vastelaovesleedjes Konkoer (LVK). Tot heden hebben ze al 11 keer in de Finale gestaan.

- 1x in de 2 jaar, in de oneven jaren (in 2021 voor de 15e keer) organiseert Schutterij Sint Urbanus in een weekend in mei het Montforter Oldtimer Treffen (MOT), een groots evenement met ruim 1.000 oldtimer voertuigen. Het treffen vindt plaats bij Kasteel Montfort. - Reportage van het L1-programma Óngerwaeg met enkele deelnemers aan MOT editie 2019.

- De jaarlijkse Aezelemert (op een zondag in juli) is een grote drukbezochte braderie/markt met heel veel kraampjes, food, muziek, entertainment voor jong en oud en horeca. Voor een indruk van dit evenement zie de aftermovie van Aezelemert editie 2019.

- Eind november is er gedurende 4 dagen Winterkermis in Montfort, met attracties op de oude Markt en veel vertier in alle Montforter cafés.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- 't Sweeltje is een gezellig openluchtbad aan de Waarderweg, aan de rand van Montfort. Het zwembad heeft een maximale diepte van 1,40 meter en een stroomversnelling. Daarnaast zijn er twee ondiepe baden. 't Sweeltje heeft een speeltuin en een volleybal- en voetbalveld. In het snoepwinkeltje kun je lekkere versnaperingen kopen. Een los entreekaartje kost slechts 3 euro. Ook seizoenskaarten zijn mogelijk. - Hier vind je informatie over de openingstijden.

- Het ca. 100 ha grote natuurgebied Het Sweeltje of 't Sweeltje tussen Montfort en Sint Odiliënberg bestaat voor het grootste deel uit een droge bosaanplant van voornamelijk grove den op stuifduin, die ook nog enkele heiderestanten bevat. Het Sweeltje maakt onderdeel uit van een groter bosgebied dat zich met het Munningsbosch en Aerwinkel uitstrekt tot aan Posterholt. Aan de zuidzijde van Het Sweeltje stroomt de Vlootbeek nog in zijn oorspronkelijke bedding. Ingeklemd tussen de Vlootbeek en de Broekweg ligt een vrijwel aaneengeschakeld eigendom van vochtige weide- en hooilandjes, die door gericht maaibeheer verschralen. Bij een herinrichtingsproject van de Vlootbeek is er een aantal poelen aangelegd. Aan de Sweeltjesbosweg start een gemarkeerde wandelroute door het bosgebied. Tot de avifauna behoren geelgors en boompieper. Oostelijk, nabij Posterholt, heeft beheerder Het Limburgs Landschap eveneens een aantal voormalige agrarische percelen in bezit, die worden verschraald. Hier vindt men soms de koninginnepage en op de grote pimpernel komt het pimpernelblauwtje voor. Aansluitend aan 't Sweeltje ligt in het oosten het Munningsbos.

Vlootbeekdal. De Vlootbeek ontspringt in de Duitse grensgemeente Heinsberg. Bij Posterholt komt hij Nederland binnen en vervolgt zijn weg over 17,5 kilometer door Midden-Limburg om ter hoogte van Linne in de Maas uit te komen. Op enkele plekken, zoals bij Het Sweeltje, heeft de Vlootbeek een natuurlijke loop. Voor het merendeel is de Vlootbeek echter gegraven. Voor Het Limburgs Landschap is het een belangrijke beek, want ruim 500 hectare ligt aan of in de nabijheid van deze waterloop. (bron: Het Limburgs Landschap)

- De aanleg van de Vlootbeek rond 1650 maakt het mogelijk om het moerasgebied van het Reigersbroek te ontginnen en te ontvenen. Vanaf eind 19e eeuw is het in gebruik als landbouwgebied, maar het gebied is altijd erg nat gebleven. Reigersbroek is daarom aangewezen als onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Minder goede landbouwgrond wordt zo omgevormd tot natuurgebied. Het Reigersbroek kan zo één geheel gaan vormen met de omringende landgoederen Rozendaal en Schrevenhof.

Stichting Het Limburgs Landschap heeft de gronden van het W van de dorpskern van Monfort, N van de Huysbongerdweg gelegen Reigersbroek sinds 2007 in fasen aangekocht en sindsdien wordt het gebied eveneens in fasen omgevormd tot vennen en natte graslanden. Door het ontgraven van de voedselrijke vermeste bovenlaag is voedselarme grond aan de oppervlakte gekomen. In de lage terreindelen ontstaan plassen en vennen, die geleidelijk overgaan naar de hogere en drogere randen van het Reigersbroek. De natte graslanden en de overgangszones van natte naar droge heide en naar de nabijgelegen bossen zijn voor veel planten- en diersoorten bijzonder aantrekkelijk.

In 2021 is weer een bovenlaag van 4,5 hectare grond in Reigersbroek afgegraven. Het gaat om zo'n 18.000 m3 zand. Volgens projectleider Jan Leunissen van het Limburgs Landschap is dit noodzakelijk om aan verder natuurherstel te werken. "De bovenlaag van de landbouwgrond is te rijk aan fosfaat. Daar kan zich geen nieuwe waardevolle natuur ontwikkelen zoals wij het willen hebben". Het resultaat is goed te zien, onder meer aan de bloemen die zijn verschenen. "Je ziet hier bijvoorbeeld heel veel koekoeksbloemen, maar ook de kleine ratelaar en de egelboterbloem", zegt Leunissen. De verscheidenheid aan bloemen en struiken trekt veel insecten aan en daardoor komen er ook weer veel meer vogels dan voorheen.

Vogelspotter Tjeu Vossen beaamt dat. Vossen inventariseert voor verschillende natuurorganisaties broedvogels. En dat doet hij ook in het Reigersbroek. Als voorbeeld noemt hij de veldleeuwerik. "In 2020 is de grond aan de oostkant van dit gebied afgegraven en nu zie je al dat de leeuwerik van de nieuwe natuur gebruik maakt." Bijzonder noemt hij de toename van het aantal blauwborstjes. "In de voorgaande jaren telde ik er soms eentje, vaak geen. Nu zitten er zeven. Het blauwborstje is een kritisch vogeltje en dit is dus de kers op de taart", zegt Vossen. Het Limburgs Landschap hoopt dat ze binnen tien jaar (vanaf 2021) de overgebleven landbouwgrond hebben aangekocht om te kunnen gaan bewerken.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Montfort, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Montfort in oude ansichten.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Montfort (online te bestellen).

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - Nieuws uit Montfort en oude foto's e.d. op Facebook.

- Dorpshuis: - Toen de gemeente Roerdalen in 2011 aan de dorpskernen vroeg of er nog wensen waren op het gebied van een dorpshuis, zei men in Montfort "Nee". De verenigingen hadden toen allemaal nog een eigen onderkomen en vonden dat wel goed zo. Maar enkele jaren later was de situatie veranderd. Bijvoorbeeld omdat zaaleigenaren een zaal voor andere doeleinden wilden gaan gebruiken. Daarom vond een zestal verenigingen het anno 2017 toch wel handig om over een gezamelijk, eigen dorpshuis te kunnen beschikken. En zo geschiedde. Voor nadere toelichting zie dit krantenartikel uit december 2017. De fanfarezaal in het dorp is het nieuwe dorpshuis geworden. Het idee hiervoor kwam van de drie Montfortse muziekverenigingen. Al snel sloten andere verenigingen zich aan. Samen hebben ze Stichting Dorpshuis Montfort opgericht. 't Dörpshoes Mofert is nu de dorpsaccommodatie voor Montfortse verenigingen en maatschappelijke organisaties. Daartoe moest het pand wel flink worden verbouwd. Dat is medio 2019 gereedgekomen.

- MFC: - "Sporthal De Koeweide is gebouwd in 1989. Sindsdien kunnen sporters er terecht voor onder andere zaalvoetbal, handbal, volleybal, tennis, badminton en gymnastiek. Dat geldt voor inwoners van Montfort maar ook voor mensen uit de omtrek. De hal wordt behalve voor sport ook gebruikt voor evenementen zoals rommel- en kerstmarkten. Sporthal De Koeweide is dus ook belangrijk voor verenigingen die geen sportvereniging zijn. Het nieuws dat de hal mogelijk zou moeten verdwijnen raakte daarom een groot aantal mensen. In april 2016 heeft de gemeenteraad besloten dat de sporthal behouden kan blijven als de hal kan worden overgedragen aan een beheerstichting. En dat is gelukt! Vrijwilligers hebben zich middels Stichting Beheer Sporthal De Koeweide, in goed overleg met de gemeente, sterk gemaakt voor het behoud van de sporthal.

Sinds mei 2017 is het beheer van de sporthal in handen van genoemde stichting. Een mooi voorbeeld van hoe het ook samen, beter en anders kan in Roerdalen. Dankzij een groep vrijwilligers blijft de sporthal namelijk behouden voor de inwoners. Wethouder Jan den Teuling: “Ik ben er trots op dat inwoners in overleg met de gemeente op deze manier hun verantwoordelijkheid nemen. Zij blijken in staat te zijn om Sporthal De Koeweide tegen aanmerkelijk lagere kosten te behouden. Een prachtig initiatief! Ik ga ervan uit dat de hal op deze manier nog vele jaren door de Montfortse verenigingen kan worden gebruikt." (bron: gemeente Roerdalen)

- Onderwijs: - Basisschool De Hovenier in Montfort is een academische opleidingsschool. Dit houdt in dat op deze school planmatig wordt gewerkt aan schoolontwikkeling middels onderzoek. Hierbij wordt vanuit theorie een koppeling gemaakt naar de praktijk om zo het onderwijs steeds verder te verbeteren. Bij het doen van onderzoek worden ook de derde- en vierdejaars stagiaires betrokken. Zij maken deel uit van een van de onderzoeksgroepen, de zogeheten COP’s (Community Of Practice). Bij de onderzoeksgroepen kun je wat betreft onderwerpen denken aan: rekenen, wetenschap en techniek, pesten, technisch lezen enz. Een van de criteria om een academische opleidingsschool te mogen zijn, is het positief oordeel van de inspectie over de kwaliteit en de kwaliteitszorg van de school. Zowel de directie als enkele leerkrachten nemen structureel deel aan bestuursovereenkomsten van een erkende opleidingsschool. Er vindt regelmatig kennisdeling plaats met partners van andere scholen. Zo beogen zij het onderwijs aan hun leerlingen steeds professioneler te maken.

- Jeugd: - AJM Montfort is een stichting die zich al sinds 1977 bezighoudt met het organiseren van activiteiten voor de lokale schoolgaande jeugd. De activiteiten zijn grotendeels bedoeld voor kinderen van groep 3 t/m groep 8.

- Muziek: - "Koninklijke Fanfare De Vriendenkring is opgericht in 1883. Sinds 1991 heeft de fanfare weer een jeugdfanfare, en veel jeugd in opleiding. Een blaaskapel (sinds 1956) en een joekskapel (sinds 1983) zorgen voor een hechte band in de vereniging. Het gehele korps telt momenteel circa 160 leden, waarvan naast de 50 muzikanten het bestuur, ereleden, damescomité en niet-spelende leden actief deelnemen aan de wekelijkse repetities, acties, feesten en dagelijkse werkzaamheden. De jaarlijkse activiteiten bestaan onder meer uit het verzorgen van een tiental concerten in en buiten de regio en het opluisteren van diverse optochten bij gemeentelijke, kerkelijke en culturele activiteiten. Sinds 1999 voert de vereniging regelmatig groots opgezette "cross-over" concerten uit. Al met al heeft de vereniging een zeer gevarieerde agenda die elk jaar afgewerkt wordt met een ondanks haar leeftijd nog altijd jeugdige muziekvereniging. Dit alles getuigt van een zeer bloeiend verenigingsleven in Montfort."

- "Fluit- en Tamboerkorps Excelsior Montfort is opgericht in 1932 en bestaat uit slagwerkers en fluitisten. We hebben een ruime diversiteit in slagwerkinstrumenten. Bijvoorbeeld paradetrommen, grote trom, marimba, bekkens, xylofoon, pauken, bongo's. Als fluitist kun je kiezen uit een pijperfluit, piccolo of (alt-)dwarsfluit. Showkorps. Excelsior is een showkorps. Dat wil zeggen dat we tijdens het marcheren bijzondere figuren lopen en deelnemen met een show aan taptoes. Kijk maar eens op YouTube naar de Taptoe Roermond 2019. Natuurlijk geven we ook enkele keren per jaar een concert en doen we mee aan activiteiten in het dorp. Fluitensemble. Daarnaast biedt onze vereniging ook een fluitgroep aan: Flute Fire geheten. Deze groep is vooral gericht op gezellig samen muziek maken en geeft enkele keren per jaar een concert.

Jeugdleden. We hebben behoorlijk wat jeugdleden in onze vereniging. We vinden het belangrijk dat jeugdleden zich meteen bij de vereniging betrokken voelen. Ze mogen dus ook vanaf het begin deelnemen aan marcheerrepetities en optochten. Daarnaast stimuleren we het deelnemen aan concoursen en examens. We vinden het belangrijk dat leden de mogelijkheid krijgen zich te ontwikkelen. Er zijn 2 vaste instructeurs, voor de slagwerkers en voor de fluitisten.
Meer weten? Kom gezellig een keer kijken bij de repetitie van het korps op zondagochtend om 10.00 uur in het dorpshuis in Montfort, of bij de repetitie van Flute Fire op maandag om 19.50 uur."

- Toneel: - Toneelvereniging Trök van weggewaes. "Veer repetere op dinsdigaovendj ‘Biej de Vogel’ vanaaf 20.15 oer. Interesse en zin? Num contact mit os op(margovanmontfort71@gmail.com) of kom vrieblievendj eins kieke op dinsdigaovendj!"

- Sport: - Het is een mooi verhaal over hoe voetbalvereniging v.v. SNA (Sport na Arbeid) in 1927 tot stand is gekomen en vooral ook wat eraan voorafging. Dit citeren wij dan ook graag: "In 1927 was Montfort een dorp met ongeveer 1500 inwoners. Rustig gelegen tussen mooie dennenbossen. De bevolking bestond grotendeels uit boeren, die hard moesten werken om hun bedrijf draaiende te houden. Verschillende mensen waren in de mijnen en op fabrieken werkzaam, terwijl er ook enkele winkeliers en zakenlieden waren. Praktisch alle inwoners beschikten over landbouwgrond en vee (varkens en koeien). Na hun dagelijkse werk gingen de meesten nog even "boeren" in de avonduren. Dat was vooral te wijten aan de slechte economische toestand waarin Nederland verkeerde. Er moest daarom hard gewerkt worden en voor ontspanning was er nauwelijks tijd of begrip. Er waren geen asfaltwegen. Een paar wegen (straten) in ons dorp waren met stenen verhard, er was geen riolering. Er waren maar 4 personen die een auto bezaten, er was geen vrachtauto. Vervoer gebeurde meestal per paardenkar.

Het dorp telde maar een paar verenigingen. De fanfare en de schutterij waren de verenigingen met de meeste leden. Het enige vertier was er tijdens de kermisdagen en de zondagen. Dansen was alleen op kermismaandag en -dinsdag. Aan recreatie werd niets gedaan en op sportgebied viel helemaal niets te beleven. In de omliggende steden was voetbal toen al een populaire sport en vele mensen gingen in Roermond op zondag naar het voetballen kijken. In een paar dorpen waren ook al voetbalclubs opgericht en vele jongemannen in Montfort voelden zich benadeeld dat er in hun dorp geen terrein beschikbaar was om het voetbalspel te spelen. Vaak waren ze bezig met dit spel in een wei en zelfs op straat, want er was praktisch geen autoverkeer.

In de jaren voor de oorlog speelden soms de schooljongens van diverse straten in Montfort tegen elkaar. Vaker speelden de jongens van de "Zandj" tegen de jongens uit "Het Varen". Ook speelde "het Dorp" tegen "de Berg". Er werd dan gevoetbald in een wei of op een stuk grond dat "braak lag" of soms op straat. De straat werd dan afgestrooid met zand, dat de lijnen moest voorstellen. Bij grote boerderijen werd zelfs op het erf gespeeld. Wel niet met 22 spelers, maar met 10 of 12 personen. Dat kostte de boerderijen soms een ruit en vaak liepen de sporters snel weg. De volgende dag kwam dan de veldwachter naar school om de stoute jongens even op te sporen en de onkosten te laten betalen.

Als sommige ouders hun kinderen zagen rennen achter een bal, werden ze boos en soms ook bang. Waarom speelden hun kinderen zo'n vermoeiend en gevaarlijk spel? Ze constateerden dat deze jongens zo hard mogelijk renden om in het bezit van die bal te komen. Hadden ze de bal dan net voor hun voeten liggen, dan kwam weer een ander ventje aanstormen en die trapte de bal dan weer weg! Sommige "gekken" lieten zelfs een bal die hoog uit de lucht viel, op hun voorhoofd vallen en met een forse stoot werd de bal naar voren "gekopt". Dat vonden ze gevaarlijk en stom! Soms werd tijdens deze wedstrijd een jongen omgetrapt of geduwd! Vol angst riepen ze dan tot hen: "Jongens, jongens stop toch in Godsnaam met dat stomme gedoe, straks breken jullie een been of krijgen jullie een hersenschudding". Verschillende ouders waren niet te spreken over deze mentaliteit. Ze wezen hun kinderen op deze foutieve instelling en zeiden tot hen: "Als jullie straks vader moeten helpen op de akker, zijn jullie veel te moe!"

Er waren natuurlijk ook toeschouwers die dit spel leuk vonden en de jongens aanmoedigden. Ze vonden het erg dat zij in hun jeugdjaren zoiets nooit hadden kunnen doen. Toch waren er gelukkig ook mensen in ons dorp, die ondanks deze kritiek en tegenwerking en het onbegrip van vele inwoners over deze sport, plannen smeedden om in Montfort een voetbalvereniging op te richten." En zo geschiedde... Hoe het de vereniging sindsdien verder is vergaan, kun je lezen op deze pagina over de geschiedenis van v.v. SNA.

- Zorg en wonen: - Mensen de kans geven om zelfstandig te blijven wonen in hun eigen wijk. Dat doen Proteion en Wonen Limburg in de nieuwe servicewoningen De Wiejerd in Montfort. In deze prachtige nieuwe appartementen - gerealiseerd in 2014 - kunnen de bewoners altijd rekenen op geplande én ongeplande thuiszorg. Proteion heeft voor de bewoners van haar servicecomplexen een servicepakket ontwikkeld, waarin diverse diensten - op basis van een abonnement - tegen een gereduceerd tarief kunnen worden afgenomen. En de medewerkers van Proteion Thuiszorg staan 24 uur per dag, 7 dagen per week klaar voor persoonlijke zorg, begeleiding en verpleging. De hulp in de huishouding wordt verzorgd door Proteion Schoon.

Het nieuwe woon-zorgcomplex heeft een bijzondere architectuur met een open en duurzaam karakter. De 26 appartementen zijn in een hoeve-vorm gebouwd rondom de open binnenplaats. Verder wordt het schuine dak, dat helemaal past bij de hoeve-vorm, gebruikt om een tuinbouwkas van te maken. De bewoners kunnen dus hun eigen groenten verbouwen onder het dak, ook wel ‘urban farming’ genoemd. Het dak is bovendien belegd met zonnepanelen die de appartementen voorzien van verwarming. Samen met de hoge isolatiewaardes, infrarood panelen en een efficiënt ingedeelde plattegrond, zijn de appartementen heel comfortabel en zeer energiezuinig.

- Lezen en welzijn: - Na het sluiten van de openbare bibliotheek in het dorp is, als burgerinitiatief van inwoners uit het dorp en omstreken, besloten om een eigen bibliotheek te starten. De huidige Bieb Montfort is ondernemend en onafhankelijk. Ze wil haar eigen broek ophouden en doet dit zonder structurele subsidie. Via samenwerking met ondernemers in het dorp en minimale vaste lasten blijft de zelfstandigheid gewaarborgd. “Dat vinden wij belangrijk, en het werkt prima”, aldus secretaris en penningmeester Diane Baars. De keuze voor onafhankelijkheid past bij de lokale manier van denken, legt ze uit. “Het besef is hier heel sterk: We moeten elkaar in stand houden. Als je het huidige voorzieningenniveau wilt handhaven, ben je als inwoner bijna verplicht om te kopen bij een ondernemer in het dorp. Of je nu boodschappen gaat doen, een verzekering afsluit, naar de kapper gaat of je auto gaat voltanken. Dat is goed voor het behoud van de leefbaarheid.”

Het principe van wederkerigheid, voor wat hoort wat, zit ook bij de vrijwilligersbibliotheek in het DNA, net als het ondernemende. Bij de selectie van de bestuursleden is bijvoorbeeld bewust gekeken naar hun expertise op het gebied van ondernemen - een bibliotheek is immers een 'maatschappelijke onderneming' - en naar hun netwerken, vertelt Diane. “Onze voorzitter, Marian van Pol, heeft een eigen zaak, zij is slijter, en is politiek actief. Genoeg expertise dus. Daarnaast kan zij voor ons deuren openen, dat is heel belangrijk. Piet Wolters, ons bestuurslid technische zaken, heeft een heel sterk netwerk. Ik noem hem wel eens ‘de onderburgemeester van Montfort’; er gebeurt bijna niets in het dorp of Piet is erbij betrokken. Van het kasteel, de Verenigingenraad tot de fanfare, Piet is de directe lijn. Ons bestuurslid Afra Simons leidt enkele leeskringen, daarnaast is ze actief in de open bibliotheek van Sint Odiliënberg.” Zelf is Diane een zelfstandig personeelsconsulent, die eerder leiding gaf aan een personeelsafdeling in een grote organisatie.

Dit vierkoppige bestuur wordt bijgestaan door een groep van ruim 20 vrijwilligers. Samen zorgen ze dat de bibliotheek 4 dagdelen per week open is, waaronder de maandagavond. De avondopenstelling is voor mensen die overdag geen gelegenheid hebben de bibliotheek met ongeveer 1.200 romans en zo’n 250 grootletterboeken te bezoeken. Als lid van De Bibliotheek Bibliorura, die op deze plek eerder een locatie had, kun je verder in Open Bieb Montfort je bestelde boeken afhalen. In een boekenkast wordt hiervoor een plank vrijgehouden. “Wij hebben ongeveer 70 leden en die betalen niets; geen abonnementsgeld, geen leengeld en geen boetes. Ook de koffie is gratis, om het zo laagdrempelig mogelijk te houden. Veel mensen komen voor namelijk ook voor ons ‘koffie-vertel-zitje’.”

De kosten worden in toom gehouden, onder meer doordat er aantrekkelijke afspraken zijn gemaakt met De Zorggroep, de huurder van De Vaert 15. “We konden op wel 7 plaatsen in het dorp terecht, maar vanwege de huur, de goede bereikbaarheid, de veilige omgeving voor kinderen en de goede parkeermogelijkheden hebben we voor deze plek gekozen.” Verder zijn alle spullen voor het markeren en administreren van de boeken in natura gesponsord door de lokale winkel in kantoorbenodigdheden - ook dat scheelt weer in de kosten.

Het ondernemende van de lokale bibliotheek blijkt ook uit het dienstenpakket, dat uitgebreider is dan in andere vrijwilligersbibliotheken. Schoolkinderen kunnen terecht in de schoolbibliotheek, waar leesconsulenten van De Bibliotheek Bibliorura ondersteuning bieden. Aanvullend organiseert de Open Bieb met succes voorleesbijeenkomsten voor peuters en kleuters, die telkens een week van tevoren worden aangekondigd op haar Facebook-pagina. Ook verzorgen twee vrijwilligers, die in het onderwijs werken, op vrijblijvende basis taallessen voor laaggeletterden uit eigen dorp. “Er komen maar zo’n zes, zeven mensen op af, maar het voorziet duidelijk in een plaatselijke behoefte.” Het mag duidelijk zijn: voor een gezellig praatje, een goede kop koffie, een lekker boek en aanvullende diensten die met lezen te maken hebben, hoef je Montfort bijna niet meer uit, als je dat zou willen. (bron: de Bibliotheek Bibliorura)

- Inwoners die alleen zijn en graag gezellig samen willen eten kunnen zich melden bij Eetpunt Montfort. Het is iedere twee weken op woensdag in café-zaal Biej de Vogel op de Markt. Op het Eetpunt kun je niet alleen eten, maar ook koken of leren koken. Dit alles gebeurt door inwoners die dat graag vrijwillig en met plezier doen. Als kok of als gastvrouw en gastheer. De café-eigenaar stelt zijn keuken en zaak daarvoor gratis open. Meer informatie: Brigitte van Pol, tel. 0475-542333.

- Veiligheid: - Brandweer Montfort.

- Bedrijfsleven: - Ondernemersvereniging Montfort.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Montfort Huysbongerdweg.

• 1. Alphabetisch register van alle bewoonde oorden des rijks (gebaseerd op de Volkstelling 1840, red.),
  Doorman, De erven
  , p.448, (1850)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)